Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
13 ARALJK1993 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
DYP
Qfler,gnıbu
şinuSBk
yatışttrch
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - DYP Genel Başkanı
Başbakan Tansu Çiller, parti içi
gelişmelere tepkiler nedeniyle
istifalann başladığı TBMM
grufiunu şimdilik yatıştırdı.
Tepkili milletvekilleri ile
görüşen Çiller. istifaeden
milletvekillerini gen
döndürmek için de atağa geçtı.
Çiller'in yapüğı görüşmeler ve
talımatı doğrultusunda partı
yönetiminin girişimleriyle
milletvekilleri arasındaki
tepkilerin istifalara dönüşmesı
önlendi. Partiden islifa
konusunda kararb olarak seçim
çevresi olan Bursa'ya giden
Mehmet Gaaoğlu'nun da
Çiller'le yaptığı görüşmeden
sonra tereddüte düştüğû
öğrenildi. Gazioğlu'nun
DYP'den istifa konusunu
yeniden değerlendırdiğı
bildirildi. Çiller'in sıkmülı
milletvekillennın yanı sıra daha
önce partiden istifa eden
milletvekilleri ile de temas
kurduğu belirlendi. Edinilen
bilgiye göre bu temaslann
sonunda bir süre önce
DYP'den istifa eden İzmır
Milletvekili Nevzat Çobanoğlu
geri dönmek konusunda ikna
edildi. Çobanoğlunun bu hafta
içınde yeniden DYP'ye gırmesi
bekleniyor. Bu arada
Çobanoğlu'nun Başbakan
Tansu Çiller'le görüştüğü
öğrenildi. Baa partiülerde
gazete bürolanna telefon
ederek, Çobanoğlu'nun partiye
döndüğünü ileri sürdüler.
Çiller, milletvekillerinin
rahatsızlıklannı gidermek için
önümüzdeki günlerde baa
önemli mesajlar da vermeye
haarlanıyor. Bu mesajlann
başında milletvekili adaylannın
ön seçimle belirlenmesı konusu
geliyor. Çiller'ın bır süre önce
Meclisgrubuna yapuğı
konuşmada Meclis
çahşmalanna katılmayan
milletvekillerinin durumunun
seçimlerde aday Usteleri
hazırlanırken dikkate
alınacağını söylemesi, grupta
huzursuzluğayolaçmıştı. Bu
sözleri aday listelerinin merkez
yoklaması ile belirleneceği
bıçiminde değerlendiren
milletvekilleri tepkilerini partı
ve grup yönetimine ilettiler.
Çiller. bu tepkileri kendisine
aköran yakin çevresine,
1
amacmiTi yanlış anlaşıldığını
' bildirerek merkez yoklaması
düşünmediğini söyledi. Çiller'in
yann grupta yapacağı
konuşmada bu konuya da
değınerek milletvekillerine
önseçim sözü vermesi
bekleniyor. Çiller
milletvekillerini yatıştırmaya
çaltşırken kendisine en yakın
kişi olarak bilinen Devlet
Bakanı Necmettin Cevheri de
istifanm eşiğinden döndü.
Edinilen bilgiye göre Cevheri,
önceki gün bakanlıktan istifa
- yazısını Çiller'e sundu.
Cevheri'nın istifasını yazdıktan
sonra konuyu grup yöneticileri
ile de görüştüğü ve ardmdan
Başbakanlık Konutu'na
gıderek Çiller'e verdıği
belirlendi.
RP-IIKazan
GJ)oğu'da
yerelseçim
ertelenemez
- ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Mart ayında
. yapılacak yerel seçimlerin,
PKK baskısı nedeniyle
Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nde güvenli bir şekilde
yapılacağı konusunda emin
,olan tek parti RP. Seçimlerin
bölgede güvenli
yapılamayacağı ve sonuçlan
• nedeniyle endişeli olduklannı
belirten diğer partiler,
ertelemeden söz ederken RP
Genel Başkan Yardımcısı
Şevket Kazan, seçimlerin
'ertelenmesine karşi olduklannı
belirterek. "Seçimlerin
ertetenmesi, milli egemenliği ve
devleti taroşdır hale getirir"
dedi. Şevket Kazan, RP Genel
Merkezi'ndedüzenlediği basın
toplanüsında, yerel seçimler
için yasal sürecin başlamasına
18 gün kala, "seçimler yapüsın
mı, erteiensiıı mi?" tartışması-
nın gündeme geldığıne dikkat
çekti. Seçimlenn ertelenmesini.
başlangıçta, sadece DSP
isterken bugün MHP, CHP ve
ANAP'ın da aynı eğilime
girdiğini ifade eden Kazan,
seçimlerin ertelenmesinın
yalnızca anayasa değişikliğiyle
mümkün olduğunu belirterek
bunun sağlanabıleceğıne
inanmadığı kaydetti. Yerel
seçimlerin erteîenmesinin.
