Katalog

10 NİSAN1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER HasMatm Ban •BONN(AA)-Rusya Parlamento Başkanı Ruslan Hasbuiatov, Baü'nın Boris Yetein'ın reformlannı desteklemesinı "çılgınca bir hata" olarak niteledi. Hasbuiatov, Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisine verdiği demeçte Baü'nın milyarlarca dolarlık vaadlerle Yeltsin'i dcstcklemcsinin, Rusya'nın içinde bulunduğu sorunlan , çözmesine katkı sağlayacağına inanmadığını kaydetti. SEİA görüşmelepj başladı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD ile Türkiye arasında l980denberi yürürlükte olan Savunma ve Ekonomık İşbırlıği Anlaşması'nm (SEİ A) yenilenmcsine iljşkın görüşmelere dün başlandı. Göriişmelerin bırinci turuna Türk tarafı adına Müsteşar Yardıması Ünal Ünsal. ABD larafı adına da ABD Büyükelçısi Ridıard Barkley'in başkanhğında hevetler kattldı. Dışişleri kaynaklan. göriişmelerin amaanın, ABD'nin Türk\ye"deki varlığının azalmasıyla SEİAnın uyumlu halegetirilmesi ve geçmışte karşılaşılan aksaklıklann giderilmesi olduğunu kaydettiler. Kazakistan- Umman tştâriiği • MOSKOVA (AA)- Kazakistan'm ABD'nin en büyük beş pctrol şirkclindcn biriolanChevron'la f .- >... l d ^ ; / arabuluculüJc gorevı üstlenmiş Umman hükümeti, Kazakistan'ın petrol kaynaklannı işletmek için Alma Ala yönetimiyle anlaşma imzaladı. Umman Başbakan Yardımcıs Abdot Munim El Zavayi başkanlığındaki bir heyetin görüşmelen sonucunda vanlan anlaşma uyannca, Umman'ın kamu denetimindeki petrol şirketi Kazakistan'ın Hazar denizindeki kıta sahanlığıyla baa petrol alanlarında sondaj çalışmalanna başlayacak. Ortadoğu jömsmeleri • KUDUS(AA)-İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres, ışgal topraklanndaki Filistinlıler'in önde gelen temsilcisi Faysal Hüseyni'nin Ortadoğu konulu ıkili görüşmelerin yeni turuna katılabileccğıni bildirdi. Peres radyoda yaplığı konuşmada Hüseyni'nin Filistin heyetinde yer alarak görüşmelere katılabileceğini belirtti ve "Buna hiçbir zaman hayır demedim. Hüseyni'nin, biri Kudüs'te digeri de dışarda olmak ûzere iki adresi var. Doğu Kudüs'te oturan birinin görüşmelere katılmasiyla Kudüs'ün statüsünün değişeceğiru söylemek komik ohır" dedi. Hîndistan'da kasıı*ga:100ölû •YENİ DELHİ (Retıter) - Hindistan'ın Batı Bengal eyaletinde dün meydana gelen kasırga nedeniyle 100 kışinin yaşamını yitirdiği bildirildi. Hindistanhaber ajansı UNI, kasırga sırasında en az 400 kişinin de yaralandığını belirtti. 5 köyü ıltüst eden kasırganın pek çok insanı evsiz bıraktığı ve büyük maddi hasara neden olduğu haber veriliyor. Ajanslar, felaketzedelere yardım çalışmalannın sürdüğünü büdiriyorlar. M^op'aılestek azaim • LONDRA(AA)- Ingiltere'de muhafazakar parti hükümetinin, 1992 genel seçimlerindeki zaferinin ardından kaybetmeye başladığı halk desteğinin, oran itibanyla II. Dünya Savaşı'ndan bu yana İngiliz sıyasi tarihinde gözlcnmiş en geniş çaplı düşüş olduğu açıklandı. Kelbecer bozgunu belki de ilk kez bir birlik havası yarattı, Azeri politikacılar iç çekişmeleri unutma eğiliminde EmıeııilerlesavaşAzerileri birleştîrdi• Karabağ'daki savaş Bakü'deki siyasi yaşamı sarsmış değil. Kelbecer yenilgisinin Elçibey'in rakiplerince kasıtlı olarak planlandığı inancı yok. Böylesi bir