Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 11 ŞUBAT1993 PERŞEMBE
8 DIŞHABERLER
Moskova'dan
Türkiye'ye övgü
• MOSKOVA (AA) - Rusya
hükümcti. Türkiyc'nin
Rusya topraklan üzcnndcki
etnik sorunlara yaklaşımını
takdircltiğini resmen
açıkladı. Rusya Başbakan
Yardımcısı ve Mılliyetler
Komitesi Başkanı Sergey
Şahray önceki akşam
Türkiye'nin Moskova
Büyüİcelcisi Volkan Vııral'la
görüştü.
Rusya hükümeti basın
sözcülüğünden AA'ya
yapılan açıklamaya göre
Sergey Şahray görüşme
sırasında Türkjye'nin
Rusya'nın etnik sonınlanna
göslerdiği anlayış ve
yaklaşımı takdirettiklerini
bıldirdi.
Türkiye, Irak ve
sukonusu
• LONDRA(AA)-
İngiltere'nin önde gelen
mali-siyasi gazetesi Financial
Times, Irak'ın Birecik
Hıdroelektrik Santralı
konusundaki son tehditlerini
"Türkiyeilesuriye
arasındaki su anlaşmasına
atılan çamur" olarak
nitelendırdi. Bağdat'tan
gelen bu "uyan ateşinin"
Türkıye ıle Suriye arasında
su konusunda sağlanacak
ikilı biranlaşmanın Irak'ı
açıkta ve kuru
bırakmasından duyulan
kaygıyı yansıtiığını belirten
gazete. Şam'da bir süre önce
Türk ve Suriyeli yetkililer
arasında su konusunda
"nihaiçözüm" bulunmasını
öngören bir protokol
ımzalandığını anımsattı.
açtı: 26 yaralı
• KUDÜS(AFP)-İsrail
askerlerinin işgal
topraklanndan Gazze
Şendı'ndeki Nusret mülteci
kampı duvarlanna slogan
yazan Filistinli bir gence aleş
açarak öldürdükleri
bildirildi. Gazze Şeridi'nin
kuzeyindeki Cebeliye kampı
çev resinde üç günlük sokağa
çıkma yasağının
kalkmasından sonra İsrail
askerlerinin ateş açması
sonucu 26 Filistınli gencin de
yaralandığı bildirildi. Nusret
kampmda öldürülen
Filistınli, intifadanın
başlamasından bu yana
geçen beş yıl içinde israil
askerleri tarafından
öldürülen l .009'uncu kişi
oldu.
SadıkAhmett
ppotestomitingi
• GÜMÜLCİNE(AA)-
Gümülcine metropolıü
Damaskinos tarafından
düzenlenen "Sadık Ahmet'i
protesto" mitingine bölge
halkı ılgı göstermedi.
Daınaskinos tarafından kent
merkezinde düzenlenen
gösteriye çoğunluğu
ortaokul çocuklannın ve
dağılan ŞSCB
cumhuriyetlerinden gelen
Pontuslu Rum göçmenlerin
oluşturduğu yaklaşık bin kişi
katıldı. Bir saat süren mitıng
herhangi bir olay çıkmadan
dağıldı. Miting sırasında
polisin aldığı genış güvenlik
önlernlerinin yanı sıra
Damaskinos'un daha önceki
konuşmalanndaki sertlik
dozunu azaltması da dikkati
çekti.
Cindoruk
KKTCde
• LEFKOŞA(AA)-
TBMM Başkanı Hüsamettin
Cindoruk beraberinde eşi ve
sekiz milletvekilinden oluşan
birheyetje,KKTC
Cumhuriyet Meclisi Başkanı
Hakkı Atun'un konuğu
olarak dün KKTCye gitti.
KKTC'yi ziyaret eden ilk
TBMM Başkanı olan
Cindoruk, Ercan
Havaalanı'nda devlet töreni
ile karşılandı.
TBMM Başkanı Cindoruk,
Ercan'da yaptığı
açıklarnada, Kıbns'ta adil ve
kahcı birçözüme. ancak,
adadaki iki halkın serbest
ıradelenyle. dış baskılardan
uzak bir ortamda
gerçekleştirecekleri
müzakerelerle ulaşümasmın
mümkün olacağını bildirdi.
