Katalog

SAYFA CUMHURIYET 7ARALIK1993SALI OLAYLAR VE GORUŞLER BirkültürdevrimcisiBıhme ve kültüre da> andığı ıçın Atatürkçü düşüncede zamanla degışecektır doğal olarak. Ama bdım gjbı. kültür gibı ılen doğrultudadeğışecektır. ÇunkuAtaturkçüluk tutuculuk değjl, devrimcılıktır M. İSKENDER ÖZTURANLI Atatürkçü Düşünce Derneğiİzmır ŞubesiBaşkanı 44 C umhuriyet siz- den fikri hür. vicdanı hür, ir- fanı hür kuşak- lar ister" dıyen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Cumhunyet ın kuru- luş gunlennde Tevfik Rkret'ten esmle- nerek Türk öğretmenlenne boyle ses- lenmıştır Fıkn hür sözcüğuyle duşün- ce ozgurluğunu vicdanı hür sözcu- ğüyle ınanç ozgurluğunu amaçlamış, ırfanı hür sozcuğu ıle de kultur soru- nunu getırmıştır gundeme "Türkiye Cumhuriyetfnin temeli külturdür" de- mış ve şoyle tamamlamıştır sozlenru Türk devleti, bir kültür devleti olaeak- ör." 1923 yılında, u Milli Eğitıın Bakanı olarak ulusal kultürii yuceltmek, yaşa- mnın en onurlu uğraşı olacaktır" de- mıştır "Asker ounasavdım aktör olur- dum" dıyecek kadar sanata değer veren bır devlet adarrudır 1915 yılın- da, Çanakkale Zafen nden hemen sonra kendısıyle yapılan bir soyleşıde. günumuzdekı kırru polıtıkacılar gibı "Ben zenginleri severinT dememış "musikiyi ve şiiri sevdiğTnden söz et- mışür Faüh Rıfkı, Çankaya'da onun "musikisiz devrim otanaz" dedığmı ya- zar Bu nedenledır kı "Ulusal musüd- mizi köylerde çobanlar çalmaktadır. Onu Batı musikisinin düzeyıne çıkar- mak için aşağı yukarı dörtyüz yd ister. Bu kadar bekkyemeyiz" dıyerek, uy- garlığın ulaştığı musıkıye yönelmekte hıç duraksamamıştır Ve Turkıye, çoksesh musıkıyı benımseyen ve özumseyen tek Islam ulkesı olmuştur yeryüzunde Dunyarun en buyük kültür devnm- cılennden bın olan Ataturk, Ana- dolu'yu bir kultur devnmıylc aydınlat- maya çahşmışür Cumhunyefın yaşam damannın halk olduğu karu- sındadır Bu nedenle öncelıkle halkı kultürlu yapmak ıstemışür Musıkıde değışım ıçın Musıkı Muallım Mek- tebı'nı ve Devlet Senforu Orkestrası'nı kurmuştur Tıyatroda çağdaşlaşmak ıçın Devlet Konservatuvan'nı, dılde devnm ıçın Türk Dıl Kurumu"nu ger- çekleştınruşür Yaraücı bir sanat kay- nağının folklor tabarunı oluşturmak ıçın Halkevlen ve Halkodalan'nj du- şunmuştur Ne yazık kı son ıkı yapıtı. depşık nedenler ve gerekçelerle. Ataturk gibı bır devlet kurucusunun kahtyazısı (va- sıyetnamesı) da ıptal edılerek kapatıl- mıştır Dunyanın hıçbır ulkesınde ka- Utyazısının bır >asa ıle ıptal edılemeye- ceğı duşunülmeden yapılmıştır bu haksızhk Boyle bır eylemın evrensel hukuka aykın olduğu kadar. Turk po- atıf hukukuna da aykın duşeceğı go- zardı edılmıştır avnca 1923 devnmcılen kultur sorununu başat duzeyde ele almışlar. kültursüz hıçbır vere gıdılemeveceğıru çok ıyı gozlemışlerdır Tanzımat ve Meşnıü- >et dönemının devlet adamlan gibı "kûltür"le "uygarük"ı ayırmamışlar- dır bırbınnden Devnmın ılk vıllann- da Ataturk, ızlenecek polıtıkayı şoyle tanımlamaktadır "Yaptığımız ve yap- makta olduğumuz devrimin arnacı, Türkiye Cumhuriyetı halkını tam