komplonun dedikodusu bile yok. dan Ermeniler'i durdurmak StNAN GÖKÇEN HİCRAN ÖGE GOLTZ BAKÜ - Savaş buradan bir- kaç saat uzakhkta. Bir arabaya atladınız mı dört, bilemediniz beş saat sonra cephedesiniz. Sa- vaş, gencecik Azeri gençlerinin canını alıyor. Ancak aynı savaş Bakü'de 'politikacı kellesi' gö- türmedi henüz. Götüreceğe de benzemiyor. Özellıkle Kelbecer bozgununun, bu gençcumhun- yette belki de ilk kez bir birlik havası yaratüğı gözlcniyor. Azerbaycanlı politıkaalar, şim- dilik iç çekişmelen bir yana bı- rakıp düşman Bakü'ye gelme- den ya da vakit çok gcç olma- için ifade edilmeyen bir 'uzlaşı'- ya varmış dunımdalar. Başaktörler Azerbaycan politikasının ba- şaktörlcnni şöyle sıralamak mümkün: Cumhurbaşkanı EbuHeyz Elçibey, İçişleri Baka- nı İskender Hadimov Milli İs- tiklal Partisi Başkanı Itibar Me- medov ve Nahçıvan Özcrk Cumhunyeti Parlamento Baş- kanı Haydar Aliyev. Aslına baktığınızda Elçibey hariç, bu lıderlerin hiçbiri se- çimle başa gelmiş kişiler değil. Burada Aliyev'i dc ayn bir yere koymak lazım. Çünkü Aliyev de Nahavan parlamentosunda yapılan bir seçim sonucu koltu- ğuna oturuyor. Ortaya çıkan tablo kafa ka- nştına. Bu nedenle biraz geriye gjdip olaylann gelişimini anım- samak gerekiyor. 1991 yılının kasımında o za- manki Yüksek Sovyel, 360 üye- sinden 50'smin 'Milti Şura' adı- nda bir alt parlamento oluştur- masına karar veriyor. Elbette Yüksek Sovyet'i bu karan al- maya zorlayan başta Halk Cephesi olmak üzereçeşilli mu- halif gruplardan oluşan 'De- mokratik Cephe.' Vanlan uz- laşrna ile bu 50 kişilik şura, Batı dernokrasilerindeki parlamen- to işlevini yüklenirken Yüksek Sovyet'in yılda iki kez toplana- rak öncmlı konulan elc alması kararlaşünlıyor. Yüksek Sovyet, 14 Mayıs 1992'de aldığı bir kararla 6 Marl 1991 tarihinde görevin- den islifa eden Ayaz Muttali- bov'u yeniden devlel başkanlı- ğına getiriyor. Halk Cephesi Yüksek Soyyet'e, bu kararını geri alması için 24 saal süre ta- nıyor. Bu sürcnin bitiminde, 15 Mayıs 1992'de, Halk Cephesi'- nin önünde toplanan kitleler saat 15.00'te parlamentoya doğru yürüyüşe geçiyor. Saat 17.30'da Halk Cephesi yöneti- me el koyuyor. İktidan cle geçiren Halk Cephesi yönetıminin ilk gerçek- leştirdiğı uygulamalardan biri 18 mayısta Yüksek Sovyet'i lağvetmek oluyor. Elçibey'in avantajı Şunu söylemek mümkün, El- çibey yönetıminin şu andaki poliük rahatlığının en önemli kaynağı Yüksek Sovyet'in lağ- vedilmesi. Böylece 7 haziranda yapılan seçimleri kazanarak makamına oluran Elçibey, Sovyetler döneminde oluşmuş ve -deyim yerindeyse- 'Damok- les'in kılıcı' gibi tepesinde salla- nacak bir kurumdan kurtulu- yoı, manevra alanını genişleti- yor. Bir diğer deyişle, Rusya'ya benzetme yaparsak, eğer Elçi- bey Yeltsin ise bir Hasbulatov'- un ortaya çıkmasımn yolu daha başta kesilıyor. Bakü'deki yabancı gazeteci- lerin üzerinde uzlaştıklan bir nokta var. Azerbaycan, eski komünisl yönetimin uzanülan- nı hızla tasfiye edebildi. Bir Ba- ülı diplomat, durumu şöyle özetliyor. 