Katalog

4 ARALIK1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Minsk Grubu toplantılam • ANKARA (AA) - Dağlık Karabağ sorununun çözümünü amaçlayan AGİK toplantılan Minsk Grubu'nun bundan sonra Azerbaycan. Ermenistan ve Gürcistan"da toplanması öngörülüyor. Roma'da yapılan AGİK Bakanlar Konseyi toplantısında. Minsk Grubu Başkanlığı'nı İtalya'dan alması onaylanan İsveç grubu çalışmadaki tıkanıklığı aşmak amacıyla bölgede toplanarak ağırlığını hissettırecek. Azerbaycan'da fiili sansür • MOSKOVA(AA)- Azerbaycan'da yönetiminin baskısı altında yayınlannı sürdürmeyeçalışan muhalefete bağlı gazete ve öteki süreli yayın organlannın hiçbirinin dün yayımlanmadığı bildirildi. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in kişisel yayın organı durumundaki Azerbaycan gazetesinin basıldığı, ülkenin tek gazete matbaasının yöneticileri, dün gece tüm muhalefet yayın organlannın yaaişlerine bir mesaj göndererek "baskı malzemesi ve kağıt yokluğu" nedeniyle baskılannın durdurulduğunu bildirdiler. Libya'dan BM'ye uyan • KAHİRE(AA)-BMnin ABD'nineskı Başkanı Ronald Reagan ile İngiltere eski Başbakanı Margaret Thatcher'i mahkemeye çıkarmadığı takdirde Libya'nın örgütten aynlacağı öne sürüldü. Libya dev rim komitelen taralmdan yayımlanan El-Zahaf El-Ahdar dergisinde yer alan haberde, BM Güvenlik Konseyi iki Batılı lideri yargılamadığı takdirde, "Baskı altındakı insanlar için gidilecek tek yol BM'den başka bir kuruluş aramaktır" denildi. KKTCdeaf yasası • LEFKOŞA(AA)- KKTC'de, baa suçlann cezalannda dörtte bir oranında indirim yapılmasını öngören af yasa tasansının Meclis'te görüşülmesi seçim sonrasına kaldı. Cumhuriyet Meclisi genel kurulunda hükümet adına açıklama yapan Dışişlen ve Savunma Bakanı Kenan Atakol. zaman darlığı nedeniyle tasannın ilgili komisyonda görüşülemediğini bildirdi. 12 aralıkta yapılacak seçim nedeniyle bugün son kez loplanan Cumhuriyet Meclisi, seçim sonuçlannın Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonraki 10. gün toplanacak. Nijerya'yaAT baskısı • LONDRA(AA)-Avrupa Topluluğu'nun (AT). Nijerya'ya uygulanan yaptınmlan sıkılaştırma kararı aldığı bildirildi. İngiltere'nın dışışlennden sorumlu Devlet Bakanı Alastrair Goodlad parlamentoya verdiği yazıh açıklamada. AT'nin. Nijerya'dakı yeni askeri rejime, ülkede oluşturulacak demokratik yönetim ıçin gerekli acil adımlar atmasma yönelik baskıda bulunacağını açıkladı. Tarihieser kaçakçtsı Türk • ATİNA(AA)- Yunanistan'da.eski Emniyet Genel Müdiir Yardımcısı Himalis Nistikakis'in de adının kanştığı büyük tarihi eser kaçakçılığı olayının kilit isminin Alman>a"da yaşayan bir Türk olduğu öne sürüldü. Ülkenin en yüksek tirajlı gazetelerinden Elefterotipia, Almanya'ya kaçınlmak istenirken geçen aylarda tesadüfen ele geçen paha biçilmez yüzlerce tarihi esiri Münih'deteslim alacakkişininTürk kökenlı T. Edip olduğunu iddiaetti. Kosova'da krtap kıyımı IPRİŞTİNE(AA)- Kosova