Katalog

23NİSAN1993CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DE VAMI 17 GÜVCEL CtİNEYT ARCAYÜREK mBaştarafil.Sayfada kalaeağı" bir formüle, bir ısme bağlı. SHP liderıne göre, gazetelerde yazılanlar birer tahminden ibaret. "Gerçefc- te bu tahmınler üzerinde konuşmanın hiçbir anlamı yok." inönü, konuşmamakta, görüş bildirmemekte o denli kararlı ki, Demirel'in seçilmesi için DYP'nin 180oyunun yetmeyecegi, "koalisyonundevamıkoşuluyla"SHP'nin 50 milletvekilinin oy verip vermeyeceği sorusuna bile fazla açık olmayan, ama doğruyu yakalayan bir yanıt veriyor. "SHP grubunun olası davranışını kimse bile- mez tabii" diyor, "Çünkü oylama gizli." "Bir tahmin" arayışıyla üzerine gidildikçe; İnönü, "Gerçekten benim tahminim yok. Sayın Demirel ne isti- yor, bilmiyorum ki... Böyle şeyler varsayımla olmaz" diye karşılık veriyor. Oysa, Erdal İnönü dışında hemen herkes, tabii özellik- le nam-ı diğer mega olan basın, bugün yazdığı ya yarın tutmazsa hesabıyla ertesi günü başkasını ortaya atarak hem böyyük gazetecilik yapıyor, hem de günü kurtan- yor. Pek çok böyyük gazeteci ile böyyük gazetenin Köşk'e Demirel'in çıkmasından sonra ANAP-DYP birleşmesi ya da koalisyonu peşinde olduğunu sağır sultan bile duy- du. TÜSİAD'dan son bir işaret.. Seyreyleyin bu yola baş koyanları! Ankara kazan, gazeteciler kepçe. Basın, her gün yeni bir başbakan keşfediyor ya da bir gün önce saptadıkları adayın ağzından beş on kelimelik demeçlerle okuyucu çekecek merak kışkırtıcılığını pekala sürdürüyor Oysa ikı nokta gıderek yerleşiyor, biçimleniyor. Demi- rel'in adaylığı ve DYP'ye -Başbakan olacak- yeni genel başkanın "tepedeninmemetotla"seçilmemesi,seçtiril- memesi için büyük kongrenin on beş yirmi gün içinde toplanması. Kısacası büyük kongreden çıkacak genel başkanla yola devam. Kuşkusuz, DYP genel merkeziyle grubuna egemen olan bu görüş, geçmiş bir deneyime tepkiden kaynakla- nıyor Bir tarihte Akbulut'u bir iki saat içinde başbakan yapan rahmetlinin, aynı zamanda ANAP'a "tepeden" genel başkan atadığını DYP'liler unutmamış görünüyor. İnönü, Başbakan'la özlü ve önümüzdeki günlere yön verecek konuşmayı 24 nisanda yapacaklannı söylüyor ama; kimi beklentiler başka içerikte. Bugün toplanacak olan DYP grubunda Demirel'in çok önemli, örneğin adaylığına değinecek bir konuşma ya- pacağı söyleniyor. Oysa, "oçevre"Başbakan'ın, bugün, elbette kimi mesajlar içerecek bir konuşma yapacağını, -birlikberaberlıkdilekleriarasında-ancakadaylığını ila- na kadar sözü uzatmayacağını söylüyor. Çağlar'ın ifadesine göre; Başbakanının adaylığını önerecek önerge, 27 veya 28 nisanda 180 imzayla hazır olacak. Bakalım Demirel. arkadaşlan gibi düşünüyor mu? Adaylığı için 27 nisandan 6 mayısa kadar zaman varken, hemen ilk gün açıklamayı istiyor mu ya da iste- yecek rni? Yoksa, bir haftanm siyasette çok uzun süre olduğuna, sorunların bu sürede çok değışım gösterece- ğine inanan Demirel, "acele işe şeytan kanşacağı" inancıyla önergeyi beklemeye alacak mı? Kuşkusuz Demirel "kendisinden sonrası"n\ özenle hazırlamaya çalışacak. Çağlar'ın dediği gibi, "Ay'a ya da uzaya gitmiyor ya. Nihayet beş metre ileriye geçi- yor." Üstelik kendisinden sonrasıyla çok ilgili olması ve koalisyon hükümetine yeni biçim vermesi gerektiği şu sırada, bir kenara çekileceği sanılabilir mi? Üzerinde haber spekülasyonu yapılan Cavit Çağlar, "Baba'ya çok yakın olduğum için beni yıpratmaya çalış- maları doğal, hatta siyaseten zorunlu" diyor, şu ekleri yapıyor: "Ben bu konularda konuşur muyum? Yalnız bana 'o\' diye gruptan baskı var. Ağa