'Eski Sovyet cumhu- riyetlerinden sadece Azerbay- can'da komünistler neredeyse tamamen poliüka sahnesinden sılincrek evlerine çekildiler." Bu durumun istisnası Haydar Aliyev. Nahavan Özcrk Cum- huriyeti Parlamento Başkanı Aliyev, Elçibey'in en önemli ra- kibı olarak değerlendiriliyor. Asbnda Aliyev, Azerbay- can'ın en deneyimli politikacısı. Komünist Parti içinde sivril- miş, politbüro üyeliğine kadar yükselmiş Aliyev yabancı gaze- teci ve diplomatlara göre cum- hurbaşkanhğma oynuyor. Şu anda izlediği poliüka ise 'bekle gör' biçiminde özetleniyor. Aliyev yaklaşık altı ay kadar önce 'Yeni Azerbaycan' adında bir parti kuruyor. Bu parünin başkanhğını da halen kendisı yapıyor. Aliyev, Elçibey'in yıpranma- sını bekliyor ve yapılacak ilk se- çimlerdecumhurbaşkanlığı için adaylığmı koymayı planlıyor. Aliyev'in halk arasında yay- gın bir dcsleği var. Sokaktakı insanla konuştuğunuz zaman Fizuli Emıeni ateşi altmdaMOSKOVA (AA) - Azer- baycan ile Ermcnistan arasında önceki gün Soçi kentinde Rus- ya Savunma Bakanı Pavel Gra- çov'un aracıhğıyla yapılan gö- rüşmelerde vanlan ateşkes an- laşmasınm gecersiz olduğunun ilan edilmesinden sonra Erme- niler'in Fizuli bölgesine yoğun bir saldın başlatlıklan bildinl di. Azerbaycan Savunma Ba- kanlığj'nın açıklamasına göre Ermeniler'in dün sabah Fizuli kent merkeziyle Hovşatlı köyü- ne açtıklan yoğun top ateşin- den sonra, Ermeni birliklerinin bölgeyi tümüylc işgal etmck için yeniden harekctc gcçtiklcri gözlendi. Ermenislan'dan Laçin kori- doru aracıhğıyla bölgedeki Er- meni birlikterine sürekli olarak silah ve teçhizai desteği sağlan- dığı bildiriliyor. Azerbaycan Savunma Ba- kanhğı kaynaklan Fizuli'nin Ermeni işgali alüna girmesi h alindc, daha güncydc kalan Cebrail, Zangelan vc Kubatlı bölgeierinin de ülkenin öteki yörelcriylc olan tüm bağ- lantısının kesilcceğini belirti- yorlar. Bu arada Azerbaycan Cum- hurbaşkanı Ebulfez Elçibey'in dün sabahki yoğun saldın baş- lamadan önce Fizuli'de incele- melerde bulunduğu ve yerli halkla görüştüğü bildirildi. Elçibey, daha sonra Bakü'ye döndü. Karabağ ve Nahçıvan krizleri Üç önemli anlaşma Ermenilerle Azeriler arasında Dağlık Karabağ konusundaki çatışmalar 1905 yılına kadar uzanır. O yıl iki toplum arasında Karabağ nedeniyle çatışmalar çıkmıştı. 1918tarihliMondros mütarekesinden sonra Karabağ Ingilizler tarafından Azerbaycan'a bağlanrruş, Nahçıvan ise Ermenilere verilmişti. 2arahk 1920'deımzalanan "Gümrü Anlaşması" ile Nahçıvan geçıci olarak Türkiye'ye bırakılmıştı. 16Mart 1921 tarihli Moskova Anlaşması ile Nahçıvan Azerbaycan'a bırakıld). Bu anlaşmaın 3. maddesi, Nahçıvan'ın özerkliğinı güvence alüna ahyordu. 3.maddeşöyleydi: "Anlaşmanın taraflan, Nahçıvan'ın koruyucuhık hakkını üçüncü birdevlete bırakmamak koşuluyla Azerbaycan'ın koruyuculuğunda bir özerk bölge oluşturulması için anlaşmışlardır. Moskova Anlaşması Türkiye, Ermenistan ve Gürcislan arasında 13ekim 1921 tarihinde imzalanan "Kars Anlaşması" ile onaylandı. Karabağ 1923 yılında özerkliğinın korunması koşuluyla Stalin tarafından Azerbaycan'a verildi. 1922 yılında Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan arasında kurulan Transkafkasya Sovyet Federe Devleü uzun ömürlü olmadı. 1936 yılında ise Azerbaycan, Gürcistan vc Ermenistan birer Sovyet Cumhunyeti oldular. 