Katalog

23ŞJBAT1993SALI* CUMHURIYET SAYFA HABERLERIN DEVAMI 17 GÜNCEL CÜNEYT ARCAYtREK UBaştarafi I. Sayfada rınden sonra sadece Meclıs te grubu olan partılerden soz açmak Meclıs'te grubu olan partılerın haberlerını verıp resmı toplantılan bu tanımlamaya gore duzenlemek bır çeşıt ûusal ıradeyı hıçe saymakla eş anlama ' alınır oldu Grubu olan partıler deyımı, artık 'Meclıs'te temsıl edı- len partılere donuştu Meclıs Başkanı Cıncoruk un çağrısı uzerıne dun bır araya geldıler Meclıs te temsıl edılen on sıyasal partı, anayasa değışıklıklerını ele aldılar Saat 10 30'da kaç ~-aat sureceğı kestırılemeyen bır toplantıya gırdıler lyımser bır saptamayta her bırının onar dakıka goru- şeceklerım varsaysak Meclıs Başkanı nın konuşmasıy- la, ılk tur ıkı saat surebılırdı Canlı ve heyecanlı konuşmalardan sonra bır sonuç ya da sonuçlar beklenebılır mıydı'? Cındoruk, toplantıdan önce "lıderler zırvesmde karşılıklı goruş alışverışı ' ya- pılacağını soyluyor kışısel umudunu saklı tutuyordu Anayasanın kapsamlı bıçımde değıştırılmesı ısteğı -dun de saptandı- hemen hemen buyuk partılere ege- men Ancak yontem bıçımıyle ıçerık konusunda ' rıvayet muhtelıf" ûrneğın, Ecevıt, once adıl bır seçım yasası yapılmasını, gelecek Meclıs ın anayasayı bır yıl ıçırtde ele alıpsonuçlandırmasını onerıyor Bu onerı, kapsamlı bır anayasa değışıklığının ne denlı çetın tartışmalara yol açacağının ılk ışaretını verıyor Umut vertci Oysa anayasada 'acılen değıştırılmesı gereken " kımı maddeler var Bunların başında TV ve radyo tekelının kakjınlması, yayınlarının bır yasayla duzenlenmesı, özel kuruluşlara olanak sağlanması gelıyor özel TV'lerın kımı programları genelde yakınmalara yol açıyor Başbakan Demırel zaman zaman bu yakını- lara katıldığını duyumsatan demeçler verıyor TV'lerımızınunusınırlarımızıaşmış önce Orta Asya- dakı Turkı cumhurıyetlerden daha sonra -orneğın Baş- bakan'a son Surıye gezısınde soylenmış- yakın komşu- lanmızdan 'fazla açık saçık bulunan "TVIerdenşıkayet- ler yansıyor Cındoruk un duzenledığı anayasa konulu toplantı bekle- nenden oteye kımı olumlu sonuçlar verecek donuşme olasılığı gosterıyor Orneğın aylardır komısyonlarda, kulıslerde surunen -ıçınde TV tekel maddesının de yer aldığı- beş onemlı maddeyle ılgılı anayasa değışıklıklerının bır an önce ya- sallaşması. Bır başka onemlı oğe, anayasanın kapsamlı değışıklı- ğınde partıler bırleşıyorlar Tabıı, ne yontemı ne de kap- samı bellı değıl Ne var kı lıderler bugun tekrar toplanmayı, goruşme- lerı sürdurmeyı kabul edıyorlar Anayasa uzerınde yenı adımlar atmayı yeğledıklerını kanrtlıyorlar Kapsamlı anayasa konusunda kısa surede kesın so- nuçlar beklemek elbette olanaksız Uzlasma beklenen maddeler OLAYLARIN ARDENDAKI GERÇEK • Baştarafi 1. Sayfada evlermın 1990'lardakı dunvasmJ da çok lyı tahlıl etmek gerekı- yor terör evlemcderının gtmcel hapıshane sıyasetlen elbette tek bovuta oturmuvor Bır tutuklu va da hükümlü be- ntmsedığı polıtıkayı cezaevınm dört duvarı ıçınden kamuoyuna ve dunyaya duyurmak ıçın her vöntemı kullanmavt smayabûır Dunyada benzerlerı çok gorul- müş stratejı ve taktıkler vardır Kaçış ortamlarını hazırlamak ıçın butun araçlara basvurmak hukumlunün ya da tutukluntm doğal davranışları saydmalıdır ama demokratık bır ulkede ce- zae\ının düzenı de yetkıhlerın basmm ve kamuoyunun sureklı denetımı altmdadır Her açlık çreunın gerekçesı ılle de hapıs- hanedekı baskı ve zulum obna- \abıhr. sıvasal amaçlı bır evlem soz konusuvsa kamuoyu bunu da bdmehdır Cezaevı düzenı ne baskı ve zu- lümü ne de dısıplınsızlık ve laç- kalığı kaldırabılır Bunların arasmdakı dıskılerı saptavabde- cek bır kamuoyuna artık gerek- smmevar Adalet Bakanı Seyfi OkTay 'ı eleştırırken de konuyu bır yan- dan ınsan hakları ve hukuk, ote yandan da sıyasal bovutlanyla değerlendırmede sa\makla bıt- mez y ararlar bulunmaktadır Son gunlerde cezaevınden fi- rarlar sıyasal vaşamda bır kafa kargaşası yarattı Olayları bası- te ındırgeyerek ışm ıçınden çık- mak artık olanaksızdır Turkıye o aşamaları gende bıraktı Ko- nuya butun bovutlarını kapsa- yacak bır vaklaşınüa ele aldığı- mız zaman_ çozüm yollannı bulabılırız Öyle anlaşılıyor kı Türkıye'ye du\arları 'şeffaf ama dısıplmlı cezaevlerı gerekı- yor İnfaz duzenmde uvgarlaş- mayan bır toplum nasıl çağdaş- laşabûv 7 •••fUJJ(Cİ*Kt\l Ct4OA. I IC . 