Inak, İngiKzteri
serbest
bırakmıyor
• BAĞDAT (REUTEH) -
Irak, ülkeyeyasadışı
yollardan girdikleri
gerekçesiyle tutukladığı 2
Ingiliz vatandaşını serbest
bırakmayacağını açıkladı.
Ingiliz Kızılhaç örgütü
müdürü Michael VVhitiam,
Irak Başbakan Yardımcısı
Tarık Aziz'e Ingiliz
vatandaşlannı serbest
bırakmalan içindaha fazla
insanı yardım yapılmasını
önerdığini açıkladı. Ancak.
Aziz'in bu konuda
konuşmayı dahi reddettiğini
söyicdi
ÂynhkçıhkAvrupa'yıkemiriyorDış Haberier Servisi - Soğuk savaş sonrası
döneminde banş ve istikrara en büyük
tehdit, aynlıkçıhk ve 'mikro-millıyetçilik'
diye ad'andınlabilecek akımlardan
geliyor. Eski Yugoslavya'da Slovenya ve
Hırvatistan'ın federasyondan aynlmalan
ile başlayan kanlı iç savaş,
Bosna-Hersek'te Sırplar'ın yaptıklan
katliamlara dönüştü. Moldova'da
Trans-Dınyestercumhunyetını ılaneden
aynlıkçı Rus azınlıkla hükümet birlikleri
arasında çatışmalar sürüyor. Bu arada
Gagavuz Türkleri de merkezi hükümetten
özerklik istıyorlar. Kafkasya'da,
Gürdstan'da yaşayan Osetler ve
Abhazlarla Gürcü güçleri arasında kanlı
çatışmalardevam ediyor. Rusya'da ise
Çeçenler bağımsızlık ilan ederek Çeçen
cumhuriyetini kurdular. Soğuk savaşin
bitiminden sonra. ortaya gkan aynlıkçı
akımlannçok büyük bölümü, kanlı
çatışmalara yol açtı. Sadece
Çekoslavakya'da aynlma, banşçı yoldan
gerçekleşti. Aynlıkçı akımlann tümü de
self-determinasyonfckendikaderini tayın)
ilkesıni dayanak olarak alıyorlar.
Self-determinasyon ilkesi aslında 1789
Fransız Devrimi'nde ortaya atılmış.
Burjuvazi. feodaliteye, krallara karşı
kitleleri peşinde sürüklerken
self-determinasyon bayrağını çekmiş.
Amaç, ulusal devleti, ulusal pazan
kurmak. Buaçıdan bakıldığında,
parçalayıcı değil, bütünleştirici biranlamı
var. Self-determinasyon hakkı,
Marksistler tarafından da kabul
edilmiştir. Marksistleremperyalist
ülkelerin boy unduruğu altındaki
uluslann self-determinasyon hakkını
kabul etmişlerdir. Ancak onlann da
hedefı, bu toplumlann. dar milliyetçilık
sınırlannı aşarak enternasyonalist bir
düzende birleşmeleri idi. Günümüzde
gözJenen self-determinasyon ilkesi ise
deyiş yerinde ise 'zincirlerinden
boşalmış 'bir nitelik taşıyor. Böylece
yüzlerce yeni ülkenin doğma olasılığı
ortaya çıkıyor. Bunun, doğal kaynaklan
yetersiz, ekonomık veendüstnyel
gelişmesini tamamlayamamış yüzlerce
yeni ülkenin yüzlerce yeni sorunu
anlamına geleceği agic. Cumhuriyet
muhabirleri, Avrupa'da İngiltere, Fransa,
tspanya ve İsviçre'deki aynlıkçı akımlan
irdelediler.
İsviçre'nin
başağrısı
Beîier
orgütu
ADEMSAĞLAM
ZÜRİH -lsviçrebiriiğkıin ayakta
kafanasnu sağiayan tek oeden
karşdıklı çıkar birliğL Frankm
dünya borsasmda değerimn
duşmesi, ülkede büyük boyutlarda
kopmalar başlatabîlir. Zoraki
evlilik gibi birdurum. Çünkü
Fransız, İtalvan ve Alman
bölgelerinde \ aşav an insanlann
kendine özgii geteneği, kültürü
var. Bir süre önce Avrupa
Topiuluğu'na ilişkin yapılan bir
halkoylamasında, Fransızca
konuşulan kantonlarda evetlerin
yûzde 80'e varması sonunda,
bölgeler arasında büyük görüş
farklılıklarının olduğu
gerekçesiyle Fransızca konuşan
kantonlar isyan bayrağı çektiler.