bir şey demeyince ben hiç- bir şey yapmam. Otur köşende der, otururum. Benim hedefim Demirel"i cumhurbaşkanı görmek ve benim işim orada biter. Bir kavga yaptıysam günün şartları ge- rektirdiği için yaptım. Patrona kim saldırırsa ben panter gibi uzerine gidehm." Bir başka yorum-haber var ki, önümüzdeki günlere ışık tutuyor. Yakınında olanlara göre, Demirel yukarı çık- madan ya da çıkacağını kesin gözle,görmeden, başba- kanlık konusunu degil tartışmak, sözünü bile etmez. Olaylann kanalize olabilmesi için, siyaset, bugünü ve yarını bekliyor. Bekliyoruz. HAVA DURUMU TÛRKİYE'DE DÜNYADA Yılmaz'ın Çankaya görüşmeleri başhyor ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. cumhurbaşkan- hğı seçimi konusundaki değer- lendırmelere bugün başlayaca- ğını söyledı. Yılmaz, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın cenaze törenine katılmak üzere gittiği İstanbul'- dan Ankara'ya dönüşünde gazetecilerin son sıyası gelışme- lere ilişkin sorulannı yanıtladı. Cumhurbaşkanhğı seçimleri konusundaki değerlendirmele- nne bu sabahtan itıbaren başla- yacağını kaydeden Yılmaz, bir soru üzerine Başbakan Süley- man Demirerden şu ana kadar herhangi bir temas ginşimi ol- madığını bildirdi. Yılmaz, "DYP grubunda bu yönde bir girişim olup olmadığmın" so- OLAYLARIV ARDENDAKI GERÇEK • Baştarafi 1. Sayfada cileri, politikacılar da törende son ödevlerini yapmak üzere hazır bulunuyorlardı. Bir de bütün bunların dışın- da cenaze törenini bir irtica gösterisine dönüştürmek is- teyen, bu yolda da azımsan- mayacak bir başarı kazanan kalabalığın altını çizmek ge- rekir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın cenaze töreni tarikat ağırlıklı bir gö- rüntü sergiliyordu Sarıklılar, takkeliler, çarşaflılar, türbarv lılar, başörtülüler "Bando sussun - vasiyete uyulsun" sloganını atıyoriardı. Bir gazetede çıkan habere Meteoro'Oj ı Genel Mudurtudtı nden alınan t*tyye göre butun bâigelenmız par çalı ve az bulutiu Guney Ege kryılan sağanafc yağısh geçecek Hava scaklıflı artmaya devam edecek- Ru2gar defltşjfc yonlerden haM, ara sıra orta kuvvetle esecak Oenız'erırmzde ruzgar Doju Akdenız de kıDıe ve loöos. Bao AKdenız - de gunbabsı ve karaye* Do0uKaradenızdeyıldızvekarayetdefi3-5kuweonde saatte 10-21 denız mıl fnz a esecefc Van Götu nde hava parçatı ve az buiutlu geçecek Amsterdam Amman Atına Bajöa; Bonn Bruksel Cenevre Cezaytr FranMurt L.efkoşa Petersfcurg Londra Madnd Mıiano Moskova Mün.h Oslo P v s Prag Roma Vıyana Y 17 ' B 2 7 ' V 2 2 ' B 31 - Y 17" Y 17* B23" B 2 8 - Y 2 3 ' B 2 3 ' B 8 - Y 14* Y 18 - B21 " B 7" 820* Y 8* Y20* B 18" 934* 822* 820* Yağmurlu ıBuluUu Sisli # Güneşli § Katiı Gözler Demirel-Inönü bulusmasında ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu>- Cumhurbaşkanhğı seçi- mi ve koabsyonun geleceği için gözler, Başbakan Süleyman Demirel ile SHP Genel Başkanı ye Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'nün yapacağı görüşme- ye çevrildı. İkı lidenn bugün yapması beklenen görüşmerun. 23 Nisan Ulusal Egemenlık ve Çocuk Ba>ramı ile partilerin gruplannda yapacaklan değer- lendırme nedeniyle ancak hafta sonu gerçekleşeceğı belirtildı. Başbakan Süleyman Demirel. Cumhurbaşkanhğı seçımiyle ıl- gılı olarak net bir açıklama yap- mazken, "Ben bir karar alma- dan önce Sayın İnönü ile konuşacagım. Pazar veya pa- zartesi. Sahdan evvel bir karar vermem mümkün değil" dedi. Başbakan Demirel ile SHP li- deri İnönü dûn özal'ın cenazesi nedeniyle İstanbul'a gidiş ve dönüşlerinde uçakta bir süre görüştüler. Demirel ile İnönü'- nün, bu