1*11*1 ri L/l/r*u Doktorlar tehdit altuıda Haber Merkezi- Merkezı Danımarka'nın başkentı Ko- penhang'da bulunan IRCT (Internatıonal Rehabıktaüon Councıl For Torture Vıcüme Uluslararası Işkence Kurban- lan İçın Tedavı ve Rehabılıtas- yon Merkezı) üç ayda bır ya- yımladığı resmı yayın organı "Torture" (İşkence) adlı dergj- nın 1993 yılı ılk sayısında Tur kıye'ye genış yer venlerek geçen aylarda duzenlenen işkence \e üp mesleğı konusunda 5 ulus- lararası toplantı ve sonuçlan anlatıldı Yaada Türkıye'dekı doktorlann tehdit ve baskı al- tında çalıştıklan one surüldü Turkıye'den İnsan Haklan Vakfı İzmır Şubesı Başkanı Dr Veli Lök'ün temsılcılığını yu- rüttüğü IRCT, msan haklan ıhlallen ve özelde ışkencenın önlenmesı ıçın üp mesleğınde çalışanlann yapabıleceklen gı- nşımler konusunda çalışmalar yûrûtüyor İşkence dergısınde "Tûrk Lokumu Değıl" başlıklı başyazıda, Türkıye'deb işken- ce ve ınsan haklan ıhlallennın günluk yaşamı doldurduğuna yer venlerek, bu konudakı tar- •nıalann ınsan haklan orgut- ının çabalanyla son beş yıldır başlatıldığı belırtıldı Başyazıda şu gorüşlere yer venhyor IRCT, İnsan Haklan Vakfı ve Turk Tabıpler Odası'nca or- taklaşa duzenlenen işkence ve tıp mesleğı konusundakı ulus- lararası toplantı buyuk bır adım ve başandır Umutedıyo- ruz Turk polıtıkacılan bu top- lantının sonunda yayımlanan İstanbul bıldırgesını dıkkatlıce okurlar Okuduklannda bu bıldırgede gozalüna alınan ve tutuklanan ınsanlann haklan kadar mahkûmlara ılışkın uy- gun davranışlar ıçın bırkaç ılke ıle bırlıkte ışkenceyı onlemek ıçın gereklı kurallan bulabıbr- ler Bu konferansa kaülan 200 doklor ve otekı kaühmcı. Turk yetkılılen kızmasın dıye sınır- Anaydsanın dıbdcesınır, dışında yapılmak ıslcnen beş once- lıklı dcğışıklık şoyle "MADDE1-2709 sayılı TC Anavasası'nın 67 maddesı aşa- ğidakı şekılde dcgıştınlmışlır II Scçme, scçılmc vc sıyası faalıyettc bulunma hdklan MADDE 67- Vdlandaşldr kanunda goslenlen şartlara uy- gun olarak, scçmc, seçılmc ve bağımsız olarak veya bır sıyası partı ıçınde sıyası faalıyctic bulunma ve halkoylamasına kalıl- ma hakkına sahıptır Seçımler ve halkovlaması serbesl eşıt gjzlı, lek derccclı gc- ncl oy agk sayım ve doküm esaslanna gore, yargı yonctım vc denetımı altında yapılır Ancak yurtdışında bulunan valan- daşldnn oy hakkından yararlanabılmelen amacıvla kanunla ozel duzenlemc vapılabılır Onsekız yaşını dolduran her Turk vatandaşı scçmc vc hal- koylamasına kalılma hdkkınd sahıptır Bu haklann kullanılması kanunla duzenlenır Sılah altında bulunan er vc crbaşlarla, asken oğrencılcr, cc- za vc tevkıf evlennde bulunan tutuklular vc hükümlulcr oy kullanamazlar Seçım sıstemı temsıldc adalet ve yönetımde ısükrar ılkelen- nı bağdaştıracak bır bıçımde duzenlenır MADDE 2- 2709 sayılı Turkıvc Cumhunyeü Anayasası'nm 68 maddesı aşağıdakı şekılde değışunlmışlır III Sıyası partılcrlc ılgılı hukumler MADDE 68- Vatandaşlar sıyası partı kurma ve usulunc gore partılere gırme ve partılerden çıkma hakkına sahıptır Parlı uycsı olabılmek ıçın 18 yaşını bıtırmış olmak şartiır Sıyası partıler, demokraük sıyası hayaUn vazgeçılmcz un- surlandır Sıyası paıulcr onceden ızın almadan kurulurlar ve anayasa ılkclcn ve kanun hukumlen ıçensınde faalıyetlennı surdurur- ler Sıyası partılenn tûzuk ve programlan, devleun ülkesı ve