Yani su sıralar ülkede
ahenksizlikler mozayiği hüküm
sürüyor. Ancak ülkenin
çıkarlarını konıy acak, örneğin
bankacılıkla ilişkin yapılan bir
haiko) lamasında çıkan sonuçta.
evetler bölgeler arası dengeyi
kornyacak bicimde oiuyor.
Geçenlerde İsviçre'nin başkenti
Bern'de ayrıJıkçı Belier örgütü
üyesi olduğu açıklanan 21
yaşındaki Christopbe Bader,
arkadaşı Pascal Heche gi/li
duruşma sonu verilen ceza
kararını protesto etmek için özel
aracını > akarak intihar etmesi
otaylan baska boyutlara
sürükledi. Isriçre hukuk tarihinde
ilk kez, aynlıkçı Belier örgütüne
mensup Heche'le Ugili duruşmayı
"ülkenin adil çıkarlan açmndan'1
basmdan bik gizli olarak yapıldı.
Aynlıkçı Belier örgütümin
İsviçre'nin Fransızca konuşulan
kantonlannda, oldukça sağlam
tabanı olan en eski örgütJerden
birisi olarak biliniyor. Kanton
Jura >e çe\ resinde çal^masını
illagal olarak sürdüren Belier
örgütünün çok sayıda üyesi
olduğu biliniyor. Fransızca
konuşulan kanton Cenevreve
yöresinde elit kesünden oluştuğu
betirtilen Etat-Jeney etnik
hareketleri de oldukça eski illegal
bir örgüt. Şu ana kadar kanton
Jura ve diğer bölgelerde yapmak
istedikleri e> temlerin pofis
tarafından engellendiğini
anııtsatan Belier basın sözcüsü
Juraiı Roland Reguel'in yaptığı
açıklamada "Biz Is>içre
Birtiğfnden kopma savasuu
sürdüreceğiz" dedi. Kanton
Lugano'da yasal olarak kunılan
liga di Ticenese partisi, yörede
etnik çalışmalam la ünlü bir parti.
Yeni kunılan partinin bir de
parlamentoda millervekili var.
Parti İsviçre Biriiği'nden ayrılıp,
İtalya Milano'da kurulmuşolan
Milanezlilere katıima çabası
içindeler.
ingiltere: Kanayan yaraK. HandaEDİPEMİLÖYMEN
LONDRA - İrlanda Cumhuriyeti.
İngiltere'den bağımsızlığını kazan-
mak için uzun bir mücadele verdikten
sonra 1922'dekurulduğunda. İrlanda
adasının kuzey ucu İngiltere'de kaldı.
İrlanda Katolik, kuzeyindeki bölge-
ler ise Protestandı. Bu nedenle kuzey-
deki bölge, Kuzey İrlanda (Ulster)
adıyla, güneydeki yeni cumhunyetten
ayn yaşamaya başladı. Aynı dili ko-
nuşan, yüzyıllarca aynı topraklan
paylaşmış ama dinin ayn mezhep ve
ayn kültürlenni izleyen Katolikler ve
Protestanlann arasına smırgirdi. Ku-
zeyde azınlıkta kalan Katoliklenn
aşın gruplan ise Kuzey'in de Güney
ile birleşmesinde ısrar ettıler Bunun
için terör eylemlenne giriştiler. O gün
bugündür bu terör eylemleri sürüyor.
Çoğunlukla Kuzey İrlanda"da. ara
sıra da İngilterede bombalar patlı-
yor, insanlar ölüyor.
İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu
(IRA) aşın Katoliklerin haklannı
savunduğu iddıasında. Protestanla-
nn da haklannı savunma iddiasında
olan Ulster Savunma Birliğı veya
Ulster Gönüllülen gibi başka parami-
litergruplardasilahasanlmışdurum-
da. Kuzey İrlanda. hemen hcrgün bir
terörist eyleme sahne oiuyor.
