Katalog

18 ŞUBAT 1993 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI "floğultay: Bağ Kur Özal'da • ANKARA (AA) - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay, Bağ-Kur emeklilerine 1 ocaktan geçerli olmak üzere yüzde 25-28 zam yapılmasmı öngören karamamenin Çankaya Röşkü'nden çıkmadığjru, bu nedenle emeklilere zamsız maaş ödenmeye devam edildiğini söyledi. Moğultay, katsayı artışıyla emekli maaşlannın yüzde 13.8 oranındaarttığını. kendilerinin bununla yetinmeyerek gösterge tablosunda değışıklik yapuklannı haürlattı. Rskobirlik'te grevkapıtta • ANKARA (LBA) - Fiskobirlık grevınde geriye sayma başladı. Yann başlayacak grev uygulamasında, Fiskobirlik işçisinin. "Greve evet" dediğinden bu yana sendika ile işveren arasında olumlu bir gelişme saglanamadı. 8 Eylül 1992 tarihinde başlayan toplu-iş sözleşmesi eörüşmelerinde anlaşma " ığlanamaması ûzerine r'iskobirlik'te yapılan grev oylamasında bin 444 işçi greve "evet", greve 670 işçi ise "hayır" demişıi. Özelfmans kurumlan kârtı • ANKARA(AA)- Türkiye'de özellikle son yıllarda faaliyetlerine hız veren özel finans kurumlan, geçen yıl dokuz ayda net kârlarinı 50 milyar liraya yükseltüler. Bu kurumlann net kârlan bir öncekı yıl 67 milyar lira düzeyinde gerçekleşmişü. HDTM verüerine göre özel finans kurumlannın gelirlerinin 160 milyar lirasını kâr payı ve komisyon, 6 milyar lirasını da fınansal kiralama oluşturuyor. Eximbankkredi yagdmyor • ANKARA (UBA) - Türk İhracat Kjedı Bankası (Eximbank) tarafından Gürcislan, Romanya. Çek ve Slovakya'ya yeni krediler açılacak. Eximbank özellikle Türk cumhunyetlerinde yapüacak yaünmlann desteklenmesi amacıyla bu ülkelere açtığı krediyi genişletti. EmekliSandığı sjgoıtalandı • ANKARA (UBA) - Emekli Sandığı tüm risklere karşı Güneş Sıgorta tarafından sigortalandı. Emekli SandığYna ait 7 otel (Tarabya, Hilton, Maçka, Çelikpalas. Büyük Efes. Ankara Stad, Büyük Ankara Oteli ile Foça ve Kuşadası tatil köyleri) ve Emekli Sandığı'na ait işhanlan ile diğer gayrimenkuller 4 trilyon 123 milyar lira üzerinden sigorta edildi. Esnafa3 tpüyonlukkredi • ANKARA (UBA)- Türkiye'de her yıl ortalama 1 milyon küçük esnaf ve sanatkânn3trilyonlirakredi kullandığı belirlendi. Esnaf ve Sanatkârlan Kefalet Kooperatifleri aracılığı ile kullarulan krediye yılhk yûzde 30-60 arası düşük faiz uygulandığı açıklandı. Süttefflıal denetimi •ANKARA (AA) - Süt ve süt •"•rünleri ithalatında , gulanan denetim ve kontroller arttınldi. Tanm ve Köyişleri Bakanhğı'nın dürikü Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğj ile süt ve süt üriinkri için yapılacak başvurularda aranacak belgeler ile fıili ithalat esaslan yeniden belirlendi. EnflasyonKKTCyi kemiriyor • LEFKOŞA(AA)- KKTCde 10 Aralık 1992-10 Şubat 1993 tarihkrinı kapsayan ikı aylık dönemde enflasyon oranı yüzde 12.12 olarak açıklandı. Açıklamada, 11 ocak-10 şubat arasmda kaydedilen enflasyon oranının yüzde 6.85 olduğu bildirildi. Maliye Bakanı'nın "teşhir" sözü yasa tasansında sadece vergi kaçıranlan kapsıyor Yüzsüzleriıı itibaııkorunacak• Meclis'e sevk edilen Vergi Yasa Tasansı, kasıtlı olarak eksik • Vergi borcunu ödemeyen"yüzsüzler" ise aym tasanyla vergi ve yanhş beyanda bulunarak vergi kaçağına neden olanlara ağır mahremiyetiyle korunmaya devam ederlerken, gecikme cezalarla birlikte "teşhir" uygulamasını getiriyor. zammına yönelik yeni kolaylıklardan da yararlandınlıyorlar. Konseyi.