mılletıyle bolunmez butunluğune, ınsan haklanna, mıllet ege- menlıgınc demokratık ve laık cumhunyet ılkelcnne aykın olamaz, herhangı bır lur dıktatorluğu savunmayı ve yerlcşür- mcyı amaçlayamaz Sıyası partıler yurt dışında lemsılcılık açabılırler Kamu gorevhlcnmn sıyası partılere uyc olabılmelennc ılış- kın sınırlamalar kanunla duzcnlcnır Sıyasal parülere devlet yetcrlı duzeyde ve hakça malı yar- dım yapar Bu yardım kanunla düzenlcnır MADDE 3- 2709 sayılı Türkıye Cumhunyetı Anayasası'nın 69 maddesı aşağıdakı şekılde değışunlmıştır B Sıyası parlılcnn u>acaklan csaslar MADDE 69- Sıyası parülcnn partı ıçı çalışmalan ve karar- lan demokrası esaslanna aykın olamaz Cumhunyel Başsavcılığı. yenı kurulan partılenn tuzuk ve programlannı vc kuruculannın hukukı durumlannı anayasa ılkclen ve kanun hukumlennc uygunluk bakımından oncclık- lc dcnctlcr vc çalışmalannı ızlcr Sıyası partılcnn malı denetımı Anayasa Mahkcmesı'ncc ya- pılır Sıvası partılenn kapatılması, Cumhunyet Başsavcılığı'nın acacağı dava uzcnnc Anayasa Mahkcmesı'ncc karara bağla- nır Karar ve cylemlcn ıle bır sıyası partının kapatılmasına ne- dcn olan mcrkcz organlannın yonctıcılcn, yenı bır sıyası partı- nın kurucusu, yonctıcisı vcdcnclçısı olamazlar Sıyası partıler, yabancı devletlcrdcn, uluslararası kuruluş- lardan, yabana ulkclcrdckı dcrnck vc organlardan maddı yardım alamazlar Sıyası partılenn kuruluş ve çahşmalan, denelleme ve kapa- lılmalan yukandakı csaslar çcrçevcsınde kanunla duzenlenır MADDE 4- 2709 sayılı Turkıye Cumhunyelı Anayasasf nın 76 maddesı aşağıdakı şekılde dcğıştınlmıştır B Mılletvekılıseçılmeyelerlılıgı MADDE 76- Yırmıbcş yaşını dolduran her Turkıye Cum- hunyelı valandaşı mıllclvckılı scçılcbtlır Türkçc okuma yazma bılmeyenler, kısıllılar, yukümlu ol- duklan askerhk hızmelını yapmamış olanlar, kamu hızmetın- dcn vasaklılar. laksırlı suçlar dışında loplam bır yıl veya daha fazla hapıs cczasına veya ağır hapse hukum gıymış olanlar ılc, afla uğramış olsalar bılc, zımmcı, ıhtılas, ırtıkap. ruşvcı. hır- sızlık, dolandıncılık, sahtccılık, ınancı kötuyc kullanma, do- lanlı ıflas gıbı yuz kızartıcı suçlarla, tıcan amaçlı kaçakçıhk, resmı ıhale ve alım satımlara fcsal kanşlırma suçlanndan bın ılc hukum gıymış olanlar mıllclvckılı scçılcmezler Sılahlı kuvvctlcr mensuplan ılc ışçı nılclığı laşımayan dığer kamu görcvlılcn gorevlenndcn çekılmcdıkçc dday olamazlar Seçılemeyenlenn kamu görevınedonme haklan saklıdır MADDE 5- 2709 sayılı Turkıye Cumhunyclı Anayasasf nın 1 "?3 maddesı aşağıdakı şekılde değışunlmıştır 'F Radyo vc lelevızyon kuruluşlan vc kamuyla ılışkıh ha- ber ajanslan MADDE 133- Radyo vc tclcvızyon ıstasyonlan kurmak vc ışlctmck, yasa ıle duzcnlcnccck şartlar çerçevesınde scrbesttır Yasa, radyo ve televızyon yayuılannın kamu hızmeu anla- yışına, anlaUm özgürlu£une, ıletışımde çoğulculuk esasına vc dcvlclın anayasada belırulen temcl ılkelcnne u>gun olarak ya- pılmasını du/enler, gereklı cşgüdum vc gozelım kurumlannı kurar Devlctın sahıp olduğu radyo ve televızyon ıstasyonlannca yapılacak sıyası yayınlann larafsızlığı csaslır Bu huküm, Kamu İkUsadı Teşebbusu nıiehğı laşıyan veya devlcl yahul dığcr kamu lüzel kışılenndenmalı yardım gören haber ajanslan ıgn de geçerlıdır' MADDE 6- Bu yasa yayımı tanhınde yürürluğe gırer " Liderler olumlu bydı Polısın soyledığı sabotaj gıbı karamsar olasıhklara kar- şıbk her şey plana gore gıtü Türkıye hükûmeü 1986 BM Iş- kenceye Karşı Sozleşme'ye uygun bıçımde anayasal değı- şıkhğe gıtmeye çalışıyor Baş- bakan Demirel ve Sağlık Bakanı Aktuna ışkencenın kul- lanımı ve doktorlann buna bulaşunlması konusunda ıyı şeyler soyluyor Demırel, kara- kollann duvarlannın camdan olacağını soylemıştı Ancak bu dergı hazırlanırken şu gerçek ortaya çıktı işkence, sureklıbğı ıle karşımızdaydı Adı ya da