anla- mı ile çağdaş ve butün kunımları de uygar bir topluluk haline getirmektir." Cumhunyet'ın saray kulturu ıle ya- şatılamayacağını soyleyen Ataturk. laık ve çağdaş bır eğıtıme \onelmek geregını duymuştur "Eğitimdir ki, de- mtştir, bir ulusu ya özgur. bağımsız ve yüce bir toplum halinde )aşatır ya da rutsakltğa surükler." Yaşamı boyunca da bu volda onemlı adımlar atmış. po- hukalar ureımışnr Bıhndığı gibı çağdaş eğjtımın araaa, ozgur ve uygar ınsan yeüştırmektır Hıç kuşkusuz her ulusun kendıne özgu bır uygarlık duzeyı vardır Olmalıdır da Ama onemlı olan bu değıldır Ata- türk'e gore onemlı olan. "ulusal kultü- rii evrere,A kültürle besletnek ve zengın- leştirmektir." Bu nedenledır kı "tek uygarlık vardır demıştır. o da çağdaş uygarlıkOr." Sozunü ettığı uygarhğın ıçınde Anadolu uygarhğı vardır Türk uygarhğı vardır Butun dunya ulusla- nnın az >a da çok katkılan vardır Onun ıçındır kı ulusallıkla evTensellığı bırleştırmeye çabşmış, "ulusal ahlakın uvgar temellerle, özgür duşuncelerle ge- ttştirilmesini ve güçlendirilmesiııi" amaçlamışür Eğıtım polıtıkalannın "hem ulusun, hem çağın gereklenne uy- gun olması'" ıçın çaba harcamışür Halkevlen, Halkodalan ve Kö> Enstı- tulen bu düşuncenın urunlendır Turk Dıl Kurumu (TDK) ıle Turk Tanh Kurumu'nu (TTK) yaratan bu duşun- cedır Bılım ve sanatı öğrenmek ıçın dış ulkelere yeteneklı gençlenn gonde- nlrnesı. bır kultur kaynaşması yarat- mak ıçın Balkan festıvallen duzenlen- mesı. hep bu düşuncenın sonuçlandır Ataturk'e gore "ulusal kültür, evren- sel külturün bir parcasıdır." Ve uygarh- ğı yaratankulturdur Kultur olmadan uygarhktan soz edılemez Bu duşünce bıçımı laıkhğın de yolu- nu açmış. ahlak dının ıçınde değıl. dın ahlakın ıçtnde ele ahnmışur Ummet kavramından ulusalhk. evrenselhk ve ınsanhk kavramına geçılmıştır Um- met çıkmanndan ulusal bılınce ulaşıl- mıştır Banşçı v e ınsana bır yaşam felsefesı, çağdaş uygarlık doğrultusunda bır du- şunce bıçımı olan Ataturkçüluk, aynı zamanda ılenye donuk bır eylemcıhk ve sureklı devnmalıktır Temelmde kultur ve bıhm vardır Gerçekçılık ve akılcılık vardır Akıl ve bıhm, durmadan değışen ve ılerleten değerlerdır Akla zıncrr, bıh- me gem vurulamaz Bılımsel gerçekler değışken ve devıngendır. olduğu yerde duramaz 18 yuzyıhn doğrusu 19 yuzyılda yanhş çıkmış, 19 yüzyılda doğru bıbnenlenn çogu 20 yuzyılda gerçeğm dışında kalmıştır Bıhme ve külture dayandığı ıçın Ataturkçu duşunce de zamanla değı- şecektır doğal olarak Ama bıbm gibı, kültür gibı ılen doğrulüıda değışecek- tır Çunkü Ataturkçüluk tutuculuk değıl, devnmalıktır 60 yıl once Ata- turkun soyledıklennı yınelemek ve yaptıklanru üpatıp yapmak da değıl- dır Ataturkçuluk Onun duşüncelennı gunumuz koşullannda ıncelemek, araştırmak ve yorumlamaktır Ama genye gıderek değıl, ılen doğrultuda v orumlamaktır Ataturk nereve gıde- cekse oraya gıtmektır "Düşünmeden inanacaksm" felsefes>ının karşısmda olan Ataturk ün bıze gosterdığı yol, cağdaşhğınyolu uygarhğın yolu ve ın- sanlığın yoludur Bıhmın ve kulturun yoludur Bu nedenledır