Katalog

Cumhuriyel tmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmem: Özgen Acar #Gene! Yayın Koördınatörû Hikmet Çetinkaya »Genel Yayın Danışmanı Oriıan Erinç • Yazı-ışlen Mü- dürtenrAvdınEngin.CdalBaşlangıçfSorunılu)» Haber MerkezTlv^durülpAÇakşhr • Görsel Yönetmen: Ali Acar • Düzenleme: tbrahim YıMız • DışHaberler:ErgunBalcı • İş-Ekonomi: DinçTayanç • İstanbul Haberleri. Yalçın Çakır • Yurt Haberlen: Mehmet Saraç«MakalelerSamiKaraören»Spor:AMülkadirYücel- man»Düzeltme:AbduIlah Yana Ankara Temsılcisı- Mustafa Balbay • Haber Müdürir Doğan Akm AtatürkBul- vanNo:125, Kat 4. Bakanhklar-AnkaraTel:4195020(7 Hat).Telex:42344. Fax (4)4195027 • Izmır Temsılcisı: Serdar Kızık, H Zıya BK. 1352 S 2.3 Tel:4411220 S. No: 1 Kat: l.Tel: 3522 Muessese Müdurü ErolErkut •Koordınator: Ahmet Konıfcan •Muhasebe Büient Yener «Idare- Hüseyin Gürer • İşletme önder Çetik • Bll ?'-Hlem Nafl Inal »Bılpsayar Sıstem: Mürüvet ÇBer • Reklam Reh. Işrtman Yıimiıyan »e Bısaa: Yenı Gün Haber Ajansı. Basın ve Ya>inalık A.Ş TûrkocağıCad 39.41 Cagaloğlu34334la PK 246İstanbulTel (0,212)5120505(20hat)Telex 22246.Fax <0 212)5138595 9KASIM1993 İmsak:5 09 Güneş:6.37 Öğle: 11 52 fkındı: 14 34 Akşam 16.59 Yatsrl8 Ölûm doktoru serbest bırakıldı • DETROİT (AA)- ABD'nin Detroit şehrinde, umutsuz hastalannın intıhanna yardım ettiği için tutuklanan Dr. Jack Kevorkyan dün kefaletle serbest bırakıldı. Detroit Mahkemesi tarafından, daha önce 19 hastarun intihanna yardım eden Kevorkyan cuma günü tutuklanarak cezaevine konulmuştu. Dr. Kevorkyan kefalet parasını ödemeyi reddederek açhk grevinebaşlamıştı. İlaçtakalite artacak •ANKARA (ANKA)- Sağlık Bakanlığı yeni yıldan itibarenriskliilaç grubunda bulunan bazı ilaçlardan. gelışmiş ülkelerde ilaç başvurulannda istenen test sonuçlannı isteyecek. tlaç ruhsatı almak isteyen firmalardan ıstenecek test sonuçlannın başında laboratuvar sonuçlan dayer alacak. Sağhk Bakanlığı ilaç Eczaalık Genel Müdürü Kemalettın Akalın ANKA muhabirine yaptığı açıklamada. ocak ayından itibaren başlayacak uygulama ile Türkiyede bugüne kadar bakanlıktan ruhsat alarak satışa sunulan üaçlann kalitelı olduğunu ancak, yeni yıldan itibaren ilaçta standarü sağlamak için, diğer ülkelerde istenen bazı laboratuyar incelemelerinin sonuçlannın isteneceğini büdirdi. İsveç Prensi İstanbul'da • İSTANBUL (AA)-İsveç Krah 15.Cad'ınamcası Prens Sigyard Bemadotte. kişisel resim sergısini açmak üzere Istanbul'a geldi. Taksım'deki Yurt ve Dünya Galeri'de yann açılacak sergide, prensin 45 tablosu yer alacak. Sergı. üç hafta şüreyle açık kalacak. Eşi ıle İstanbul'a gelen konuk prens, Atatürk Hava Limaru'nda Dışişleri Bakanbğı'nın İstanbul Temsilcisi Cihat Alpman tarafından karşılandı. Türk tupizminde 1994 bektentisi • ANKARA (AA) - Türkiye, 1994 yılında 8 milyon turist, 4.7 mılyar dolar turizm gelin bekliyör. Turizm Bakanlığı bu tahminlerin gerçekleşmesi ıçın şimdıden yurtdışında ve içinde baa tedbırler aldı. Edinılen bilgiye göre, turizm sektöründe 1993 yılının ilk 6 ayında OECD kaynaklı turistlerin yüzde 23 artması sonucu, turist başına yapılan harcama 530dolardan640 dolarayükseldi. "TûnkodYolıı" projesi • IZMtR (AA) - Deribilim alanındaki Türkçe yayınlann arşivlenerek, bilgisayar araabğıyla veya fotokopi olarak elde edilmesini sağlayacak olan Türkod Yolu (Turkod-Line) projesi çahşmalan sürüyor. Türkçe Konuşan Dermatologlar Derneği ile Türkiye Dermatoveneroloji Derneği tarafından ortaklaşa yürütülen çalışmalarla iligilı olarak bilgi veren Prof. Dr. Ali Tahsin Güneş. Osmanlı İmparatorluğu, eski Sovyetler Bırliğı, Türkiye Cumhuriyetı ve diğer Türk dilı konuşan cumhuriyetlerde şımdiye kadar çıkmış Türkçe her türlü yayının derleneceğini söyledi. 