sı- yası tutuklular pohs karakolla- nnda dovülüyor Amnesty Internaüonal, Helsınkı Watch ve Avrupa Konseyı tarafmdan yayımlananlar hukümeün gû- venlık guçlennın yanlışhklannı durdunnak ve ozellıkle de Gü- neydoğu'da > apılanlan durdur- mak ıçın çok az şey ya da hıçbır şey yapmadığını göstenyor" Turkıye'dekı doktorlann tehdit ve baskı altında çalıştık- lan one surulen yazıda "İşken- ceye uğrayanlan sadece devlet doktorlan göruyor Baskı alün- dakı doktorlar işkence olayla- nnda hıçbır ız olmadığına daır yanlış raporlar venyor Bazı doktorlar sanıklarda işkence bulgulannı behrterek sessız kal- mıyorlar Her şeyden önce tüm sanıklar kendı ıstedıklen bır he- kıme gonınme hakkına sahıp- ür Tûrkıye, bınlerce ınsanın dövulmesı, elektnk venlmesı ve askıya alınmasına goz yumma- yı sürdüruyor Turkıye'ye üç kez anı zıyaret yapan Avrupa Konseyı İşkenceyı Onleme Ko- mısyonu 1990-91-92 yıllannda- kı gözlemlennın, venlen onenler açısından ıyı olmadığı- nı göstenyor U Baştarafi 1. Sayfada yapan TBMM Başkanı Husameltın Cındoruk, "TBMM'de temsıl edılen sıydsı partılenn genel başkanlanyla dnayasa konu- sunda olumlu bır gorüşme yap- tık Butoplantıda 1982 Anaya- sasfnın ınsan hak ve ozgurlük- lcnnı lemcl alan demokrasının kural vc kurumlannı guvence altında bulunduran bır anayasa nıtelığınde olmadığı konusun- da goruşbırlığınc vanldı Bu nedenlc 1982 Anayasası'nda te- mcllı dcğışıkhklcr yapılması konusundakı duşunce bırlığı ortaya çıkmıştır" dedı Cındo- ruk, toplanu sonunda göruş- melcre devam etme karan alın-( dığını, bugûn saat 15 00'te lı-' derlenn yenıden bır araya geleceğını söylcdı Cındoruk, sözlennı şoyle surdurdu "Yöntemın behrlenmesi ıçın muzakerelerc devam karan alındı Temel konulardakı bu mutabakatın tatbıkata geçınl- mesı konusunda göruşmelere devam edıleceklır Yann (bu- gun) anayasa değışıklıklennın sınınnı, ıçenğını, metodunu, kurallannı ortaya koyacağız Türkıye'de onemlı bır adım, parlamenlomuzda aülnıışur Anlayışlı yaklaşımlandan ıçe- nklı konuşmalanndan ve özve- nlennden otünı genel başkan- lara teşekkür edıyorum " Cındoruk, sorular uzcnne, üç saatlık gorüşmede anayasa konusunda bugune dek tarlışıl- mış tum konulann gundeme geldığını behrterek, "Anayasa decısıklıeı kolay ış değıl Kıtlc orgutlennın de gorüşîcnnı al- mamız gerckıyor Yarın (bu- gun) mclod da ortaya çıkacak tır Onemlı olan 10 parlımızın anayasa dcğışıklığı konusunda bır ılkc bırlığı ıçınde olmasıdır Tabıatıyla boylesıne öncmlı bır konuda, her konuda partılen- mızın goruş bırlığı ıçınde olma- sı beklencmcz" dedı Cındoruk "10 genel başkdnımız, bır dc benden oluşan 11 kışılık komıs- yon bunu yapamaz Mclot bc- lırlenecek Parlamenter demok- rasının ve geleneklenn gerektır- dığı bıçımİer ıçensınde yapaca- ğız" dıye konuşlu Tum lıdcrle- ryy \PV tçfc goıûşlcnnı ınlaiıığı nı, loplantının çok vcnmlı gcçtığını anldtan Cındoruk, "Turk parlamentosu adına bu- yuk memnunıyet ve gurur duy- duğunu" soyledı Cındoruk, "Bu kez anayasa dcğıştınlebılc- cek mı, umullu musunuz 7 " so- rusuna da, "Bcn umul edıyo- rum Bugünku loplantıdan sonra bu umudum yuksclmış- tır İlk tur konuşmaîar olumlu geçmışür Toplantı sonuç vcr- mıştır" yanıtını vcrdı Toplantı sonrasında lıderler açıklama yapmadılar Ancak CHP Genel Başkanı Dcnı/ Baykal, "Hukümeün hazırladı- ğı laslağın genışlcülmcsı konu- sunda goruşbırlığınc vanldı" dedı MP Genel Başkanı Aykut Edibali, toplanünın çok olumlu gecüğını ve hukumclın gctırdığı 5 maddclık planın uzcnndc ge- nel bır mutabakatın bulundu- ğunu ıfadc cltı Toplantıdd hukumclın gctırdığı 5 maddelık dcğışıklık pakctındc, radyo- tclcvızyon tekelının kaldınlma- sı, scçmen yaşının 18'e, sccılmc yaşının 25eındınlmcsı,partıle- re kamu gorevlılcnnın de üyc olmalan ılc partılcnn kadın vc gençlık kollan gıbı orgütlcnmc- lennc olanak gelırccck duzenlc- mclcr