Kuzey İrlanda'da IRA'nın taraftar
bulması çok kolay. Ekononıik ba-
kımdan ülkenin en gerı kalmış bölgesi
burası. Hükümet her ne kadar malı
yardım yapıyor ve büyük sanayi ya
da yabancı sermayeyi buraya çekme-
ye çalışıyor. haberleşme kolaylıklan
sağlıyorsa da başan şansı az. Yöre-
nin. Avrupa'nın en ucunda vc İngil-
tere'nin bıle uç beyliği olması en bü-
>ük sorun. Üstelik. eyaletten. İngilte-
re'ye doğru sürekli bir göç var. Kalifi-
ye elemanlar, yaşamlannı terör için-
deki Kuzey İrlanda'da değıl, fırsatlar
diyan saydıklan İngıllere'de kurmak
için memleketlenni terk ediyorlar.
Buna da ek olarak, eyalette çoğun-
lukta olan Protestan nüfus, bu üstün-
tuğünü kaybetmcye bajladı. Katolik
nüfus. Protestanlılara gore daha hızla
çoğalıyor. Kuzey İrlanda"yı oluştu-
ran 26 bölgenin yaklaşık yansında
Katolik nüfus, çoğunluğa geçti. Bu
durumda, bir on yıl içinde Kuzey
İrlanda'da Protestanlar değil. Kato-
likler çoğunluğu oluşturacak. Bir re-
feranduma gidilirse, belkı Kuzey İr-
landanın. güneydeki İrlanda Cum-
huriyeti ıle birleşmesi bile mümJcün
olabilecek. Ancak bu, şimdilik gün-
demde bile olmayan bir varsayım.
IRA ise bu varsayımı gerçekleştirmek
amacıyla var gücüyle uğraşıyor. Ku-
zcy Amerika'daki irlanda kökenliie-
nn yaptıklan mali yardımlar, Libya
lıderı Kaddafı'nin para ve silah yar-
dımlan. hep IRA'; ı ayakta tutan des-
lekler. IRA'nın. Avrupa'daki dığer
terör örgütleri ile ilişkisınin olduğu da
biliniyor. Bazı sosyalist partiler de
IRA'ya sempati duyduklannı açikça
ifade etmişlerdi. Yunanistan'da PA-
SOK. bunlardan bınydi. IRA'nın ya-
sal sivası parti nitelığındeki kolu Sinn
Fein ise. demokratik yollardan seçım
kazanacak güçte değil. Halk, seçımde
Sinn Fein'e oy vermiyor. Partinin
topladığı oy oranı yüzde 11 'den yüz-
de 9'a düştü. Parti. demokratik yol-
lardan Avam Kamarasf na ilk millet-
vekilini 1981 yılında soktu. O tarihte
hapiste olan ve açlık grevi sürdüren
Bobby Sands, daha sonra öldü. Ardı-
ndan, partinin genel başkanı Gerry
Adams da seçildi. Ancak seçim maz-
batasını almadı. Avam Kamarası'na
gitmedi. Nisan 1992'deki seçimde
Adams kaybettı. IRA. kazanması
mümkün olmayan bir savaşı inatla
sürdürüyor IRA üyeleri için terör,
bir yaşam bıçımı. Kuzey İrlanda'nın
ekonomik ve sosyal koşullanndan
kaynaklanan..
w
Ispanya'daaynhkg
terörünadı:ETA
ALt K1ŞLAK
İngütere'ye karşı bağmısızlık savaşı veren Cumhuriyetçi İrlanda Ordusu (IRA) militanlan için terör bir ) aşam biçimi.
MADRİD - 1959 yılında
Franco diktatörlüğüne
karşı doğan aynlıkçı Bask
Örgütü ETA, genç İspan-
ya demokrasinin hâlâ
söküp atamadığı bir baş
ağnsı. ETA: Euskadi Ta
Askatasuna. Bask dilindc
anlamı, Bask Vatanı VL
Özgüflük.
Baskhlar. 1930'lard.
İkinci CiHBhunyetle bır-
likte özerklik kazanmı-
şlar. Ama hemen ar-
dından 1936'da iç savaş
başlar, özerklik de biter
Basklılar. Franco'ya karşı
Cumhuriyetçılenn safında yer
almışlardır.l939'da savaş
Franco'nun zafenyle sona erer
ve tüm özgürlüklerin askıya
alındıgı. kırk yıla yakın sürecek
diktatörlük dönemi başlar.