kı Ataturk. büyuk bır kultur devnmcısıdır TARTIŞMAARADABIR MUHStlNE HELİMOĞLU YAVUZ Halkbilimci- Yazar Yazısız Kurallar... Vay Limin... Şaır dostum İhsan Fıkret Biçici, Dıyarbakır ıçın yazdi- ğı ' Vay Lımın' şıırmın bır bolumunde şoyle dıyor ' Şımdı mahalleler yastadır sokaklar kan revan/Sen artık sonbahansın sevgımın/ Vay lımın II Öylesıne arıf ve kamıll Botı Resul, Kurt Mıkaıll Turkoğlu Cafer, Suryanı Husnu, Ermenı Hayık/ Musevı Şemun, Zaza ismaıll Eşı menendı gorulmemış bır mozaıkl Şımdıl Bır kanlı men- dıl gibı ortasında ellerımınl Vay lımın ' Bu dızeler benı bır zamanlar çalıştığım Dıcle Unıver- sıtesı ndekı yıllarıma goturdu Komşum çıçekçı Maria'- yla gıttığım Meryem Ana Kılısesı ndekı Crısmas ayınle- rı Bır dını tıyatro ızler gibı ılgıyle ızledığım bu ayınler- den sonra, kılıse bahçesınde ıkram edılen çorek ve kahvenın kokusu hala burnumda Bırbırlerıne sarılarak bayramlarını kutlarken yabancılığımı hıç hıssettırmeye- rek bana da sarılan o guzel ınsanlar, sızı hıç unutma- dım Mesudıye Medresesı'nın balkonunda Abdûssettar Bev/ın ıkram ettığı kahveyı ıçerek, hıç usanmadan göz- ledığım, her mezhepten ınsanın ayn ayrı ama yan yana, "Bır ağaç gibı tek ve hur ve bır orman gibı kardeşçesı- ne 'ıbadetettığı UluCamı nınavlusu.sendenneçokşey oğrendım Suryanı kuyumcu Sarve Usta'nın, ancak tezgahının sığabıldığı o mınıcık dukkanında bır tabure ustunde sa- atlerce oturarak onun masallardan çıkıp gelen bır sım- yacı gibı şekılsız, ışıltısız kara kulçeyı, pırıl pırıl parla- yan sarı altın toplara donuşturmesını hayranhkla ızleyış- lerım Ve bır gun dostum Sarve Usta nın bır sır verır gibı sesını alçaltarak çoluk-çocuğunu alıp Kanada'dakı yakınlarının yanına goç edeceğını söylemesı Sonra go- çerken de fakultedekı odama 'hoşçakal' a geldığınde, sımsıkı kapattığı sağ avucunda sakladığı hunerının bu- tun ıncelıklennı yansıtan ve bır kuyumculuk hankası olan, bır çıft altın toptan oluşmuş kupeyı onume koyup, ' Bılırım takmazsm ama yıne de yaptım ışte, benı anar- s/n' deyışı Sarve Usta senı hep anıyorum Mardınkapı dakı ıkı adamın zor sığdığı dukkanına her uğrayışımda zula sında sakladığı olağanustu renkler- le, desenlerle bezelı dunya guzelı ıpek bır poşuyu çıka- rıp, "Bunu senın ıçın sakladım Muhsıne Hoca' dıye mahçup bır gulumsemeyle boynuma dolayan, çokyaşlı ve hasta Ermenı poşucu senı hep merak edıyorum ' Dıyarbakır Efsanelerı kıtabımı hazırlarken, alan araştırması ıçın gıttığım koy ve mezralarda, benı kolları- nıaçarakkarşılayanvekendılerındenbırı çoksevdıklerı bır yakınları gibı bağırlarına basan Kurt ve kocası Ah- met, Hazal, Reşo, Halime, Zaza Müslim, Turkmenhacı Koyu nden bır Azerı Turku olan koy ımamı Cafer, gör- meyen gozlerıne karşın sazıyla bırbınnden guzel turkü- ler çalıp soyleyen Mah Turna... Sızınle paylaştığım se- kız yıllık yaşam dılımımın karşılığında sız de benımle efsanelerınızı masallarınızı, geleneklerınızı, ınançları- nızı, turkulerınızı, nınnılerınızı dahası yureğınızı ve ek- meğınızı paylaştınız Bu paylaşım sızın bu gorkemlı