Katalog

Cumhuriyet f mtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmcnı Özgen Acar Ya>ın Koordınatörü: Hikmet Çetinkaya • Yazı İşlen Müdürü: Celal Başlangrç • Haber Merkezi Müdürü: Mustafa Balba\ Gorsel Yonetmen Ali Acar •Duzenleme Mustafa Sağtamer Ankara Temsılcısı Cüneyt Arcayürek •Haber Mudurlen: Işık Kansu, Hakkı • İstanbul Haberlen Şenav Kalkan «Dış Haherler Ergun Balcı Erdem Z Gokalp Blv İnkılap S. No:19 4. Tel 4331141-47, Telex 42344 Fax • Iş - Ekonomı Dinç Tavanç •Yurt Haberlen \1ehmel Saraç (4)4330565 •İzmır Temsilci V : SerdarKızık, H.Ziya Blv. 1352S2 3 Tel 831230. • Makaleier Sami Karaören «Spor Abdülkadir Vücebnan «Du- Telex: 52359.Fax: (51)895360 • Adana Temsılcısi. Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd zeltme AbduUah Vazıcı U9S. No: 1 Kat: 1. Tel. 59 37 52 (4hat). Telex: 62155. Fax: (71) 59 25 78 Muessese Müdur V Erol Erkut • K.oordına- tör Ahmet Kondsan •Muhasebe Bülent Ye- ner #Idare- Hüseyin Gürer #İşletme: önder Çclik •Bıla-lşlem Nail tnal •Bılgısa>ar Sıs- tem: Mürihet Çiler •Reklam: Reha Işrtman Vvnlayu: Yenı Gun Haber Aıansı. Basın \c Yayıncılık A Ş Basmv Cumhun\ct Mdtbddcıhk \eGazctecıiık TAŞ Tûrtoca» Cad 39 41 CağalojJu 34334 Isl PK 246İsunbu]Tel 5l2O3O5Telex :2246.Fd* (1)513*595 11ŞLBAT1993 Imsak:5.31 Güneş:6.57 Oğle: 12.23 İkındı: 15 12 Akşanvl7 39 Yatsı: 18 59 Karacalara koruma • LLLS(AA)-Dağlık arazıde aç kalan 6 karaca, UlusOrman İşletme Müdürlüğü'nde koruma altına alındı. İşletme Küdürü Murat Akkoç, yaptığı açıklamada. karacalann köylülerce bulunup kendilerine teslim edildiğini, buhayvanlann ilkbahara kadar koruma altında tutulacağını söyledi. Bu tür hayvanlann avlanmamasını isteyen Akkoç, yiyecek sıkıntısı çeken av hayvanlanna yardım edilmesı gerektiğini kaydetü. Kuş cennetine foto-safari • MERSİN(AA)-Nesli tükenen kuşlardan bazılannın koruma altına alındığı İçeiin Silifke ilçesi Göksu Deltası'ndaki kuş cennetine foto-safari düzenlendi. İçel Sanat Kulübü Başkaru Fazıl Tütüner AA muhabirine yapuğı açıklamada. 21 şubat pazar günü düzenlenecek foto-safari ile nesli tükenen kuşlann korunması için insanlann bilinçlendirilmesinin amaçlandığını söyledi. Engenç buluş sahibi • LONDRA(AA)- İngiltere'de, 18 yaşında bir öğrenci 'yılın buluşu' ödülünü kazandı ve bugüne kadar bu ödülü alan en genç kişi oldu. Geleneksel olarak her yıl düzenlenen Yılın İcadı Yanşması'nda, İskoçya'nın Edinburgh kentinde yaşayan Colin Paton, Breathe Sure' (RahatNefesAl)adlı, bebekleri beşik ölümlerinden kurtarmayı amaçlayan cihazıyla 4 bin yanşmacıyı geride bırakarak 15 bin sterlın (195 milyon lira) değerindeki birincilik ödülünün sahibi oldu. Yoksulluk, AIDS-i unutturuyor • ANKARA(ANKA)- Yöksulûlkelerde.AIDS riskine rağmen hastalıklara karşı koruyucu özelliği ve en ucuz besin olması nedeniyle bebeklerin anne sütüyle beslenmesi öneriliyor. AIDS hastalığına neden olan HIV virüsü kan, kan ürünleri ve cinsel ilişkinin yanısıra emzırme sırasında da anneden bebeğe geçebiliyor. Edinburgh Üniversitesi Çocuk Yaşamı ve Sağlığı Bölümü uzmanlarından • Wara Cutting, gelişmiş ülkelerin aksine, henüz beslenme yetersizliği sorunu