Türkiye'de milli egemenliğin ve
devletin tartışüır hale gelmesine
neden olacağını savunan
Kazan. "Devlet her yerde
vardır. Diğer yandan. mart ayı
PKK hareketlerinin durma
noktasına geldiği ay lardır. Onun
. için martta yapılacak seçimler
daha sonraki aylara göre daha
güvenli geçecektir" dedi.
Yerel seçimlerde işadamı ve sanatçılarla vitrin süsleyen partiler kervanına SHP de katılıyor
SHPyesanatçılardanvitrin• Tiyatro ve televizyon
sanatçısı Nurseli Idiz,
SHFnin Bakırköy
Belediye Başkan adayhğı
teklifine sıcak bakıyor.
İdiz,SHPkurultayı
sırasında, "Karayalçın
kazamrsa SHP'ye
girerim" demişti.
• îstanbul Büyükşehir
Belediye Başkanlığı için
aday arayan SHP'de
sanatçı Zülfü
Livaneli'nin adı ağırlık
kazanıyor.
AYŞEYILDIRIM
SHP. Bakırköy Belediye Baş-
kan adaylığı için sanatçı Nurseli
İdiz'e teklif götürdü. İdiz'in tek-
life olumlu baktığı öğrenildi.
tstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanlığı için aday arayan
SHP'de Zülfü Livaneli'nin adı
ağırlık kazanıyor.
Yerel seçimlerde işadamı ve
sanatçılarla vitrinlerini süsleme
telaşına giren partiler kervaru-
na SHP de katıldı. 1989 yerel
seçimlerinde sinema sanatçısı
Fatma Girik'i Şişli'den aday
gösteren SHP bu kez yeni bir
sanatçıyı saflanna katmaya ha-
nrlanıyor. Tiyatro ve televiz-
yon sanatçısı Nurseli İdizTe gö-
rüşen SHP yöneticileri Ba-
kırköy Belediye Başkan adaylı-
ğı teküfinde bulundu. İdiz. SHP
kurultayı sırasında "Karayalçın
kazamrsa SHP'ye gjrerim" de-
mişti.
"Saklambaç" ve "Benimle
Oynar rmsmT" adlı televizyon
programlanyla bir anda üne
kavuşan Nurseli İdiz, 4 milyara
transfer olduğu İnter Star tele-
vizyonundan geçen günlerde
aynldı. İdiz'in seçim çahşmala-
nna başlamak amacıyla televiz-
yondan aynldığı öne sürüldü.
Bakırköy'ün sanat-kültür
ağırlıklı bir ilçe olmasını gözö-
nüne alan SHP yöneticılen bu
bölgede sanatçı bir belediye
Fatma Girik- Yine Şişli'den aday. Nurseli İdiz- Bakırköy'e sıcak.
Zülfü Li\aneli- Büyükşehir Belediye Başkan adaylığı için düşünülüyor.
başkanının görev yapması ge-
rektiğini söylediler. İdiz'le bir-
kaç İcez görüşen SHP yönetici-
leri, önümüzdeki günlerde sa-
natçıyla bir kez daha bir araya
gelecekler.
SHP'nin, partiye yakınlığı bi-
linen sinema sanatçısı Tank
Akan a da belediye başkanlığı
teklifi götürdüğü öğrenildi. Ta-
nk Akan'ın ise teklifi kabul et-
mediği, ancak parti için çalı-
şacağını söylediğj bildirildi.
SHP'nin diğer sanatçı adayı
ise Şişli Belediye Başkanı Fat-
ma Girik. SHP'nin Şişli ilçesin-
de yaptırdığı anket sonucunda
Fatma Girik'in ilk sırada oldu-
ğu belirtildı. Girik'in yeniden
aday göstenlmesi kesinleşti.
Ancak SHP yöneticileri sanat-
çıyı Şişli'den mi yoksa Beyoğ-
lu'ndan mı göstereceklerine he-
nüz karar vermediler.