Üniversitesi Kütüphanesi'ndeki 100 bın Arnavutça kitabın imha edildiği açıklandı. Bölgede seçim kampanyasını sürdüren Sırp Radikal Partisi'nin Kosova temsilcileri kitaplann yanı sıra 8 ton dergi v e 11 ton evrağın da kağıt fabrikalanna göndenldiğıni belirttiler. Moskova'da uzun süredir gizlenen Azerbaycan eski cumhurbaşkanı, Cumhuriyet'e özel demeç verdi AyazMuttaliboyyenidensahnede PORTRE A YAZ MUTTALIBO V 1938'dedoğanAyaz Niyazioğlu Muttalibo», 70"li yıllarda Alıyev yönetımindeki Azerbaycan'ın başkentınde birbuzdolabı fabrikasının müdürüydü. Daha sonra Devlet Planlama Örgütü'nde yöneticilik yaptı. 80"li yıllann sonunda hem komünist partısinde hem de dev let yönetiminde önemli görevlere getirildi. 1989'daBaşbakan. 1990'da KP Bınnci Sekreteri. aynı yılın eylülünde yapılan seçımlerdedeAzerbaycan'ınılk cumhurbaşkanı oldu. 1992 bahannda önce Hocalı. ardından da Şuşa yenilgilerinden sonra Halk Cephesi tarafından görevinden indirildi. 15 Mayıs 1992'degizlice Rusya'ya kaçan Muttalibov. ogünden buyana Moskova yakınlannda gizlilik içinde yaşıyor. • Muttalibov, Azerbaycan'da söz sırasının kendisine geldiğini söyleyerek yakında ülkesine döneceğini ima etti. Eski liderin Moskova yönetimi tarafından da desteklendiği yolundaki söylentiler giderek yayılıyor. HAKAN AKSAY MOSKOVA- 1991 eylülün- de Azerbaycan Cumhurbaş- kanlığı'na seçilmesinden 8 ay sonra Halk Cephesi tarafından devrilen Ayaz IVluttalibov, uzun süredir Moskova yakınlannda gizlilik ıçınde yaşıyor. Geçen günlerde Muttalibov'la bağlan- tı kurmayı ve sıkı gi/lilik koşul- lan içinde bir görüşme yapmayı başardık. Devrik lider. ülkesindeki du- rumun giderek kötüleştığini. Ermenilerin önümüzdeki aylar- da yeni bir atağa geçerek Gen- ce'yi almava hazırlandıklannı belirttikten sonra. arük söz sırasının kendisine geldiğini söyledi. Türkiye yönetiminin kendisi- ni anlamadığını ve Rusya'yı ür- küten bir politika izlediğini vur- gulayan Muttalibov. ülkesine dönüş zamanının yaklaştığını ima etti. Devrik lider şunlan söyledi: - Hukuka ve kanunlara göre ben Azerbaycan"ın yetkili cum- hurbaşkanıyım. Yetkilerim 1996 eylülüne kadar geçerlidir. Vatanıma. Azerbaycan'a karşı suç işlemedığim halde ülkem- den kovuldum Beni lekelemek istejenlerin oyunuydu bu. Yinc de eğer istcseydim. güç kullanarak iktidanmı koruya- bilirdim. Ama koltuk kavgası- nın ülkeyi kana boğmasını ön- lemek için çekildim. Aynca 15 Mayıs 1992'de Bakü'den aynl- masaydım, hem beni hem de ai- lemi yok edebilirlerdi. Ve mec- buriyet karşısında Moskova'ya geldim. Daha sonra Elçibey'in beni ülkeme davet edeceğini um- dum. Çîinkü ben zamanında onun örgütlenmesine. mitingle- rine izin vermiştim. Beni göç- men etmeye hakkı yoktu. Ali- yev'in de benimle ilgili soruştur- mayı durdurmamasını ve sür- günlüğümün devam etmesı utanç_ vencidir. - Clkenize dönmeyi diişünü- yor musunuz? -Niye dönmeyeyim? Halkımın önemli bölümü be- nim taraftarlanmdır. Çağın- rlarsa