ycralıyor Toplantıya DYP Gcncl Baş- kanı Süleyman Demirel. AN AP Gcncl Başkanı Mesut Ydmaz, Toplanüda bazı lıderlenn "dunyayla bcraber olmakian' soz clüğını aktaran Erbâkan, "Bu anayasayı mıllet yapmadı Butun anayasalarda dış guçlcn mcmnun etmck csas dlındı Sız mıllclı çocuk zannedıyorsunuz Türkıye'de taklıtçıhk coküyor, artık bunlan mıllctc yutlura- mazsınız" dedı Erbakan, SHP'nın de "dışandan partıle- nn lalımat alabılmesı, bağım- sızlığın devredılcbılmesı, me- murlara lokavtsız grcv hakkı SHP Gcncl Başkanı Erdal İno- vcnlmesı" konusunda öncelık- nü, RP Genel Başkanı Necroet- len olduğunu one sürcrek, lop- ün Erbakan. kanı Dcnü CHP Genel Baş- Baykal. MHP Gcncl Başkafr Yardımcısı Fs- ruk Demırtola, HEPGenel Baş- kanı Ahmet Türk, DSP Gcncl Başkanı Bulent Ecevit, BBP Gcncl Başkanı Muhsin Yazıcı- oğhı, MP Gcncl Başkanı Aykut Edibali katıldı Toplaniıda ılk konuşmayı Başbakan Demırel, son konuşmayı Aykul Edıbalı yaptı Toplantıda İıdcrlcr daha önccdcn hazırladıklan metınle- n dılc gcürdılcr ve onenler ko- nusundakı gonışlcnnı anlatü- lar 'İslam düşmanlığına son verilsin' lantıda aktardığı kendı oncelık- lennı şöylc anlatlı "Bız once partılerarası bır komısyon secılmesinı teklıf et- tık Bu komısyon ınsan haklan- na, bunun başında ınanç hurn- yctıne saygılı gcrçck dcmokra- sıdcn, oğulcu demokrasıden yana olmalı Kesınlıkle, once mulabık kaldıklanmızı çıkara- lım, ış yapmış olalım, buna kar- şıyız Asıl sakatlık duracak, 3 madde çıkaracaksınız Bu uç maddelık değışıklıkle, asker el- bıscsı gıyılıp yapılanı sız dc sıvıl elbıseylc yapıyorsunuz Sonra anayasadakı hılc maddelcn, ta- hakkum maddclen dcğışmclı orneğın, MGK'ya grubu bulu- nan muhalcfet partılen dc katıl- Tutuklu yakuıları kaygdı A O F oğrencı kımbğımı kaybetüm Hukumsuzdur SO\GILARDIÇ Baştarafi 1. Sayfada nndan cndışc ctüklen- nı belıntı Açıklamada daha sonra şoyle denıldı "Endışe eünekle haklıyız Bugune kadar olan fırarlar so- nucunda operasyonlann oldu- ğu ve yakınlanmızı yara ve bere ıçınde kaldığını bılıyoruz Gu- numuze kadar cezaevınde ızle- nen polıtıka baskı ve ışkence- dır Son dört gundur başında ızlcdığımız bılgıler dehşet ven- cıdır İçerdekı yakınlanmızın durumu bu vahşel goruntulen- ntn tekrar edıldığını göstermek- tcdır Bızler gorüş yapana ka- dar cczacvı onunu lcrkctmcye- ceğız Hcrkcsı duyarlı olmaya çahşıyoruz " TBMM İnsan Haklan Ko- mısyonu uyesı ANAP istanbul Mılletvekılı Halit Dumankaya dun Bayrampaşa Cezaevı'ne gı- derek yetkılıler ıle göruşmek ıs- tedı Uzun bır sürc cezaevı ka- pısında bckleyen mılletvekılı Dumankaya cezaevıne alınma- dı Dumankaya yaplığı açıkla- mada şoyle dedı "Babk baştan kokar Savcı ve mudur ne yapsın Nevşehır Cezaevı'nde ıncclcmclerdc bu- lunduk 14 adamı açığa almış- lar Bır gunluk olay değıl Ba- kanlığın sava ve mudurler üzennde baskısı var Cezaevlen Genel Mudurü lanıdığına kart venyor Karü alan kışı ıstedığı ıle göruşüyor Gardıyanlar mo- ralman çokmuş dunımdalar Ama onlann da halalan var Nevşehır Cezaevfnde kaülan tunelde ıncelemc yapük O tu- nelden ınsan kaçamaz Otünele çocuk bıle gıremez Şu anda ce- zaevlen nde devlet yokiur Ce- zaevlen çıft başlıdır Bır kısmı Adalet Bakanlığı bır kısmı da İçışlen Bakanlığı'na bağlıdır Burada henuz bır ıncelemc yap- madım ama cğcr tuluklular dovuldulcrse bu çok yanlış bır ışür Buna karşiyım Her şey üjmokraük kurallar ıçınde ço- zulmehdır " Avukal Mihriban Kırdök vc avukat Yüksd Hoş'un muvek- kıllen ıle goruşmc ıçın Eyup Cumhunyet Savcıhğı'na yap- üklan başvuru kabul cdılmcdı Avukatlar yapüklan açıklama- da şunlan soyledı "Cezaevınde bır soruşturma yapıbyor ama avukatlar bu so- ruşturmaya kaülamıyor CMUK boyledonemledelazım olur CMUK'a gore butun so- ruşturmalarda avukaun bulun- ması gerckır Bulun ısrarlanmı- za karşın cezaevıne alınmadık Içende ne oluyor, ne bıtıyor