Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 ARAUK1993 PERŞEMBE 8 DIŞ HABERLER Muttalibovyine sahnede • MOSKOVA(AA)- Azerbaycan'da 1992yılının şubat ayında meydana gelen Hocalı katliamından sorumhı tutularak iktidardan uzaklaşünlan ve aynı yıbn mayıs ayında bir darbe girişim düzenleyerek iktidara dönme çabası başansızlıkla sonuçlanan eski komünist lider Ayaz Muttalibov, yeniden siyasi faabyete başladı. Muttalibov, son bir hafta boyunca, Azerbaycan'daki son gehşmelere ilişkin "gözlem ve düşüncelerini" basına yansıtma kampanyasına başladı. Türkiye'den KJpakayartım •ANKARA (AA)- Türkiye'nin. Kuzey Irak'a yaptığı insanı yardımın devam ettiğı bildınldi. Dışışlen Bakanlığı Sözcü Vekili Ferat Ataman, düzenJedıği haftahk basın toplantisında, lOkasım itibanyla Kuzey Irak'ın Erbil, Süleymaniye ve Dohuk bölgelerine toplam 5 bin 181 tonluk çeşitli gıda yardımı yapıldığını ve bu yardımdan yaklaşık 194 bin kışınin yararlandığını açıkladı. JeteVden Demirel'e çağn • ANKARA (AA)- Bulgaristan Cumhurbaşkanı Jelyu Jelev, Cumhurbaşkanı Süîeyman DemirePe gönderdiğı yaalı mesajda, NATO arvesinde Bulgaristan'ın beklentilehne Türkiye'nin destek vermesi çağnsında bulundu. Bulgaristan Cumhurbaşkanı Jelev'in mesajmı Bulgaristan Dışişleri Bakan Yardımcısı Ikonomov'un Demirere ilettıği bildınldi. Somalî konferansı • ADDİS ABABA (AA) - Somab'nin en güçlü sılahlı gruplanndan bınrun bderi olan General Farah Aidıd, BM himayesinde Etyopya'nın başkenti Addis Ababa'da üç gün önce başlayan Somali Konferansı'na katılması için kendisineyapılan teklifi geri çevirdi. Aidid'in yardımcılanndan Albay Ahmed Ömer Jess gazetecilere yapüğı açıklamada, General Farah Aıdıd'in, diğer 12 fraksiyonun liderlenyle görüşmek üzere başkent Addis Ababa'ya gitmesı için bir neden olmadığını söyledı. 'Olümıloktonı' tesHmoMu • ROYALOAK(AA) -'Ölüm Doktoru' olarak tanınan emekli patalog Jack Kevorkyan, polise teslim oldu. 65 yaşındaki Jack Kevorkyan, 72 yaşındaki Merian Frederick'in öiümüyle ilgjsi olduğu gerekçesiyle suçlanmış ve hakkında dava açılmıştL Bulgaristarfda madenci grevi •SOFYA (AA) - Madan bölgesinde yaşayan ve çoğunluğu Türk kökenli olan madencilerin aylardır ödenmeyen maaşlannı alabilmek için başlattıklan açlık grevi ve protesto eylemkri giderek yayüıyor. Kırcaü bölgesindeki Gorubso maden ocağında çalışan işçılerin maaşlanna zam ve işgüvenlığinin atünlması ıstemıyle başlattıklan açlık grevine Rudzom bölgesindeki madenciler katıldı. YazaröMûren şeriatçıya idam • KAHİRE (AA) - Mısır'da laık görüşlenyle tanınan yazar Farac Foda"yı geçen yıl öldürmekle suçlanan aşın dinci Cihad örgütü üyesi bir kişi idam ezasına çarptınldı. Abduşşafi Ramadan ölüm cezasına mahkum edilirken, karann30aralıkta açıklanması kararlaştınldı. Yunanistan Savunma Bakanı Türkiye'den gelen tehdit nedeniyle savunma doktrininin yeniden inceleneceğini açıkladı Atiııa: En büyüktehiikeTürkiye•L.:. —.._ V _ _ ^-.. _ »-.