Politik haklann ancak şid-
det. yani terör yöntemiyle kaza-
nılabileceği inancıyla ETA.
Franco'ya karşı savaşını sürdü-
rür. Franco'nun ölümünden
sonra yenne geçip diktatörlüğü
sürdürmesi beklenen Amiral
CaıreroBlanco\u, 1973'teara-
basına koyduğu bombayla yir-
mı metre havaya uçurarak bel-
ki de İspanya'nın demokrasiye
geçişinde önemlı bir rol oynar.
Kral Juan Carlos'un parla-
menler monarşisıyle gelen de-
mokrasıyle İspanya özgürlük-
len tatmaya başlamıştır. Ülke-
nin 17 bölgesine değişık ölçüler-
de özyönetim verilmiştir.
İspanya'nın kuzeyinde Bask
bölgesi de bu 17 özerklikten bi-
nsidir. Kendi dıllerini kullana-
bilirler; savunma politikası. dış
politika, genel ekonomı politi-
kası dışındaki tüm kamu işlev-
len bölge yönetimlerine bırakıl-
mıştır. Hiçbır özerk halka
aynmcılık yapılmaz, halklar
Korsika: Fransa'daaynlıkçıhğın
MtŞEL PERLMAN
PARİS - Berlin duvannın yıkı-
Imasıyla birlikte bölücü eylemler orta
ve Doğu Avrupa'yı sarsarken Fran-
sa'da fazla ctkisi bulunmayan çeşitli
aynlıkçı gruplann siyasal niteliği belir-
siz bir yaklaşım sergiledikleri gözlendı.
Korsika Ulusal Cephesi'nin
(FLNC) geçenlerde insan kaybına ne-
den olmayan, maddi hedeflere karşı
peş peşe bir 'patlayıa eylem dizisi' ger-
çekleştirdiği dikkat çekti. Yıl başından
beri birbirlerini izleyen birkaç cinayet
olaytnı ise kategoriye sokmak ola-
naksızgörülüyor.
Öte yandan, Fransız Bask yasadışı
örgütü Iparretarak'ın da son zaman-
larda. devlet dairelerine karşı, özellikle
Güneybatıdaki Pirene dağlan bölge-
sinde, gecenin geç saatlerinde pat-
lattığı bombalann etkisınden yarala-
nan bir kişi dışında. genelde maddi ha-
sar kaydedildi. Bu eylemler, örgüt li-
deri Philıppe Bidart ile bazı militan ar-
kadaşlannın, 1986'da 2 jandarma öl-
dürmekten sanık olarak, yakında ağır
ceza mahkemesinde yargılanmalanna
bağlanıyor.
Ülkenin en faal aynlıkçı unsurlannı
Korsika'da bulmak mümkün. Kımi
zaman, siyah kukuletelerle sokaklar-
da "kahramarllar' örneği göğüslerini
gere gere dolaştıklannı gönnek de.
Fransızlann "güzcllik adası" diye
tanımladıklan Korsika, Fransa sahil-
lerine yaklaşık l60km.mesafede. İtal-
ya ise, sadece 80 km. ötede. Nüfusu
250 bın dolaylanndaki ada sakınleri-
nin çoğunluğu, bölücülüğünün aksi-
ne kendilerinı her şeyden önce Fran-
sız olarak tanıtıyorlar.
Tarihi zengın, vaktiyle Cenevizlile-
rin ve diğerlennin yönetimi altında
birkaç kez yaşamış olan Korsika.
1789'da Fransız Kurucu Meclisi'nde-
ki Korsika kökenü mılletvckıllennin
girişimiyle "imparatorluğun aynlmaz
parçası" olarak ilan edilmişti.
1991 ilkbahannda ise, dönemin
içişlen bakanı Pierre Jo\e Korsika
halkını adanın yeni statüsüne so-
kamadı. Zira Anayasa Konseyi. ya-
sanın 1. maddesindekı "Fransa
halkını oluşturan unsurlardan olan
Korsika halkı" tümcesıni anayasaya
aykın bulmuştu. Fransa'nın. merkezi-
yetçi, üniter devlet ilkesine bağlılığmın
kanıtıydı bu değerlendirme. Bu karara
tepkiler sert oldu.