ınsan mozayığınızın bır parçası olarak ıçınızde yaşa- mak, benı bıraz daha ınsan yaptı ve halk kulturu dağarcı- ğımı sonsuz zengınleştırdı Hepınızı ayrı ayrı ozluyorum ve şu anda nerelerdesı- nız ne yapıyorsunuz bılmıyorum Bıldığım btr şey varsa bu rengarenk, bu gorkemlı eş- sız mozaık paramparça olmuş kanıyor ve benım yüreğı- mı de bırlıkte kanatarak OKURLARDAN Adres verebilir misiniz? GazeıemızCumhunvet'ın 20 Kasım 199^ tanhlı sa>ısındakı Okurlardan koşeMnde Sa\ ın Nursel Sayan'ın değındığı konuva (Cumhumet Gazetesi neekonomık destek vermek açısından okunangazetelennbellıaralıklarlabır>erde toplanma^ına) katıîıp dcstekledığımı belırtmek ve bu konuda bız okurlann bır5ev ler v apmak zev kını tatmış olmamı? gerektığını du^unduğum ıçın. ben de yazmav a kararverdım Hd\dı' Lutfen bu konuv u unutmavahm ve bıze verebıleceğınız bellı noktalardakı adreslere okuduğumuz gazetelen bınktınp bırakahm Sevgıler Zekine Takmaz PERDE ARALIGINDAN NadirNadi 4 basnO 000 (KDV ıçınde) Çağdaş Yaunları Türkocağttad 39-41 Cagaloğlu-İslanbu! ÖdemeK gönderilmez ÇOKKAPILIODA Asım Bezirci T elevızyonunu- zun karşısında bır futbol maçı ızlemektesınız Bır oyuncu sakatlanıp yerde yatmakta ıken karşı takım topu dışanatıyor Oyuncu tedavı edıhp oyun yenıden başladığında aüşı kazanan takım beklenenın aksıne topu kendılehınekullanıvor Buna tepkınız ne olurdu 1 Herhalde o takımın taraftarlan dahıl hıç kımse bu tutumu onaylamaz, yuhalar hatta bu olava neden olan takım ve futbolcular uzun süre kamu vıcdanında mahkumedıhrdı Oysa futbolda kazanılmış bır aüşı karşı takıma teshm etmeyı zorunlu kılan hıçbır yazıh kural yoktur Buna karşın ınsanlar arasında yazıh olmayan fakat herkes tarafindan benımsenen oyle guçlü kurallar vardır kı bunlan bozmaya, en azından herkesm gozu onünde hıçe saymaya kımse cesaret edemez Ne yazık kı özelhkle son yıllarda toplumumuzda bu tur kurallar sık sık > ok sav ılmakta ve "İş bilenin kıltç kuşananın" mantığı her alanda egemen ohnakta, toplum y aşamı addı yaralar almaktadır Bu omeklerden bın de kamuoyunca çok az bılınen, kısaca "yataj geçiş" tenmı ıle ozetlenen bır olav la hekımhk alanıda yaşanmıştır Beş, yıl önce pratısyen hekı'mlenn aşın uzmanlaşma talebı uzmanlık sınavlannda keyfılıklere ve eşıtsızlıklere yol açınca bırçok sakıncalanna karşın Tıpta Lzmanlık Sınavı (TUS) denılen bır merkezı sınav, uzmanhk eğıtımıne hak kazanmaic ıçın zorunlu hale getınlmıştır Buzorunluluk ulkede uzmanlık eğıtımı veren tum kunıluşlan avınmsız bır bıçımde bağlamışUr Boylece tartışmalar bır olçude dınmışken. TUS uygulamasından çok once çıkanlmış tababet uzmanlık tuzüğünun bır maddesı bazı acik gozler tarafından keşfedılmış ve uzmanhk eğıtımıne başlamak ıçın zorunlu TUS uygulaması bır anda dehnmışür Bumadde uzmanhk eğıtımıne yurtdışında başlayan bır hekıme gereklı surenm en az yansını tamamladıktan sonra yurda donmesı halinde Sağlık Bakanlığı na bağlı bır eğıtım hastanesınde eğıtımı nı tamamlama olanağı vermektedır İşte bu nokiada I arkadaşlan, açık ve en azından koşullan