üyes. ve.lstan- BÜLENT KIZANLIK Maliye Bakaru ve diğer hü- kûmet üyelerinin yaptıklan açı- klamalann aksine, Meclis'e su- nulan vergi tasansı '•yüzsüzler"in teşhir edilmesinı sağlamayacak. Yeni vergi yasa tasansıyla sa- dece muhasebe kayıtlannda hile yaparak ve eksik ya da yanhş be- yanda bulunup vergi kaçıranlar, ancak suçlan Maliye'ce ispat- lanıp mahkemede yargılanmaya başladıktan sonra açıklanabıle- cek. Doğru beyanda bulunan, ancak "Borcum borç, ne veririm ne ınkar ederim" mantığıyla ver- gjsinı ödememekte direnen yüz- süzler, "Vergi mahremiyetinden yararlanmaya" devam edecekler. Vergi kaçıranlan kamuoyuna kı- min, nasıl açıklayacağını Maliye Bakanlıği sonradan belirleyecek. Yasa tasansı hazırlanırken. hükümetin icraatlannda şef- faflığın bir göstergesolarak kur- durduğu Vergi Konseyi'ne de bil- gi venlmediği belirtiliyor. Gerekçe yasaya uymuyor Yasanın gerekcesinde "Ka- çakçılık suçunu gerektiren %T e mahkemede yargılanan bir olay hakkında idarece açıklamalarda bulunulması. mükellefleri ka- çakçılık suçunu işlemekten alıko- vacak olan diğer önemli bir mü- eyyide olacaktır. Çünkü ka- çakçılık >apan bir mükellefın ka- muoyuna duyurulması o mü- kellefın ticari hayatını büyük öl- çüde etkileyebilecektır" eörüşü savunuluyor. Doğru beyanda bulunarak vergi kaçakcısı sınıfına gırmeyen. ancak tahak- kuk eden vergiyi, hükümetin sağ- ladığı "Affa rağmen" ödeme- mekte direnen ve kamuoyunda yüzsüzler olarak adlandınlan mükellefler ise aynı oranda vergi kaybına yol actıklan halde la- sanyla kamuoyu baskısından ko- runuyor. Oysa tasannın gerekce- sinde, vergi beyanı ile birlikte ver- gi tahsılatının da aynı derecede önemli olduğuna değiniliyor VUK'un 135'inci nıaddesinin so- nuna eklenen fıkra ile vergi kacı- ranlann Maliye BakanlığYnca kurulacak özel ekiplerce takip edilmesi. 359"uncu maddedeki değişiklikler de en ağır biçımde cezalandınlmasını hükmc bağlı- yor. Kaçakçılık ıçin 3 aydan 3 yıla kadar olan hapis cezası. 6 av - dan 3 yıla kadar yüksellilip, bu- nun para cezasına çevrilemeyece- ğı ve ertelenemeyeceğı hükme bağlanıyor. Kaçakçılığa teşebbüs edenlerin 1 avdan 1 yıla kadar olan hapıs cezası 3 asdan 1 yıla çıkanlarak. paraya çevnlen ceza- lann ertelenmemesı koşulu getıri- lırken, kaçakçılık suçayardımda bulunanlann cezası da kaçakçıya uygulanan cezasınm dörtte birin- den yansına yükseltiliyor. Yasa tasansında, vergi borcu- nu ödemeyenler ıçin sadece Amme Alacaklannı Tahsil mev- zuatı çerçevesinde hacız işlemle- nnde bürokrasıyı hafıfleten ön- lemler öngörülüvor. Buna karşın vergılendirme ile 'Igili görevlennı zamanında yerine getirmeyen veya eksik yenne getiren