Toplam bın km. lık sahillerinin üçte
biri plajlardan oluşan adanın en
önemli gelir kaynaklanndan bin. kuş-
kusuz turizm. Pierre Joxe'un 2 yıl önce
parlamentodan geçirdiğı. adanın yeni
statüsüne ilişkin yasa. bırçok yenilik
getirdi
Devlet yıllardır tahsisat bağlıyor.
Ama Korsikalılar mennun ctmek. çe-
şıtli klanlar arasında çıkan kımi za-
man kanlı çatışmalara eng^l olmak
nedense imkansız gibi. Turizm, tanm
ve sanayiye dayanan ekonomi alanı-
ndaki işsiz oranı da yaklaşık yüzde 8.
İşte böylesine bir ortamda da. ya-
sadışı başlıca terörist örgüt "Korsika
Ulusal Kurtuluş Cephesi" (FLNC)
duruma ve zamanına göre eylemler
düzenlemekten çekinmiyor.
Basklılann eylemleri
Fransa'ya değerli büyük adamlar
yetiştirdiği belirtilen Korsika'nm "bir
numaralı gururu"nun ise 1. Napolyon
olduğunu da unutmamalı!
Ülkedeki terör eylemlerine pek faz-
la kanşmarnış olmakla birlikte, Fran-
sa'nın güney-batısında, Pirene dağ-
lanyla Atlantik Okyanusu arasında
sıkışmış "Pyrenses Atlanü'ques" vila-
yetinde de Baskhlar'ın bazı şıddet ey-
lemleri kaydedilmedi değil. Her şey-
den önce, İspanya tarafındaki Basklı-
lar'ın gereğınde Fransa'da gizlenip.
Madrid'lı gizli servislere boy hedefi
oluşturmalan nedeni ile.
İspanya'daki ETA'nınöldürücüey-
lcrnlen. Pans ile Madrid arasındaki
anlaşmalardan sonra, onlan düzenle-
\en teröristler Fransa'da bannabil-
nıek olanaklannı bir hayli azaltmış
oldu.
Fransız Bask yöresinin sakinlerinin
ezıcı çoğunluğunun ise hiçbır şey iste-
diği yok. Nereden geldıkleri, dillerinin
kökeni kesınlikle bilinmeyen Basklı-
lar'dan Fransa'da yaşayanlann sayısı
70 bın kadar.
Gelenek ve göreneklennı serbestçe
sürdürüyorlar. Aralarından yansı
Baskça'yı konuşuyor. Tüm sokak ve
resmi daıre adlan hem Fransızca hem
de Baskça yazılı.
Milliyetçi Bask Partisi Enbata, Sos-
yalisı Bask Partisi ve diğer sol eğilimli
Basklılar yasal faaliyette bulunurken.
şiddet yanlısı "Iparretarak" örgütü.
ara sıra kanlı terör eylemlerine baş-
vurmaktan çekinmiyor.
Fransa'nın kuzey batısındaki Brötan-
ya ise 5 vilayeti kapsayan, yüz ölçümü
27 bın km
2
olan bir yöre. Kelt kökenlı.
çoğu koyu Katolik dıninden kimseler
Brötanlar. 1789 Fransız devriminde
kral ile kiliseden yana olmuş Brötan-
lar, tanh boyunca çeşitli "bölgeci" ve
'milliyetçi" hareketlere rağbet etmiş.
1939 da liderlerinin bir bölümü
Nazı Almanyası'na. diğeri de İrlan-
dayageçtiktensonrafeshedilen Ulu-
sal Bröton Partisi (PNB), ikinci bir
aşamada "Otonom Bröton Devleti"
isteğinı önce Naziler'e, ardından da iş-
birlikçi mareşal Petain'e iletti. Ancak
sert ve ılımlılar arasında bölünen yö-
neticilerin bir kısmı, Alman siyasipoli-
sinc katıldı.
Bugün Brötanya'daki başlıca ör-
gütler arasında yer alanlar şunlar:
"Göç Etmiş Brötanlar Örgütü (OBE).
Milliyetçi Devrimci "Emgann" ve
"MIB-NAC'H SENTN". Bu sonun-
cusu. bağımsızlığı hedeflerken gençle-
re, askerlik görevini yapmamalannı
salık veriyor.