ha- benmızyok CMUKböyledu- rumlarda ışlemelı ama ışlemı- yor " Işçı Parüsı Merkez Kurulu uyesı İlknur Kalan yaplığı yazılı açıklamada, kadının ısteğı dı- şında yapılan bekaret konlrolu ve gebelık testının cınsıyete yo- nelık bır saldın olduğunu bc- lırttı İlknur Kdlan şunlan soy- ledı "Fırarlan bahane eden yone- tımlcr çarcyı cezaevınde kalan- lara baskı yapmakta buluyor- lar İdarenın gebelık muayanesı yapılması ıstemı de kadın lu- tuklulara yonelık ozcl bır baskı- dır Kadının bedcnıne , kışılıgı- ne ve kımbğıne yönelık bır asağılamadr " Insan Haklan Dcrncğ) İslan- bul Şubesı, Nevşehır Cezaevı'- nde luluklu bulunan dokuz tuluklu kadına gebelık tcstı ya- pılmasını kınayan b r açıklama yaptı Nevşehır E-üpı kapalı cezae- vınden gcrçckleşlınlenfirarola- yı sonrasında, Adalcl Bakanlığı tarafından gorevlennden uzak- laştınlan 15 cezaevı gorcvlısı Nevşehır Sulh Ceza Mahkeme- sı yargıcı Aylı.ın Gurçağla'nın yaplığı sorgulamalan sonrasın- da lutııklan.ırak cezaevıne gon- dcnldılcr Dun s.ıbdh Nevşehır SulhO CCAI MahkcmcM'nc gctınlcn 39 cczacvı personelı Sulh Cc- zacvı Mtihkcmcsı Yargıcı Ay- han Cıurvagla larafından yak- laşık 7 saal sureylc sorgulandı Sorgulama sonrasında, Cezae- vı bınncı Muduru I ıkrcl Ögc, ıkına müdurlcr Oğu/ Koçak, Sclahattın Ergul, Ccngı/ Gul, İnfaz Koruma baş mcmurlan Atalay Inan, Hakkı Doğan. Durmuş Ertaş, İnfaz koruma mcmurlan Mustafa Saylan. CabırOğuz, Ncvzal Budak.Se- zaı Şımşck, Ab Sanlmaz, Mus- lafa Guzcl, Ccmalellın Ekıcı ve Fıkrct Şener lutuklanarak Nevşehır E lıpı kapalı vc yan açıkbölumünc gondenldılcr Bu arada araçlara bınmek üzere polıs eşlığmde dış kapıya doğruy yuruyen tutuklu görev- lılcre alkışla moral dopıngı ya- pıldı Cezaevı ıkına mudürü Cengız Gul, "Kahralson terö- nstler, kahrolsun terönsücrdcn korkanlar" şekbnde slogan at- tağı goruldu Geçüğımız hafia Nevşehır Cezaevı'nden kacan 18 lutuk- ludan PKK'lı Alı İhsan Kıtay oncekı gun Bıngöl'de yakalan- cezaevınde yenı bır savım daha yapıldı Adı ve teror suçlulan- nın kaldığı tum koğuşlarda ger- çekleşünlen sayım sonucu, 7 kışının firar etüğı kesınleştı Gardıyan elbıselen kullana- rak fırar eden 7 tutuklu ıle firar gınşımınde bulunan 5 tutuklu- nun kaldığı koğuşlardan so- rumlu gardıyanlann da arala- nnda bulunduğu yaklaşık 60 personel sorgulandı Gardıyan- lar hakkındakı soruşturmanın GOZLEM UĞURMUMCU • Baştarafi 1. Sayfada bır ara Meclıs ten ayrılarak lıse öğrenımını tamamlar, 1922 de yenıden aynı goreve doner Velıdedeoğlu, 86 yıllık yaşamı ıle devrımlere ve kaşı devrımlere tanıklık eder VeİKJedeoğlu, ılk Meclıs ı şoyle anlatıyor - Bınncı Meclıs'ın karakterının bır yonu de dıktator nı- telığıydı Butun devlet guçlerı, yanı yasama, yurutme ve yargı onun ıçınde toplanmıştı Yunanlılarm Anadolu da ılerledığı o olum kalım gunlerınde ulkenın turlu yerlerın- de çıkan ve istanbul hukumetınce kışkırtılıp desteklenen ıç ısyanlarla savaşmak ve turlu propagandalarla ayartı- lıp ordjdan gızlıce ayrılarak şurada burada eşkıyalık yapan asker kaçaklığmı onlemek ıçın Bınncı Buyuk Mıl- let Meclısı kendı uyelerı arasından seçtığı mılletvekıllerı ıle "Istıklal Mahkemelen"kurmuş, bunlan Anadolu'nun turlu yerlenne gondermıştı Dışandan sanıldığı gıbı Bınncı Meclıs Mustafa Kemal Paşa'nın her dedığını yerıne getıren bır ' uydu Meclıs" değıldır Zaman zaman uyelennden kımılen herhangı bır konuda Mustafa Kemal Paşa 'nın goruşlerıne karşı çıkar, Paşa konuşma kursusune gelerek duşunceierını tekrar tekrar savunmak zorunda kalırdı Yanı yetkılerı bakımından dıktator nıtelığınde olan bu Meclıs, içışlen yonunden tam demokrat bır Meclıs 'tı Her uye ıstedığını soyler, gereklı gorduğu konularda yasa onerısı verırdı Okuyanlar ıçın bıraz çelışkılı gelecek ama dıktator nı- telıklı bu Meclıs, ote yandan tam halkçı,halka açık bır parlamentoydu Velıdedeoğlu, ılk