mükel- leiîenn pişmanhk hükümlerin- den yararlanarak eksiklenni ta- mamlamalannı özendirmek içın. gecikme zammı oranıyanyaindi- riliyor. Emlak Vergilen de bu kapsama dahil ediliyor.Aynca borçlan ödenemez hale getirdığı ve ihtilafa yol açtığı gerekçebiyle, gecikme zamlannın yıl sonlan- nda ana borca eklenerek. yeni yıl- da ödenmediğı sürece bu toplam üzerinden gecikme zammı uygu- lanması da terkediliyor. bul Cniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. lzzettin Onder, kamuoyunun Bakan'ın ağandan teşhir sözleriyle al- datıldığını, yasa tasarısının ger- çek bir teşhir mekanizması orta- ya koymadığmı söyledi. Yasada bir teşhir maddesinin yer aldığıru, ancak vergi borcunu odemeyerek vergi kaybına yol açanlan kapsa- madığını ifade eden İzzettın Ön- der, Bakan'ın da Vergj Konseyi'- nde sadece vergi kaçakçılanyla ıl- gli teşhirden sözettiğıni belirttı. Onder Mabye Bakanhğı'nın yasa tasanlannı büyük bırgizlilik için- de hazırladığını. Vergi Konseyı"- ne dahi danışılmadığinı belirtti. Teşhir edilmeli tstanbul Serbest Muhasebeci ve Yeminli Mali Müşavırler Odası (İSMMO) Başkanı Yahya Ankan da, "'Yasa tasansında ke- sinleşmış vergi borcu bulunan- lann da teşhir kapsamına alı- nmasını sağlamak için hükümete başvuruda bulunacağız" dedi. Vergi borcunu ödememeyi adet haline getirenlere de vergi kaçı- ranlara u>gulanan müeyyidelerin uygulanmasının zamanında ver- gisinı ödeyenlenn devlete güveni- ni sağlayacağını belirten Yahya Ankan.İcesınleşmiş vergı borçlan için "hatır gönül ılişkileriyle ak- sayan" haciz mekanizmasının da işletilmesini istedi.Ankan, mah- keme sonuçlanmadan vergi ka- çakçılığı ile suçlanan kişıler hak- kında açıklama yapılmasının sakınca yaratacağını da ifade etti. Tütün ne üretidyi, ne tüketiciyi hoşnut edebildi: 46 bin lira Kül olmuyor dertler clıuııaııda!.. MERÎH AK İZMİR - Kge Ekki Tütün Piyasası dün İzmir'de açıldı. Maliye ve Gümrûk Bakanı Sümer Oral, A Grad rütüne 46 bin, B Grad rütüne 23 bin, kapa cinsi rü- tüne 5 bin 400 lira fıyat veriküğini açv- kladı. Fiyatiar üretici Ve tüccariarca tep- kiyle karşılandı. Bakan Oral, Men- deres'e bağlı Gavurköy'de B Grad rütüne verikn fiyatı düşük bulan bir grup üretici tarafından yuhalandı. Ege Tütün İhra- catçıları Birliği Başkanı Esin özgener, Açıklanan fiyatların dünya piyasalannın üstünde otduğrnıa bebrtti. lzmir Zlraat Odası Başkanı Reşit Kurşun fîyatları 'ge- lecek açtsından' iyi buiurken, Nlanisa Zi- raat Odası Başkanı Nuri Sorman, iktida- nn üreticiyi kandırdığmı, söz verilen fı- yatı alamadıklannı açıkladL Hükümetin 'ortayı bulmak' amaayla verdigi 46 bin liralık başfiyatıüreticiler 'düşük' buiurken tüccar 'bu fıyattan alınan tütünün ihraç edilebilmesi çok zordur' diye yakındı 1986'danbuyana tütün alım fiyatları Yıllar A Grad B Grad Kapa 1986 2.8001.125 310 1987 4.200 3.000800 19887.5004.2001.100 198911.0005.8001.500 199015.0007.5001.650 199135.10017.5504.100 199246.000 23.0005.400 Ege Ekici Tütün Piyasası dün İ/mir Tekd Yaprak Tülfin Ânm ÎVTcrfeeti'niSe açıldL Bakan Oral, üretimin yüzde 57'- sinin Ege'de gerçekkştirildiğini söyledi. 