Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 9 EKİM1993 CUMARTESİ'
HABERLER
Kolkıvıhhama
yen içindekalmadı
• Esad Coşan'Ia Erbakan arasındaki aynlık gizli sakh kalmadı.
Örnegin Esad Coşan 1990'da bir toplantıda Erbakan'la neden
aynldıklarmı şöyle anlatıyordu:' Vakfımıza karşı tavır,
dergilerimize Karşı tavır, efendim, benim aciz naçiz şahsıma karşı
tavır. Sen nesin? Bulunmaz hintkumaşı mısın ki ben sana itimat
etmediğim zaman, kusurlu görmüşüm, şey yapmışım. Ben ne
diye sana uyayım.'
Necmettin Erbakan ile Esad Coşan arasında patlak veren ve kopuşla sonuçlanan kavga, yen
içinde kalan kınk bir kol gibi değildi. Erbakan parti çevresinde, Coşan müridleri arasında olup
bıten herşeyi açıkça anlatıyorlar. birbirlerini açıkça suçluyorlardı. Esad Coşan'ın 26 Mayıs 1990
— — _ , , tarihinde müridlerine yaptığj bir konuşma
R
K U R Ü L T A Y Ö N C E S İ ' bandınm bazı bölümleri, kavgamn düzeyini açık
. - seçik ortaya koyuyor:
C C A LJ D A D T İ O I t8 0 n a r e k a t ı n d a n s o n r a
?rfi W a r e
devreleri oldu,
r " l / \ n t / \ K I l w l v^tU sıkıntıJar oldu, partili yasaklamaları oldu, bu
™ • • * ' • • • " ' ' 1 W I ] s ı r a (
j a
bizim yurt içinde, dışında partiye muhabbet
eden kardeşlerimize eğitim çalışması olarak konfe-
rans olarak çeşitli faaliyetlerimiz oldu. onlara vö-
neük. O zamanlarda da parti bizim bir yan teşebbü-
sümüzdür, bizim bir parçamızdır, kardeşlerimizin
müessesesidir diye, o gözle destek olmaktaydık.
Hiçbir kimse 'Efendim, bu parti bizimdir. sizin de-
ğildır" diye 'bizi dışlayarak buna girişmez' diye dü-
sünüyorduk. Bizim >akfımızdan bazı kimseler. ka-
zara, tesadüfen bir rüccarın yanına gitmişler üç dört
sene önce, 'Biz demişler, Hak Yol için, talebeler icin
para topluyoruz, siz de katılır mısııuz? Yardım eder
misinizr demişler. Aldıklan cevap. 'Biz partiye so-
racağız, verilen cevaba göre yardım ederiz veya et-
meyiz, biz doğrudan doğruya bir yere yardım yapmı-
yoruz' demişler. Sormuşlar partiye. sonra da 'Ya-
pamayız' demişler, 'Bu vakıf bizim değil' demişler.
Yardım edilmeme durumu var. bizzat Necmettin
Bey Konya'ya geldiğı zaman bir buçuk sene önce.
'Efendim böyle iki şey olmaz, hem Hak Yol'a
vardım edeceksiniz hem Milli Gençliğe olmaz. Sa-
dece Milli Gençliğe yardım edeceksiniz' demıştir.
Yani vakfımıza karşı tavır. dergilerimize karşı
tavır, efendim, benim aciz naçiz şahsıma karşı
tavır. Sen nesin? Bulunmaz hintkumaşı mısın ki
ben sana itimat etmediğim zaman, kusurlu görmü-
şüm, şey yapmışım. Zaten ekseriyeti sağlaya-
mamışsın. tüm desteğimize rağmen yüzde 7'de
kalmışsın. 46 milletvekili artı üç senatörle Meclis'e
girmişken şimdi sıfıra indirmişsin, yani ben ne diye
sana uyayım?"
"Şimdi birçok insan hesap sormadığı icin şıman-
yor. çünkü bazı insanJar değişiyor, şımanyor. E>e-
ğişen ben değilim.