bulunan gelişmekte olan •yoksul ülkelerde bebek sağlığı için en gerekli besinin anne sütü olduğunu vurgulayarak. AIDS riskine karşı emzirmenin önerilmemesi durumunda yapay gıdalann pahalı olmasından dolayı bebekleri açlık tehlikesinin beklediğinı bildirdi. İsim beğenmeme modası • ANKARA (LBA) - İsim begenmeme modası yaygınlaşıyor ve adını beğenmeyen. mahkemeye başvuruyor. Adalet Bakanhğı'nca hazırlanan istaüstiklere göre, her yıl 60 bin kişi ismini değiştiriyor. UBA muhabirinin edindiği bilgilere göre, söylenmesi ve yaalmasında zorluk çekilen isimler ile değişik anlamlara gelen isim sahipleri mahkemelere açtıklan davalan kazanıyorlar. Böylece Türkiye'de her bin kişiden biri adını değiştiriyor. İsim değiştirilmesi istemiyle mahkemelere başvuranlann her yıl arttığına dikkat çeken Adalet Bakanlığı'ndan bir yetkili, "Bu tür davalar bizim için zaman kaybından başka bir şey değil. Ancak kişinin en doğal hakkıdır. İstemediği ismi değiştirip istediği ismi alabilir" dedi. tek çare irade • LONDRA (AA) - Güçlü bir iradenin, sigaraya karşı verilen savaşta en etkili silah olduğu açıklandı. l Which WayToHealuY(Sağlığa Giden Yol) adh dergi tarafından yapılan bir araştırmada, piyasadaki sigarayı bırakmaya yardımcı olan ürünlerin yetersiz olduğu inancının yaygınlaştıgı ve sigaraya bırakan kişilerin dörtte üçünün, iradelerini kullanarak bunu başardıklan belirtildi. Artık stresi bırakma zamaııı geldi S^azatovön.enJeriçininsanlarmilyonlaratoyor.Stressek^y.UarlabirUktee.Sfimyi.irdi Haber Merkezi - Seksenlerin en çok konuşulan konulan- ndan biri stresti. Yaşantımızın bir parçası olup çıktı. Stres- ölçerler elden ele dolaşmaya başladı. Batıda, işyerlerinde çahşanlan daha mutİu etmek. üretkenliği arttırmak için stres azaltıcı programlar uy- gulanmaya başlandı. Bu kadar stresle dolu bir dö- nemden sonra acaba stresi bir kenara bırakmanın zamanı gel- di mi? İkı psikolog, stresin va- rolduğuna dair hiçbır kanıt olmadığını savunuyor. İngiliz psikologlar Shirley Reynolds ve Dr. Rob Briner stres danış- manlannı eleştirerek bu konu- daki kanşıklığı görmezden gel- diklerini söylüyor. Sheffıeld Oniversitesi'nden Reynolds'a göre. sorun, 'stres' sözcüğünün, hem bir insanın yaptıklannı (gece geç saatlere kadar çalışmasını. birçok tele- fon görüşmesi yapmasını. çok yüklü bir paradan sorumlu ol- masını). hem de nasıl hissettiği- ni (sınirli. baskı altında, panik- lemiş) tanımlamak için kulla- nılması."Stres hakkında konuşmak bu sorunlann çözül- mesi için yardımcı olmuyor. Bunun bir anlamı yok." Stres için özel hastane Reynolds"un boş iş olarak ta- nımladığı stres azaltıcı yöntem- ler için insanlarmilyonlarca lira para akıtıyor. Batıda. stresi azaltmaçalışmalan başlı başına bir sektör haline gelmiş durum- da. Stresli yönetıciler için açıl- mış özel hastaneler bile var. Reynolds, stres ile sağlık ara- sındakı ilişkilenn açık olmadı- • İngiliz psikologlar Shiriey Reynolds ve Dr. Rob Briner stresin varolduğuna dair hiçbir kanıt olmadığını savunuyor. Reynolds, stres ile sağlık arasındaki ilişkilerin açık olmadığını, stres azaltıcı yöntemlerin ne kadar başanlı olduğunun ise hiç