30 yıla yakın bir süre boyunca kenti ikiye bölen duvar, hatıra eşya olarak parça parça satılıyor Berliııduvarıyıkılalı4 oldıı GÜRHANTÜMER Kentler, ö>le bir günde, belb bir günde kurulmazlar. Bırakın gününü haftasını, bir kentin. es- kı, çok eski, yüzlerce yıllık bir kentin ilk kuruiduğu yılı sapta- mak bile çoğu kez olanaksızdır. Oysa, 1987'de. Berlin'in ku- ruluşunun 750. yılı kutlanmıştır. Demek ki bu kent, Spree Nehri üzerindeki bir adada. tam tamma 1237 yılında kurulmuştur ya da öyle k'abul edilmektedir. Ama burada asıl vurgulamak ıstedığimiz şudur: Yıne aynı za- manda ve yine aynı nehir üzerin- deki bir komşu adada, bir başka kent daha kurulmuştu. Onun adı da Cölln ıdi. Bu ikisi, Nuremberg'den gelen lmparator IV. Frederick tara- fından, 1411 yılında, birlikte sa- tın alınana kadar. hep çok yakın bir ihşki içinde olmuşlardı, kar- deş kent olmuşlardı, neredeyse tek kent olmuşlardı. O kadar ki, bunlann, bir kentin ıkiye bölün- mesi ıle oluştuklannı bile söyle- yebilinz. Böyle düşünürsek, Berlin'in, daha ta başta, 13. yüzyılda da bö- lünmüş olduğunu ve bunun, ta- nhin tuhaf bir cilvesı olduğunu da pekala soyleyebılinz. Ama bilindiği gibi Berlin, asıl 20. yüzyılda ve çok dramatık bir bıçimde bölünecektir. Yıne bılındığı gjbı. bu bölün- menin nedenı, Hitler Almanyası'- nın. tkinci Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkmasıdır. Parçalanmış bir kent Az önce de belirttiğimiz gibi, yüzyıllar önce Berlin, Berlin ve Cölln olarak bir bakıma ikıye bö- lünmüştü. Oysa 1945'ten sonra. bu kent, daha kolayca görüldüğü gibi, Doğu-Baıı dıye ıkiye değil. aslında, fngılizlerin, Fransızlann, Amerikalılann ve Sovyetlerin Berlin'ı olmak üzere, dörde aynlmıştı. paramparça edılmıştı yanı. Ancak, ilk başlarda. daha çok politik bir bölünmeydi bu ve me- kana yansımıyordu Yanı yal- nızca Ingiliz bölgesınden Fransız bölgesine değıl, Doğu'daki Sov- yet bölgesinden Batı'ya da gecı- iebiliyordu. Yanı Berlin'in orta- sında, dikenli tel, duvar filan yok- tu. Dahası, görünuşe ve soy- lenenlere göre böyle bir düşünce de \oktu. Hem de o kadar kı. za- manın kuvvetli adamı VV'aJter LTbridıt, duvann yapımına baş- lanmasından topu topu ikı ay önce, 15 Haziran 1961 tarihinde. Doğu Berlin'de verdiğı bir konfe- ransta, "Kimsenin bir duvar örme- ye niyeti yok. Başkentimızin inşa- at işçiteri, esas olarak, konut pro- jeierine bağımlıdıriar ve onlann çahşma gücü, tamamen bu amaçla kullantlmaktadır" demıştı. Bu ge- çış ozgürlüğu. bir yönüyle iyıydi. güzeldi, ya- rarlıydı Örneğjn. Batı'da yaşayan Jörg Sdıi- kowsky adlı bir dehkanlı, Doğu'da. Janno- wıtzbrücke'de bir aparunanda oturan 19 va- şındaki nişanbsı Sabine'i görmeye gidebiliyor- du Ama madalyonun bir de öteki yüzü vardı kı, o Doğu Almanya ıçın kötüydü. tehhkebydı. Şöyle: Birçok ınsan. gidip Batı'ya sığınıyordu. Ve