1990 >ılınm Ocak ayına kadar bütün kusurlany-
la bu kardeşlerimizi destekledim, adam olurlarsa
ılerde de desteklerim, doğru yolda giderlerse des-
teklerim. doğru yolda gitmezlerse babam olsa din-
lemem, sizi de dinJemem, doğru bildiğim şeyi yapa-
nm. Bile bile susmak olur mu? Onun çevresinde
hoca yok mu?
Avrupa'da hoca yok mu? Niye söylemiyorlar. Şuraya dil uzatmak İslami hareket değildir. ...Bi-
raz kusuru kendindegörsen! Biraz söz dinlesene, "Hocalardan şura kurayım da bocalardan başuna
bela mı alayan?" demiş Rıfat Boynukalın'a. Şurayı kabul etmiyor ki adam •
DOSTLAR TIYATROSU
GENCO ERKAL'dan (25 yıl sonra bir daha)
»EliNiN HAfifcA DEFTERİ
Oral Çaliflar v«
Halil Nebiler'in arastırması
AKHİSAR
NAZİLÜ
MUĞLA
ADANA
GAZİANTEP
MERSİN
NİĞDE
ANTALYA
14
16
18
21
23
26
28
31
Ekım
Ekim
Ekım
25 Ekım
Ekım
Ekım
Ekım
Ekım
Tel
Tel
Tel
446 02
313 1888
118 48
ŞEHİR TIYATROSU
ARI
Tel
Tel
SINEMASI
231 67 23
217 39
DEVLET TIYATROSU
MANİSA
AYDIN
KONYA
İSKENDERUN
ANTAKYA
KAYSERİ
DENİZLİ
15 Ekim
17 Ekim
20 Ekim
22 Ekim
24 Ekim
27 Ekim
30 Ekim
Tel: 231 93 45
Tel: 225 39 74
Tel: 500 207
Tel: 617 13 04
Tel: 214 61 67
ŞEHİR TIYATROSU
SANAT MERKEZİ
İMGE
UYURIKEN
IMRDILAR
Grup BARAN'ın
kurucusu, bestecisi ve solisti
ONUR AKIN ,n
Gözlerimde Bulut
adlı albümü
Müzikseverlerin
beğenisine
sunuyoruz.
Mutlaka dinleyin.
Yöneten ve Düzenleyen Selim ATAKAN
^ a p ı m : Nezih Kılıçkını
G.Dağıtım: IMEPA Müzik Yapım Paz.
İMÇ 6 Blok No 6204 Unkapanı/İstanbul
Tel: 512 30 9 2 - 5 1 3 22 37 Fax: 511 81 94
• Nükleer Ba$fıklar Nasıl
Yok Edilecek?
•Işıfc Hızı Geçiliyor mu?
•Bağışıkhk Hücrelerinde
Ouyarsızlık
•Evrenin RenkJeri
• SJberuzay Gerçekleşiyor
•Kaostan
Yararlanılabilir mi?
• Büyük Radyum Skandah
• Kinetik Sanat
• Freeman J. Dyson
•Herkes Bilgisayarca Bilmek
Zerunda mı? •Senkrooize
Kaos Devreleri
• Kalp Meseleleri
•Gökyüzünde
Ne Anyoruı?
Bılım.cc 292 Mecıdıvekoy BT.
Tel (02121243 5T86Fax (0212)24983 29
EKİM SAYISI BAYİNİZDE
40emekli subayRPyegîriyor• RP Genel Başkanı yann yapılacak kongrede partisine
büyük katılımlar olacağını, katılacaklar arasında TSK'dan
emekli 40 subayın da olduğunu belirtti. Erbakan kongrede
dört bayramın birlikte kutlanacağını söyledi.
R efah Partisi Genel Başkanı Nec-
mettin Erbakan, yann yapılacak
kongrelerinde 40 emekli subayın
pamlenne katılacağını açıkladı. Bu ara-
da Erbakan'ın partiye katılma davetini
aralannda tartışan Korkut ÖzaL .\li
Coşkun, Cemil Çiçek ve Abdulkadir Ak-
su'nun. birkaç gün öncesinden farklı
olarak yeniden partiye katılma eğilimi
içine girdikleri söyleniyor.