sınanmadığını belirtiyor. ğını, stres azaltıcı yöntemlerin ne kadar başanlı olduğunun ise hıç sınanmadığıru belirtiyor: "İşyerinde. insanlann sıkıntı içinde olmadıklannı ya da bu- nun duygulannı etkilemediğini söylemiyoruz. ancak bunlara çözüm bulmak için stres düşün- cesine gerek yok. Örneğin. bir kişi çok fazla çalışıyorsa, zama- nını daha iyi örgütlemeyi öğ- renmeli ya da kendine bir yar- dımcı almalı. Birisi çok sık hasta oluvorsa. beslenmesini. ıçkı içme alışkanlıklannı göz- den geçırmeli. ama bunlara stres adını vermemeli." Londra'daki Birkberck Koleji'nden görevli olan psiko- log Dr. Briner. "Çok fazla çalı- şan ve ışi hakkında endişelenen bir insanın sinirli olabıleceğıni söyleyebilirsiniz. Yine, çok faz- la çalışan ve kendisine yeterince değer verilmediğini düşünen bi- risi depresif olabilir" diyor. Peki kalp hastalıklannı strese bağlayan araştırmalar için ne söylenebilir? VVhitehall araştır- masına göre. alt düzeydekı memurlar. yaşamlan üzerinde daha fazla kontrol sahibi olan üst düzey bürokratlara göre da- ha fazla kalp krizi geçiriyorlar. Reynolds, bunun her şeyi basite indirgemek olduğunu söylüyor. Reynolds, "Üst ve alt düzey memurlar arasında onlarca fark var. Alt düzey memurlar başlangıçta yoksul oluyor. da- ha kötü evlerde, daha kötü ko- şullarda büyuyorlar. daha fazla içkı ıçıyorlar, vb. Beslenme ve yoksulluk gibi gerçekten çok önemli olan unsurlan bir yana bırakıp stresi başlıca etken ola- rak göstermek çok gülünç"" di- yor. Peki stres ile bağışıklık sısteminin zayıflaması, hastalı- ğa yakalanma arasındaki ilişki nedir? Manchester Üniversitesi Bilim ve Teknolojı Enstitüsü- nden psikolog Cary Cooper, son araştırmalann stres ılc hasta düşme arasındaki bağı ortaya koyduğunu belirtiyor. Prof. Cooper. stresi gosteren kandaki hormonlan \e ötekı kimyasal maddeleri inceliyor. Prof. Cooper"a göre, bulgular stresin kalp ve bağışıklık sistemı üzerinde etkisi olduğunu ortaya koyuyor. Buna karşın Reynolds ve Dr. Briner. duyguİann sağlığı etkileyebıleceğını. ancak araştı- rmalann yetersiz olduğunu savunuyor. İşlerini bırakabiliyorlar Dr Briner ve Reynolds. "Bazı hastalar ışte stres içinde olduklannı belirtiyor. ancak birkaç seanstan sonra çözümün işlerini bırakmak olduğunu anlıvorlar Birisi işindc kendisini kötü hissediyorsa. bunun nedenini araştırmak gerekiyor. Yaşamlanndaki herşev i kötü görüyorlarsa, kötü hissetmeleri doğal: ışı. yaşamak için tek amaç olarak görüyor- larsa. ışlerinde değişiklik yap- mak ıçın daha zayıf oluyorlar: gevşemeyi bilmiyorlarsa. so- runlan oluyor Psikologlar yardımcı olabilir. ancak bunla- nn stresle bir ilışkısı yok" diyor. ("nlü FransucazsanatçısıStcphaneGrappclH «5. yaşgiinünü. Londra Senfoni ürkcsir«ısı'\la verdiği bir konserlc kutladı. Grappclli geçen >ıllarda İstanbul Fesiivali kap^ımmdu Türkiye'ye gdmi$ ve A K M "dc verdiği iki konscrlecazseverleri büyülemişti. i c )08'deParis"tedoğanünlüca/kemancısı Grappclli yaşamöyküsünüanlatırkcn, "ÇtKukluğum tıpkı DickcnVin övk'üterine benzcr. İ talyan olanbabam garip v c ilginç bir adamdı. Tanıdığım ilk hippi o oldu" diyor. VI ü/iği 6 yaşında algılamaya başladığım anlatanĞrappelli'nin yaşama lx>v unca hiçkemanöğretmeniolmadı. I Grappclli/Kov kcmancılangtbiçalnıa^t bavılıvonım" divor. •»?