bu gıbilenn sayısı gıtgıde artıyordu Bunun böyle süremeyeceği besbelbydı. tki sevgiliyi ayıran sınır Belki ve mutlaka, uzun uzun düşünülmüştü üzennde ama, Berlin'i, 30 yıla yakın bir süre ıkiye ayıracak, Çin Seddi'nden sonra ya da onunla birlikte, dünyanın en ünlü duvan sayılacak olan Berlin Duvan'nın yapımına, onun yapılmayacağına ılişkın söylevm üzerin- den henüz ıki ay bile geçmemışken, 13 Ağustos 1%1 Pazar gecesı, bırdenbıre başlandı O ka- dar birdenbireydi ki, seferber edilen 50.000 as- kenn, yapacaklan ışten. o geceye kadar şun- caak haben olmamıştı. Ve az önce sözünu etti- ğımiz genç aşık Jörg Schikowsky. o gece evıne dönerken, Postdam Meydanı yakınındakı. daha sabahleyin sapasağlamken, şimdi kazılmış olan asfaltı zor geçtı. Ertesı gün, ona gelmek isteyen sevgilisı Sabine ıse geçemedi. çünkü sınır tamamen kapanmıştı Sevgililer ondan sonra artık birbirlerinı bir daha hıç göremediler. Masal gibi ama öyle, bın Doğu Berlin'de. bir Batı Berlin'de. başka bin- leriyle evlendiler, çoluk çocuğa kanştılar Ber- Berlin Duvarı ilk zamanlar daha bir ilkekii, tuğladan. briketten, dikenli telden oluşuy ordu. Geliştirildi. ber biri > aklaşık 3.20 m \ 1.20 m ve 3 ton ağırl ığında olan betonarme panellere dönüştürüldü. lin Duvan'nın ayırdığı ilk sevgililer belkı de on- lardı. Ondan sonra da aynlık, bu duvann ikıncı adı. hayır, birıncı adı oldu hep. Bu duvar ilk zamanlar daha bir ilkeldi. tuğ- ladan. briketten. dikenb telden oluşuyordu. Sonra gelıştirildı, her bıriyaklaşık 3.20mx 1.20 m boyutlannda ve 3 ton ağırhğında olan beto- narme panellere dönüştürüldü. Elbette kı bın- lerce kilometrelik Çın Seddi kadar uzun değildı ama. yine de Doğu Berlin-Batı Berlin sının- ndakı uzunluğu. 45 kılometreyı geçıyordu. Bu duvar boyunca, 300'den fazla gözetleme rek kaçmayı denediler Kimilen başardı, kimi- leri başaramadı, vuruldu, öldürüldü. Arada bir yerde vurulup yaralananlardan binne, "Yardım edin bana" diye bağıran 18 yaşındakı Peter Fechter'e. bırbırlennden çekındiklen için, ne o yandakiler. ne de bu yandakiler yardım ettiler Ve Peter. şöyle böyle 50 dakika can çekiştikten sonra. kan kaybından öldü. Öte yandan, Berlin Duvan'nın Batı yüzü, özellikle 801ı yıllardan sonra, bir sanat duvan. bir "protest-art" duvan oldu Sanatçılar ve sa- natçı olmayanlar. duvann resımlenmedık. bo- yanmadık hıçbır yerinı bırakmadılar. Almanlar, ülkenin sınırlannı, Berlin Duvan'nın geçiş noktalan da dahil olmak üzere, herhangi bir noktadan, özel bir i/in gerekmeksizin, birkaç saat. bir gün ya da surekli olarak terk etmekte özgiirdürler" dedı. Ve o gece. ilk şaşkınbktan sonra. geceyansını beklemeden, Doğu Berlınlıler ve Batı Berlınlı- ler. Berlin Duvan'nın önünde, arkasında. us- tünde toplandılar, coştular. coştular. coştuiar. ağladılar. güldüler. kutladılar. Berlin Duvan. bir anlamda, bundan dort vıl önce. 9 kasımı 10 kasıma bağlayan o gece yı- kıldı. Ama bir anlamda da fiziksel anlamda, o B u duvar, 30 yıla yakın bir süre boyunca, kimileri kanlı, pek çok nefes kesici kaçış ya da kaçamayış olayına sahne oldu. Yalnızca halktan değil, duvan yapmakla ve korumakla görevli olanlar da kaçmaya kalkıştı. kulesı, yüzlerce vahşi köpek. birçok nöbetçi, daha birçok engel vardı. Bu duvar. 