eşıt bır yanşmayı kazanma onuru ıle uzmanhk eğıumıne başlarken, bazı hekımler temel adalet duv gusu, fırsat eşıthğı gibı yazıh olmayan kurallan hıçe saymış v e bır yazıh kurala dayanarak "hile" ıle uzmanhk eğıtımıne başlamışür U v gulama yığınsal hale gelmeve başlayınca Yüksek Sağlık Şurası ılgılı maddenın kaldınlmasını bakanhğa tavsı>eetmış fakat budıkkate ahnmamıştır TabıpOdalan tepkıyı >oğunlaştırmış, bınlerce ımzayı bakanhğa ulaştırmış, tartışma alanlannda en yuksek yetkıhlen ıkna etmeyı başarmış fakat "gorünmez güçler" oyalamayısurdurmuştür Bu arada malum "iıfle" öyle çırkın bovoıtlara ulaşmıştır kı pasaportunda, ıhtısas suresırun yansını geçırdığı ulkeye gıttığını kanıtlayan damgası bıle olmayan, o ulkenın dılı hakkında tek sozcuk bıhneyen ornekler saptanmıştır Tuzuk değışıkhğının yapılmasının kaçınılmaz olduğu anlaşıldığında yurtdışı "ihtisaslan" furva hahnde artmıştır Sonunda tuzuğün ılgılı maddesı kaldınlmış fakat arada geçen sürede ışını bılenler kılıçlannı kuşanmaya başlamıştır Yanı ıhtısas suresının y ansını tamamlayıp bakanlığın kapısına dayanmışlar v e kıüeler hahnde eğıtım hastanelenne atanmışlardır Beklenıldığı üzere tahnbat ağır ohnuştur Soz konusu hekımler, TUS kadrolanna atanmış, boylece başvuranlann ancak onda bınnın kullanabıldığı kadrolar, bu amansız yanşa gjrmek yenne bırkaç bın dolannı özelhkle eskı Doğu bloku ulkelenne peşkeş çekenlenn ayaklannın altına kolayca senlmışür Aynca sınavı daha az hekımın kazanabılmesının yanı sıra, kazanmış hekımlenn eğıtım olanaklan da cıddı bıçımde tehlıkeye atılmıştır Her khnığın eğıtebıleceğı belh bır asıstan sayısı v arken. bırdenbıre "ihtiyaç fazlasT asıstanlar mevcutlann olanaklanna dav etsız konuklar gibı ortak olmuşlardır Tuzuk değışmışür ama uygulama kazanılmış hak gerekçesı ıle tum hızıyla surmektedır Sağlık Bakanlığı, bu uygulama ıle kendısıne gönedırlen hekımlen eğıtemeyeceğını TUS'u kazanmış dığer asıstanlannın eğıtım standartlannı duşurmeveceğını açıkça beyan etme yurekhhğını gosteren, herkesın benımsedığı yaasız kurallan uy gulayan bır khruk şefıru tstanbul'dan Adana'ya ıbret olsun dıye keyfen sürmuş, boylece haksızhğı pervasızca dayatma tavnnı belgelemış, sırada bekleyen atamalara zemın haarlamak ıçın dığer khruk şeflenne gozdağı vermıştır Bu koşeden kamuoyuna seslenmek ıstıyorum. Türk toplumu bu kadar açık bır yazısız kural ıhlalını haketmış mıdır 9 Insan emeğının, temel adalet duygusunun. bırbınnın hakkını gozetmenın hıç onemı y ok mudur0 Varsa, bırtakım guçler ıstedıklennı hala nasıl uygulay abılmektedırler1 ' Eğer bütun bunlar yoksa ne yapalım, nereye gıdehnV Prof. Dr. Müjdat Başaran İstanbul Tabıp Odası Yonetım Kurulu Üyesı ıçınde) Çağdaş Ya\ınlan Turkucagıtad 19-41 Cağaloğtu-fotanhul Ya siz ne düşünüyorsunuz? uandaenguncel konu/sorunlar- dan bın unıversıte sorunu Eğiüm kahtesının duşTûğu, unıversıtelenn bıhmselhkten uzaklaşıp sadece dıploma v eren yuksekokullar haline geldığı herkesın ağzında olan gerçekler Çüler, unıversıteyı kazanamayanlara da dolayh yoldan aynı