1988 yılında Azeri - Ermeni çatışmalan yeniden başladı. İşgal altındaki Kelbecer'den güvenlikli Hanlar'a kaçan Azeri müheciler Murov Dağları boyunca zoriu bir yolcuJuk yapmak zonro- da. Taseyev ailesi de 3 ve 6 aylık iki çocuklanyla bu yolu ancak 6 günde kat edebildi. (Fotoğraf: THOMAS GOLTZ) Rusya- Ermenistan Askeri alanda işbiıliği gelişiyor HAKAN AKSAY MOSKOVA - Ermenistan Savunma Bakanı Vazgen Manukyan, ülkesi ile Rusya arasındaki askeri tşbirliğinden memmıniyet duyduğunu be- lirtti. Dönkü Nezavisimaya Ğazeta'da va\ımla- nan bir haberde, iki ülkenin askeri işbirtiğinin be- nûz başlangıç aşamasında oUhığuna vurgulayan bakan, Azerbaycan karştsında kazanılan askeri başarılann yalnızca Karabağ Ermenilerine ait oMuğunu öne sürdü. Manukyan, ErmenistanMaki iktidar karşt- tUrının son gebşmekri "Moskova'ıun parmağı" ya da "Gelecekte Ennenistan'ın altından kalka- mayacağı smıriara ulaşmaya yöndik potitik bir tuzak" olarak değeriendirdikierini söyleyerek muhalefeti elcştirdi. Rusya Parlamentosu'nun yaym organı Rossiy- skaya Gazeta'nın dünkü sayısındaki "Rusya or- dusu Karabağ'da savaşmıyor" başiıklı haberde, 127İIKİ ordu komutanı Valeri Babkin'in, çab- şmalara Rusya ordusunun da katıMığına ilişkin iddiaları provokasyon olarak nitelediği bettrriü- yor. Babkin, Rusya ile Ermenistan arasındaki an- laşma uyannca, Ennenistan'ın Türkiye suıırını korumaktan başka yükümlülükleri obnadığmı ifade ediyor. Aynı haberde Ermenistan ve Azerbaycan savaş muhariplerinin, iki üike smınnda bir araya gele- rek görüştükleri ve taraflan bemen ateşkese bircağyrdıkları vurgulanıyor. Ancak herhangi kaynak veya somut isim verilmiyor. Ote yandan Nezavisimaya Gazeta'nu önceki günkü saytsında, İran'm getişmelere mûdahale et- mek üzere tetikte oktuğunu hissettirdiği, ancak Ebulfez Eicibey yönetiminin bu konuda herhangi bir çaba göstermediği kaydedikli. Cazete, Elçi- bey'in Tahrania telefon görüşmesi bile yap- madığmı, diğer yandan ise îsrail'den destek gel- mesi için sonuçsuz çabalar sarfettiğini yazdL yıllarca Azerbaycan'ı yöneten bu kurt politikacınm 'ülkeye çok hizmeli bulunduğunu' an- lalıyorlar. Deneyimli bir lider olduğunu vurguluyorlar. Elçibey ile Aliyev arasındaki en temel politıka farkı, Mosko- va ile ilişkilcr konusunda orta- ya çıkıyor. Elçibey Moskova ile dengeli bir ilişki yürütmeye özen göslerirken, Aliyev'in Moskova ile daha sıcak bir ilış- kiyı tercih ettiği belirtiliyor. Haydar Aliyev, Kelbecer ye- nilgisi konusunda tam bir scs- sizliğe bürünmüş durumda. As- keri yenilgileri iç poliüka mal- zemesi olarak kullanmıyor. Halkı kışkırtmıyor. Neredeyse sessizliği ile Elçibey'e destek ve- riyor Baülı bir diplomat Aliyev'in poliükasını şöyle değerlendiri- yor: "Aliyev Azerbaycan'ın ba- şına bir darbe ile gelmek istemi- yor. Onun hedefi seçılerek gel- mek. Elçibey savaş nedeniyle yıpranırken Aliyev bekliyor. Ortalığı kanştırmayarak da kredi kazanıyor. Bir darbe ile gelirse uluslararası platformda kabul görmeyeceğini biliyor.' İtibar Memedov Elçibey'in Aliyev'den sonra- kı en önemli muhahfi İtibar Memedov Milli fstıklal Partisi Başkanı olan Memedov asb- nda Halk Cephesi'nin kurucu- lanndan. Uzun süre Elçibey'in en yakınındakilerden bin olan Memedov'la Elçibey'in yollan mart 1991'de aynlıyor. O dö- nemde, özellikle Karabağ ko- nusundaki aktif konumu nede- niyle halk arasında çok sevilen bir lider olan Memedov, cum- hurbaşkanlığı için aday oluyor, ancak daha sonra adaylıktan çekiliyor. Memedov'un Elçibey"e karşı yürüttüğü muhalefetin temel noktası, Elçıbey'in seçılmek için halka verdiği sözleri tutma- dığı, Memedov, cephede duru- mun her gün daha da kötüye gittiğıni, ckonomide hiçbir iyi- leştirme gerçekleşünlernediğıni vurguluyor. Ancak Azerbaycan politika- sının bu en önemli muhalif lıde- ri, Kelbecer yenilgjsinden sonra Elçibey'in olağanüstü hal ilan etmesıni açjkça de.