30 yıla yakın bir süre boyunca, kı- milen kanb, pek çok nefes kesici kaçış ya da kaçamayış olâyına sahne oldu Yalnızca halk- tan değil, duvan yapmakla ve korumakla gö- revli olanlardan da kaçmaya kalkanlar oldu. Binbır yöntem denediler ınsanlar bunun için. Tüneller kazdılar. balonlar. uçaklar yaptılar, özel merdivenler, telesıejler yaptılar. otomobıl- lerin ıçlenne, altlanna. motorlannın aralanna gizlendiler, öyle geçmeyı denedılerduvan. Du- van dinamitleyerek. Sovyet ünıfonnalan gıye- Ve sonra çok yakın. çok sıcak bir tanh oldu- ğu ıçın. hepımızın çok iyı bildiğı uzere, önce Sovyetler Birliğı'ne. ondan sonra da ötekı ko- münıst ülkelere. Gorbaçov ve Glasnost ve Pe- restroıka geldı Tarihe geçen basın toplantısı Ve sonra, dünyada ve Berlin'de. o 9 Kasım 1989 akşamı ge'ldi. O akşam, saat 7.00'de. Doğu Alman hükümetının yenı atanan sözcü- sü Günter Schabowski, yaptığı bir basın top- lantısında, "Geceyansından başlayarak Doğu koskoca duvann yıkımı çok daha uzun sürdü. Bugün artık Berlin Duvan. ne maddi. ne manevi. ne miman. ne sıyası anlamda var. Hıç- bir bıçimde yok. Berlın kazan. sız kepçe, dort donsenız de kentte, nehır kıyısındakı küçücük bir bölge dışında, ımkansız, bulamazsınız du- van. İyi mi kötü mü bu? Bence hem iyı. hem kötü Bence duvar hem yıkılmalıvdı. hem de >ıkılmamalıydı. İnsanlar, şimdi olduğu gıbı. özgürce geçebıbnebvdiler Doğu Berlın'den Batı Berlın'e. Batı Berlınden Doeu Berbn'e. ama duvar da bir verlerde. hem de iyice göz önünde. tanhi Brandenburger Tor, yani Brandenburg Kapısı'nın orada, ömeğin. üzenndekı sanatla birlikte durmab>dı. Dur- mabydı. çünkü tanhın mabydı o. Tıpkı Ayasof- ya gibi. Eıffel gıbı korunmabvdı. Bence onu da bu anlamda vıkmaya kimsenın hakkı yoktu. Du> an olmadan Berlin olmaz "Ohne Ku'damm keen Berlin" derler Alman- lar Ku'damm. sözcüğü. Berlin'i bılenler bıbrler. bu kenun en güzel, en şık. en unlü caddesı olan Kurfürstendamm'ın adıran kısaltılmışıdır Yu- kanddkı deyım. "Kurfiirstendamm olmadan Berlin olmaz" anlamına gelır kı. çok doğrudur Ama bence. 1961'den bu vana. "Beriiner Mau- er", yaru Berbn Duvan olmadan da Berbn ol- maz. Ama ne çare ki. bu duvar artık yok. Nice tari- hı duvar gibi, o da yok oldu. vok edıldı. Neyse kı bir zamanlar bu duvann en stratejık noktalanndan bın olan Checkpoınt Charb'de şımdı bir kafe var. o kafenın içinde bir müze var: "Mauer Museum" Duvar Vluzesı O muzede. fotoğraflardan. kaçmak ıçın kullanılan otomo- bıllere. mınık uçaklara kadar. duvarla ıigılı pek çok şey var. O müzenın gırişınde. duvardan bir parça da var. Duvardan bır başka bölüm daha görmek ıstersınız. Berbn'm gobeğmdekı koca- man ahşvenş merkezi Europa-Center'a gıdin. Orada ve daha başka verlerde. bır varmış bir yokmuş olan ünlü Berlin Duvan'ndan ko- panlmış ve cam kutular ıçıne konulmuş "souve- rar"ler de bulup satın alabıbrsinız. Once Parti yikıldı, sonra duvar... AYDINENGİN Brecht'ın miydı o ınce alay, yoksa Tucholsky'nin mı ? Hariı, "Bu halk. bu hükümete layık de- ğiHin deriıal feshedilmelidir" gıbı bir şeydır... Bu satırlann yazan duvann ikı yakasmdan da baktı. Duvann ikı yakasında da bulundu, yaşadı. Duvann bır yanından öte yanına onlarca kez geçtı. Batı Berlin'in o ışık ve yaşam dolu ana caddelerinde sabahlara kadar gezdı. Berlin (batı) Filar- moni'de Karajan'ın