-:-:- u: , , • / • Arsenis, ülkesinin önünde 'Türk yayılmacıhğı' tehlikesinin bulunduğunu ileri sürdü. Arsenis, aynca Yunanistan'ın yeni askeri doktrininin Balkanlan kapsayacağını belirtti. ATİNA (AA) - Yunanistan Savunma Ba- kanı Gerasimos Arsenis, ülkesinin karşı kar- şıya bulunduğu başhca tehdidin "Türk ya- ydjnacıugT' olduğunu öne sürdü. Arsenis, Yunanistan'ın yenı savunma doktrininin Balkanlar'ı kapsayacağını söy- ledi. Arsenis, Ta Nea gazetesine verdiği deme- cin ikinci bölümünde, Yunanistan'ın savun- ma doktrininin yeniden inceleneceğini belır- terek "Savunma doktrininıiz 1986'da belir- lendiği şekilde gûnceUiğini kormnaktadır. An- cak doğudan (Türkiye) geten tehlike konusun- da önemli geüşmeler ounuştur. Aynca bizdetı öoceki hükümetin Türk-Yunan iUşkileri halkiQf<j> ivi gyrı dilde konuşmasının getirdiği kanşıklığı gidermemiz gerek. Yunan süahlı kuvvetlerinin karşı karşıya bulunduğu başlıca tehdidiıı Türk yayümacüığı olduğunu herkes bilmelidir" ıddiasında bulundu. Yunanistan'ın yenı savunma doktrininin Balkanlar'ı da kapsayacağını kaydeden Ar- senis. "Sadece Yunanistan Arnavutluk sınır- lanndaki durum veya Kosova'da muhtemel geüşmelerin neden olduğu görünür ve acil ge- reksinmeleri değil aynı zamanda Balkanlar'- da oynamak istediğimiz rolün gerektirdiği orta ve uzun vadeli hedefleriınizi de göz önün- de bulundurmalıyız" şeklinde konuştu. Yunanistan'ın yûkûmlûlûkleri Yunanistan Savunma Bakanı Arsenis, Atina Ue Lefkoşa arasındaki ortak savunma bölgesi mutabakatı hakkında da "Kıbns'ın Yunan savunma planlanna dahil edilmesi yeni bir şey değüdir. Yunanistan'm garantör güç olduğu ve dolaytsıvla yûkûmlûlûkleri bulun- duğu unutulmamalidır. Bunun y anı su*a Kıbrts Heienizmin bir parcası olarak Yunanistan Ue aynı tehlikelerle karşı karşıya bulunmaktadır. Dolayısıyla birinin korunması (Yunanistan) otomatik olarak diğerinin korunmasuıı (Kıb- ns Rıun kesüni) sağlamaktadır" ifadesini kullandı. NATO karargahlan Yunanistan Savunma Bakanı demecinde Brüksel'de yapılacak NATO Savunma Ba- kanlan toplanüsı ile ılgüı sonılan da cevap- ladı. Arsenis, Yunanistan'ın milli egemenlik bölgesinin güvenbğine ve milli çıkarlanna ters düşmemeleri şarüyla yeni NATO karar- gahlannın kurulmasını kabul etüğini belirte- rek şu görüşleri savundu: -NATO karargahlan konusunu biz değil Tûrkiye bloke etmiştir. Dolaytsıvla sonın Yu- nanistan ûe Tûrkiye arasında değil, Tûrkiye ile ittifak arasındadır. İttifakm görüşlerimizi anlayışia karşdayacağına ve Türkiye'nin NA- TO savunma bakanlan toplanbstnda tek ba- şına kalacağma inanıyorum." Savunma Bakanı Gerasimos Arsenis de- mecinde aynca, NATO acil hareket tümeni karargahının Selanik'te kurulmasına gayret edeceğini vurgulayarak Yunanistan ile ABD arasındaki savunma alanındaki ilışkılenn çok iyi durumda bulunduklannı da sözlerine ekledi. Atina'nm görüşme için ön koşul olarak Kıbns'ı öne sürmesi yapıcı diyaloğu engelliyor Türk-Yunangerginliğikeıııikleşti HALUK GERAY ANKARA - Ege'nin iki yakasında sorunlar hiç bıtmeyeceğe benziyor. Tûrkiye ile Yunanistan'ın aralan- ndaki sorunlan çözebilmeleri için, ilk adım olarak görüşebihneleri ge- rekiyor. Oysa, Atina'nın. görüşmek için önkoşulu "Kıbns sonınu"nun çözül- mesı. Böylece, sorunlann görüşül- mesi çıkmaza girmiş oluyor. Bu çıkmazı aşabilmek için çeşitli girişimler yapıldı. Burdardan birin- cisi, 1988 yıh başında dönemin baş- bakanlan Turgut özal ve Andreas Papandreu arasında Davos'ta oldu. İki başbakan, bir bildiri yayımlaya- rak kamuouyunda "Davos Ruhu" olarak bilinen bir dönemi başlat- ülar. îki lider. tartışmab konulan bir yana bırakarak ışbırliği yapılabile- cck alanlarda kanallan oluşturmayı amaçhyordu. Davos toplanüsı yapılmadan ön- ceki dönemi göz önüne almadan, Davos toplanüsını değerlendirmek mümkün değil. Toplanüdan önceki yıllarda, Papandreu hükümeti, Tür- kiye ile "gerginlik politikası" uygu- lamayı tercıh etmişti. Bu politika, 1987 yıhnda iki ülke- yi sıcak savaşın eşiğine getirdi. Bar- dağı taşıran son damla, Yunan hü- kümetinin 1987 yılında tartışmalı Ege kıta sahanlığı üzerinde yabancı • Ankara T Û R K İ Y E bir fırmaya petrol arama yetkisi ver- mesiydi. Tûrkiye, bu oldu bittiyi ka- bul etmeyeceğini açıklayarak Türk donanmasını Ege'ye çıkarmış ve ko- mutanlara "Engeİleme durutnunda ateş açıunası" vetkısini vermişti. Ashnda Davos ruhunu yaratan, Pa- pandreu'nun, gerginlik politi- kasının bir yarar getirmeyeceğıni son Ege kıta sahanlığı bunalımında görmüş olmasıydı. Yunanistan'da, Papandreu'dan sonra işbaşına gelen Konstantin Mitsotakis hükümeti de görünüm olarak daha yumuşak olacağı ızleni- mini vermekle birlikte, uzlaşmaz tu- tumunu devam ettirdi. Ashnda Mitsotakis. başbakan ol- madan hemen önce Antalya'da yapılan Amıpa Demokratlar Birliği toplantisında Özal'Ia yaptığı görüş- mede. izleyeceği pohükalann ıpucu- nu vererek iki ülke arasındaki işbir- liğiru Kıbns sorununun çözülmesi- ne bağlıyordu. Mitsotakis, geçen ekim ayında yapılan genel seçımlerle iktidan Pa- pandreu'ya kapurmadan önceki yıl Türkiye'ye dört kez geldi. Bu ziya- retlerin gerçek nederu, Yunanistan için dış polıtikada Balkanlardakı so- runlann kilit duruma gelmesi nede- niyle kendini "doğu cephesinde gûve- ne" almaktı. Yunan hükümeti, Kıbns sorunu çözülmedikçe Tûrki- ye ile diğer konulan görüşmek iste- meye devam ediyordu. Dönemin Başbakanı Sûleyman Demirel, iki ülke arasında "Dosthık, İşbirliği ve İyi Komşuluk" anlaşmasının hazır olduğunu bıldirmesine karşıhk, Mitsotakis hükümeti, Kıbns'ı ba- hane ederek imzalamaya yanaş- madı. Papandreu'nun yeniden iktidara gelişiyle, Ankara'da. "Papandreu yeniden gerginlik politikası raı izleye- cek" sonısu sorulmaya başlandı. Ankara, Papendreu'nun 1987 bu- nalımından "gereken dersj" aldığına inanmak istıyordu. Sorunun yanıtı henûz tam an- lamıyla verilemiyor. Geçen hafta- larda, Yunanistan'ın Güney Kıbnslı Rumlaria "Savunma Ek- seni" kuracağmı açıklaması, Anka- ra tarafından tepkiyle karşılandı. Yunanistan Başbakanı ve Dışişleri Bakanı'nın kendilerine en büyük tehdidin Türkiye'den geldiklerini açıklamalan ve Türkiye konusunda ılen geri konuşmalan, dersin tam alınmadığını ortaya koyuyor. Önümüzdeki ocak ayında, Avru- pa Topluluğu'nun dönem baş- kanlığı altı ay süreyle Yunanistan'a