dıplomalann venleceğını açıklayınca kıyamet koptu "Eğitim kalitesi iyice düşecek, üniversiteler yok olacak" feryatlan yoıkseldı Karan destekleyen (bır bolumunu saygın gazetecılenn oluşturduğu) bır azınlık, bunun herkese eşıt eğıüm fırsatı yaratacak onemlı bır adım olduğunusavundu Ben.bu karan (herkese dıploma karan) "bürün üniversitelilere anında diploma" olarak yorumlayarak bırço7um yolu senaryo onermek ıstıyonım Bu gunlerde gençlenn çoğunun unıversıteye bır şeyler öğrenmek, kendını yetıştırmek ıçın değıl, bır an once dıploma ahp ış hayauna atılmak ıçın gırdıklen, gırmeye çalıştıklan bıhnenbırgerçek Pekı, ışverenler (özel ya da devlet) ışe alacaklanru nasıl secıyorlar'' Herhalde unıversıtede aldıklan notlanna bakarak değıl' Hangı unıversıteyı bıtırdığıne ve torpıllenne bakarak şoyle duşunuyorlar "Buçocuk Boğaziçi/ODTU/İTÜ muhendisliği bıtırdi) se (daha doğrusu bu yuksek puanlı verlere bunca elemeden geçip girebıldı>se) dernek kı kafası ıyi işli> or. Önu iş ustunde kolayca eğitebilir, bu kalitelı hamura kolaylıkla şekil verebdirim." Unıversıtede alınan notun onemlı olduğu tek alan, master >a da doktora yapmak, yanı akademık hayata atılmak ısteyenazınlıkıçın Benım senarv oma gehnce Örneğın Boğaziçı PENCERE L niversitesi'nı ele alahm Burada"okuyan"10 000 oğrencıyı toplasak ve ıstedıklen anda, derse gırme. sınav zorunluluğu ohnadan kazandıklan bolumun dıplomalannın venleceğını soy lesek, en azından 8 000 kışı bu teklıfi memnunıyetle kabul edıp, bır an once ış hayatına atıhp para kazanmayı tercıh edecektır Eğer bır anda 8 000 kışının ış dunyasına gırmesının ış ımkanlannı azaltacağı duşunuluyorsa, o zaman yıne 4 va da 3 yılda. ama ders v e sınav zorunluluğu kaldınlarak herkese dıplomalan takdım edılebılır Ne farkeder kp Ha şımdı, ha bırkaç yıl sonra, nasılsa (belkı de 1 -2 kez aftan yararlanıp okula dönerek) dıplomalannı alacaklar Şımdı durup dururken nıye bu "çdgmca" duşunceyı onerdığımı sorabıhrsınız Benı boylece her tarafı cahıller ordusunun basacağını söyleyerek eleşürebıhrsınız Acaba unıversıte ınsanlara ne kadar şey oğretebılıyor, oğretebılıyormu dıye duşunun Sadece bügı değıl. değışık kulturlere hoşgoruyle bakış, dayanışma. demokrası ruhu, bunlann hangılen unıversıtede oğrenılıyor'' Bu duzenlemeyle gerçekten bır şey öğrenmek ıçın okula gelenlenn (yanı gen kalan 2 000 öğrencının) durumu kotüye değıl, kat kat ıvıye gıder Hocalar. ılgısız, bezgın oğrena kıtlesınden kurtulup ılgılı öğrencılerle kuçuk sıruflarda çok daha venmlı dersler yapabıhrler Boylece belkı üniversiteler eskı ya da olması gereken bılımsel kımhğıne yenıden kavuşur Bu durumu ıstemeyen, çıkarlanna ters duşenkımlerolur duşünemıyorum Yasız 1 YddızSilier Boğaziçı Ünıversıtesı Matematık Bölumü Öğrencısi Uzakdoğu?.. Çın deyınce eskıden akla hemen bır canavar gelırdı, ağztndan alev saçan 'Kopek Çınlı atalarımıza karşı unlu 'Çın Seddı'n\ kur- muştu Kül Tigin'ın duşmanıydı Hollyvvood kulturunde Çınlı çekık gozler, duşuk bıyıklar haın bakışlar, kotuluk- lerle sarmaş dolaş bır