Necmettin Erbakan, MKYK top-
lantısının açılışında yapüğı konuşma-
da, iki gûndür büyük kongre hazırlanru
sürdürdüklerini bildirerek kongrede 4
bayramın birden kutlanacağını belirtti.
Koalisyon ortaklanyla ANAP arası-
nda bir fark bulunmadığıni savunan
Erbakan, gerçek muhalefeti partilerinin
yaptığını sövledi. RP Genel Başkanı
"RP bttgün iktidann kaptsındadır. Kim
söylüyor? Bütün Törki\ e, bütün yazariar
RP ikridarını konuşuyor** dedi.
Erbakan kongrede kutlanacak olan 4
bayramı şöyle sıraladı: "Kongrede parti-
mizin 10. Kuruluş yılın, Milli görüşün
parlamentoya girişinin 24. Yılını, parti-
nüze olan büyük katılımlan ve Refah"ın
iktidan devTalma bayraımm birarada
kutlayacağız."
RP lideri bir soru üzerine de partiye
katılacaklar arasında Türk Silahlı Kuv-
vetleri'nden emekli olan 40 komutanın
olduğunu açıkladı.
Ali Coşkun'un İstanbul Belediye
Başkanlığı'na aday gösterilmeyeceğini
soylenen Erbakan, başkan adayiannı
Korkut özal
• Korkut Özal, AJi Coşkun, Cemil Çiçek ve AbdüJkadir Aksu'nun
Erbakan'dan gelen partiye katılma davetini düşündükleri
öğrenildi. Erbakan, Ali Coşkun'un İstanbul Büyükşehir Belediye ;
Başkanlığı'na aday gösterilmeyeceğini açıkladı.
katılabileceğini açıkladı. Kesin duru-
mun ise pazar günü belli olacağını vur-
guladı.
Tekdal, Refah Partisi'nin 4. Kongre-
^^ni Erzurum ve Sıvas kogrelerinin de-
v amı olarak niteledi ve şunlan söyledi:
"Sevr soorasıiKİa Erzurum ve Sıvas
kongreleriyle ülke refaha erişti. pazar
günü yapılacak RP kongresinde de ülke-
nin tehlikeli gidişine son verilecektir.
Kongreye iyi bir taban araştuması sonu-
cu tek listeyle gitme)i düşünüyoruz. Ke-
sin durum pazar günü belli olacak. 9 ey-
lül iribanyla 1 milvon 594 bin 677 üyemiz
bulunuyor. Yd sonu iribanyla üye
savımı/ı 2 milyona ulaştırmayı amaçİı-
yoruz."
Ali Coşkun
Samsun'da olduğunu gibi halk anketiy-
le belirleyeceklerini söyledi.
Partiye katılımlar
Bu arada RP'ye katılacağı belirtilen
Korkut Özal'ın kurultaydan önce Er-
bakan'la son bir kez daha görüşeceği ve
partiye katılmayı Lartışacağı öğrenildi.
Özal'a yakın çevreler yüzde 80 ihtimalle
Özal'ın RP'ye katılacağını belirtiyorlar.
Özal'ın katılmasının ardından Cemil
Çiçek ve Abdulkadir Aksu'nun da onu
izleyeceklerine kesin gözüyle bakılıyor.
Ali Coşkun'un durumu ise farklı. Ali
Coşkun RP'nin İstanbul Belediye Baş-
kanı adayı olmanın garantisini elde et-
mek amacında. Bu garantiyi alarak
partiye katılmak yanlısı. RP'nin, şimdi-
ki İstanbul İl Başkanı Tayyip Erdoğan
ise böyle bir pazarlıktan pek hoşnut de-
ğil.
Çünkü kendisi belediye başkan adayı
olmak istiyor. RP merkez yönetimi ise
kurultaydan önce bu önemli isimleri
partiye katmak çabasında. Korkut
Özal ve arkadaşlannın katılmasıyla 4.
büyük kongrenin daha görkemli ola-
cağına inanıyorlar. Böyle bir katı-
lmanın paılamanın habercısi olacağı
fikri RP saflannda çok yaygın.