dönerim. Bugün müla- yim konuşuyorum. gerekirse yann daha sert de konuşurum. Zaten bir gün benım de ko- nuşma vaktimın geleceğıni söy- lemiştım. Bugün gelmıştırartık. -Bu, Azerbaycan'ın yeni bir ayaklaımayla, yeni kanlı olay- laria karşılaşabileceği anlamına mı geli>or? - Hayır. yalnızca demokratik yollan veyöntemlen savunuyo- ruz. Seçim perspektifı çıkarsa, partimizi kurar kaülınz. Kendinizi hala yetkili cum- hurbaşkanı olarak gördüğünüze göre şu anda bu göretde bulunan NATO/ABD Kiev'enükleer alahuyansıDış Haberler Senisi - ABD ve NATO. nükleer silahlann- dan vazgeçmeye yanaşmayan Ukrayna'ya kar^ı tutumunu sertleştiriyor ABD. Ukrayna- nın nükleer sılah sorununu çö- zümlememesı durumunda bu ülkeye yaptığı yardımı keseceği tehdidinde bulundu. Ukrayna'nın nükleer silahJa- nndan rahatsızlık duyan NA- TO'nun ise bu ülkeyi dışlama eğıliminde olduğu biİdiriliyor. Brüksel'de dün yapılan Ku- ze> Atlantik İşbırliği Konseyi (KAİK) toplantısı sırasında Ukrayna Dışişleri Bakanı Ana- toli Zlenko ile görüşen Chris- topher. Kiev yönetiminin nük- leer sılahlanndan annma sözü- nü tutmaması durumunda ABD'nin bu ülkeye vermeyi ta- ahhüt ettıği 330 mılyon dolar tutanndaki yardımı vermekten vazgeçeceğjni söyledi. Christopher, Ukrayna'nın nükleer silahlannı imha etmesi- nin yanı sıra serbest piyasa eko- nomisine de yönelmeye söz ver- diğini, bu iki şarün gerçekleş- memesi halinde ABD'nin Uk- rayna'ya yardımı askıya ala- cağını belirtti. Ukrayna Dışişleri Bakanı Zlenko ile görüşmeden önce İn- gıltere'de yayımlanan Indepeo- dent gazetesine bir demeç veren Christopher. Ukrayna'nın nükleer silahlann vazgeçmeme- mesı halinde uluslararası alan- da yalnız kalabıleceğı u\ansın- da bulundu. "Ukrayna. aynıza- manda hem nükleer gücünii ko- ruvabileceği hem de Batfdan ekonomik yardım alabileceği yanügtsından kurtulmaİHİır" de- di. NATOdışIıyor Brüksel'de önceki gün yapı- lan NATO Dışişleri Bakanlan Konseyi toplantısında da Uk- rayna'nın en önemli gündem maddelerinin arasında yer aldı- ğı biİdiriliyor. Toplantının sonuçlandınl- masının ardından basına bir açıklama yapan Belçika Dışiş- leri Bakanı Willy daes. NATO bünyesinde eski Varşova Pakü üyesi ülkelerle işbirliğinin arttı- nlması amacıyla oluşturulan 'Banş İçin İşbirliği' projcsıne, Ukrayna'nın bugünkü şartlar altında katılmasının mümkün olmadığinı söyledi. Gürcüler evlerine dönüyor Gürcü göçmenler devrik Cumhurbaşkanı Zviad Gamsahurdia'ya bağlı isvaneı askerlerin Senaki'yi ele geçirmeleri öncesinde katliam korkusuyla tcrk ettikleri e\ lerine geri dönüyorlar."Bardaktan boşanırcasına > ağan y ağmura rağmen > üriij üşlerine ara \ermeyen göçmenler, bir an önce evlerine ulaşmaya çahşıyorlar. Gürcistan hükümeti ile aynlıkçı Abhaz güçler arasındaki çatışmalar sıra- sında Abha/\a'dan aynlan Gürcülerin de evlerine dönmeye başladıklan bildirilivor. Gürcistan ile Abhazya arasında çarşamba gönü CenevTe'de imzâlanan