Katalog

AĞLAMAKVEGÜLMEK bhanSelçuk 9 bası 30.000 (KDVıçinde) Çağdaş Yaytnlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-htanbul ödemeligönderilmez Cumhuriyet ÇOKKAPILIODA AsımBezirci 3. bası 30.000 (KDVıçinde) Çağdaş Yayuüarı Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-İstanbul öderoeii gönderflmez 70. Y1L SAYI24888 / 7000 TL (KDv,çinöe) KURUCUSU YUNUS NAOİ (1924-1945) BASYAZARI- NADİR NADİ (1945-1991) 5KASIM1993CONU Montrö Anîlaşması 'nda Boğazlar 'dan geçen gemilerden alınacak bedelin hesaplanmasında öngörülenformülyıllardır yanlış uygulanıyorBoğazlar'dan geçiştetrüyonlukgelir kaybıYanlış uygulama konusunda Profesör Tahir Çağa'nın uyarıları hükümetlerce dikkate alınmıyor EMİNE ALGAiN Boğazlar'ın kirlilikten kur- tanlması ıçın gemılerden risk tazminatı alınması, Montrö Sözleşmesi'nin yenilenmesı tartışmalan yapılırken Türkı- ye'nin. sözleşmeden doğan haklannı yetennce kullan- mayarak tnlyonlarla ölçülen bir gelır kaybına uğradığj orta- ya çıktı. Sözkonusu gelir kaybı Istanbul ve Çanakkale boğaz- lanndan geçen gemılere verilen hizmet karşjlığı alınan resim ve harçlann yıllardır yanlış hesap- lanmasından kaynaklanıyor. Montrö Antlaş- ması'na göre Boğazlar'dan geçen gemilerden, ge- mınin her "net hacım tonilatosu" başına toplam 0,805 Altın Frank karşılığj Türk liraa alınması gerekı>or. Anlaşmada yer alan bu kural uygu- lanıyor. Ancak bugün tedavülden kalkmış olan Alün Frank'ın Türk lirası karşılığının hesaplan- 0-290323 gr. (Altın Frank'ın ABD k»rdifli 1 Frank Do)an'nınw altın karşılıOı alış kuru A miktan) Türk = Lirası 0.736662 gr. (ABD Dotarı'nın ıçerdgi altın miktan) Bu formülde ABD Dolan hâiâ 1971"- dekı gıbı 15 TL olarak hesaplarayor Oysa dolar bugün 13 700 TL masmda uygulanan fonnül ülkeye gerçekten de yılda en az bır trilyon lıralık gelir kaybına malo- luyor. Bu konuda yapılan çeşitlı ve sürekli uvan- lara rağrnen Tûrkiye bu yanlışlığı sürdürüyor. Türİdye ile birlikte 10 ülkenın ımzaladığı 20 Temmuz 1936 tarihlı Montrö Sözleşmesı'nde öngörülen Altın Frank, bugün geçerh olan Ulus- lararaa anlaşmalarda 1 Altın Frank 0.290323 saf aluna karşılık geliyor ve Türk Lirası karşılığı da buna göre hesaplamyor. Ancak zamanla Altın Frank geçerliliğini >itirince ve Türk Liraa altın karşıanda hızla değer kaybedince Türkiye'nin aldığı resım ve harçlarda da büyük bir düşüş meydana geldı. Bu konuda genış bir araştırma yapan hukuk profesorü Tahir Çağa. o güne kadar yapılan yanlış uygulamarun düzelülmesı amacıyla 1982 vılında Bülend L'lusu hükümetine "doğnı formü- lö" iletti. Hükümetın oluşturduğu bir komisyo- nun yaptığı çalışmalar sonucunda formülün yıllardır yanlış uygulandığı anlaşıldı. Ardından hesap normale dönüştürüldü ve bır süre uygu- landı. Ancak ödemelerin birdenbire on katma çıkması üzerine Sovyetler Bırbği itiraz ederek gö- rüşme talebinde bulundu. Kısa bir süre sonra da uygulamadan vazgeçildı. Formülün doğru uygu- • Arkası Sa.l 7, Sû.3'te DİN ŞÜRASI Alevilerin İslam dışı sayılması engellensin • Şûra'da. Diyanet'in, tslam temsılcılığınden çok bir mezhebi temsil ettiği, İslam yorumunun