Katalog

CumhuriyeC70. H L S A Y I 2 4 7 2 3 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N 15HAZtoAN1tt3UU İsveç'teki açık sözlü doktorun açıklaması ortalığı kanştırdı Rock gruplannauyuşturucu servisi GCRHAN LÇKAN STOCKHOLM - Yaz gelmesışle bırlme rock gruplan. İsveç'in stad- \umlanni doldurmava başladı. Me- tallica'nın aylar önce biten 32.000 biletı ve son derece başanlı konse- nnden sonra. açık sözlü bır başheki- mın sözlen ortalığı kanştırdı Sab- batsoerg Hastanesınden Lennart Maknström, yurtdışından gelen rock'culann uyuşturucu gereksi- nimkri karşılanmadıkça sahneveçı- kamayacaklannı söyledi: "Ülkeye uyuşiurucu sokmalan ıçın doktorun sorumluluk alması ger&c. Gümrükte uyuşturucuyu deklare edıyorlar ve çıkarken ne ka- dannın kişisel gereksinmeye gittiği- nı behrtip. kalaru gösterivorlar." Dr. Malmström. on \ ıldır yan gö- re\ olarak George Michael, Rod Stevvart. Metallica. Nirvana. Guns'n'Roses gibı ünlülerin konser- lennı düzenleyen EMA-Tolstar he- sabına çalışıyor. Hangi ünlülere bu açıdan yardımcı olduğunu açıkla- mavan doktor, Sağlık BakanlığV- ndan izni olduğunu ve ""kışısel ge- reksınim içın uyuşturucu sokmanın vasadışı olrnadığmı" söylüyor. Aynı zamanda. bu bilgilenn yayınlan- masının çeşıth güçlüklere neden ola- cağı görüşünde. Peki. uyuşturucu tutkunlanna ayaklık etmek birdok- tora yakışır mı? sorusuna yanıtı ise: ""Öyle. vakışmaz ama. ne yapa- caksın? Yoksa İsveç'e gelmezler!" Haberin Expressen'de yayı- nlanmasından hemen sonra. Isveç polis müdürü Björn Eriksson, "Bü- yük budalalık! Bütün doktorlara, uyuşturucu polisıne ve diğer sa- natçılara büyük hakaret." şeklınde konuştu. Gümrük kriminalinin şefi Tore Ragnas da Arlanda havaalanında neler olup bittiğini araştıracağını ve bövle birşeye ses çıkarmayanlann kimler olduğunu "gayet' merak etti- abbatsberg hastanesinde başhekimlik yapan Lennart Malmström yurt dışından gelen rockçulann uyuşturucu gereksinimlerini karşılamadıkça sahneye çıkmayacaklannı açıkladı. ğini söyledi. Sağlık ışlerinden so- rumlu bakan ve başbakan, yardımcı- sı Bengt NVesterberg ise. "'İsveç'te ol- duklan süre içinde uyuşturucudan uzak duramayan rock gruplannın İsveç'ten de uzak durmalan gerekti- ğmi" söyleyerek durumu araştırta- cağını belirtti. Cumartesı günü Stockholm Stadyumu'nda aylar önce satılan 31.000 bıletin sahipİeri- nin karşısına cıkacak olan Guns'n' Roses grubundan gitarist Slash, ba- sist Duff McKagan ve baterist Ste- ven Adler'in uyuşturucu kullan- maktan satnkası var. Nirvana'run solisti Kun Cobain'- in geçen yaz İsveç'teyken de uyuş- turucu kullandığı biliniyor. Kurt Co- bain'in aşın dozdan ölümünden son- ra hamile eşinin. her ikisinin de eroin bağımhsı olduğuna dair açıklamalar- da bulunması dikkatleri yeniden rock gruplan ve uyuşturucu arası- ndaki ilişkiye çekti. '•Uyuşturucu, seks ve rock'n roll" sloganıyla zihin- lere kazınan bu olgu pek çok ınsanın rock mûziğine en baştan tavır al- masına sebep olurken, bazı gençlerin de yaşam tarzlanru belirliyor. Rock ve uyuşturucu arasında olduğu varsayılan bu bağ yeni bır- şey değil. 