anlaşma uyarınca 200 bin Gürcü'nün Abhazistan'a dönmesi bekleniyor. Kuzey Atlantik İşbirliği Konseyi toplantısında eski Doğu Bloku ülkeleri ile işbirliğinin arttınlması kararlaştırıldı NATO: Doğu Avrupa ile dahayakın ilişki CEMSEY BRÜKSEL- NATO üyesı 16 ülke ile eski Do- ğu Bloğu ülkelen dışişleri bakanlannın katıh- mıyla Brüksel'de dün yapılan Kuzey Atlantik İşbirliği Konseyi (KAİK) toplantısında, NA- TO ile Doğu A\ rupa ülkeleri arasındaki işbirli- ğinin geliştirilmesine karar verildi. Brüksel'de dün yapılan Kuzey Atlantik İşbir- liği Konseyi (KAİK) Dışişleri Bakanlan top- lantısında. NATO'nun genişlemesi ve bazı Doğu Avrupa ülkelerinin ittifaka katılma yo- lundaki istekleri, gündemin ilk maddesini oluş- turdu NATO'nun ocak ayında yapılacak zir- vesine hazırlık çerçevesinde. ABD'nin hazırla- dığı 'Banş İçin Ortaklık' projesı üzerinde görüş alışverişınde bulunuldu. ABD'nin ocak ayında yapılacak NATO zır- vesınde aynntılı bir pian halinde sunmayı tasar- ladığı ve önceki gün NATO Dışişleri Bakanlan toplantısında benımsenen "Banş İçin Ortaklık' projesine. Doğu Avrupa ülkelerinin de olumlu yaklaştıklan ortaya çıktı. 'Banş İçin Ortaklık' projcsi, eski Varşova Paktı ülkeleriyle NATO arasında ilk aşamada askeri alanda işbirliği yapılmasını \e çeşitli da- nışma mekanizmalannın oluşturulmasını ön- göriiyor. Proje. uzun \adede bu ülkelerin NATO'ya tam üye olabilmeleri olasılığını da gündeme getiriyor. İki yıl önce, NATO ile eski Varşova Paktı ül- keleri arasında savunma alarunda danışma ve işbirtiği zemini olarak kurulan KAİK Dışişleri Bakanlan. bugüne kadar yapılan çalışmalann bir değerlendirmesini vaptılar. Toplantıda, iş- birliği çalışmalannın bundan sonra da yoğun- laştınlarak sürdürülmesi kararlaştınldı. KAİK toplantısında aynca silahlann yayıl- masının önlenmesı. sivil olağanüstü hal planla- ması. hava savunması gibi konulan da ıçeren 1994Çalışma Planı kabuledildi. AKKA'nın bütünlüğü korunacak KAİK ülkeleri dışişleri bakanlan, konvansi- yonel silahlarda indirim yapılmasını öngören Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvet İndınmı Anlaşması'nın (AKKA) 'bütönlüğünün korun- ması, büriin tarafdevletlerce bütün taraf dolet- lerce bütün hükümlerine tam olarak ınulmasına çok bü>ük önem verdiklerim" \ urguladılar. Böy- lece. bu anlaşmanın Katlcasya'da silah ındiri- mine ilişkin bölümünün değıştirilmesini talep eden ve bu nedenle Türkiye'nin tepkisini çeken Rusya'ya ciddi bir mesaj yollanmış oldu. KAİK toplantısında bölgesel sorunlarda ele alındı ve banşı koruma operasyonlannın nasıl daha etkili hale getirileceğı tartışıldı. Toplantı- nın sonunda yayınlanan bildinde. Bosna-Her- sek sorununa da değınilerek. KAİK ülkeleri- nin, bu sorun konusunda Roma'daki AGİK toplantısında alınan tüm kararlan destekledık- icri ifadeedildi. Aliyev'i tanunıyorsunuz... -Ha>ir. benim davam birile- rini tanıyıp lanımamak değil. Halk, Elçibey'in