Meclısegelen uyelerı şoyletanımlı- yor -. beyaz sanklı, ak sakallı, cubbelı, elı tesbıhlı hoca- lar, pınl pınl unıformalı genç subaylar, yazma veya şal sanklı aşıret beylerı, kulahlı ağalar ve kavuklu çelebıler- le Avrupa da yuksek oğrenımlerını bıtırıp Batı kulturu ıle yetışmış nokta bıyıklı Kuvayı Mıllıye kalpaklı gençler Bu Meclıs şu bıldırgeyı butun dunyaya karşı haykıran Meclıs'tır - TBMM hukumetı, hayat ve bağımsızlığını kurtarmayı bıncık amaç ve erek bıldığı halkı, emperyalızm ve kapn talızm tahakkum ve zulmunden kurtaracak yonetım ve hâkımıyetın gerçek sahıbı kılmakla amacma erışeceğı kanısındadır Velıdedeoğlu, 1920'lerdekı bu coşku ınanç ve ulusal bılıncın 1990 larda nasıl adım adım yok edıldığını de şu satırlarla anlatıyor -" Turkluğu bır yana koyup Araplaşma, ummetleş- me, uşaklaşma çabalanna bakıyorum da 'ulusal ruh" denılen tınsel (manevı) değerın sureklı olarak benım- senmesı gereken kutsal bır duygu olduğu sonucuna varıyorum ( ) Işte bızım derdımız de bu Eğıtımsızlık Halkın ulusal bılınç taşımasını ıstemeyenler de dış du$- manlarla iş ve ka*anç ortaklığı ıçınde bulunan çıkarcı çevreler Onlar ıçın para nerede ıse vatan orada' Mıllet ne olursa olsun, ne denlı karanhkta kalırsa kalsın ne onemı var Ummet toplumu olmak ıçın ne gerekırse ya- pılıyor Kırk yıldır sağ ıktıdarlann desteğıyle bu amaç h/z/a gerçekleşme yoluna gırdı Velıdedeoğlu'nun kıtabı Kuvayı Mıllıye günlerının ınanç ve coşkusunu taşıyor Kıtabı okuduktan sonra şu yetmış yılda nereden nere- yegeldığtmızı, Kurtuluş Savaşımızın ınanç ve amaçları- na neden ve nasıl yabancılaştırıldığımızı da acı acı duşunmekten kendımzı alamıyorsunuz Adalet Bakanı faz yasasını suçladıin ANKARA(Cumburiyet Bü- rosu) - Adalet Bakanı Seyfi Oktay. cezaevlennden fırar olaylannın "mevcut cezaevı mevzuatı ve yapılanmasının" sonucu ortaya çıküğını soyledı Oktay, Ceza İnfaz Yasası nda- kı "cskımışlık ve vetersızlığın yıllann ıhmalı vebınkımı sonu- cu" tüm boyutlanyla ortaya çiknğını kaydetü Oktay, sıyası suçlardan tu- tuklu ve hükümlülenn bulun- duğu cezaevlennden sorumlu "Rakamlara bır baktığımız- da, bu olaylann hemen her yıl bellı boyutlarda gerçekleşlığını gorüyoruz Bu rakamlan sızle- rc sunmamıan amacı, 'Her yıl firar olayı gerçekleşıyor, o hal- de bu yıl da firar olayı olabıle- cekür' şeklındekı bır yaklaşımı sunmak değıldır Mevcut ce- zaevı mevzuaü ve yapılanması böylesme sonuçlar doğurmak- ta olduğunu ıfade etmeye yöne- lık bulunmaktadır Bu yapının bu tür urunlen yıllardan ben RP Gcncl Başkanı Necmet- un Erbakan. toplantıdan sonra malı Bazı temel konular mıllctc düzcnlcdığı basın toplanüsın- gctınlıp sorulmalı Bu komıs- da, anayasada "gızlı bır İslam yonun butun çalışmalan lele- duşmanlığı olduğunu, hıle rcjı- vızyondan mıllete venlmelı mının lalbıkınc yonelık madde- Son olarak da oylamaya gıdıl- lcr olduğunu", bunların duzcl- dığı zaman mıllele. allernauf- lılmcsı gcrckiığını soyledı lerle gıdılmelı " 18 cumhunyet başsavcısıyla. ceşıllı ıküdarlar zamanında gö- son firar olaylannın değerlendı- rülmekteydı " Oklay, Nevşehır ve Bayram- paşa cezaevlennde arka arkaya gcrçekleşen firar olaylan nede- nıyle kendılennc yönelülen eleşürelere de değınerek. "Yo- ğun eleştınknn, çoğunlugu IÜ- banyla gecmışın ıhmallennı gözden kaçırarak saklanması- na yönelık olduğuna ınanıyo- ğını ve hazırlanan yasa tasansı- r u m B u l ü r eleşürelenn reform nın meclıse sunulduğunu anım- çalışmalanmıza olan desteğın azaltılmasına neden olabıleceğj yonünde gelışmesı üzüntu ven- nldığı bır toplantı yapü Oktay, Ankara Hâkım Evı'ndc dün yapılan loplanünın açılışında, halen uygulanmakta olan Ceza înfaz Yasası'nın gereksınmele- re yanıt veremedığını anlatü Hukümeün. 