Ancak şimdi yasadışı olan "Brötan-
ya Kurtuluş Cephesi-Bröton Cumhu-
riyetçi Ordusu" (FLB-ARB) Örgütü,
şakaya gelir tarafı bulunmadığını
yıllar önce kanıtladı 26 Haziran 1978
de ünlü Versailles saraymın tam 10 sa-
lonuna karşı düzcnlediği suikastın fa-
illeri. Lionel Cheneviere ile Patnck
Montauzier, Devlet Güvenlik Mahke-
mesi tarafından, o zaman 15 yıla ka-
dar ağır hapis cezasına carptınldı.
Sımgesel noktalan hedefleyen öteki
eylemler ise bugüne değin sürdürüle-
rek "ARB" örgütünce zaman zaman
düzenleniyor.
Fazla ağır basmayTin ve özellikle
Korsika, Bask bölgesi ve Brötanya'da
elverişli birortam bulmuşolan "bağım-
sızhk" hedefı, ütopya da olsa, Fransız
kamu güvenliği görevlileri tarafından
ciddi şekildc izleniyor.
İspanya'da kaynaşmışlardır;
bugün Başbakan Fetipe Gonza-
lez'in yardımcısı Katalandır.
Franco'dan sonra artık ta-
rihsel görevinin tamamlandığı
beklenirken ETA. terör eylem-
lerini sürdüregelmış. Asıl varo-
luş nedeni Franco diktatörlü-
ğüne karşı mücadele iken, başa
geçen yeni kuşak ETA'nın bay-
rağını tam bağımsızhk' sloga-
nıyla taşımaya başlamış. Bask
bölgesinın tam bağımsızlığına
inanan ve isteyen Basklılann
oranı yüzde 20'yi geçmiyor. Bu
oran, ETA'nın arkasındaki ye-
rel aynlıkçı parti Herri Bata-
suna'nın (HB) aldığı oylara eşit.
Pastanın paylaşılması
Bask bölgesinde halkın ço-
ğunluğu, Katalanya bölgesinde
olduğu gibi demokratik yön-
temlerle daha çok özyönetim
haklan kazanma çabasında. İs-
panya'da aynlıkçı milliyetçi ha-
reketlerin temelinde ulusal pas-
tanın paylaşımı yatıyor. Bask
ve Katalanya bölgeleri ülkenin
en zengın yöreleri. Vergilerin
aslan payı bu özerkliklerden
toplanıyor. Bask, Katalanya ve
Galicıa bölgeleri, kendi ulusal
gelirlerinin diğer özerklilerle
paylaşılmasını hazmedemiyor-
lar. Marksist-Leninist öğretiyle
yola çıkan ETA bugün, değiş-
mekte olan sosyalizm anlayışla-
n içinde değişmeyen tek hedef-
lerinin "uluslann kendi kaderi-
ni tayin hakkı" olarak belirti-
yor. İ0 yıldır işbaşında olan Fe-
lipe Gonzalez hükümeti ise
ETA'nın terörü karşısında
ödün vermiyor.
ETA. genellıkle arabalara,
süpermarketlere yerleştirilen
bombalarla bugüne kadar
700'e yakın güvenlik görevlisi.
kadın. erkek, çocuğun ölümüne
neden oldu. Özellikle sivillerin,
çocuklann ölümü, tüm ülkede
Bask bölgesinde, giderek örgü-
tün içinde bile nefretle karşıla-
nıyor. ETA'nın ıhmlı kanadı si-
lahlann bırakılması yanlısı.
ETA'nın silahlan bırakması
koşuluyla. ülkenin hemen her
yerindeki hapishanelere dağıtıl-
mış 500 küsür ETA hükümlü-
sünün büyük bir kısmıru hükü-
met yeniden topluma kazandır-
maya hazır.
"Bugüne kadar binlerce kur-
banı boşuna vermedik" diyen
ETA belki teslim olmayacak,
ama son yıllann gidişi öyle gös-
tenyor kı birçok terör örgütleri
gıbı ETA da tarihe gömülüp gi-
decek. Avrupa'nın birleşme,
dayanışma yolunda verdiği
zorlu savaşımı yanında yıne
Avrupa'nın ortasında bir ülke-
nin bağımsızhk kavgası -üstelik
terör yöntemlenyle- olmayacak
bir düş gibi gozüküyor.