sabah, partilerinin gnıp toplanülan öncesinde, ye- niden biraraya gelmeleri bekJe- niyor. DYP gnıbu saat 12.00'- de, SHP grubu da 15.30'da top- lanacak. DYP grup toplantısında. De- mırerin Cumhurbaşkanbğı'na aday olması için imza toplayan mılletvekıllerinin, bu destekle- nni dıle getirmeleri ve "Demirel sonrası DYP ne olacak?" som- suna yanıt aranması bekleni- yor. Bu toplanüda aynca, Demi- rel'in Çankaya'ya çıkması durumunda, yeni genel baş- kanın, tüzük gereği en gec 45 gün içinde toplanması gereken kongrede belırlenmesı gereğıne de dikkat çekileceği bildırildı. SHP grubunda ıse, Demırer- ın Cumhurbaşkanı adaylığının koalisyon açısından değerlen- dirmesi yapılacak, koalisyonun devamı için SHP'nin koşullan tartışılacak. Demirel-tnönü yolculuğu Demirel ile İnönü, Cumhur- başkanı Turgut Özal için dü"- zenleııen dıni törene kaülmak üzere dün sabah saat 11 .OO'de "ATA" uçağı ile İstanbul'a git- tiler. Demirel, İstanbul'dan dönü- şünde İnönü. Alıvev ve Elçıbey ile uçağın ön bölümünde otur- duvesohbetettı Başbakan Süleyman Demı- rel. cenaze törenin ardından Ankara'ya dönüşünde Esenbo- ğa Havalimanfnda gazetecile- rin sorulannı yanıtlarken, "Devlet hükümetsızde kalmaz. başsız da kalmaz" dedı. Özal'ın cenaze törenine yurt- taşlann Ankara ve İstanbul'da gösterdiğı ilgiden ve saygıdan mutluluk duyduğunu vurgula- yan Başbakan. "Halkımızın devietimıze boylesıne sahip çık- ması, bizim içeride, dışanda iti- banmızı çok arttınr ve bu bir büyük beraberliktır ' dedi. Demirel, dun akşam Başba- kanhk Konutu'nda KKTC Cumhurbaşkaru Rauf Denk- taş'la yapılan göriişmeden sonra gazetecilerin cumhurbaş- kanhğı konusunda İnönü ile ne zaman görüşeceğinin sorulması üzenne şunlan söyledi: "Bu meseleyi ne kadar önem- semişsiniz. Biz sayın İnönü ile geçen 16-17 ay zarfında fevka- lade güzel bir uyum içinde çalış- tık. Ben bir karar almadan önce sayın İnönü ile konuşacağım. pazar veya pazartesi. Sahdan evvel bir karar vermem müm- kün değıl. Ben bir ihtiras içinde değilim. Bana Türkıye'nin ne- rede ihtiyacı varsa ben orada- >ım. Ömrümün geri kalan kısmı Türkiye içındır "Çankaya'ya çıkacak mısı- nız°" sorusuna "Ne zaman?" esprisiyle karşılık veren ve "Ben çıkacak değilim kı Çankaya'ya. Evvela aday olacaksınız sonra arkanızda güç olacak, sizı çıka- racaklar, kı bız o yollan kapat- tık. Yanı aklına koyanın Çankaya'ya çıkması yollannı kapattık. Bir ömür mücadele ettik onun için" diyen Demirel. "Aday olacak mısıruz ?" şeklin- deki soruya da şu yanıtı verdı: "Kaideler ne ise o. Ben henüz size hiçbirşey söylemeye hazır değilim. Zaten bu işin süreci sab günü başlayacak. Salı günün- den önce hiçbirşey alamazsınız çocuklar." DYP: Genel Başkan için kongreli çözüm rulması üzenne,"Varsa da hiç ilgilenmedim. Önce kendi arka- daşlanm ile görüşeceğim. Herhalde sah günü bu konuda grupta görüşlerimı ilk defa dıle getiririm" dedi. DYP Kastamonu Milletve- kili Münif İslamoğlu ile ANAP Grup Başkanvekih Mustafa Kalemh' arasında görüşmeler yapıldığı yolundaki haberlerin anımsaühnası üzenne, "Olabi- lir, arkadaşlanmız arasında. Ben şimdiye kadar hiç bu konu ile ilgilenmedim. Yanndan (bu- günden) itibaren ilgileneceğim" diyen Yılmaz, Demirel'in cum- hurbaşkanhğına aday ohnasını nasıl değerlendirdiğinin sorul- ması üzenne de, "Dedığim gibi; değerlendirmelere yanndan (bugün) itibaren başlıyacağım" yanıtını vermekle yetindı. göre rahmetli özal "Beni tek- birlerle kaldınn" diye vasiyet etmişti. Bando bir yandan, tekbirler öte yandan. devlet büyükleri beri yandan, tarikat büyükleri de bir başka yandan