yönettiğı konserler ızledı. Şılılı siyasi göç- menlerle, göçmen meyhanelenn- de ucuz şarap ıçip "politika, göç- ntenlik, politik göçmenlik, yurt sevgisi" üstüne sohbet ettı. Doğu Berlin'de o gecelen ol- dukça loş, bakımlı ama neredey- se ıssız ana caddelerinde yaşadı. Berbn (doğu) Senfonı'de Otto Frick'in yönettıği konserler izle- dı Brecht'intıyatrosunda."Berli- ner Ensembie^da oyun seyretti. Şılili siyasal göcmenlerle (evet. duvann o yakasında da Şılili siya- sal göçmenler yaşıyordu) "poHti- ka, göçmenlik, politik göçmenlik, yurt sevgisi ve reel sosyalizm" üs- tüne sohbet etti. Gene de o 9 Kasım günü, 1989'un o harikulade sonbahann da "Duvar detindiğTnde şaştı. Keder sonraki duyguydu. Nazi vahşetının küllerinden doğan sosyabzmı kurma dene- mesi, Parti. Sosyalist Bırlık Par- tısi (SED) öncülüğünde yürütül- müştü. Savaş sonrasında yepyenı ve sömürüsüz ve savaşsız ve hal- ka mutluluk getirecek bır dünya umuduyla koîlan sıvayan Alman halkı adım adım kaçınılmaz sona yurüdüler Mutluluk ve mutsuz- luk, umut ve umut kınkbğı hep ıçiçe yaşadı. Umutlar saçan Parti adım adım bozuldu ve çürudü Marksizmın klasik tanımında 'İşçi sınıfının en yiğit, en çalışkan, en fedakar. en bilgüi evlatlan" olarak kutsanan sosyalıstler gıt- gıde "cebine şu yada bu yolla bir parti kimlik kartı yerleştirenler" karşısında geriledıler, arka plana ıtildiler ve hatta kanlı yöntemler- le tasfıye edildiler. Brecht "Senin iki kulağın var, partinin bin, senin iki gözün var, partinin bin" dıyordu bır şıinnde Bır süre sonra bu "Doğnı tektir, onu da parti bilir"e dönûştü Ardından "Doğnı tektir. onu da parti yani merkez komitesi bilir" dendı Sonunda gerçeğın tekelı 'işçi smrfı ve emekçi halklar adı- na" Parti Genel Sekreterlerine terkedıldı. Sonrası çorap söküğü gibi gel- di. "Acaba halk ımıthı mu T gibı- sinden sıkıa ve zorlu sorular yen- ni "Ey halk, bilmiyorsan öğren. sen mutlusun" gıbısinden hamha- lat "tebügatlara" bıraktı... Mutlu olduğunu artık Parti Genel Sek- reteri'nin sade suya tırit demeçle- rinden öğrenme özgürlüğüne sa- hip olan halk önce partısinı yıktı. Ardından Duvar'ı... 9 Kasım 1989 günü debnen, yıkılan duvann enkazı üstünde yürüyen kederb ve namuslu ın- sanlar ilk şaşkınlığı ustlennden attıktan sonra "Burada bir erken sosyalizm denemesi, başansızlığa uğramış bir "sosyalist bır dünya kurma denemesi' yatıyor" dıye mınldandılar, "Tıpkı köleliğe başkaldıran Spartaküs'ün erken ve başansız denemesi gibi... Tıpkı Avnıpa'nm liman kentlerinde feo- dalizme. derebey lik düzenine karşı birbiri ardına patlak veren ba- şansız "erken kapıtabzm' dene- meleri gibi... Tıpkı Paris'te sömü- riiye başkaldıran kahraman Paris Komunculerinin crkon denetnele- rigibi"dedıler". Bugün yeryüzünde ne kölelik var ne feodabzm. EMLAK BANKASI'NDAN 1 .7,, T R I L Y O N T L DEĞERİNDE VDMK Y A R I N S A T I Ş T A Bugüne kadar toplam 8.1 Trilyon TL değerinde VDMK ihraç edip tamamını satan Emlak Bankası'ndan 1.7 Trilyon TL d e ğ e r i n d e V a r l ı ğ a D a y a h M e n k u l Kıymetler, yarından itibaren 30.11.1993 t a r i h i n e k a d a r t ü m ş u b e l e r i m i z d e : Bu fırsatı kaçırmayın! I B r u t ) Y ı l l ı k B a s ı t F a ı z O r a n l a r ı %75 %76 %78 EMLAK BANKASI " D a h a U y g a r B i r Y a ş a m i ç i n "