seçilmesine de Aliyev'in seçilmesine de omuz verdi. Ama kanuni bakımdan ben cumhurbaşkanıyım; ona dikkat çekiyorum. -Azerbavcan'ın dış politika- sını nasıl buluyorsunuz? -Dış poliükada. bölgemizde Rusya'nın çıkarlan olduğunu unutmamalıydık. Elçibey'in sözde bağımsızlık ve egemenlik polıtikası >anlışlarla doluydu. Sonuçta bugün geldiğimiz nokta ortadadır. Kimse bize yardım etmemektedır. Ne Rus- ya'dan. ne Türkiye'den, ne Iran'dan, ne de BM'den ciddi yardım alabıliyoruz. Halkımız artık şöyle düşünüyor: Eğer bağımsızlık, toprak yiürmek ise böyle bağımsızlık laam değil bize. Ben gelişmeleri önceden gör- müş. Azerbaycan'm Bağımsız Devletler Topluluğu'na girmesi karannı almıştım. Ama bunun uygulanmasında çok gecikıldi. Aliyev,' ülkeyi BDT'ye soktuğu zaman, topluluk önünde diz çökmüş durumdaydık. Azerbaycan. Rusya ile Türkiye arasında köprü olabı- lirdi bence. Rusya. Türkiye'nin dış politikasında en önemli yeri işgal ediyor. Biz. sizle Rusya arasında bağlantı kurabilirdik. Bizim dış politikamız dengeli olmak zorunda. Hem Rusya'ya hem de Türkiye'ye karşı. Bir büyük kardeşi. bir başka büyük kardeşedeğişmek olmaz. Petrol konusu da dahil bölgedeki her sorun. tüm çıkarlar dengelene- rek çözülmeli. Türkiye, benım bu dengeli polıtikamı anlamadı. Oysa Türkiye'ye asıl zaran, Elçibey'- in politikası verdi. Sizin yöneticileriniz, Azer- baycan'a yönelik politikasıyla "Türklerin önderi olmak'" hede- flyle Rusya'yı ürküttü. Bu, da- ha çok şovenistlerin işine yara- dı. Rusya ile ilişkilerinizi ger- ginleştirdi. 'Rusya uşağı' Muttalibov. kendisini 'Rusya uşağı 1 olarak niteleyenlere şıd- detle karşı çikıyor. Şimdiki Rusya yönetimiyle arasında hiçbir ilişki olmadığinı söylü- yor. Amacının yalnızca somut gerçekleri göz önüne alarak Azerbaycan'm çıkarlannı sa- vunmaİc olduğunu belirtiyor. Ama gerektıği zaman. ilkele- ri uğruna herkese cesaretle kar- şı çıkabileceğini anlatıyor. Ör- nek olarak da komünist olduğu dönemde. kitle önünde Ku- ran'a el basıp dua otıiğıni dile getiriyor. Bunlan söylerken ce- binden küçük bir Kuran çıkarı- \or. Laikliği savunmakla bır- İikte İslam dinine bağhlığını \ urguluyor. Geçmişte komünist olması- nın. dönemin koşullannda *zo- runlu bir maske" olduğunu açık- lıyor. Aslında Azerbaycanın gerçek demokrat liderinin ken- disi olduğunu ıddia ediyor. Ve yakın birgelecekte>asalgörevı- ne. yani Azerbaycan Cumhur- başkanlığı'na döneceği koşulla- nn olgunlaşacağını tahmin edi- yor. Bir yandan dönüşe ha- zırlanırken bir yandan da anıla- nnı aktardığı kıtabı lamamla- ma>a çalışıyor. Cenevre'de süren banş görüşmeleri sonuç alınmadan kesildi Bosnabir kışı daha savaşlaiçiçegeçirecek Bosnalı baba, oğlunu Saraybosna dışına götiirecek olan Kızılhaç kon\oyunu beklerken oğlunu göğsüne bastırıyor. Çoğunluğunu yaşlı ve çocukların oJuşturduğu 1500 kişilik gnıbun yolculuğu ertelenmisti. Dış Haberler Senisi - Bosnalı lıderlenn kış gelmeden Bosna Hersek'te