cenaze töreninin niteliğini oluştur- makta kendilerine düşen gö- revi yerine getirdiler. Ağır basan taraf tarikatçılar oldu. Bir cenaze töreni, Islam tö- resine göre düzenlenir. An- cak devlet protokolü çerçeve- sinde olduğu zaman resmi unsurlar da bu kapsamda gö- revlerini yerine getirirler. istamın töreleriyle irtica gösterileri arasında elbette birfarkvardır. Cumhurbaşkanı özal'ın ce- naze töreninde bu fark ne yazık ki açıkça gözeçarpıyor- du. • • • ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - DYP Genel Başkanı Başbakan Süleyman Demirei'ın Cumhurbaşkanı ada> lığı henüz kesınleşmeden DYP'de kongre kulısı başladı. Dar kapsamlı sürdürülen kuliste Genel Baş- kanlık ve Başbakanhk için Hü- samettin Cindonık ile Cavit Çağlar'a destek verenler, ayn ayn örgütün nabzını yokluyor- lar. DYP içinde başbakanlıgı da üstlenecek yeni genel başkan için farkb isimler ortaya atıbr- ken;'brmnn;kongredc tabanın desteğinı alan kışı olması konu- sunda ortak görüş ortaya çıkı- yor. Taraflar, Demirel'in cum- hurbaşkanı olması durumun- da. kendısıne yeni başbakanı atamak için en kısa zamanda yapılacak olağanüstü kongre- nin sonucunu beklemesini ilet- meye hazırlanıyorlar. DYP milletvekillen, böyle bir du- rumda Demirel'in cumhurbaş- kanı olarak partı ıçı tartışmala- nn dışında kalacağına ve büyük kongrenin hakemhğinde soru- nun çözümleneceğını dıle getıri- yorlar. Bu olasalığı dıkkate alan ta- raflann örgüt ile şımdiden tele- fon kubsi yapüklan öğrenildi Genel merkez yönetıalennin de örgütle telefon görüşmeleri ya- parak eğilim behrleme çahşma- sı yaptığı behrtiliyor. Genel merkez yöneücilerinın "zamanı geldiğinde" bu eğıhmi Demi- rel'e aktaracaklan bıldirildı. Edinilen bılgiye göre. kongre kubsini yürütenlerden bir bölü- mü. genel başkanbk için Cavit Çağlar'ın, bir bölümü de Hüsa- mettin Cindoruk'un adını telaf- fuz ediyor. Bu arada Cavit Çağlar. Cumhurbaşkanhğı için Demirere destek konusunda ANAP'tan aynlan bir grup mil- letvekih ile görüştüğü haberleri- nı yalanladı. Çağlar, bu millet- vekillen ile bir görüşme yapma- dığını söyledı. DYP kulislerinde, geüşmele- rin bu seyrinde sürmesı duru- munda kongrede Çağlar ve Cındoruk arasında bir mücade- le geçeceğı konuşuluyor. Genel merkez yönetıcıleri, böyle bir durumda Cindonık'un daha şansh olduğunu bildiriyorlar. Bir genel merkez yöneticisı, Cindoruk'un böyle bir müca- deleye istekli obnadığı anımsa- ülınca, "Şimdiden bir şey söyle- nemez. O noktaya gejince Sayın Cındoruk duramaz. Örgüt ken- dısini o noktaya iter. Karşısın- da para da dahil hiçbir güç de etkili olamaz" değerlendirmesi- nı yaptı. Başbakan Demirel'in de, Özal'ın ölümünden sonra Cin- doruk ile yaptığı bir görüşme- de, "Bu işleri aİalla ve beraber- lik içinde çözeriz" mesajını verdiği öne sürüldü. Bu gelişmeler ışığında Cum- huriyet'in sorulannı yanıtlayan DYP Genel Başkan Yardımcısı ve Secim İşlen Başkanı Hasan Ekinci, "Parü teşkılaümız çok deneyimlidır. genel başkanını hemen seçer. Tabii isimler söy- lenir, aday olmak isteyenler çı- kar. Yalnız parti teşkilatımız layık olan kişiyi kongreyle çıka- nr" görüşünü dile getirdi. İnönfi vekâlet edebüir' Büyük kongrede genel baş- kan seçıhnceye kadar geçecek süre içinde Demirel'in Çan- kaya'ya çıkması hahnde boşa- lacak Başbakanhk makamının "vekâleten" doldurulabileceği- ni kaydeden Ekinci, "Vekil Erdal İnönü olabilir mi?" soru- suna, "Neden olmasın?" yanıtı- nı verdi. DYP ile ANAP birleşmesini özetleyen "ANAYOL" formü- lü konusundaki değerlendirme- ler için "çok erken" olduğunu kaydeden Ekinci, "ANAP'ın .burjm tabanupızdjr.pja fyj p a r Birleşme şeklinde değil de, bin diğenne yaklaşır yavaş yavaş. ANAP'ın içinde "Ben AP'hvim" diyen arkadaşımız çok. Nite- kim AP'li olan 4 milletvekıli bize geldi. Yıne böyle AP'li mil- letvekillen vardır, o prosedür işler" değerlendirmesini yaptı. Mılli Eğitim Bakanı Köksal Toptan, yeni cumhurbaşkanı seçimi senaryolan arasında gündeme gelen "ANA-YOL" projesinın teoride kolay gözük- mekle beraber uygulanabılırli- ğinın zor olduğunu söyledi. Başbakan adaylığı için basın- da ismi geçen DYP'li hükümet üyeleri ve partililerin sayısı 8'e ulaştı. Gazetelerde yer alan tah- minlere göre. Milli Eğitim Ba- kanı Köksal Toptan, İçişleri Bakanı İsmet Sezgin, Maliye ve Gümrük Bakanı Süroer Oral. Milli Savunma Bakanı Nevzat Ayaz, Devlet Bakanlan Tansu OJte^ Ekrem Ceyhm. Xavit Çağlar ve Cumhurbaşkanı Ve- kıli Hüsamettin Cindonık baş- bakanhk için adı geçen adaylar. Adaylaruı karnesi Adının açıklanmasını isteme- yen bir başka DYP yöneticisı ise, Cındoruk dışındaki adı ge- çen adaylar için şu değerlendir- meyi yaptı: İsmet Sezgin: Partiyi taşıya- maz. Gazetelerde onu favon gösteren haberler tamamen zorlama. Sezgin ancak geçici bir çözümdür. Ekrem Ceyhun: Ceyhun ba- Şanb bir bürokrattır, ancak çok iyi siyasetçiuk gerektiren genel başkanlığı yürütemez. Cavit Çağlar: Çağlar'ın genel başkan olması, DP ve AP'den kaynaklanan DYP hareketinin toprağa gömülmesi demektir. Tansu ÇiUer: Eğer bir erken seçim havası olsaydı ya da böy- le bir köiıjuiıkiuıc gıulınesı du- rumunda, vizyon avantajıyla bir sürpriz yapabihr. Nevzat Ayaz: Koalisyonun devamı için SHP kanadının ıti- raz etmeyeceği ılımh bir ısım. Sümer Oral: Bürokratlığı si- yasetçiliğinden önce gebr. Ge- nel başkanlığın yükünü kaldı- ramaz. Halkın nabzını tuta- maz. Cumhurbaşkanlığı seçim takvimi ANKARA, (Cumhuriyet Bö- rosu)- Cumhurbaşkanhğı secı- mi takvimi kesınleşti. Adaylar 7 mayısa kadar TBMM başkan- hğına bildirilecek. İlk tur oyla- ma ise 8 mayıs cumartesı günü saat 15.00'de yapılacak. Yeni cumhurbaşkanı 16 mayıstaki üçüncü turda seçilebihrse, 17 mayısta yemin töreni yapıla- cak. Yapılan takvime göre, Cum- hurbaşkanı Turgut özal'ın ölü- mü nedeniyle Cumhurbaşkan- hğı makamının boşalmasından sonra gecmesı gereken 10 gün- lük süre 27 nisan tarihinde do- luyor. 28 nisan çarşamba gü- nünden itibaren TBMM Baş- kanlığı'na aday bıkünmi süresi başhyacak. Aday bıldirme sü- resi 7 mayıs cuma günü saat 24. OO'de sona erecek. Yeni cum- hurbaşkanını secebilmek için ilk tur oylama 8 mayıs cumartesi günü saat 15. OO'de yapılacak. Anayasa gereği, seçim turlan üçer gün ara ile yapılacağı için ikıncı oylama 12 mayıs çarşam- ba, üçüncü tur oylama da, 16 mayıs pazar günü gerçekleştir- dilecek. Eğer, üçüncü tur oyla- mada da sonuç ahnamazsa 20 mayıs perşembe günü dördün- cü tur oylama yapılacak. Ana- yasa'da cumhurbaşkanhğı seçi- mıni düzenleyen 102'nci madde gereğince. ilk iki turda 300 oy aranacak. Bu iki turda cumhur- başkanı seçmek mümkün ola- mazsa, yapılacak olan üçüncü turda 226 oy yeterli olacak. Eğer yine cumhurbaşkaru seçilemezse gerçekleştiriJecek dördüncü tura, üçüncü turda en yüksek oylan alan iki aday katılacak ve yine 226 oy koşulu aranacak. Seçim takvimine göre, İ6 mayıs pazar günü yeni cumhurbaşkanı seçilirse, yemin töreni 17 mayıs pazartesi günü yapılacak. Böy- lece, yeni cumhurbaşkanının 19 Mayıs Gençük ve Spor Bay- ramı'na kaülmasının sağlan- ması amaçlanıyor. CHP'den tüm partilere uzlaşma çağrısı ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - CHP Genel Başkan