%tektedi-« Aliyev ve Memedov dışıhdâ Elçibey'e rakip olabilccek güce sahip bir başka lider de İçişleri Bakanı İskender Hamidov. Hamidov'un halk arasındaki saygınhğının çok yüksek oldu- ğu belirtiliyor. Mafyaya karşı verdiği savaşla da bu saygınlığı iyice pekıştirdiği ifade ediliyor. Aynca bakan olarak önemsiz sayıda bir askeri gûcü denetim altında bulunduruyor olması da iç politikadaki ağırlığını art- tınyor. Elçibey ise halk arasında çok sevilen bir lider. Muhalifleri da- hil, hemen hiç kimse Elçibey için olumsuz konuşmuyor. İn- sanlara Elçibey'i sorduğunuz- da, neredeyse sözbirliği edilmiş- çesine hep aynı yanıtı alıyorsu- nuz: Temiz ve düriist insan. Elçibey'e yönelik eleştiriler, ıç vc dışpolıtikada pasif kaldığı noktasında yoğunlaşıyor. Ba- kü'de halk arasında yaygın olan kanıya göre devleti Penah Hüseyinov yönetiyor. Toparlarsak, Karabağ'daki savaş Bakü'deki politik yaşamı sarmamış durumda. Halk ve politıkaalar arasında özellikle Kelbecer yenilgisinin Elçibey'in rakıplennce kasıtlı olarak plan- landığı inancı yok. Hatta Ba- kü'de böylesi bir komplonun dedikodusu bile yok. Tersine yaygın inanc, 'şimdi zaman bir- lik zamanıdır' biçiminde özetle- nebilir. Kısacası Azerbaycan'- da iç politik hesaplaşmalar şim- dilik ertelenmiş bulunuyor. Vatikan'ın Ankara Büyükelçisi Sergio Sebastiani Cumhuriyet'e özel demeç verdi Türkiye'de telılike, laik-dinci kutuplaşmasıdır • Sergio Sebastiani "İslam'da terorizm yoktur. Terorizm Islam'ın deformasyonudur. Politikacılar İslam'ı sömürerek terorizmi destekliyor" dedi. Vatikan Büyükelçisi, Türkiye'de irticanın şu an değil, ancak uzun vadede tehlike oluşturabileceğini söyledi. HALUKGERAY Sergio Sebastiani - Suç politikaalarda ANKARA - Vatikan Büyükelçisi Sergio Sebastiani. Türkiye'de irticanın şu an için değil, ama uzun dönemde tehlike oluşturabi- leceğini bildirdi. Türkiye'de toplumun laik- dinci olarak kutuplaşmasının önemli bir teh- likeyaratüğınıkaydeden Sebastiani, 'İslam'- da terorizm yoktur. Terorizm, İslam'ın de- formasyonudur. Politikacılar, dini sömü- rerek, terorizmi destekliyor" görüşünü sa- vundu. Büyükelçi Sebastiani, Cumhuriyet'in dine ve Islam'a ilişkin sorulanna şu yanıüan ver- di: - Türkiye'de bir itricatehJikesivar mı? - Şu andaTürkiye'de böyle bır tehlike yok. Ancak uzun dönemde bu tehlike vardır. İrticanın gelecekte Türkiye için bir tehdit olup olmayacağı, yöneticilerin ne kadar akıllı olduklanna bağlı. Bence Alatürk, bir siyaset peygambcriydi. Dinin çıkarabileceği zorluklan önceden gördü. Türkiye'ye laiklik ilkesini getirdi. Ancak Türkiye'deki tehlike, dinde radikalleşme ve bunun sonucu lop- lumda oluşan kuluplaşmadır. Dincilcr, laik- liği savunanlan, 'dinsiz olmakla veya dine karşı olmakla' stıçluyor. Diğer taraf da bu suçlamalan yapanlan 'irticaalar' olarak