1992 yılında türünde vüzde 33-34'lük bir rekolte artışı gerçekleştiğini vurgulayan Oral, "Bu artış, Ege'de yüzde 4O'ı bul- maktadır. Geçen vıl Türkije genelinde MO bînton olanfötffrt rekoltesi. bu yıl 320 bin ton civarındadır. Ege'de geçen >ıl 129 bin ton olan tütün rekoltesi bu yıl 180 bin tona vükseldi. Son yıllann en yüksek re- koltesiyle karşı karşıya kaldığunız bir gerçektir. Bugün Tekel'in depoiarmda 380 bin ton tütün stoklanmıstır. Do- layısıyla. bu yıl üretilecek olan 320 bin ton tütünden 60 bin ton fazlası depolar- dadır. Tekel'in Rusya ile yaptığı anlaş- maya göre 38-40 bin ton civarmda ihra- cat yapılacaktır" dedi. Oral "Tütüne verdiğimiz fiyat her tür- lü endeksin çok üstündedir. Fîyatm yanı sıra, parayı ne zaman vereceksin. bu da önemlidir. Bu yıl rütüncüye 10 trilyon kayoak aktanlacaktır" dedi. Bakan Oral açıklamanın ardından Menderes İlçesi'ne bağlı Gavurköy'e git- ti. Burada bir konuşma yapan Oral, türti- ıfflh' en küçük >aprağına kadar aJına- cağını söyledi. Bakan Oral, A Grad tütü- ne 46 bin lira başfıyat verildiğini açıkJayı- nca bazı üreticiler tarafından omuzlara alındı, Bakanın B Grad tütüne 23 bin lira verildiğini bUdirince yuhalandı. FINANS OKUMAK BIR AYRıCALıKTıR ŞIMDI TÜM BAYİLERDE SİZE DAHA DA YAKIN... 'Ozel ORÜS'e doğruEkonomi Senisi - Oıman Mü- hendısleri Odası tarafından Bo- lu'da duzenlenen "Özelleştirme" konulu toplantıda KOl'nin özel- leştirme gündeminde olan ORÜS (Orman Ürünlen Sana- yii) tartışıldı. Toplantıyı yöneten Orüs Baş- kanı Mehmet Ydmaz, özelleştir- meyi "siyasi değil rasyonel ve eko- nomik tercih" olarak nitelendirdi. AÜ Sivasat Bilgiler Fakültesi Öğ- retim Uyesi Prof. Korkut Boratav kamu ve özel şirketlerin verimliü- ğını karşılaştıran araştırması- ndan söz ederek "KİTlerde yatınmlar. 1980-90 arasında azalmasına rağmen, verimlilik yüzde 8'dır. Aynı dönemde özel sektörün yatınmlan hızla artar- ken verimlilik oranlan yüzde 7.5- 8"de kalmıştır" dedi. KOt adına konuşan özelleştir- me uzmanı Aysun Cengiz de KİT'lenn kar ediyor gıbı görün- seler de bunun tekelci yapılan- ndan kaynaklandığını belirtti. Cengiz K ITIerin bütçe desteğiyle ayakta tutıriduğunu ileri sürdü. Abone Adresi: Creative Yayıncılık ve Tanıtım Ltd. Şti. Teşvikiye Caddesi 105/8 80200 Teşvikiye İstanbul Tel: 260 47 22 - 23 - 24 Faks: 260 23 74 IŞÇININ EVRENENDEN ŞÜKRAN KETENCt Kamu SenrJikaları Atakta Hükümet içinde kamu çalışanın sendikal haklarına karşı eğilimler güç kazanırken kamu çalışanları, me- murlar arasında sendikalizme, haklarına sahip çıkma bilinci gelişiyor. Kamu sendikaları atakta, hızlı birörgüt- lenme sürecine girmiş bulunuyor. Türkiye'nin her yerinde. kamu işletmelerinin her tü- ründen birbiri ardından sendıkalar ve şubeler kurulu- yor. Tabii arada gelişmeye set çekmek üzere kurduru- lanlar da var. İlk bakışta büyük bir karmaşa ve sendika enilasyonu olacak gibi de gözüküyor. Ortada yönlendiri- ci yasa ve yeterli iletişim olmayınca örgütlenmede de