• ; Kalp krizi riski artıyor Rüyalarvücuda zarar veriyor • Vücutta acil durumlarda çalışan sympathetic sinir sistemi rüya halinde harekete geçiyor. Kalp atışlan ve kan basmcı yükseliyor. Vücut stres hormonu salgılıyor. Kalp krizi gibi, kalbin yeterince oksijen alamamasından kaynaklanan göğüs anjini (Boğaz yangısı) de çoğunlukla uykuda meydana gelir. v Dış Haberler Senisi- İngil- tere"de sekiz sağlıklı ınsan üzerinde yapılan ve Yeni İngiltere Tıp Bültenj'nde yayınlanan bir araştırma. rüya görmenin vücuda za- rarlı olduğu sonucunu ortaya çıkardV Insan. rüya gördü- ğünde kalp atışlan hızla- nıyor, kan basıncı yükseliyor ve vücudun koşma ve kavga etme durumunda salgılanan stres hormonu salgılanıyor. Öyie ki vücudun acil durum- lannda çalışan "The sympathe- tic nervous system" adı veri- len sistem, rüya halinde hare- kete geçiyor ve uyanık olma halinde olduğundan iki katı daha fazla çalışıyor. Sabah, tehlikeli Uzmanlara göre, vücutta rüya görme anında meydana gelen bu değişiklikler kalp krizi riskini de arttınyor. Kalp krizlerinin. daha çok sabahlan meydana gelme ne- denini uzmanlar/'İnsanlar Çevreciler Türkiye'nin enerji üretiminde öz kaynaklannı değerlendirmesini istiyor Nükleer santral ım? Hayır teşekkürler • Gelişmiş ülkelerin terk etmeye başladığı nükleer santral neden Türkiye'ye yapılmak isteniyor? Akarsu ve doğal kaynaklar bakımın'dan dünyanın sayılı ülkelerinden bir tanesi olan Türkiye, nükleer santraldan başka enerji kaynağı bulamaz mı? Bu ve bunun gibi sorular başta çevreci kuruluşlar olmak üzere yurttaşlann kafasını kurcahyor. MERtHAK İZMİR - Gelişmiş ülkelerin terketmeye başladığı nükleer enerji Türkiye'nin kapısında. Termik santralın yapılmasına karşı çıkan çevreci kuruluşlar, Türkiye'nin enerji üretiminde öz kaynaklannı değerlendirme- sini istiyor. Çevreciler, Tür- kiye'nin jeotermal. rüzgar ve güneş enerjisinden yararlana- rak enerji sağlayabileceğini öne sürüyor ve. "Türkiye'de nükle- er santral mı? Hayır teşekkür- ler" diyorlar. Avrupahlar artık nükleer santrallannın ülkelerine yapıl- masını istemiyor. Almanya'da yapılan bir araştırmada yurt- taşlann yüzde 64'ü nükleer santrala 'havır" derken vüzde 5<-"ü de kurulmuş nükleer sant- rallann da •kaldınlmasını' isti- yor. Bu arada İtalya'da yapıl- mak istenen nükleer santrala yurttaşlann tepkisi üzerine hü- kümet. santral yapımını 5 yıl askıya aldığını açıkladı. Santrallara tepkiler Nükleer santrallara tepkiler şadece bunlarla sınırlı kalmadı. İsveç 2010 yıhna kadar nükleer enerji kullanımını tamamen durdururken, Polonya'da yapımı süren tek nükleer santral yurttaşlann tepkisi üzerine durduruldu. Çernobil olayının ardından Rusyada yapılması planlanan ve yaklaşık 30 bin MW enerji üretecek olan santrallann yapı- mı durduruldu. 