gececek. Gümrük birliği, Kıbns, in- san haklan gibi konularda, Yuna- nistan'ın yenı gerginlikler yaratma- ya çalışması bekleniyor. Türk- Yunan ilişkilerinin geleceği, Yuna- nistan'ın AT Dönem Başkanı ola- rak izleyeceği tutuma bağlı gözükü- yor. Yunanistan, "Dördûncû Mali ProtokoJ" çerçevesinde Türkiye ve- rilmesi gereken 650 milyon dolarbk yardıma vetosunu sürdürüyor. An- cak Türkiye-AT gümrük birliği gö- rüşmelerine ilişkin olarak büyük en- geller çıkartmış değil. YUNANİSTAN'LA SORUNLAR Krizinodak noktası KıbnsKIBRIS: Kıbns konusunda iki toplumun biraradayaşama- sını sağlamak üzere geliştirilen önerüer, henüz bir sonuca ulaş- mış değil. Yunanistan'ın Adayı Yunanistan'la birleştirmeye yönelik Enosis fıkirlerini za- man zaman dıle getiraıesine karşın Baülılar'ın sadece Türk tarafını suçlu görmeleri de so- runa yardıma olmuyor. Tûrk tarafı, 1974 öncesi ortama yeni- den dönülmesine fırsat verile- cek bir çözümü benimsemeye- cek. Yunanistan'ın AT'nin des- teğini alarak Güney Kıbns'ın ATye üye olmasmı, iki tarafın görüşmelerdeki tutumlanna bağlaması da Rum tarafına "mızıkçdık" yapmak için her türlü fırsatı veriyor. EGE DENtZI VE KITA SA- HANLIĞI: Yunanistan, yeni Deniz Hukuku Konferansı'mn karasulan sınınnın en çok 12 mile kadar uzatılabileceği ilke- sini kabul etmesine dayanarak, bunu Ege'de de uygulayacağını açıklamışü. Oysa konferans karşıhklı kıyılarda bu sahanın görüşmelerle saptanması ge- rektiğini öngörüyordu. Türki- ye, 6 millik uygulamaya devam ediyor ve Yunanistan'ın 12 mile yönelik uygulamalannı savaş nedeni sayıyor. Aynca Atina. coğrafi verilere karşın Ege deni- zindeki adalannın da kıta sa- hanlığı olduğunu savunuyor. Türkiye. bunu kabul etmiyor. 12 ADALAR: Italya Anlaş- ması'na göre Yunanistan'a si- lahlandınlmamak koşuluyla venlen adalann Doğu Ege'de olanlannı silahlandırmış olma- sı Türkiye ile Yunanistan ara- sında anlaşmazlık yaratıyor. Yunanisun, önce adalan silah- landırmadığını savunurken 1974 temmuz ayından bu yana Türkiye tehdidine karşı savun- ma amaçb olarak buralan si- lahlandırdığını kabul etmişti. BALKANLAR: Yunanis- tan'ın Sırbistan'la oluşturduğu ittifak ve AT içinde "Balkanlar benden soruhır" dedirtmek ıçın yaptığı çabalar Ankara'da ra- hatsızlık yaratıyor. Yunanıs- tan'm, eski Yugoslav cumhuri- yetlerinden Makedonya'yı bu adla tanımamak istemesi hem Ankara'yla hem de Avrupa'nın diğer ülkeleriyle dişkilerinı olumsuz etkiliyor. Atina, kendi bölgelerinden Makedonya'nın adının bir ülke tarafından ta- şınmasını istemiyor. Yunanis- tan'ın Balkanlar'daki taktığı. ATyi kendi yanına çekip Tür- kiye'yi yalnızlaşürmaya daya- nıyor. AT İLE İLİŞKİLER: ATye tam üye olan Yunanistan, Tür- kiye'nin ATdeki tüm Uişkile- rinde önemü bir engel olarak duruyor. 650 milyon dolarbk Dördüncü Mab Protokol, Yu- nanistan'ın vetosu nedeniyle yürürlüğe konulamıyor. Oysa bu yardım, Türkiye'nin AT ile yaptığı anlaşmalarla öngörül- müş durumda. 