suçluyor. Bu durum çok tehlikelidir. Bence hem Türkiye'de hem de Avrupa'da devleün laıkliğı konusunda büyük bir hata yapılıyor. Biz, İtalyanca ve Fransızca'da iki tür laiklik için iki ayn kavram kullanınz. İn- giHzce'de ve Türkçe'de iki ayn kavram yeri- ne laiklik kelimesi kullanılıyor. Birinci an- lamda laiklik, din ve devletin egemenliğinin birbirinden aynlması ve hem dinin hem de devletin bir diğerinc saygı duymasıdır. Biri diğcrinin işine kanşmaz. ıkinci tür laiklikte de din ve devlct ayndır. Ancak burada, biri diğerine saygı göslermez. İşte Türkiye'deki laiklik, bu ıkinci türdeki laiktir. Ve bu tehli- kelidir. Diyalog mümkündür. Çünkü Kuran'ı, İncil ile karşılaştınnca çok yakın benzeriik- ler olduğu görülür. Kuran'ı bilmek için İn- ciPi bilmek gerekir. Çünkü Kuran, sık sık Jncil'e atıfta bulunur. İsa'dan söz edcr. Bu nedenle dinleriıniz birbiripe çok yakındır. Kuran'da, Hıristiyanlan, İsa'yı dost olarak gösteren sureler vardır. Bununla birlikte ne yazık ki sadece iki dini birbirinden ayırdeden noktalan biliyonız, bizleri birleştiren nokta- lan bilmiyoruz. Vatikan Konseyi'nin 1%2'- de aldığı kararlarda Müslümanlan över. İslam-Hıristiyan diyaloğu, sadece teoride değil, pratikte de işlemektedir son iki üç yıl içinde. - iki din arasındaki yaklaşma bölgesel ve küresel çadşmalarm engeHenmesine katkıda buhınabilir nû? - Kesinlikle. Müslüman-Hıristıyan diya- loğu, banşa katkı yapabilir. Bu, özellikle dinsel tonlamalann olduğu konular için gc- çerli olabilir. Örneğin Ortadoğu banş süreci gibi. Bununla birlikle, eski Yugoslavya ve Kafkaslar'daki çatışmalann özü saf şekliyle dini değıldir bence. Din, milliyetçilik tarafın- dan sömürülüyor. Bu çatışmalann kökenı, aşırı milliyetçilik tir. Bunlar, dini savaşlar de- ğıldir. Bizim diyaloğumuz, aşın milliyetçiler tarafından yaralanmamalıdı - Ama, Bosna-Hersek, Muslüman olduğu için Srbistan kadar Batı'nm ilgisini çekmi- yor. - Papa. Bosna konusunda çok duyarlı. Biz, Bosna ya insani amaçlarla askeri müda- halede bulunulması gerektiğini en üstdüzey- de dile getirdik. Papa, Assisi'de 9-10 ocakta dünyanın dini liderlenni bir araya getirdi. Vatikan, tüm uluslararası forumlarda Bos- na sonınunun çözümü için Türkiye'nin aldı- ğı tutumu desteklemiştir. Sayın İnönü de ge- çen günlerde Papa'yı ziyaret ettikten sonra Türk görüşleriyle Papa'nın görüşlerinin tam bir uyum içinde olduğunu dile getirdi. Ama bizim askeri gücümüz, atom bombamızyok. Bizim tek silahımız, dualanmızdır ve sözleri- mizdır. Papa, bu iki silahı da Bosna için kul- lanıyor. - Tûrkiye'de kamuoyu, eğer Bosna-Hersek Huristiyan oisaydı, Batt'nın mutlaka müdaha- le edeceğini düşünüyor. - Ben buna katılmıyorum. Batı, Bosna'da Müslümanlar olduğu için girmemezlik et- medi. Somali'de mûdahale etti, Kuveyt'te müdahele etti. Bu ülkeler de Müslümandı. Demek ki başka şeyler var. örneğin, Ku- veyt'e müdahalenın nedeni ekonomik çıkar- dı. Mûdahale edihneseydi, dünyanın petrol rezervinin yüzde 30'u dünyanın en tehlikeli adamı Saddam Hüseyin'in eline gcçecekti. Somali'de mûdahale oldu, Bosna'da olma- dı. Neden? Çünkü askeri bakış açısından So- rr>ıli'de harekat yapmak, Bosna'ya göre çok daha kolaydı. Somali'ye mûdahale çok ya- ralı ve ölü verilmesine yol açmayacaktı.