Sözen sessiz
SHP örgütünde İstanbul Bü-
> ukşehir Belediyesi aday arayı-
şı sürüyor. Nurettin Sözen ise
henüz aday olup olmayacağını
açıklamadı.
Bazı çevreler Sözen'in
yeniden aday gösterilmesini
savunurken bazı çevreler de
yenı isimler ortaya atmaya baş-
ladı. Parti içinde sanatçı Zülfü
Livaneli'nin ismi ağırlık kaza-
nırken gazeteci-yazar Altan
Öymen'in adı da yeniden gün-
deme geldi.
Ancak SHP yönetiçilerinin
henüz Livaneli ya da Öymen'e
bir teklifte bulunmadıklan bil-
dirildi.
SHP İl Yönetim Kurulu ye-
rel seçimlerle ilgili olarak dün
olağanüstü bir toplanü yaptı.
Yönetim kurulunun aldığı ka-
rar sonucu bu hafta ilçe baş-
kanlanyla bir araya gelecek
olan İl Başkanı Yüksel Çengel.
ilçe belediye başkan aday aday-
lannın isimlerini isteyecek.
Seçim çahşmalanna geç baş-
layan SHP, açığını kapatmak
için örgütlere alarm verdi. Ge-
nel Başkan Murat Karayalçın'-
ın ocak ayından itibaren hafta-
da iki gün İstanbul'da çahşma-
lara katılma karannı açıklama-
sını da dikkate alan il yönetimi.
genel başkanın çalışmalannı
yürütmesi için kendisine büro
aramaya başladı. Önceki gün
Beşiktaş Barbaros Bulvan'nda
200 metrekarelik bir büroda in-
celeme yapan il yöneticileri Ka-
rayalçın'ın onayım aldıktan
sonra büroyu döşeyeceklerini
bildirdiler.
Karayalçın, kamu çalışanına sendika hakkı veren tasannın hükümete sunulacağını söyledi
Vergiyüzsüzleri şölenle açıklanacak
ASUMAN ABACIOĞLU
BERGAMA- SHP Genel Başkanı.
Başbakan Yardımcısı Murat Kara-
yalçm önümüzdeki hafta içinde hükü-
mete kamu çalışanlannın grevli. toplu
sözleşmeli sendika hakkına ilişkin bir
tasan sunacaklannı söyledi. Kara-
yalçın. ANAP ve RP'nin yerel seçımlere
liste hazırlığı yaptığını belirterek.
"ANAP, ünlü sanayici ve işadamlarının
damatlarını; RP ise dişçileri ve manken-
leri aday göstermeye hazuianryor. Bu,
dişçi, manken ve damat transferleriyle
olacak iş değil" dedi
Ege gezisinin ikinci günündc Berga-
ma ve Kımk'ı ziyaret eden Karayalçın,
SHP'nin Onursal Genel Başkaru Erdal
İnönü ile birlikte açıhş ve temel atma tö-
renlerine kauldı. Bergama-Kjnık kara-
yolunu hizmete açüktan sonra İnönü ile
birlikte kent merkezine yürüyen Kara-
yalçın sevgi göstenleriyle karşılandı.
Bergama'da düzenlenen mitingde yağ-
mur altında konuşan Murat Kara-
yalçın. özellikle Ovacık'ta siyanürle
• Karayalçın, ANAP ve RP'nin yerel seçimlere liste
hazırlığı yaptığını belirterek. "ANAP, ünlü sanayici ve
işadamlannın damatlarını; RP ise dişçileri ve
mankenleri aday göstermeye hazırlanıyor. Bu. dişçi,
manken ve damat transferleriyle olacak iş değil" dedi.
altın üretimi prpjesine değindi. Kara-
yalçın, "Üç-beş dolar para alacağız diye
vatandaşlarnnızın yaşammı tehükeye
sokmayız. Bergama'da da Türkiye'nin
hiçbir yerinde de sokmavız" dedi. Laik-
Iik konusundaki görüşlerini dün de sür-
düren Karayalçın. "Birleşmeyi maalesef
gerçekleştiremedik. Ama birleşemesek
dahi laik Türkiye diye haykırırken
yanunıza gelemezler miydi? Kimsc ağzını
açmadı kimse yanımua gelmedi. Bu üzü-
cü, ama laiklik söz konusu olduğunda
SHP bütün kararulığıyla laikliğin savu-
nucusu olacaktır" diye konuştu. Pamuk
üretidlerinin ödemelerden memnun
olup olmadıklannı soran Karayalçın.