1978 yılında Avusturya'da yapılan bir refe- randum sonucu. Amerika Bir- leşik Devletleri'nde de 1979 yı- lından bu yana nükleer santral kurulmuyor. Gelişmiş ülkelenn terk etme- ye başladığı nükleer santral ne- den Türkiye'ye yapılmak istenı- vor? Akarsu ve doğal kaynak- lar bakımından dünyanın sayılı ülkelerinden bir tanesi oîan Türkiye. nükleer santraldan başka enerji kaynağı bulamaz mı? Bu ve bunun gibi sorular başta çevreci kuruluşlar olmak üzere yurttaşlann kafasını kur- calıyor. Bir süre önce Türkiye'- ye de gelen Greenpeace Örgütü nükleer santrale karşı tavır ko- yuyor. Greenpeace Türkiye'de nükleer enerji santrallannın ku- rulmaması gerektiğini şu görüş- lerle açıkhyor: Çe>Tesel bir felaket "Dünyanın bir çok yerinde. nükleer gücün hem ekonomik hem de çevresel bir felaket ol- duğu kanıtlanmıştır. Bu bölge- lerdeki bir çok enerji santrah bugün ya terkedilmiş durum- dadır ya da kapatılma aşama- sındadır. Türkiye'nin şimdi hangı nedenle bu kötü örnekle- n ızlemek istediğini anlamak mümkün değildır Nükleer enerjınin güvenli olduğu savı gerçek dışıdır. Türkiye ve kom- şulan zaten Çenıobil'deki nük- leer kazanın feci sonuçlannı ya- şamıştır. Bu tür kazalar nükleer enerji santrallı ışletmenin kaçınılmaz sonucudur." Greenpeace. nükleer enerji- nin temız olduğu savının gerçek dışı olduğunu vurguladıktan sonra Türkiye'nin henüz bu fe- laketler teknolojisine yatınm vapmamış olmasından dolayı şansh olduğunu belirttıler. Yeşiller Partisi İzmir İl Baş- kanı Ayşe Toaıner, gelişmiş ül- kelerin kurtulmak istediği nük- leer santralının Türkiye'nin başına bela edilmek istendiğini söyledi. genelde uyanmadan az önce rüya görür. Kalp atışı ve kan basıncının artması demektir bu. Bu da beraberinde kalp krizini getınyor" şeklinde açıklıyorlar. Kalp krizi gibi. kalbin yeterince oksijen ala- mamasından kaynaklanan göğüs anjini (Boğaz yangjsı) de çoğunlukla uykuda mey- dana geliyor. İnsan uykusunun büyük bölümünde, kalp atışlan ve kan basıncı yavaşlıyor. Fa- kat bu sessizlik, rüyalann meydana geldiği REM döne- mınde bozuluyor. REM dönemi Göz kapaklannın hareket- lendiği bu dönemde, kalp atışı ve kan basıncı uyanık haldekı hareketliliğıne geri döndüğü gibi, acil durumlar- da salgılanan stres hormonu da iki katı salgıla- nmaya başlıyor. Tükürük be- zlerini. salgılan harekete ge- çiren stres hormonu. akciğe- rlerdeki bronşlann da geni- şlemesine neden oluyor ve kan pıhtılaşmasını hızlandı- nyor. Karun pıhtılaşması bazı açılardan yararlı olsa da, eğer pıhtılaşma atardama- rlan tıkıyorsa, bu ölüme ne- den olabiliyor. Bütün uyku süresinin beşte birlik bir kısmında meydana gelen REM uykusu. gece boyunca değişik zamanlarda meydana geliyor. Kalp hastalannı rüyalann zaranndan koruyacak 'Beta blocker' adındaki ilaç dışında. herhangi bir ılaç ya da sistem keşfedilmemiş he- nüz. Rüya anında, salgılanan stres hormonunun kalp üze- rindeki etkisini azaltan bu ilaç. ne yazık ki önemli yan etkilere sahip. İlaç, insanlann ağır işler karşısında güçlerini azalttığı gibi. akcığer hastalı- klannın daha da kötüleşme- sinin neden oluvor. Kurşunlu benzine göre yapılmış motorlann, sonradan kurşunsuz benzine uyarlanması zor Kurşunsuz benzinde eski motor sorunu • Türkiye'de otomobil üreticisi fırmalar, 1983-84 yıllanndan sonra kurşunsuz benzin kullanımına uygun otomobil üretimine geçtiklerini bildirirlerken katalitik konvertör