70'lerin başından beri her ikisi de bırbirini tamamlayan ögeler olarak görülmüş. Uyuşturucudan dolayı yaşamlannı yitiren müzis- yenler arasında çok kısa süren ya- şam öykülerine rağmen rock tarihi- ne isımlerini asla unutulmayacak şe- kilde yazdırmış insanlar var. Do- ors'un solisti Jim Morrison, Janis Joplin. Jimmy Hendnx. Hepsi 20'li yaşlardayken ölen bu insanlar, aşın dozla belki de sürdürdükleri aykın yaşamın bedelini ödüyordu. Yaratıcılığın ne denli aykınhğa ihti- yaç duyacağı elbette tartışılabilir. Ancak ödenmesi gereken bedeller söz konusu olduğunda bu insan- lann bu işi sonuna kadar götürdük- leri muhakkak. Bilinmeyen, bu so- nun kendi tercihleri olup olmadığı. "Ölüm hayatta bir kere yaşanabile- cek bir olay. Bu yüzden de onu so- nuna kadar hissederek yaşamak ısti- yorum. Aşın dozdan ya da uykum- da ölmek istemem, belki en iyisı bir uçak kazasında ölmek." diyen Jim Morrison, Paris'te bir otel odasında aşın dozdan öldüğünde henüz otuz yaşına varmamışü. Uzun yıllar uyuşturucu kullanan Lou Reed ise, yeniden biraraya ge- len grubu Velvet Underground'la birlikte yıllar sonra ilk defa bir Av- rupa turnesinde hayranlannın kar- şısına çıkü. Seyircilerin "Heroin" adh parçasını söyletmeden bırakmadık- îan Lou Reed, kendine özgü farklı yorumuyla eroini anlaüyor bu eski parçada: "Heroin. It's my wife. It's my life." (Eroin. O benim kanm. O benim yaşamım.) Alışveriş listesini çocuklar belirliyor İngiltere'deyapılan bir araştırmaya göre çocuklann yeme ahşkanlıklan ailelerin alışveriş davranışlannı etkiliyor. Bir süpermarket zinciri tarafından yürütülen araşurma. çocuklann gözdeyıyeceklerininekonomık durgunluktan etkilenmedığini gösterıyor. Çocuklann tercihlerinin başındaçukulata, tavuk. pızza. kızarmış patates ve dondurma geliyor. Yeşil sebze, esmer ekmek ve salatalar çocuklann se\Tnediği yı> ecekler arasında olduğundan çocuklu ailelerin alışveriş listelerine pek dahil edilmiyor. Beş ila onbeş yaş arasında 940 denekle yapılan araştırma yandan fazla çocuğun yiyecek konusunda hayli "mızmız"olduğunu ortaya koyuyor. Dörtte üç çoğunluk piyasaya yeni sunulan yiyecekleri denemekten hoşlanıyor. Üçte bırinın sağlıkh gıdalara karnı tok. Beşte ikisi ana babalannın yediklerini yemek istemiyor. Hemen hemen üçte iki "abur cubur" yemeği doğru dürüst yemeğe tercih ediyor. Ana babalann beşte ikisi çocuklann reklam ve ambalajdan büyük ölçüdeetkılendığini düşünüyor. Çocuklann yansı ana babalann alışverişınde etkıli oluyor. Beşte iki çoğunluk ana babalannın yanında alışverişeçıkıyor. Çocuklann beşte biri kilolanna dikkat ediyor. 