pazartesi gününden itibaren pamuk
ödemelerinin yüzde 95 düzeyine çıkan-
lacağını söyledi. Yağmura karşın coş-
kulu bir kalabaiığa seslenen Karayalçın
yeni vergi yasa tasansı ile ilgili de şunlan
söyledi:
"Eğer bir ülkede dört kişiden biri vergi
veriyorsa, bu vergiyi veren de memurlaria
işçilerse o ülkede demokratikleşmeden.
yurttaşlaşmadan, siviUeşmeden söz edile-
mez. İşciler >e memurlar 100 liralarının
25 lirasını vergi veriyoıiar. Ama mil-
varlık düğün \apanlar vergi venniyor.
Şinıdi o bitti artık. \ eni \ergi tasarısıyla
hani o adları açıklanmayan o yüzsüzlerin
adlan törenle şölenle > ıl'da iki kez açıkla-
nacak. Bu yasa tasansı için yeterince re-
fomcu değil di\ebilirsiniz. Her anlamıyla
içimize sindirebileceğimiz vergi yasa ta-
sansını tek başımıza biz iktidar olunca
yapacağız. Ama bu tasan da kıvanç duy-
duğumuz bir tasan. ANAP bundan ra-
hatsız. Bu yd bitmeden tasan yasalaşmtş
olacak.'1
Konuşmasında partilerin yerel seçim
hazırlıklanru ilgiyle izlediklerini belirten
Karayalçın, sağ partilerin bir transfer
kampanyası başlattıklannı söyledi.
ANAP'ın ünlü işadamlan ve sanayicile-
rin damatlanndan oluşan bir liste hazı-
rladıklannı öne süren Karayalçın sözle-
rini şöyle sürdürdü:
"Refah Partisi de dişçileri ve manken-
leri aday göstermeye hazırlanıyor. Refah
Partisi yöneticileri 'şimdi surlann kenart-
ndayız, 27 Mart'ta Istanbul'a girmişola-
cağı/' diyorlar. Sanki 500 y ıl sonra Istan-
bul'u yeniden fethediyorlar. Ayasofya'-
dan bahsediyorlar. Akıllannda bunlar
var. 20 yd öncesinde de benzer lafları
vardı. 20 yd sonra da aynı noktadalar.
Dişçi, manken ya da damat transferi>le
olacak olav değil bu. Çok ciddi düşünül-
mesi gereken bir olay. Bu transferleri bir
yana bıraksınlar, Türkiye'nin kentlerini
nasd yöneteceklerse onu söylesinler.
Kent yönetntek ciddi bir iştir. otursunlar
projelerini ortaya koysunlar."
ÜGÜPOIMKA GÜNLÜGÜ
HİKMET ÇETİNKAYA
Yagmurda...
Gökyüzü gri bulutlara yenik düştü...
Caddeler bomboş. Saat ise sabahın yedisi.
Gece başlayan fırtına dindi.
Pencereden dışarıyı seyrediyorum. (çimde karmaka-
rışık duygular var. Bir boşvermişlik içindeyim sanki...
Gazetelerin birinci sayfalarına bakıyorum...
Bağdat Maslahatgüzarlığı'nda Idari Ataşe olarak gö-
rev yapan Çağlar Yücel öldürülmüş...
Neden?
Otomobili iran plakalıymış. Halkın Mücahitleri adlı ör-
güt Çağlar Yücel'i yanlışlıkla öldürmüş. Halkın Mücahit-
leri'nin lideri Recavi, Ankara'dan özürdiliyor:
"Saldırı yanlışlıkla gerçekleştirildi. Türkiye'ye karşı
tavnmız yok."
Donup kaldım...
Hem öldüreceksin hem de özür dileyeceksin. Diye-
ceksin ki:
"Yanlışlık oldu..."
Insan haklarının bir parçası da yaşama hakkıdır. Ama
terörist olsun, devlet olsun yaşama hakkına saygı gös-
termiyor günümüzde. Bir yaşam biçimi olan demokrasi
bireyin kendi çıkarları doğrultusunda gelişiyor Işine
geldiğinde "demokrasiyi" bir kalkan olarak kullanıyor,
işine gelmediğinde demokrasi adı altında akıl alrhaz iş-
ler yapıyor...