olmadığı sürece, kurşunsuz benzin kullamlması durumunda bile egzoz gazlarının havaya kanşmasının önlenemediği, yalmzca kurşunun etkisinin giderilebildiği \-urgulaniyor. ASUMAN ABACIOĞLL İZMİR - Hava kirliüğinin önlenmesin- de "eski taşıtlar" sorun oluşturuyor. Kur- şunlu benzine göre yapılmış motorlara sa- hip bu taşıtlarda sonradan kurşunsuz ben- zine göre yapılacak uyarlamanın, "zor, pahalı ve nasıl sonuç vereceği önceden belli olamayacak" bir uygulama olduğu savunularak rasyonel bulunmuyor. Bu taşıtlar için "çevre kirliliğinin önlenmesi" bakımından en etkili çözümün "periyodik taşıt ve egzoz gazı" kontrolleri olduğu be- lirtilivor. Taşıtların egzoılarından karbonmo- noksit, hidrokarbonlar ve azotoksitler gibi havaya salınan zehirli gazlan fılrre eden katalitik konvertör, valnızca kur- şunsuz benzin kullanılmasıyia işlev göre- biliyor. Türkiye'de otomobil üreticisi fır- malar, 1983-84 yıllanndan sonra kurşun- suz benzin kullanımına uygun otomobil üretimine geçtiklerini bildirirlerken kata- litik konvertör olmadığı sürece, kurşun- suz benzin kullanüması durumunda bile egzoz gazlarının havaya kanşmasının önlenemediği, valnızca kurşunun etkisi- nin giderilebildiği \urgulamyor. Kurşunlu benzine göre yapılan otomobiller ise çö- zümü zor bir sorun olarak yetkililerin önünde duruyor. Türkiye'de geçen günlerde ilk kez ka- talitik konvertörlü otomobil üretimine başlayan General Motors Türkiye firması yetkilileri, "Kurşunlu benzine göre yapılmış motorların. sonradan kur- şunsuz benzine uyarlanması zor, pahalı ve nasıl sonuç vereceği önceden belli ola- mayacak bir uvgulamadır" diverek şu görüşlere yer verdiler. "Piston segmanlannda, supap yuva- lannda ve daha birçok bölgede değişik- likler yapılmasını gerekririr. Bilindiği gibi kurşun kaygan bir metaldir ve mo- tonın hareketli parçaları bu kayganlığa göre yapümıştır. Kurşunsuz benzinle bu kayganlık ortadan kalkacağı için, buna uvgun imal edilmemiş parçalara büyük zararlar verir. Su baştan kesilmeli, yani işin başında kurşunsuz benzine yönelik motorlar kullanıunalıdır." GMT yetkilileri. şu anda "çevre dos- fu" otomobil ürcrimi için hiçbir teşvik uygulaması bulunmadığına dikkat çeke- rek "Teşvik kararnamelerinde yeni otomobil yapımına yönelik teşvik için en az 100 bin adet ürefilmesi koşulu getiril- miş. Oysa çevre dostu otomobiller için teşvik getiriuneli ki üretici eski modelleri artık bıraksın" dediler. Bu arada yeni çıkan bir kararnamevle yeni model otomobilin, "Bir otomobil dünyada ilk üretime geçiş tarihinden itibaren 10 yıl boyunca yeni model saydır" şeklinde tanımlandığını belirten GMT yetkilileri, şu görüşleri savundular: "Bu tanıma uyan otomobil üreticileri teşvik kapsamına alınmış. Bu kararna- meye göre katalitiği olmayan bir araç dahi yeni tanımlamasına girebilir." Türkiye Otoraotiv Sanayü Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer, kurşunsuz benzin kullanan araç sayısının ise bini geçmediğini söyledi. Tezer, Türkiye ge- nelinde şu anda üretilen araçların kurşun- suz benzin kullanmaya uvgun olduklannı kaydederek "Motor yapısı uygun olanlar kurşunsuz benzin kuÛanabilir" dedi.