bir rasgelelik göze çarpıyor. Belkı de çok doğal, çok sağlıklı bir şey yaşanıyor. Kamu çalışanları öncelikle en yakın çevrelerinde, kendi eğilimlerine göre örgütlenme- yi deniyorlar. Bu kendiliğinden oluşum, süreç içinde en sağlıklı, en doğal örgütlenme modelini geliştirebilir, yasa koyucuyu da yönlendirebilir. Belki de Türkiye'de ilk kez insanımız yasal güvence beklemeden, yukarıdan düzenleme gelmeden, taban- dan, kendi çıkarlan doğrultusunda örgütlenmeyi başar- mak gibi, demokrasimiz içın çok sevindirici bir işı kota- racak. Kamu çalışanı kendisi için en uygun örgütlenme, sendikalaşma modelini kendisi yaratacak. Türk demok- rasi tarihinde ilk kez bir alanda başka ülkelerden çeviri yöntemi ile yasa getirmekten kurtulacağız Kimileri hayalcilikle suçlayabılir, ancak kamu çalışan- ları ve sendikalarının son günlerde çok umutlu gelişim ve çabalar içinde oldukları kanısını taşıyorum. Türkiye'- nin her bir yanında Uğur Mumcu'nun öldürülmesi olayı üzerine. onun kimliği simgesinde yapılan demokrasiye, laikliğe, Atatürk ılkelerıne sahip çıkma, teröre karşı olma miting ve toplantılarında, oluşturulan demokrasi platformlarında, kamu çalışanlarının sendikalan hep öne çıktı. Kamu sendikacılık hareketi, yıllardır örgütlü işçi sendikacılık hareketini, Türk-iş'i eger utanabiliyor- larsa, fazlası ile utandırdı. İşçi sendikalarının kamu sendikalarının karşısında utanmaları gereken bir konu da kamu sendikacılığına sahip çıkma üzerine. Türk-iş'in, işçi sendikalarının kamu çalışanlarının sendikalaşma haklarına sahip çı- kmaları. örgütlenmelerini kucaklamaları gerekiyor. On- lardan uzanmış sıcak bir el olmadığı halde. kamu sendi- kaları bütün davranış ve eylemlerinde kendilerini işçi sendikalarının bir parçası olarak gorüyor, uzanan bir el olmadığını görmezlikten gelerek onlar ellerini uzatıyor. Henüz kuruluş aşamasında, rasgele. karmaşa içinde olan kamu sendikalarında, güçlü örgütlülüğe geçışe ka- dar pek çok sancı, pek çok sorun yaşanacak elbette. Te- lefonda genç bir kadın sesı, "Ben işyerimde arkadaş- lanmın ısrarı ile yeni kurduğumuz sendtkamn başına geçtim. Ancak sendikacılık ve yapmam gerekenler hakkında hiçbir bilgiye sahip değilim. Işe nasıl başlaya- bileceğimi, neler yapmam gerektiğini bile bilmiyorum. Büyük bir sorumluluk duyuyorum" diyorsa, yaşanacak, apcak üstesinden gelinecek büyük sorunlar var demek- tir. Masamın üzerinde bir kurultay bildirgesi gluruyor. DEM-SEN ve Tüm Ray-Sen'in birleşme kurultayinın so- nuç bildirgesi. Demıryolu işkolunda WD*lılan ikı Karrftı 1 sendikası sağduyuyu birleşmede görmüşler. Siyasi par- tilerin başaramadığı bir işi başarmışlar. Iki sendikanın yöneticileri, başkanlıklarını kaybetmeyi göze alarak, öz- veri göstererek, iki sendikanın bütun tabanını bir araya getiren ortak delge seçimleri ile birleşecek yeni sendi- kanın adından başlayan ve yönetimine kadar her şeyi yeniden belirleyecek bir seçım zincirine, birleşme pro- tokolüne "evet" demişler. Şu günlerde kamu çalışanlarının en kitlesel ve en eski, geleneği en