25 çocuktan biri vejetaryen. Araştırmacılar çocuklar arasında beş çeşıt yemek yeme alışkanlığı ve davranışı saptıyor. Yüzde 20'lik bir grup(çoğunluk 10 yaşın altı) yemek konusunda kılı kırk yaran, değışik yiyeceklere isteksiz. sevdiği bir iki yiyecekten başka bir şey yemeyen çocuklardan oluşuyor. Yüzde 25 reklamlann ve paketlemenın etkisinde kalıv or. Yüzde 15 cıvannda bir grup abur cubura meraklı. Yüzde 33 yemek konusunda secicı değil, evde pişen her yemeği yıyebiliyor. İngiliz polisler gösteriiçin Türkiye'ye geliyor LONDRA (AA) - Türk kan kanseri hastalan yaranna gösteride bulunmak üzere Ingjliz polis \e askerlerinden oluşan bir ekipgelecek hafta Türkiye'yegelecek. Anthony Nolan Kemık İliği Vakfı tarafından düzenlenen gösteri çerçevesinde İngilizpolis ve askerleri, Türk polısi ile birlikte J 8 haziran cuma günü İstanbul"da Marmara Oteli'nin tepesinden ipleaşağı inecekler. 18 kişilik İngiliz ekibin bır kısmı bugün karavolu ile yola çıkarken büyük bır kısmı ise gelecek hafta salı günü ucakla Istanbul'a gelecek Anthony Nolan Kemikİhği Vakfı tarafından yapılan açıklamada, \akfa kcmik ibği konusunda Türkıyc'dcn de gıderek artun talcpgcldiğı. ancak ilık nakıl amcliyatlannda başannın. bağışta bulunan vc nakil şapılankişıarasındakietnık bağlantıya bağlı olduğu bclırtılcrck, 'İslanbuPda yapılacak göstcnninamaa.ilk aşamada kemik ılıği bağışında bulunacak 2 bin dolayında Türk kökcnlı ınsan bulmakür' deıuldi. Yenievlilere belediye engeli PARİS (AA) - Fransa'da belediye başkanlan. bundan böy le ülkede ızinsiz oturan bir kişinin evlenmesineengel olabilecek. Yeni "Göç YasasTnm, Fransa Ulusal Mechsi'nin Hukuk Komisyonu'nda görüşülmesi sırasında bazı sağa milletveküleri değişiklik önergesi verdi Önergede, nikâh kıymakla görevü belediye başkanlanna, "Fransa'da oturma izni olmaksızın yaşayan bir yabancının evlenmesine engel obnak vetkisi" veriliyor. Şimdiye kadar belediye başkanlan valnızca evliliğjn "sahte" olduğundan kuşkulanılması halinde savalığı haberdaretme \etkisinesahipti. Göç Yasası'run hukuk komisyonundaki raportörü ve UDF Milletvekili Jean Pierre Phıbbert belediye başkanlanna evliliğe engel olma yetkisi verihnesinin insan haklanna aykın olduğunu belirtti. Dogonlar, ismini aldıkları yabanotu gibidirler. Kuraklığın içinde âdeta yüzyıllardır yaşama savaşımıveriyoriar. (Fotoğraf: JOSE AZEL) Uçurumunyanıbaşındakiinsanlar: Dogonlar .öylerin kenarlannda, Dogonlar'ın hayali yılanı Lebe'nin sembolleri çizilmiş. Bunlar, aşın büyük cinsel organlara sahip kadınlann resimleri. Burada âdet gören kadınlann kendilerini toplumdan uzak tutmalan gerekiyor. NATIONAİ GEOGRAPHIC DAVtD ROBERTS Dogonlar'ın yaşam tarzı yüzyı- llardır pek değişmedi. İsmini aldı- klan yabanotu gibiler. Engebeli ve kurak bir toprakta yaşamaya çalışı- yorlar. Mali'de sarp kayalıklann dibine kurulmuş Dogon köyleriyle ilgili en çarpıcı özellik. belki de 30 m yukan- lanndaki kaya mezarlar. Kımdi bu ölüler? Gökyüzündekı bu mezarhğa nasıl gelmişlerdi? Nereden gelmiş- lerdi? Neden Afrika'nın bu çorak ve güneşten kavrulan bölgesine yerleş- mişlerdi? Kemikler, ilk 11. yüzyılda ortaya çıkan ve 500 yıl sonra geride yalnı- zca bu kaya mezarlannı bıraİcarak yok olan Tellemler'e aittı. Arkeo- loglara göre bır zamanlar Fransız Batı Afrikası olan Mali'deki bu ka- >ahklarda ilk yerleşenler M.