Yar- dıması İsmail Cem, Cumhur- başkanı adayı Başbakan Süley- man Demirel'in öncelikle "kişi- lığıne düşürühnüş yolsuzluk gölgesıni" kaldırması gerektiği- ni belirterek, "Cumhurbaşkan- hğı makamı, sorumluluktan kaçmanın sığınağı olmamah" dedi. Cem, CHP olarak Cum- hurbaşkanhğı seçiminde parti- leri aralannda "uzlaşmaya" çağırdı. Cem, dün düzenledıği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı seçiminde "geciş dönemindeki siyaset kurallanna aldırmaksı- zın" tercih yapılmasıru eleştire- rek, "Parti lideri, kendisi için gölge etmeyecek bir lider an- yor. Türkiye'nın günümüzdeki beklentileri, bu lüksleri kaldıra- cakgüçte değil. Herşeyden önce, önümüzde- ki bu secim nedeniyle bunabm ıstemiyoruz. Binbir sorunu olan Türkiye'nin vakit ve güç kaybetmesini, siyasetci kav- gasına seyirci yapıbnasıru, çö- zümsüzlüğü reddediyoruz. Bu nedenlerle, Cumhurbaşkanhğı seçiminde iddialı bütün aday- lan ve partileri, aralannda uz- laşmaya çağmyoruz" diye ko- nuştu. "Gerek Cumhurbaşkanının belirlenmesi, gerekse muhteme- len bunu izleyecek Başbakan tercihi ve hükümet oluşumu, si- yasetin doğal kurallannda, sı- yasetin bünyesiyle uyumlu özelbklerde gerçekleştinhneli- dir. Türkiye, biureysel cıkarlar uğruna bir deneme tahtası yerin konamaz" görüşünü savunan Cem, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yeni Cumhurbaşkanı ve ye- ni hükümet başkanı bebrlenir- ken, mutlaka en birikimli. en yetenekli adaylar öne cıkanl- malıdır. 'Gölge etmesin, yeter' anlayışıyla seçılecek bir Cum- hurbaşkanı ya da 'Uzaktan ku- mandaya elvenşh' olması ne- deniyle tercih edilmiş bir Baş- bakan, 'Dar parti hesaplanna', 'Kişısel iktıdar özlemlerine' uy- gun düşebibr. Ama Türkiye'nin yaranna uygun düşmez. Türki- ye, bireysel cıkarlar uğruna bir deneme tahtası yerine kona- maz". "Uzaktan kumandah Başba- kan "dan fayda gelmeyeceğini vurgulayan Cem, Cumhurbaş- kanlığı'na aday olacağı belirti- len Başbakan Süleyman Demi- rel'in, İLKSAN olayıyla Ugjü yolsuzluk iddialannı aydınhğa kavuşturması gerektigini söyle- di. Cem, İLKSAN olayındaöğ- retmenlere ait 200 milyar li- ranın bırkaç kişiye armağan edilmesindeDemirel'in"sonım- luluk payı" olduğunu da kay- dederek, "Cumhurbaşkan- hğının iddiab adaylanndan, önce haklanndaki bütün yol- suzluk iddialannı yargının ince- kmesine sunmalannı. TBMM'nin soruşturmasma aç- malannı bekliyoruz. Hakkın- daki yolsuzluk iddialanndan Cumhurbaşkanhğı makamının zırhına bürünerek sıynhnak. kimse için onurlu bir davranış olmaz" dedi. Demirerin İLK- SAN olayı konusunda yargı or- ganlannı ve soruşturma ma- kamlannı harekete geçirmesi gerektigini de savunan Cem, "Cumhurbaşkanı adayınız, öneriniz var mı?" sorusuna, "Hayır. Şu ana kadar yok. Ol- mamasını doğal görüyorum. Bu, nihayet matematik hesabı- dır. Sağduyudur siyaset. 21 ki- şilik grupla, Cumhurbaşkanbğı yanşına girilmez. Aday çıkar- mazsak, ters bir taraf olmaya- caktır" yanıtını verdi. Cem, koalisyonun geleceğiy- le ilgili bir soruyu yanıtlarken, ANAP - DYP koabsyonu ola- sıhğının "gündem dışı olmadı- ğını" söylali. Sanaja ve ticaret çevrelerinin böyle bir bütünleş- meyi önerdigini ifade eden Cem, "Fazla da mantıksız bul- muyorum. Soldaki bütünleşme kaygısı gibi, sağdaki arkadaşlar da aynı kaygılan taşıyorlar. Kı- sa vadede olabilir gibi geliyor. RP dışındaki sağ siyaset dünya- sı, böyle bir bütünleşmeden ka- zançb çıkabilir. Bizim belirle- yici olabileceğimiz durumlar çok az. Sağın birleşmesi; solun işbirliği, toparlanması açısın- dan faydalı olabıbr" diye konuştu. GOZLEM UĞUR MUMCU • Baştarafi