banşı sağlama umut- lan suya düştü. Cenevre'de 4 gündür sürdürülen banş görüş- melen somut bir sonuç elde edi- lemeden kesildi. Bosna Hersek Cumhurbaş- kanı Alia İzzetbegoviç, Bosnalı Sırp lider Radovan Karadzic ile önceki gün yaptığı görüşmenin ardından banş konusunda her- hangi bir iterleme sağlayama- dıklannı doğrulayarak Ce- nevre'yi terk etti. İzzetbegoviç, "Saraybosna ve Doğu Bosna üzerinde durduk. Bir ilerleme yok ve ben de Cenevre'den ayrn lıyorum" dedi. Bosna Hersek Başbakanı Haris Silajdziç de Sırp ve Müs- lümanlann görüşmeleri gele- cekte de süidürme karan aldık- lannı belirterek görüşmelerde Saraybosna'nın statüsü ya da Bosna Hersek'in üç küçük et- nik devlete bölünmesi konu- sunda "elle tutulur bir sonuç elde edilemediğini" vurguladı. Birleşmiş Millellerin (BM) eski Yugoslavya konusundaki arabulucusu Thonald Stolten- berg, savaşan taraflar arasında- ki görüşmelerin sürmesi için Cenevre'de olumlu bir ortamın oluştuğunu belirtü. Stolten- berg. "Bosna Hersek'te Müslü- manlara daha fazla toprak veril- mesi konusunda bir fikir birliği oluştuğunu sanıyorum" dedı. Bosna Hersek'in BM Bü>ü- kelçisi Muhanuned Şakirbey ise Bosnalı Sırplann daha fazla toprak vermeye yanaşmamala- nnın görüşmelenn sonuçsuz kalmasında en büyük etken ol- duğunu belirterek başkent Sa- raybosna konusunda da anlaş- ma sağlanamadığını kaydetti. Sırp lider Karadzic. önceki gün bir açıklama yaparak Sa- raybosna'nın üçte ikisi Müslü- manlarda kalmak üzere ikiye bölünmesi karannı aldıklannı söylemiş, ancak Müslüman li- derler bu haberi yalanlayarak başkentin iki yıllığına BM de- netiminde kalmasını tercih et- tiklenni belirtmişlerdi. Cenevre görüşmeleri önce- sinde Avrupa Topluluğu (AT) taraflara bir banş planı taslağı sunmuştu. Taslakta. Sırplann Müslümanlara daha fazla top- rak vermevı kabul etmeleri ka- nlığında Sırbistan ve Kara- dağ'a uygulanan BM yaptınm- lannın aşamalı olarak kaldınl- ması öngörülüyordu. Şakirbey. son durum karşı- sında Bosnalı Müslümanlar'ın. "Sa\aş yoluyla bütün isteklerini kabul ettiıme amacında olan Sırplara karşı ATnin başarılı olabileceğinden kuşku duymaya başladığtnf sövledi. LiNPROFOR'ayeni komutan Bu arada BM Genel Sekrete- ri ButrosGali, eski Yugoslaya'- daki BM Gücünün (UNPRO- FOR) başına Japon Yusushi Akashi'yi özel temsilcisi olarak getirmeye karar verdiğini açık- ladı. Halen bu görevi sürdür- mekte olan Thorvald Stolten- berg'in ise eski Yugoslavya konulu Cenevre Uluslararası Konferansfnın eşbaşkanı ola- rak çalışmalannı sürdüreceği bildirildi. Bu arada Bosnalı Hırvatlar ile Müslümanlar arasında dün 154 sivili kapsayan esir değişi- minin gerçekleştirildiği bildiril- di. Önceki akşam yapılan deği- şimin. Uluslararası Kızılhaç Orgütü'nün arabuluculuğu ol- madan jerçekleştirildiği duyu- ruldu. Ote yandan yoğun top ateşi altındaki başkent Saray- bosna'da 4 sivilin öldüğü, 10 siviün ve bir Fransız askerinin yaralandığı belirtildi.