1995 yılında gümrük birîiğı oluşturulmasına yönelik olarak Yunanistan bü- yük bir engel çıkartmış değil. Ancak gümrük birliğinin uygu- lanması için abnacak Konsey karanna Yunanistan'ın engel çıkartma olasılığı bulunuyor. ATİNA Konstantin Mitsotakis'in iktidara gelmesiyle Türk-Yunan ilişkileri yumuşamaya yüz tutmuştu. Erivan, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü teyit eden karann alınmasını önledi AGIK toplantisında Emıeııistaıı engeli ROMA (AA) - AGİK Bakanlar Konseyi toplanüsı dün sona erdi. Toplanünın son oturumunda Azer- baycan'ın toprak bütünlüğünü teyit eden ifadeler. Ermenistan'ın itirazı üzerine kabul edilen belgelere dahil edilmedi. Dışişleri Bakanı Hüunet Çetûı, düzenlediği basın toplantisında, Er- menistan'ın, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü teyit eden cümlelere. Karabağ'daki Ermenilere self- determınasyon hakkının eklenmesi- nı istediğini, toplantıda konsensüs ile karar alınmasından ötürü, Azer- baycan'ın toprak bütünhığûnün belgelere giremediğini bildirdi. Çetin, şöyle konuştu: "Bu konuda kararlar belgesine kapsamlı ve içerikli ifadeler konul- ması mümkün olmadı. Aynı husus ortak bfldiride de yinelendL Ermenis- tan, konsensüs kuralmı kötûye kulla- narak, Azerbaycan'ın toprak bütün- löğünû teyit eden ifadelerin yansona- sına engel olunca müdahalede bulunarak çeşitli AGİK belgelerinde ve BM Güvenlik Konseyi kararların- da teyit edihniş olan bu ilkenin, bu defa bir ülke tarafından bloke edil- mesinin dddi sorunlara yol açacağı- na dikkati çeköm." Çetın, konuşmasında. Ermenıs- tan'ın bu davranışının ikili ve bölge- sel ibşkiler kapsamındaki sakıncala- n üzerinde de durubnası gerektiğıni bebrtüğıni ve bunun aynca tutanak- lara geçiribnesini önerdiğıni söyledi. Çetin, Azerbaycan'ın toprak bü- tünlüğünün teyidınin bir ülkenin müdahalcsi nedeniyle yapılamadığı konusunda bir başkanİık açıklama- sı istediğini belirtti. Dışişleri Bakanı Çetin, bu duru- mun AGİK-Mınsk grubu banş sü- recini durduracağını sanmadığını da ifade ederek "Konuşmamda da belirttiğim gibi, şu anda ihtilaf bölge- leri var. Gürcistan, Moldova, Taci- kistan gibi ûlkelerin toprak bötûnlü- ğü teyit edilmişken. Azerbaycan'ın toprak bütünlûğü konusunda Erme- nistan'ın karşı çıkması çok dikkat çekicidir"dedı. Çetin. Ermenistan'ın, Karabağ"- da self-determinasyona gidilmesi önerisinin, bu bölgedeki Ermenile- rin oylama yaparak istediklerini yapmalannı sağlamayı amaçladığı- nı kaydetti. Hikmet Çetin, Ermenıstan Dışiş- leri Bakanı Vahan Papazyan'ın dün kendisine ilettiği görüşme talebine ilışkın olarak da "Bu görüşmeyi yap- madım" dedi. Çetin, dün aynca Hollanda Dışiş- leri Bakanı Pieter Kooijmans ile bir araya geldi. Yapılan görüşmede Kooijmans, bölücü terör örgütü PKK'nın Hollanda'daki faaliyetle- nnin yasaklanmasına ilişkin yasal engellerin aşıbnası konusundaki ça- bşmalannın devam ettiğini Çetin'e iletti. Savunma giderleri %9 artünlıyor • Ulusal Ekonomi Bakanı Yorgo Yenimatas tarafından önceki geceparlamentoya sunulan bütçe tasansında savunma harcamalanna aynlan miktar 454.743 milyar drahmi (yaklaşık 24 trilyon lira) olarak belirlendi. ATtNA (AA) - Yunan hükümeti, 1994 yıb bütçe tasansında savunma harcama- lannda bir yıl öncesine oranla yüzde 9. 