güçlü iki öğretmen sendikasının bir- leşmesi yolunda da önemli adımlar atılıyor Eğitim-iş ve Eğıt-Sen'i birleştirmek üzere yoğun bir çaba sürdürülü- yor. Kamu çalışanları sendikal haklarını kullanma ve ör- gütlülük yolunda önemli adımlar atıyor. Bilinçli örgütlülük adına önemli bir yaklaşım da sendi- kalizme bakışta odaklanıyor. Kamu sendikaları işçi- memur ayrımı sorununda, bazı kamu sendikalarının üye kaybetmesi ve ortadan kalkması anlamına gelecek, an- cak sendikal haklar içın doğru ve sağlıklı olan ilkeyı sa- vunuyorlar. Türkiye'de kamu çalışanlarının sendikal haklarına ilişkin yasal düzenlemelerden öncelikli çözü- mün işçi-memur ayrımı üzerinde yapılması gerektiğini savunuyorlar. Türkiye'de yıllardır işçilerin, sözleşmeli- lerin memur statüsünde çalıştırılmalarına karşı çıkıyor- lar. Son hükümet uygulamalannda sözleşmelilerin işçi yerine memur statüsüne sokulmalarının büyük bir yanlrşlık ve haksızlık olduğunu vurguluyorlar. Bir kez daha işçi sendikalarının, Türk-lş'ın atladığı çok önemli bir soruna parmak basıyorlar. "önce yapay olarak ya- ratılan memurluk ve sözleşmeli uygulaması ortadan kaldırılmalı, bütün kamu işletmelerinde işçi olan herkes- işçilik ve işçi sendikalarında örgütlenme haklarına ka- vuşturulmalı, karmaşa ortadan kaldırılmalı. Sonra ger- çek memurlar için, kamu çalışanı için, en ileri örgütlen- me ve sendikal hakların yasal mücadelesi verilmelidir. Tabii bu arada da işçi sendikaları ile ortak çatı, en azı- ndan ortak konfederasyon altında toplanmanın yolları aranmahdır" diyorlar. Senikal hakları için bilinçli, örgüt- lü mücadele yollarmı açıyorlar.. Sermaye Piyasası Kurulu ALIM SATM ARACIUÖI YETÖ BELGES1 Tarflıl 26.01.1993BNK/ASA-169 Scnnıyc fiyuu» Kunılu'nc* Türk Sıkun B«nk A.Şmn 15.09.1987 unhmdtnıtibeıcn 'Alım S*Um Ancılığı" fulıyetınık buluran»sı uygun gö- Bu belgc ««hıbı banlu. ilgili mevzuau uygun olank d«h» önce hılka uz yoluyk ııtûnuf jomıyt pıyua» ırsçlın ttzenndc utcı tı&tılyı ve üc*n ıınaçlâ tlun Mtım yapabüir. Bu belge, 3794 saydı Knun ile değıpk 2499 uyüj Sennaye Piyıusı Kanumınun 31 ıncı muUesı uyınnc* veriimışar RıikıDANIŞMAN BifkanVekili BaihOldoğıTSıcılManufegıı İBmbuJ SıciNo : 21Î735/163287 Sermaye Piyasası Kurulu HALKA ARZA AJLMJUS. YETKIBELGES1 BNK/HAA-080 26.01.1993 Scnmye H y u u ı Kurahı'nc» Türk Stkun Bank A.Ş mtı 15.09.1987 unhinden lübmnn "Hâlkı AIZA Ancüik fa&liycünde bulunmast uygun göıül- Bu belge tthibı bank», venlen yetlci çerçe- vesinde tnchık yûklemnunde (uoderwriting) bulu- rabüir, en ryı gayrtı ancüığı yıptbüir. Bu belge, 3794 uyüı Kınon üe değifik 2499 sayüı Serrraye Piyasası Kunmu'am 31'ma maddesi uytnnca verümi^tır. Riit DAN1ŞMAN BâjkanVekffi ı 0»ıl»|iı T^Kil MannrtaJ» : tıtmM NO .215735/163287 TÜRK SAKURA BANK A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜK + MERKEZ ŞUBE Büyukdere Cmd No 108/A 80280 Esentepe-tsttnbul Tel. 2 7 5 » 30- F « : 272 42 70Telex: 27718 IZMtRŞUBESt AUtürk Cıd. No. 40 Bırsan H«n Kat 4-5 35210 tzmır Tel: 89 38 40 Fax 89 32 34 Teleı: 5378O-S3781