Refah Partisi Genel Başkan
Yardımcısı Ahmet Tekdal düzenlediği
basın toplantısında bu isimlenn partiye
Salonda sigara yasağı yok
Tekdal, açıklamasını şöyle sürdürdü:
"Tabii üyeleıie beraber kongremize
982 delege katılacak. Büyük kurul-
tayunıza Müslüman ülkelerden temsilci-
ler davet edildi. Katılımın fazla olmasuu
bekliyoruz. Salonda sigara içilmesini ya-
saklama gibi bir düşüncemiz söz konusu
değil. Zaten bizim toplantılanmızda ge-
nelde sigara içilmez. İçenieri salon dışına
davet edeceğiz."
Tekdal. pazar günü "İktidara yürû-
yoruz" mesajının venleceğini bildırdi.
27 mart yerel seçimleriyle RP'nin 'İkti-
dar yürûyüşû'nü başlatacağını. il, ilçe ve
belde bazında bin belediyeyi almayı he-
deflediklerini sözlerine ekledi •
Hilafetçi-yenilikçiçekişmesi• Erbakan ve arkadaşlan Nakşibendi Tarikatı'na dayanarak
siyasete atıldılar. Yıllarca bu tarikatın güçlerinedayandılar.
Muhafazakar ve hilafetçi bir söylem temel mesajlan oldu. Fakat
son yıllarda esen rüzgar Erbakan ve arkadaşlannı da değişime
zorluyor. Artan seçmen desteği, büyük şehirlerde yoğunlaşan
yeni taraftar kitlesi, eski mesajlarla yetinmiyor, partiye kentli bir
imaj kazandınlmasını istiyor. . .
Refah Partisi kapalı kutu. Tür-
kiye'de dinci akımlar da kapalı
kutu. Kimin hangi tarikata, han-
gi seyhe bağlı olduğunu saptaya-
bilmek oldukça zor. Çünkü bun-
lar gizli tutulur.
Erbakanın Nakşibendi Şeyhi
Zahid Kotku'ya intisabı ve ondan
icazet alarak partiyi kurduğu ol-
gusu bile yaalara ve açık konuş-
malara hiçbir zaman döküünez.
Bunlar, hep bir sır perdesi altında
gizlenir. Dinci siyasi cereyanlann
Türkiye'de gizlilik perdesi arkası-
na saklanmasında geçmiş siyasi
deneylerin bü>ük bir rolü olduğu
söylenebilir. Çünkü, cumhuriye-
a'n ilanıyla birlikte. hilafel ve
saltanat yanlılanyla Kemalist
yönetım arasında kıyasıya bir
iktidar kavgası sürer, Kemahstler
dinci cereyanlara yıllarca göz
açtırmazlar.
Dinci akımlar bu yüzden fıkir-
lerini alttan alta savunmayı gele-
nek haline getirirler. Örneğin çe-
şitli sağcı partiler içinde hangi ta-
rikatın bulunduğu, hangi şeyhin
hangi partiyi desteklediği hiçbir
zaman kamuoyuna açıklanmaz.
Ama tarikat üyeleri ve taraftar-
lan şeyhlerinin mesajını gizlice
alır, kimi destekleyeceğini öğre-
nirler.
Refah Partisi geleneği, fslami
cereyamn ilk açıktan siyaset sah-
nesine çıkış örneği. Ba^ına epeyce
dertler geldi. Liderleri tutuk-
landı. daha önceki partileri ka-
patıldı. Erbakan ve arkadaşlan
Nakşibendi Tarikatı'na dayanarak siya-
sete atıldılar. Yıllarca bu tarikatın
güclerine dayandılar. Muhafazakar ve hi-
lafetçi bir söylem temel mesajlan oldu.
• Refah'ın geleneksel çizgisi Osmanlı Imparatorluğu'nu yani
saltanat ve hilafeti savunmaktır.İstanbul Milletvekili Hasan
Mezarcı bu geleneksel saltanatçı ve hilafetçi eğilimin en açık
sözlü temsilcisi. Mezarcı, açıktan Osmanlı dönemini savunurken
Kemalizmi ve cumhuriyeti eleştirmekten de geri durmuyor.