6'bk bir artış öngördü. Ulusal Ekonomi Bakanı Yorgo Yeni- matas tarafından önceki gece parlamen- toya sunulan bütçe tasansında savunma harcamalanna aynlan miktar 454.743 milyar drahmi (yaklaşık 24 trilyon lira) olarak beürlendi. Yunanistan'ın 1994 bütçesi 7.3 trilyon drahmi gelir (bir yıl öncesine göre yüzde 17.6 artış) öngörüyor. Sadece kamu sek- törü borçlannın faizlen için 2.8 trilyon drahminin aynldığı bütçe usansında, 1993*e oranla eğitim harcamalan için yüzde 4.6'Lk bir artış veribyor. Ulusal Ekonomi Bakanı Yenimatas, getinlecek her türlü yeni verginin hükü- met tarafından ilan edilecek sosyal diya- logla beb'rleneceğini ve bir sonraki yıl yü- rürlüğe gireceğını açıkladı. Ekim ayı ortasında iküdara geldi kleri- ni ve bu kadar kısa bir süre içinde bütçe haarlamalannın büyük bir başan oldu- ğunu ifade eden Yenimatas, yeni demok- rasi hükümetinden devraldıklan ekono- mik durumu bir kabus olarak nitelendir- dL Sert eleştiriler Bütçe tasansı muhalefetin sert eleştiri- lerine yol açtı. Ana muhalefetteki yeni demokrasi partisi tarafından yapılan açı- klamada, bütcenın ekonomiİc sorunlara bir çözüm getırmediğıne dikkat çekile- rek "En önemlisi bütçe tasansı Yunan ekonomisinin iki büyük ihtiyacı olan istik- rar ve gelişmeye cevap verroekten uzaktır" denildi. Ülkenin üçüncü büyük siyasi gücü ko- numundaki siyasi bahar partisının hderi Andonis Samaras ise bütçe tasansını "ümıtsızlik örneği" olarak nitelendirdi. Samaras, bütçe tasansının her türlü gelişme ve sosyal güvenliğı gözardı ettiği- ni de savundu. Pangalos PKK'ya destekverdi • Yunanistan Dışişleri Bakan YardımcısıPangalos "Türkiye bir despottur. Ben PKK'nın şiddet eylemlerine karşıyım. Ama Kürtlerin başka şansı da yok" dedi. D^ş Haberler Senisi - Yunanistan'ın AT ile ıbşkılerden sorumlu Dışişleri Ba- kanı Yardıması Theodoros Pangalos, İngiltere'ye gitmeden Atina'da gazeteci- lere yapüğı açıklamada Türkıye'yi "des- pot" diye niteleyerek PKKyı dolayb bi- çimde destekledı. Pangalos, Londra'ya hareket etmeden düzenlediği basın top- lanüsmda bir gazetecinin kendisine Tür- kiye ve PKK konusunda soru yöneltme- si üzerine şöyle dedi: "Türkiye bir despot- tur. Ben PKK'nın şiddet eylemlerine kar- şıyMn. Ama Kürtlerin başka şansı da yok. EHktatöre karşı, haklannı banşcı yollar- dan kullanmalan mümkün mü?" Pangalos. şiddet eylemlerine karşı ol- masına rağmen "KurtJere mücadeleye son vermekri çağnsında buhınmak iste- mediğini" söyledi. Pangalos sözlennı şöyle sürdürdü. "Küitler haklannı banşcı yoUardan elde edemiyoriar. O za- man biz Avrupalılar onlara ne tavsyede bulunabUiriz?" Pangalos. "Tüm ezilen halklann ve bi- reylerin insan haklaruun savunulması ge- rektiğini" söyledi. Theodoros Pangalos. Türk basınını da suçlayarak Yunanistan'ın PKK'ya yardmı ettiği yolundaki haberlerin ger- çek dışı olduğunu belirtti. Öte yandan Kürdistan Ulusal Kurtu- luş Cephesi ERNK, gösterdiğı dayanı- şmadan ve Türkiye'ye yönelttiği saldın- lardan ötürü Pangalos'a teşekkür etti.