12 ay onceden, mevcul yasanın değışünlmesı ıçın gereklı calışmalara başladı- cıdır" dedı Toplantıya çağırdığı başsav- kadannın yakalandıgına ılışkın çok yönlü devam ettığı belırtıl- bılgı vercn Okıay, şöyle devam dı cttı salan Oktay, şoyle konuştu 'Oncelıklc Adalet Bakan- lığı'nın çalışma alanında ve bıl- hassa ceza infaz konusundakı eskımışlık vc lumüyle yetersız- cılarlâ mevcut sTstemın ışleyı- lık yıllann ıhmalının ve bınkı- şındekı aksakhk ve çarpıklıkla- mınm sonucu olarak tüm bo- n gozden geçıreceklennı belır- yutlanyla ortadadır Cezaevlennden yıllar ıüba- nyld ceczacvlennden kaç kışı- nın kaçtıgı ve kaçanlann ne ten Oktay "Ûmuyorum kı, bu toplantı, köktenc onlemlenn vc reformlann gerçekleşünlme- sıne olduğu kadar, yenı ve üzü- cu olaylann mcydana gelme- mesıne katkı sağlar" dıye konuştu Kıbrıs9 ta federasyon suya düşüyor • Baştarafi l.Savfada alınan bılgılere gore, gınşım- ler 15 ocaktan bu yana süru- yor Bu çerçevede, BM Gu- venhk Konseyrnın yenı üyele- n olan Japonya, Yenı Zelan- da, lspanya, Pakıstan, Macanstan, Fas, Brezılya, Cı- butı ve Venezuella nezdınde gınşımlerde bulunuldu En önemh uyeler arasında bulu- nan Japonya ve Yenı Ze- landa'ya müsteşar vardımcısı duzeyınde ayaretler duzen- tespıt edıldığmı" vurgulaya- ğıl Ikıtoplumunbırçaüaltın- rak, Rumlar'ın da 789 sayılı da yaşayabıleceğı bır duzen karannıGuvenlık Konseyı yeterlı bulmamasının, bır ara- da yaşama ısteksızlığının so- nucu olduğunun altını çızdı Aynı kaynaklar, bu mesajm geçtığımız yıldan ben "gıde- rek artan bır bıçımde" dunya- ya anlatıldığmı vurgulayarak, son gınşımın de bu çerçevede değerlendınlmesı gereküğını bıldınyorlar u ıl L- Cumhurbaşkanı taş'ın, ruçın Turkıye den fe- a d ı m l a r derasyona karşı sesını yuk- Yoksa, anlaşmalara gore ayn olan nüfusun bırleştınlmesı değıl " Kaynaklar, yapılan temas- larda GK'nm 789 sayılı kara- nnın, önümuzdekı mart aym- da Nevv York'ta yapılması gereken Kıbns goruşmelen ıçın "zemını ortadan kaldırdı- ğının" aktanldığmı, bu du- rumda BM Genel Sekreten Butros Gah ve Rum Yone- ümı'nın, ıkı toplumun bırbın- ne güven duymasını sağlayacı atması gerektı| lendığı oğrenıldı Dığer gın- şımler de çeşıtlı dûzeylerde ve oncekı gıın Bıngöl'de yakalan- başkentlerde gerçekleştınldı derasyona karşı sesınr yuk- vurgulandığını bıldınyori dı Bıngöl'dekı evıne gıderken Ehşışlen çevrelen, Türkıye'- seltmesı çağnsında bulundu- N e w Y o r k ' t a gorusme polıs larafından ele gecınlen n ın ve KKTCnın yaptığı gın- ğu sorusuna karşılık Cumhu- y e n ı d e n ^ 1 K .!!?. y J n ._^ ıngo L E . m 1 ıy f l .^î u ; şımlerde "dünya gerçeklen- nyefe şunlan soyledı Galfnın"Du nın" anlaülarak "Federas- yonlar çozulürken, ınsanlar bırbınnden ayn yaşamayı se- çerken, Kıbns'ta zaten ayn olan ıkı toplumu bırbınne ka- nşbrmanın bır anlamı olma- yacağının" anlaüldığinı bıldı- nyorlar Ankara yaptiğı temaslarda, ıkı toplumun bır arada yaşa- mak ıstemedığının "defalarca durluğu'nde sorgulamasının sürdüğu bıldınldı Kıtay, Nevşıh olobüs termı- nalındcn Ankara'ya geldıklen- nı, buruda bır kısmının Güncy- doğu'ya bır kısmının da Gu- ncydoğu'ya gıttıklennı soyledı Bayrampaşa Cezaevı'ndekı fırar ve fırar gınşımlenyle ılgılı soruşturma devam ederken, daha oncekı sayımlarda farklı sonuçlar abnması uzenne dün nın x goruşmelenn ıçın Düşunceler Dızısı"- "Denktaş her şeyın adım nde bulunan ve Turk tarafı- koymaktan hoşlanan bır h- nın kabul etmedığı noktalar- der Kendını ıspatlamış bır da değışıklıkler yapılabılece- lıderdır ve KKTCnın cum- ğmı vurgulayan kaynaklar, hurbaşkanıdır Bu konuda Turkıye kendı vurgulanru ya- par Bız adının konmasının şart olduğu duşunmüyoruzş ğ ş y Denktaş adım \oyarsa bunu anlayış ve saygıyla karşılanz Adının ne olduğu onemlı de- ğ g y y yenı Rum Yonetımı Başkanı Glafkos Klendes'ın Denk- taş'la goruşme yaparak guve- nı sağlamak ıçın bır adım atmasının da zemın oluşturul- masına yardımcı olacağını bıldınyorlar