I. Sayfada İlk Meclıs'in amacı buydu: - Emperyalizme ve kapitalizme karşı savaşmak. Ordunun görevi de bu bildiriyle saptanmıştı - Emperyalist ve kapıtalist duşmanlar ile işbirliği ya- panlan cezalandırmak. TBMMbıldirisı,emır-komutazincirinınTBMM'nın"ma- nevi kişiliğinde" olduğunu da vurgulamıştı. Bu savaş, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının öncülü- ğünde büyük bir utkuya ulaşmış, emperyalist ordular yurttopraklarından sökülüp atılmışlardı. Cumhuriyetimızin temelinde bu kutsal harç yatar Ulusal egemenüğin anlamı da budur. Ulusal egemen- lik, Atatürk'ün bir ulusal inanç olarak belirlediği "tam bağımsızlık" ilkesi ile simgeleşir "Atatürkçülük eğer tek sözcükle tanımlanırsa, bu söz- cük "bağımsızlık" olabilir. Atatürk, bütün söylevlerinde, bütün demeçlerinde amaçlarının ulkenin bağımsızlığını korumak olduğunu söylemiştir. - Biz bu hakkımızı mahfuz bulundurmak, istiklalimizi emin bulundurabilmek için heyet-i umumiyemizce, he- yet-i milliyemizce bizi mahvetmek isteyen emperyaliz- me karşı ve bizi yutmak isteyen kapitalizme karşı heyet-i milliyece mücadeleyi caiz gören bir mesleğı takip eden insanlarız. "Tam bağımsızlık" kavramından, emperyalizmden ve kapitalizmden söz etmek yadırganıyor. Zaman zaman suç da sayılıyor. Türkiye bugün "bağımsız" mıdır? Kuramsal olarak evet, bağımsızdır; ancak bu bağım- sızlık emperyalist ve kapıtalist dünyada yok olmuştur. 45 milyar dolar borcu olan bir devlet nasıl bağımsız sayılabilir?.. Bu, yeni bir "Düyunu Umumiye" borcudur ve bu borç- lar yeni kapitülasyonlar doğurmuştur Izmir'de denize dökülen emperyalist ve kapitalist düş- manlar, çeşitli yollarla ve kimliklerle Türkıye'ye yeniden girmişler ve koskoca Türkiye Cumhuriyeti'ne mali ipo- tek koymuşlardır. Evet, öyledir; IMF's» ile OECD'si ile Türkiye bir mali ipotek alündadır. Bir borç sarmalına, bir borç tuzağına düşürülmüşrür Türkiye. Her ipoteğin bir de siyasal bedeli oluyor. Türkiye şimdı bu bedeli ödüyor. Bu yüzden Türkiye'de çoğulcu demokrasi yok. Izin ve- rilmiyor. Bu yüzden ne işçiler egemen bu ülkede, ne köylüler. Işçilerin ve köylülerin egemen olacakları bir düzenden korkuyorlar. Bunu önlemek için binbir türlü önlem alıyorlar. "Egemenlik kayıtsız ve koşulsuz milletindir" deniyor, ama inanmayın. Ne işçiler egemen, ne köylüler, ne me- murlar. Egemen olanlar başkaları. "Amerikan manda- sı" ile "Arap milliyetçiliği"ö'\T ülkemizde egemen olan. Askeri paktları ile, ikili anlaşmaları ile, silah ambargo- ları ve CIA'sı ile yeni bir "Amerikan mandası" gelip ül- kemize yerleşmiştir. Suudi bankaları, işadamları ve ortak şirketleriyle de Arap milliyetçiliği... Al Baraka'sı, Faisal Finans'ı ve Rabıta'sı ile Arap milli- yetçiliği köşe başlarını tutmuştur. 1920'li yıilardaki ulusal mayadan yoğrulan inançlar, 80'li yıllarda suç sayılmıştır 1920'lerin suç sayılan kav- ramları da siyasetin temelini oluşturmuştur. Bu, biryabancılaşmadır. Bu, büyük günün yıldönümünde ilk Meclisin "emper- yalizme ve kapitalizme karşı" savaşan yurtsever üyele- rini, başta Atatürk olmak üzere, her gün daha da artan ve artacak olan saygılarla anıyoruz. Demirel çekilirse inönü ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - SHP, Başbakan Süky- man Demirerin Cumhurbaş- kanhğı konusunda yeni olası- lıklar üzennde duruyor. SHP kurmaylan, Demirel'in Cum- hurbaşkanhğı'na çıkması ve DYP-SHP koalisyonun deva- mı durumunda. Erdal İnönü'- nün, kim yeni hükümet başkanı olursa olsun. kabınede "fiili baş- bakan' durumuna geleceğinı savunuyorlar. SHP'liler, bu sta- tünün