Mezarcı partinin kitleselleşmesi eğilimine karşı çıkanlardan. O
İslami muhafazakar motiflerin ön plana çıkmasını savunuyor.
Refah'm 'kentiikşmesi'ni savunanlar çoğalıyor. 'Çarşaflılar' kadar 'başı acıklann da desteğinin sağlanmasına çalışılıyor.
li eğilimlerdeki topluluklann birarada ya-
sayabiteceği bir toplum şeması öneriyor-
du. Parti içinde 'tslamın sivil topluınculan'
denilecek ciddi bir binkim yoktu. Seçımler
sırasında Bahri Zengin gibi düşünen baa
Fakat son yıllarda esen rüzgar Erbakan ve tslama aydınlar, Refah Partisi'nin Tûr-
qrl-
a/)»c!ann(^!l Hpmcımp 7nrlnvnr Arfan Lnf'în nnMİı-; \Af~'D ,la •ıiıT,<Lınn **«*1*.'arkadaşlannı da değişime zorluyor. Artan
seçmen desteği, büyük şehirlerde
yoğunlaşan yeni taraftar kitlesi. eski me-
sajlarla yetinmiyor, partiye kentli bir imaj
kazandınlmasını istiyor. 1991 secimlerin-
de Refah Partisi, alışılmadık secim slogan-
lan ve kendilerince çok ileri sayılacak me-
j l l k k D ü i
keş'in partisi MÇP ile ıttifakma tepki
göstererek partiden aynlmışlardı. Bahri
Zengin Genel Başkan Yardımcısı olması-
na ve seçim kampanyasındaki etkin ça-
basına rağmen parti merkezine yakın sayı-
lmayan bir kişi olarak biliniyordu. O, par-
tinin yumuşak imajlı. ama etkili olmayan
I b l ' d bi ö i i i d i
Genel Merkez'de pek etkili olduğu söyle-
nemezdi.
Refah Partisi'nin bir kitle partisi ol-
sajlarla kamuoyu önüne çıktı. Düzeni ve İstanbuî'da oturan bir yönelicisiydi.
eleştiriyor,anti-emperyalistsloganlarkul- ~ •-- -
lanıyor, fikir özgürlüğünü savunuyor,
modern giyimli kadmlar seçim afişlerinde
boy gösteriyordu.
•Bu bir değişim ihtiyaanın saptanması
ve yavaş yavaş dile getirilmesiydi. Refah
Partisi kurmaylan; şehirlereakın eden, ge-
cekondularda ve büyük şehirlerin varoş-
lannda toplanan kitleyi önemli bir seçmen
potansiyeli olarak görüp onlara yöneldi-
ler. Slogan ve mesajlann değişmesinde bu
saptamanın önemli bir rolü oldu.
da bu eğilimde olduğu söylenebilir. İstan-
bul Milletvekili Hasan Mezarcı bu gele-
neksel saltanatçı ve hilafetçi eğilimin en
açık sözlü temsilcısi. Mezarcı. açıktan Os-
manlı dönemini savunurken Kemalizmi
ve cumhuriyeti eleştirmekten de geri dur-
muyor. Orduyu ve devletin üst kademele-
rini rahatsız edecek düzeyde saldırgan bir
üslup kullanması Erbakan ve arkadaş-
lannın da tepkilerine neden oluyor. Parti-
nin başını belaya sokacağından endişe
ediyorlar. Bütün bu çıkışlanna rağmen
Mezarcı ve arkadaşlan parti içinde kal-
mayi gerekli görüyorlar. Erbakan da on-
lan eleştirmesine rağmen, ilişiklcn kopa-
racak bir tutum içine girmiyor. Mezarcı
partinin kitleselleşmesi eğüime karşı cı-
233 97 38
24O 84 74
İslamın 'Sivil toplumculan'
Son seçim kampanyasının ardındaki
isim Refah Partisi Genel Başkan
Yardımcısı Bahri Zengin'di. Zengin de
Genel Başkan Erbakan gjbi mühendisti.