Ö. 300 yıllannda Toloylar olmuş. Bırkaç yüzyıl sonra tarihe kanşan bu kav- mın yerini, 1000 yıl kadar sonra Tel- lemler almış. 16. yüzyılda ortadan yok olan Tellemler'den sonra ise gene alakası olmayan yeni bir ka- vim. Dogoniar yerleşmiş bölgeye. Yaklaşık 300.000 nüfusa sahıp Dogonlar, modern hayattan pek etkılenmeden atalannın ızinde yaşa- yan çiftçiler. Dogonlar'a ait bazı yerleşim bölgeleri tunstlerc açılmış olsa bile pek çoğu >üzyıllardır de- ğişmeden Mali'nin yüksck platolan ve gizli vadileri arasında beyaz kâşiflerden, hatta dığer Dogonlar'- dan uzak bir vaşam sürüyorlar. Bu inzivanın bir sonucu da, birbirinden farklı 35 Dogon lehçesinin varlığı. Bir yüzyıldır veya daha fazladır Dogonlar'ın arasına yerlcşcn Müslüman ve Hınstiyan misyoner- lere rağmen halk, dinlenni değıştir- mekte pek acele etmemiş. Dogon- lar'ın yansından azı Müslümanlığı seçerken daha da azı Hınstiyan ol- muş. Pek çoğu hâlâülkilerin gelecek- ten haber verdiğı. ruhların köyün etrafında gezdi£ı animistık inançla- ra derinden bağlı. Dogonlar hava karardıktan sonra köylennın dışında bulunmaktan çok korku- yor. Bu yüzden geceler boyu av pe- şınde gezen, ağaç tepelerinde uyu- yan avcılar cesarct tımsali olarak görülüvorlar. Kö^İenn kenarlannda. Dogon- lar"ın hayali yılanı Lebe'nın sembol- leri çizilmiş. Bunlar. aşın büyük cin- sel organlara sahıp kadınlann re- sımlen. Burada âdet gören kadı- nlann kendilerini toplumdan uzak tutmalan gerekiyor. İslam >a da Batı standartlarına uyum göstermeleri ıçın gelen tüm baskılara rağmen Dogonlar kendi kültürlerinı günümüzedek koruma- Dogonlar'ın atalan, bilinmeyen nedenk-rden ötiirü me/arlarını ulaşıl- ması zor dik yamaçlara yaparak âdeta ölülerini gizlemek istemişler. yı başarmışlar. O kadar ki hâlâ haf- tanın yedi değil de beş gün sayıldığı kendi takvimlerini kullanmaya de- vam ediyorlar. Gerçekte modern dağcılık araçla- nyla bile tınnanılamayacak denli dik ve düz olan bu kayahklara Tel- lemler nasıl tırmanmayı başanyor- du? Köylülenn buna verdikleri ce- vap, "Onlann çok güçlü büyüleri vardı" oluyor. Dogon köylüleri, yu- kanya ulaşmak içın yüzlerce yıl ön- ce fellemler tarafından yerleştiril- miş sopalan kullanıyorlar. 'Boulin' adı verilen bu sopalara attıklan ha- latlara tutunarak kendilerini yukan çekıyorlar. Belki yedı yüz yıl önce bir çatlağa sokulmuş bir sopaya kendilennı emanet ederek kayalık- lardan yukan tırmanıyorlar. Ancak gene de önemli bır soruya yanıt bu- lunamıyor: Tellemler bu sopalan yerleştirmeyi nasıl başarmışlardı? Dogonlar'a göre Tellemler çok kuv- vetliydiler, hatta kendilerinden bile daha kuvvetlı olduklannı kabul edi- yorlar. Hıç görmedikleri bu insanla- nn kayalara tırmanmalanna yar- dımcı olmuş olabilecek büyü yete- neklerine güvenlen tammış gibi gö- züküyor. Tellemler"ın. halatlann dik durmasını sağlayabildiklenne, uçabıldiklerine, hatta en yüksekteki mağaralara ulaşmalan gerektığinde dev haline gelebıldıklerine, tek adı- mda >ukarı çıktıktan sonra ise yeni- den ufalabıldıklenne ınanıyorlar.