Gazetelerin birinde bir başka haber:
"Silopi'de zenci kampt..."
Taksim'den Kazancı yokuşunu inin, önce sağa, sonra
sola ve yeniden sağa dönün Pürtelaş Sokağı'na girersi-
niz...
Afrikalı zencileri günün her saatinde bu sokakta göre-
bilirsiniz..
Işte Pürtelaş Sokağı'nda oturan Afrikalı zencilerden
130 kişi önce Sıvas'ın Kangal ilçesine oradan da Silopi'-
deki Peşmerge kampına götürülmüşler.
Silopi'de çadırlarda yaşıyor Afrikalılar...
Birtanesi anlatıyor:
"Bir tarafta Saddam, bir tarafta Suriye ve bir tarafta
PKK. Neredeyse on gündür silah seslerıyle uyuyor, si-
lah sesleriyle uyanıyoruz...''
Afrikalı zenciler niçin götürülmüşler Silopi'ye?
Nedeni pek bilinmiyor...
Deniyor ki:
"Ahlaki değerleri yıkıyorlar"
iyi de nıcin sınırdışı edilmiyorlar?
Hem söyler misiniz "ahlaki değerin"ölçüsü nedir gü-
nümüzde?
Siz Türkiye'de yaşayan bir başka ülkenin - iran. Rus-
ya, Romanya vb- insanını "ahlaki değer" gerekçesiyle
Silopi'deki peşmerge kampına göndermeye kalksanız
ya!
Pürtelaş Sokağı sakini Afrikalılann suçu salt "ahlaki
değerleri yok etmek" değil, "kara derili" olmak aslın-
da...
Gazeteleri okumayı sürdürüyorum...
Özgür Gündem gazetesi kapatıldı...
Özgür Gündem az çatmadı bize...
Bakıyorum çok satışlı gazetelere, doğru dürüst ne bir
haber ne de köşe yazısı var...
Biz özgür Gündem'de yazılıp çizilenleri destekleyip
paylaşıyor muyduk?
Hayır!
Ama düşüncesi ne olursa olsun, savunduğu ilkeler ne
olursa olsun 1993 Türkiyesi'nde bir gazetenin DGM ka-
rarıyla basılıp yayınınm durdurulmasına karşıyız. Çünkü
bir düşünceyi eleştirmek ayrı, o düşünceyi susturmak
ayrı şeydir.
Türkiye bir hukuk devletidir ve yasalar önünde herkes
eşittir. Ustelik demokrasilerde çifte standart yoktur.
Üstelik Özgür Gündem gazetesi Cumhuriyet'e çok sık
saldıran, bizlere eleştiri sınırlarını aşan bir üslupla düş-
manca tavır alan bir yayın organıydı. İki yıl önce Dikili
Kültür Şenliği'nde Cumhuriyet yazarlarının katıldığı pa-
nelde yaşananlan'bir kez daha anlatmaya hiç gerek yok.
Ancak demokrasinin kendi öz kavramına baktığımızda
biz özgür Gündem'ın kapatılmasını, çalışanlarının gö-
zaltına alınmasını hukuk dışı bir eylem olarak görüyo-
ruz.
Türkiye'de anayasal kurumlar ve kuruluşlar neden bu
denli duyarlı değil?
Yayını durdurulan bir gazetedir. Gözaltına alınanlar
yazar ve gazetecileıdir...
Içimdeki sıkıntı giderek büyüyor, karmakarışık duygu-
lar ağır basıyordu...
Dışarıda yağmur yağıyor...
Bağdat'ta öldürülen Çağlar Yücel 54 yaşındaydı. Si-
lopi'de Peşmerge çadırında yaşam savaşı veren Afrikalı
zenciler kurtuluşu bekliyordu.
Evden çıktım. Yagmurda yürümeye başladım...
Demokratik Sol Parti GenelBaşkanı Bülent Ecevit Cumhuriyet eyazch
Y
erel yönetim seçimlerine yaklaşık üç
ay kaldı. Bugünkü koşullar sürer-
ken Güneydoğu ve yer yer de Doğu
Anadolu'da yapılacak seçimlerin
demokratik olmayacağı, seçmenlerin özgür
iradesıni yansıtamayacağı ise belli.