şimdiye dek 'erkek yonımu" olarak kaldığı öne sürüldü. M17. Sayfada ŞÛRA'DA KADINLAR VEALEVİLEROML ÇMJŞUR'llt »«1*1 • 17. Sayfada MECLİSTE ALEVt-SÜNNİ TARTIŞMASI « 5 . Sayfada SHP'li Kahraman: CMUK'a darbe vuramazlar •Terörle Mücadele Yasa Taslağı üzerinde DYP ve SHP'li bakanlardan oluşan alt komisyon dün de uzlaşmaya varamadı. İnsan haklanndan sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Kahraman, 'CMUK reformlanna darbe vurdurtmayacağız' dedi. • 17. Sayfada Patronlar Cindoruk'la temasta • İşadamı Vehbi Koç, TBMM BaşkanıCindoruk'a mektupla teşekküretti. TÜSÎAD Başkanı Komili ise Cindoruk'la görüşerek terör tırmanırken "hükümet boşluğu' izlenimi yaratılmaması için TBMM Başkanı'na önemli görev düştüğünü söyledi. U17. Sayfada Işıklar'ın miUetvekilliği soııaercli •TBMM Anayasa Komisyonu, SHP Diyarbakır Milletvekih Fehmi Işıklar'ın üyeliğinin sona ermesi gerektiğine karar verdı.B 17. Sayfada Dettnreh AGIKgüven verniyor Cumhnrbaşkanı Süleyman Demirel, Polonya'nuı NATO'y a girme girişimlerine Türkiye'nin şimdilik destek vererneyeceğini söyledi. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, dünyanın, SSCB'nin dağılmasından sonra ortaya çıkan zorluklan tam anlayamadığını söyledi. Doğu Avrupa ülkelerinin Rus tehdidi altmda olduklannı vurgulayan Cumhurbaşkanı Demirel, bu konuda AGİK'in gerekli güveni sağlayamadığından yakındı. MUSTAFABALBAY VARŞOVA - Cumhurbaşkanı Süleyman De- mirel, Sovyetler Birliğfnin dağjlmasından son- raki zorluklan dünyanın henüz anlamadığııu belırterek. "Rusya'mn Bağımsız Devletler Toplu- luğu ülkelerini nüfuzu altına almak suretiyle Çarlık Rusyası kurması konusunda endişeier var" dedi. Demirel. Polonya'nın ve diğer Doğu Avru- pa ülkelerının güvenlik endişesi içinde olduğunu, AGİK'ın gerekli güveni vermeye yetmedığini söyledi Demirel, önceki gece temaslanndan sonra kendısıne aynlan ikametgahta gazetecilerin so- rulannı \anıtladı. Demirel. Türkıyeile Polonya'- nın Rusya'mn iki komşusu olduğunu, Rusya'- daki istikrardan ve istikrarsızlıklardan birinci derecede etkilendiklerini vurguladı. Demirel, SSCB'nin dağılmasından sonra bütün dünyada bir rahatlama olduğunu. ancak bu rahatlığın gi- derek tedirgınliğe dönüşmeye başladığını söyle- di. Rusya Federasyonu'nun BDT ülkelerini nü- fuzu altına almak suretı\le Çarlık Rusyasf nı kur- mArkasıSa.l7,Sû. 7'de Çiller: Terörıııilis hareketinedönüşüyor • Terör konusunda komşu ülkelerle diplomatik girişimlerin başlatıldığını söyleyen Başbakan Tansu Çiller, bu kış içinde terörün en alt düzeye indirileceğini belirtti. • Çiller, düzenlediğj basın toplantısında hükümetinin alınacak önlemleri, 'yeni güvenlik güçleri, terörist kamplan konusunda komşu ülkelere başvuru. teröre yönelik yeni yasal düzenlemeler' şeklinde açıkladı. • 5. Sayfada OLAYLARIN ARDENDAKİ GERÇEK Yüksek GeriUrn.. Avrupa Şampıyon Kulüpler Kupası'nda Manchester Uni- ted ile ikinci kez berabere kalan Galatasaray'ın tur atla- ması hepimizin yüzünü gül- dürdü. Istanbul başta olmak üzere büyük kentlerde soka- ğa dökülen futbolseverler bütün gece sabaha kadar çıl- gınca