duşman' Ya Kore? Kore de nesı? Boyle bır ulkenın varlığından hıç kımse- nın haberı yoktu Japonya Turkıye de hep sevıldı otonter duzende yuk- sek dısıplın ortamında çalışarak sanayıleşmesını bılen sarı ırkın faşızan ruhuna hayranlık duyuldu Ya Hındı Çını? Uzakdoğu nun masal dunyası, Avrupa ya bodoslamış Turkıye'de bır uzak ruya ıdı • Istanbul'da sokağa çıktın mı, beş on adımda bır Japon arabası hızla geçıyor Ya da Kore Japon u aniadık da 1950 lı yılların başında Turk aske- rının kurtarmaya gıttığı Guney Kore nın sefaletten ve gerılıkten kurtulup elektronık sanayı aşamasma atlama- ya çalışmasına ınsan ıster ıstemez bozuluyor Havasından mı suyundan mı? Yoksa ınsanının doğa- sından mı? Dınınden mı, ımanından mı? Toplumsal mayasından mı? Nedendır bılınmez, Uzakdoğu da akıl almaz bır kalkınma gerçekleştı Artık dunya bır sacayağı uzerıne oturuyor Avrupa Amerıka Uzakdoğu Uzakdoğu da Avrupa dakı gibı ınsan hakları ya da de- mokrasıye ılışkın dertler yok Komunıst Partı'nın yonetı- mındekı Cın bıle Şeytan'ın bacağını kırıp kalkınma yo- lunda Batı ya rahmet okutan bır hızın yorungesıne oturdu Dunyanın otekı ucundakı bu gızem bolgesı ve gezegenımızın masallar beşığı, başdondurucu bır hızla kalkınıyor Neden? • Nıçın Latın Amerıka tokezlıyor Afrıka tıknefes kalıyor, Guney Asya surunuyor Ortadoğurezıllesıyorda 'Uzak- doğu'nunkaplanlan dunyada UçuncuGuç'edonuşu- yor? Bu sorunun doyurucu bır yanıtına şımdıye değın rastlayamadım yapılan açıklamalar sığ yetersız, yu- zeysel onyargıh olmaktan oteye geçemıyor Gezegenımızde gelışmetarıhtehep 'eşıtsızlıkkuralı'- na gore gerçekleşmış Ne var kı çağımızın tarıhı yazılırken ışın ıçyuzunu öğ- renmek ıçın yuzyılların geçmesını mı bekleyeceğız? Işın tuhaf yanı 21'ıncı yuzyıla yaklasırken gerçekleşen ıletı- şım devrımme karşın dunya Uzakdoğu yu yalnız tıcare- tın suzgecınden geçen bılgılerle tanıyor alım satım ışle- rı şırket kurulusları borsaya ılışkın bılgıler o kadar onemlı kı hıç kımse Japonya, Cın Kore Taıvan ya da başkalarında ne okunur ne ızlenır, ne dınlenır ne sey- redılır, bılmez merak da etmez Cın de bır mılyar ınsan ne okuyor? Uzakdoğu nun romancısı var mı? Edebıyatı, muzığı resmı ne durumda? Ünıversıtesı, bılımı sanatı hangı aşamada? Uzakdoğu dunyanın yenı guç merkezı olurken hep Batıyımıtaklıtettı? Yaratıcılığı hangı aşamada? < ı > >> < • • GozumuzBatı'da Bızım ıçın dunya 'Batı demektır bu yanlıştan kurtul- mak ıçın hıçbır çaba harcamıyoruz Eğer dunyayı tumuyle kucaklayıp kapsayan evrensel düşuncenın gucune erışemezsek yukselen Uzakdoğu - yu da anlamadan Ortadoğu nun çukuruna saplanaca- 9'z Kamuoyuna duyurusu bugün 9. sayfadadır. Oğlumuz CAN'dan dostlara ve dünyaya merhaba... Canan - Barış Gümüşbaş Newyork (Buffalo) 5.12.1993 rtttiTtttttTttiTt Günlük birgazetenin reklam servisinde çalışacak, askerlikle ilişkisi olmayan teknik eleman _ _ aranıyor, _ __ ._ __ 512 05 05/499 GEÇMİŞLE GELECEK Sabahattin Kudret Aksal 2 basıtO 000 (,KDV ıçınde) Çağdaş Yayınları Türkocağı Cad 39-41 Cagaloğhı-htanbul Ödemetigönderilınez