Gazeteciler görev yapamıyor, partililer ça-
lışamıyor. adaylar sahaya çıkamıyor; can
güvenliği, ulaşım güvenlıği, toplantı güvenli-
ği, kampanya güvenliği yok. Halk, hatta bir
ölçüde devlet, bölgede, PKK'nın kanlı bas-
kısına boyun eğmiş durumda...
Hükümet gerçi yeni önlemler almaya ha-
zırlanıyor, ama koşullann üç ayda veterince
iyileşmesi beklenemez.
Bu koşullar altında yapılacak yerel seçim-
lerin Doğu ve Güneydoğu'daki sonuçlan,
bölücü akımı. gerçekte olduğundan çok da-
ha güçlüymüş gibi gösterebilir. O yüzden de
bölücü akıma içeriden ve dışandan verilen
destek büsbütün artabilir. Böyle bir olasılığı
hafıfe almak veya göze almak büyük sorum-
suzluk olur.
Ara seçim sorunu
Soruna şimdi bir boyut daha ekleniyor:
PKK'nın siyasal uzantısı durumundaki
DEP'in yargı karanyla kapatılması söz ko-
nusu... DEP kapatılırsa 17 DEP'linin mıllet-
vekillikleri düşecektir ve daha önceki boşal-
malarla birlikte, boş milletvekilliği sayısı
yüzde beşi bulacağı için anayasaya göre üç
ay içinde milletvekili ara seçimlen zorunlu
olacaktır. Ara seçimlerin çoğu da Güneydo-
ğu Anadolu'da yapılacakür. Bugünkü ko-
şullarda, o bölgede yapılacak ara seçimler ise
büyük olasılıkla DEP milletvekıllerinden
daha hırslı ve hınçlı PKK yandaşlannı Bü-
yük Millct Meclisi'ne ge,tirebilecektır. Böyle
bir olasılığı hafıfe almak veya göze almak da
sorumsuzluk olur.
Bu olasılıklar gerçekleşirse PKK, gerek
yerel yönetim seçimlerinin gerek milletvekih
ara seçimlerinin sonuçlannı. dünyaya, Tür-
Yerelve ara seçimsorunkmnaçözünt
Bazı kimseler yerel yönetim seçimlerinin
ertelenmesine anayasanın 78'inci
maddesinin engel olduğunu sanıyorlar.
Bu kesinlikle doğru değildir. 78'inci
madde "savaş nedeniyle seçimlerin bir yd
ertelenmesine karar verilebilir" derken,
savaş durumu dışında ertelemeyi,
yalnızca milletvekili seçimlen için
yasaklamaktadır.
Nitekim madde başlığı da bunu
kanıtlamaktadır.
kiye'nin bölünmesi yönünde bir referandum
sonucu gıbi yansıtacaktır.
PKK'nın en büyük korkusu seçimlerin
demokratik özgürlük ortamında yapılma-
sı... PKK eğer bundan korkmasaydı, Gü-
neydoğu'da basın. siyaset ve seçim özgür-
lüklerini ortadan kaldırmaya kalkışmazdı.
PKK'nın oyununu bozmak için seçimler-
den önce mutlaka bölgede demokrasiye iş-
lerlik kazandırmak, can güvenliğini ve seçim
özgürlüğünü sağlamak gerekir. Aynı za-
manda bölgede halkla devleti de olabildiğin-
ce banştırmak gerekir.
Fakal bunlara üç ay yetmez. Hükümetin
tasarladığı, yani önlemlerin dokuz-on aydan
önce doyurucu sonuçlar vermesi beklene-
mez. Hükümet, yenı önlemlerden beklenen
yarann sağlanabilmesi için anti-terör y asası-
nın zorunlu olduğunu söylemişti; ama aylar-
dır koalisyon ortakları bu yasa üzerinde bile
anlaşmaya varamadılar. Bu durumda üç ay-
da ne sonuç beklenebilir?
Eğer yerel yönetim seçimlerinin bölücü
akımı büsbütün güçlendirmesi istenmiyorsa.
yapılması gereken şey. bu seçimlen dokuz-
on ay ertelemektir.