sağlanmasıyla, Türkiye'- de ıstikrann devamı ve vaatle- rin yenne getirilmesınde büyük bir adımın atılacağını dile geti- riyorlar. SHP kurmaylan. Demirel'in cumhurbaşkanhğına aday ol- ması durumunda ne gibi geliş- melenn olabileceği üzerinde tartışmalannı sürdürüyorlar. SHP'liler. Demirel'in istıkran korumak amaayla, Çankaya'- ya başka bınsini çıkarabıleceği olasılığı üzerinde de duruyor- lar. Bu tablo karşısında, SHP'- nin desteğinı alacak cumhur- başkanı adayının kim olacağı da SHP'lileri düşündürüyor. Bu adayın. DYP içinden olaca- ğına kesin gözüyle bakan SHP'hler. asıl zoriuklardan bi- rinın de bu durumda yaşanaca- ğını, kendilerinin Demirel'in cumhurbaşkanı adayı obnama- sı durumunda, SHP Genel Baş- kanı Erdal İıtönü'yü cumhur- başkaru adayı yapmak isteğin- de olduklannı belirtiyorlar. SHP içinde, Demirel'in cum- hurbaşkanhğı ve DYP-SHP koalisyonun devamı durumun- da, kabınede Erdal İnönü'nün 'fıili başbakanlığı'nı sağlayacak bir formülasyonun, sorunlann çözümüne yardımcı olacağı üzerinde de duruluyor. Böyle bir tabloda, "istikrar ve denge- nin, İnönü'nün akılcılığı ve dev- let adamı kişıbğiyle devam etti- rilmesinın mümkün olacağını" kaydeden SHP'liler, bu konuda şu yorumlan yapıyorlar: "Ka- binede Demirel-Inönü ikilisi bir toplumsal uzlaşmaıun ve sağ- duyunun sembolü oldular. Şimdi bu tablodan birisi dışan çıkarsa, DYP-SHP koahsyo- nunun devamı halinde, içeride kalan, kabinenin "fıili başbaka- nı' olur. Buna uygun bir formü- lasyon, koahsyonun sağhkb ve dengeli devamı ve istikrar için aklın yoludur. Zaten Demirer- den sonra hükümet başkanhğı- na kim gelirse gelsin İnönü, koalisyon hükümetinin fıili başbakanı demektir. Bu onun akılcıiığj. denge ve devlet adamı olması özelliklennden kaynak- lanıyor." inönü, kabine dışında kalmasın SHP içinde bir grup. İnönü'- nün kabine dışında kalabilmesi olasılığjnı dile getirirken büyük bir çoğunluk, buna karşı v>kı- yor. İnönü'nün de yapüğı top- lantılann sadece bırinde kabine dışında kalabıleceğı yönünde görüş açıklaması, diğerlerinde bu öneriyi dillendirmemesi, DYP ve SHP koalisyonunun devamı hahnde İnönü'nün ka- bine dışında kalmasının müm- kün olmadığına kanıt gösterili- vor. SHP içinde bir grup. Inönü'nün kabine dışında kal- masının, koalisyonun devammı olanaksız hale getireceği kanısı- nı ifade ediyor Oktay: Ki^lerden önce ilkelerönemlidir Adalet Bakanı Seyfı Oktay, cumhurbaşkanının çok geniş tabanb bir kabul sonucu seçil- mesi gerektigini söyledi. Koa- bsyon açısından bugün bir sı- kınünın söz konusu olmadığını ve kişilerden önce ilkelerin önem taşıdığını vurgulayan Oktay," Demirel'in Çankaya'- ya çıkması, koalisyonu olurn- suz etkıler mi" sorusuna, "Koabsyon, protokol üzerine bina edilmiştir. Protokolün esaslanna uyulursa, devam eder" karşıhğını verdi Gürkan: Demirel'in kararını bekliyoruz SHP Grup Başkanvekili Ay- dın Güven Gürkan, cumhur- başkanı seçimi ile ilgili olarak Demirel'in karannı bekledikle- rini belirterek Demirel'ın Çan- kaya'ya çıkma karan vermesi durumunda buna partı olarak bir ıtirazlannın olmayacağını söyledı. Gürkan, "Belki birey- sel ıtirazlar olabilir" diye sür- dürdüğü açıklamasmda, yeni başbakanın kim olacağı konu- sunun DYP kurultayınm bile- ceğı bir konu olduğunu ifade etti. Gürkan, "Bizim şu ya da bu olsun dememiz söz konusu olamaz. DYP kuruliayı kımı seçerse başbakan o olur. Yeni başbakan da SHP-DYP koalıs- yonunu sürdürmek ısterse bu- na hazınz. Ama yeni başbakan başka bir partı ile koalisyon kurmak isterse bu kendı tercıhı- dır. Kendımızı koalısyona mahkum görmuyoruz" dcdı