eğlendıler. Karşılaş- mayı Başbakan Çiller ve çok sayıda politikacı da izledi. Er- tesi günü çıkan gazetelerimi- zin hali görülecek şeydi. Bütün göstergeler, bir ba- şarıya ne kadar susamış ol- duğumuzu vurguluyordu. Maçtan sonra Istanbul'un sokakları, caddeleri, mey- danları insan seliyle dolup taştı. Kimi zaman gösteriler, taşkınlığa dönüşme tehlikesi- nin kıyısına kadar geldiler; ama, sağduyu kalabalıkları terk etmedi. Taksim Mey- danı'nda havai fişekler patla- tıldı, coşan taraftarlar "Avru- pa Avrupa duy sesimizi" diye bağırdılar: sonra Ingilte- re Büyükelçiliği önünde top- lanarak Manchester United aleyhine ve Galatasaray lehi- negösteriyaptılar Ancak coşkulu kalabalıkla- nn, yer yer ve zaman zaman yörüngeden kayabilecek teh- likeli sapmalara da açık oldu- ğu görüldü; "PKK terörüne lanet mitingi"ne bır anda do- nuşüverecek gösterilerde kritik saniyeler de yaşandı. Kitle psikolojisinin ne ka- dar hızlı bir ivmeyle değışebi- ••• mArkasıSa.l7,Sü.7'de Notiar Eşkıyahükümeti oyuna getîrdî • Çiller o zaman kendisinin de bakan olarak bulunduğu 'Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nın nasıl 'oyuna getirildığini' şöyle anlatıyor: 'Bildiğiniz gibi eşkıya Türkiye'den "ateşkes" istedi. O zaman bu kabul edildi. Ama eşkıyanın başı daha sonra, 'böyleçe hem kamuoyunu yanıma aldım, hem de birlıklenmı derledim, toparladım' diyor. Böylece eşkıya Türk hükümetini oyuna getirdi.' ÖZGBV ACM'll yin» B5. Sayfada Onceki Dun 14.136,62 öncetd 159.000 Dün 180.900 Dolannyükselişine fren • Büyük miktarda döviz satan Merkez Bankası bir yandan da faizleri yükselterek Amerikan Dolan'nın yükselişinı frenledi. İLKİN AYDIN'intaberf• 10. Sayfada HERGÜN Cumhuriyet 2 Sanhk virüsü sizin kanınıza da bulaşabüiı CUMHURİYET 2 CHP, 3 kişilik bir ekip kurarak araştırmalara başladı KDV darbesine yargıyolu görünüyor • CHP Genel Sekreter Yadımcısı İrfan Gürpınar, hükümetten KDV zammını geri almasını istedi. Gürpmar. 2 puanlık artışın mal ve hizmetlere yüzde ] 0'lar seviyesinde yansıyacağını belirterek, çalışanlar aleyhine olan karann toplumsal banşı tehdit ettiğini savundu. IMF bİ2İ Phh Sorun Vılrnaz ÇoH, Sol'da Birl Haayat ûstû l a pahalıyrnı*,.,. tûne K,Dv tûy diK Ekonomi Senia- CHP, büyük tepkivle karşıianan KDV oranlanndakı zammın geri alınmasını sağ- lamak üzere yargı voluna başvurmaya haarlanıyor. Bu amaçla üç kişilik bir ko- misyon araştırmalara başla- dı. Hükümetin KDV darbe- si üzerine, siyasi partiler, işa- damlan ve sendikalardan gelen tepkiler yükselerek de- vam ederken, Cumhurbaş- kanı Sükyman Demirel Var- şova'da, KDV kararname- sini önüne geldikten sonra imzalamamazlık edeme- yeceğini söyleyerek gazete- cilerin sorulannı. "Beni KDV savunuculuğuna sok- maym. Onu hükümete so- run" diye yanıtladı. Aynı ga- zetecinin bu kez, "Efendim, Galatasaray tur atlamış" de- mesi üzerine, Demirel, güle- rek, "Ha! Işte böyle gûzel şeyler söyle" diye konuştu. CHP Genel Sekreter Yar- dıması İrfan Gürpınar. hükümetin KDV oranlanna yaptığı zammı geri almasını istedi. Gürpınar, KDV oranlanndaki yüzde 2'lik artışın zorunlu tükeüm mal- lannda yüzde 5-10 oranında yansıdığını bebrterek çalı- şanlar aleyhine gelişen bu uygulamanın toplumsal banşı da tehdit ederduruma geldığıni savundu. Gürpmar, SHP'- yi de bu politikaya destek vermekle suçlayarak "Umuyonız, önce sosyal demokrat olduklannı hatırlar ve bu uygulamâlarm altını fanzalamaktan vazgeçerler" dedi. Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı DervişKuntay da KDV zamlannın anayasaya aykın olduğunu savunarak "Bu gjbi vergi arttşlannda Bakanlar Kurulu'na verilen yetkiler kaldınl- mArkasıSa.l7,Sü.7'de DİEYEGÖRETÜKETİCİ FİYATLARIEKİM AYINDA YÜZDE 6.9 OLDU BII.Sayfada KatiYe bombalanclı:1 PKKAvrupa'da yinesaldırdı • Almanya'nın VViesbaden kentindeki bir kahvehaneye düzenlenen molotoflu saldında Selim Çevik adlı bir gurbetçi yanarak öldü. Kahve sahibinin Kürt oldugu, PKK'run istediği haraa vermediği için kahvesinin bombalandığı öne sürüldü. Almanya'da birçok kentte yoğunlaşan saldınlar, Londra, Strasbourg. Kopenhag, Bern, Viyana ve Oslo'da da gerçekleştirildi. Almanya Dışişleri Bakanı. PKK'nın yasaklanmasını istedi. Haber Merkezi - PKK'- nın tüm Avrupa'da Türk temsilcilikleri ve bankalar ile Türklere ait ışyerlenne karşı ginştiği sılahû saldın- larda 1 lcişi öldü, çok sa\ıda kişi yaralandı. Geçen hafta Doğu ıllerimizde eylemlen- ni arttıran PKK. saldınlan- nı dün Avrupa'nın büyük şehirlerine yönelttı. Al- manya'nın Wiesbaden ken- tindeki bır kahvehaneye düzenlenen molotoflu sal- dında bir kışi yanarak öldü. Özellikle Almanya'da bır- çok kentte yoğunlaşan sal- dınlar. hemen hemen aynı saatlerde Londra. Strasbo- urg. Kopenhag, Bern ve Oslo'da da gerçekleştirildi Türk temsilciliklenne karşı dün girişilen saldınlar ve bu olaylarda bir kişinin yaşa- rrunı yitırmeşi üzenne Al- manya Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel, PKK'nın Al- mArkastSa.l7,Sü.l'de ERZURUMDA4 PKK'LIÖLDÜRÜLDÜ M17. Sayfada 18banka, 1 kilisevepapazınevinemolotofatıldı IstaııİHil*da bombalı gece tstanbul Haber Servisi-İstanburda dün yine molotofkokteylli bir gece yaşandı. Kentin bazı ilçelerindeki banka şubelerine au- lan molotofkokteyllerinin patlaması sonucu bankamatiklerde yangın çıktı. Alarma geçirilen polis. saldın yapılan banka şubele- rinin çevresinde genış çapta operasyon başlattı. Dün akşam saat 20.00'den ıtibaren polis telsizinden. çeşitli bankalara aıt bankamatiklerde yangın çıktığı yolunda ıhbarlar geldi. Bunun üzerine harekete geçen ekıpler, adı geçen banka şu- belerine giderek kontrollere • Arkası Sa. 17,Sû. l'de Suriye'den PKK'ya karşı destek • Suriye Dışişleri Bakanı Faruk El Şara, dün göriiştüğü Türk heyetine, Türkıye'nin bütünlüğüne yöneiik terörist hareketlere karşı işbirliğjne haar olduklanm söyledi. AıNKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Suriye. Türkiyenin bütünlüğüne yönelik terörist hareketlere karşı işbirliğine haar olduğunu bildirdi. Baş- bakan Tansu Çiller'in mesajı- nı Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'a iletecek olan Türk heyeti dün Dışişleri Ba- kanı Faruk D Şara ile görüş- tü. • Arkası Sa.17, Sü. 2 de TERÖRÜN MALİYETİ 100 TRİLYON * 6. Sayfada