Ertelemeye anayasa engel değil
Bazı kimseler yerel yönetim seçimlerinin
ertelenmesine anayasanın 78'inci maddesi-
nin engel olduğunu sanıyorlar. Bu kesinlikle
doğru değildir. 78'inci madde "savaş nede-
niyle seçimlerin bir yıl ertelenmesine karar ve-
rilebilir" derken, savaş durumu dışında er-
telemeyi, yalnızca milletvekili seçimleri için
yasaklamaktadır. Nitekim madde başlığı da
bunu kanıtlamaktadır. Anayasada yerel yö-
netim seçimlennin ertelenmesini güçleştirici
herhangi bir hüküm yoktur, ancak yerel yö-
netim seçimlerinin beş yılda bir yapılacağı
belirülmekiedir. (M. 127)
Yerel yönetim seçimlerinin hangi koşullar
altında ertelenebileceğini gösteren madde ise
anayasada değil, seçim yasasında yer almak-
tadır. Yerel yönetim seçimlerine ilişkin yasa-
nın sekizincı maddesi. "mahalli idareler seçi-
minin savaş hali nedeniyle veya milletvekilleri
genel secimi ile birleştirme amacıyla bir yıla
kadar ertelenmesi veya öne aiınması kanıinla
düzenlenir" demektedir. Buna göre anayasa-
da değil, yalnızca yasada yapılacak küçük
bir dcğişikliklc yerel yönetim seçimleri erte-
lenebilir.
Mart ayı, zaten doğa koşullan yüzünden
seçimler için çok elverişsiz bir aydır. Nitekim
Türkiye'de milletvekili seçimleri ya mayıs
veya haziran ya da ekim veya kasım aylann-
da yapılır. Yerel yönetim seçimleriyle ilgili
yasaya, bu seçimlerin de ekim veya kasım
ayında yapılacağını belirten bir fıkra eklenir-
se önümüzdeki seçimler kendiliğiden kasım
ayına ertelenmiş, üstelik takvim yılı hesabıy-
la beşyıllık süredeaşılmamışolacaktır. Böy-
lelıkle tasarlanan yeni güvenhk önlemlerin-
den umulan sonuçlann alınabilmcsi için ye-
terli zaman da kazanılmış olacaktır.
Milletvekili ara seçimlerine gelince ben.
zaten yıllardır ara seçimlerin kaldınlmasını
öneriyorum. ama bir türlü bu önerimi ka-
muoyuna iletemiyorum. Seçimlerde nispi
temsil sistemini uygulayan ülkelerden ço-
ğunda ara seçim yapılmaz. Çünkü ara seçim
nispi temsil sisteminin mantığına aykındır.
Neden aykın olduğunu bir örnekle anlatabi-
lirim...
Diyelim ki altı milletvekili çıkaran bir böl-
gede A partisi beş milletvekilliği. B partisi de
bir milletvekilliği kazanmış olsun. B partisi-
nin milletvekilliği boşaldığında. ara seçim
yapılırsa. o milletvekilliği. B partisinin hakkı
olduğu halde. büyük olasıhkb. A partısinc
geçer. İşte bu tür haksızlıklan önlemck iizcrc
nispi temsil sisteminin uygulandığı ülkeler-
den çoğunda boşalan milletvekilliği ıçın ara
seçim yapılmak yerine. boşluk aynı partınin
bir alt sıradaki adayı ile veya parti tüzüğün-
de belirlenen bir yöntcmlc doldurulur.
Bunalım olasılığı kapımızda
22 Şubat 1993 günü, yanı bundan yaklaşık
dokuz ay önce, anayasa değişıklikleri için
TBMM'deki tüm partilerin genel başkanla-
nnın katılımıyla yapılan toplantıda. ben bu
konuyu gündeme getirmeye çalıştım. Ara se-
çim uygulamasına neden son verilmesi ve bu
amaçla bir anayasa değişikliği yapılması ge-
rektiğini ilkesel açıdan anlattım. Aynca bu
değişiklik ivedilikle yapılmazsa Türkiye'nin
ve TBMM'nin çok yakında ciddi bir sorunla
karşılaşabileceğini de belirttim. Önerim ve
uyanm toplantı tutanağında da yayımlandı.
Ama kimse üstünde durmadı ve ışte şimdi o
yüzden bir yeni bunalım olasılığı kapımıza
dayandı.
Hala ne beklendiğini anlamıyorum. Çö-
züm düşünmek için sorunlann ille kapıdan
içeri girmesini, kafalara dank etmesini bek-
lemek mi gerekir? Böyle davranma huyun-
dan vazgeçilmezse kolayca çözülebilecek so-
runlar çözümsüzlüğe dönüşebilir. Siyasette
hüner en az bir adım sonrasım göriip za-
manında önlcm alabilmektir.