Refah Partisi saflan onu bir mühendisten
çok fikir adamı olarak lanıdı. Bahri Zen-
gin, Refah Partisi yönetimine sunduğu
anayasa taslağı ve çeşitli forumlarda sa-
vunduğu çok hukuklu toplum önerisiyle
dikkat çekti. Zengin. her bireyin kendi is-
tedıği hukuk düzeni içinde yaşamasını öz-
gürlüğün temeli olarak görüyordu. Ke-
malist. kendı hukuk düzeni i<?nde; Müslü-
man, kendı hukuk düzeni içinde, Komü-
nist, kendi hukuk düzeni içinde yaşamalı
ve topium bu farklı hukuklann birliğin-
den oluşmalıydı. Zengin, bu göriişlerini
bir anayusa taslağı olarak hazırladı ve
parti yönetimine sundu. Parti yönetimi
Zcngin'in görüşlerinc ve önerilcrinc karşı
scssiz kaldı. Zcngin'in iddiasına görc Gc-
ncl Başkanı onun görüşlcrinc katılıvordu.
Zengin, sosyal-dcmokratlann vc sosya-
lisllcnndeioplanlılannakalıhyorveçeşil-
on seçim kampanyasının ardındaki isim Refah Partisi Gene]
Başkan Yardımcısı Bahri Zengin'di. Zengin'in, RP yönetimine
sunduğu anayasa taslağı yeçeşitli forumlarda savunduğu çok
hukuklu toplum önerisi "İslamcı Sivil Toplum' tezi olarak
yorumlandı. Zengin, devletin adım adım küçültülmesini ve sivil
toplum inisiyatifınin ön plana geçmesini sin
masına en yatkın kanadının öne çıkan is-
minin Bahri Zengin olduğunda herkes itti-
fak halinde. Zengin. devletin adım adım
küçültülmesini ve sivil toplum inisiyatifi-
nin önplana geçmesini de kararlılıkla sa-
vunuyor.
Refah Partisi'nin geleneksel çizgisi Os-
manlı Imparatorluğu'nu yani saltanatı ve
hilafeti savunmaktı. Yıllarca bu eğilim
partiye yön verdi. Erbakan vc arkadaşlan
da böyle bir temel üzerine oturdular.
İslam cephesinin en önemli özelliklerin-
den biri Osmanlra olmasıydı. Cumhuriye-
tın kurulmasıyla birlikte Islanıiyctın haskı
altına alındığı ve dın duşmanlığının baş-
ladığı inancı bu akımlann tümünün ortak
kanaatiydi. Atatürk ve komünizm onlar
için haş lehlikeydi. Komünizmle mücade-
lc derncklcri cn öncmlı örgütlcnmc modeli
olarak yıllarca İslamcı akımlann sığınağı
oldu.
Refah Partisinin geleneksel !ah;ınının
kanlardan. O İslami muhafazakar motif-
lerin önplana çıkmasını savunuyor. Mc-
zarcı'nın parti yönetimine bir eleştirisi de
Kün meselesin'de. Mezarcı. İslami bir te-
melde Kürtlerle Türklerin birliğinin
önemli olduğunu söylüyor ve devletin o
bölgedeki politikalanna karşı gkıyor.
Parti yönetiminin insan haklannagereken
önemi vermcdiğıni belirtıyor. Partinin tu-
tucu kanadının en bclırgin ismininin Ha-
san Mczara olduğunda hemen herkes
hem fikir.
30 yıldır hemen hemen aynı ekipie siyasi
mücadclc yürüten Erbakan. yıllarca yüz-
de 8'lcri 10'ları geçmeyen bir oy potan-
siyclinesahipoldu. Bu oy potansiyeli daha
çok tutucu, geleneksel İslami oylardı. Ta-
rikal temeli bu oy potansi>elindc önemli
bir rol oynuyordu. Böylesine bir oy leme-
linc oturmak Erbakan ve arkadaşlannın
siyasi ve fikri vöneiimlerini de belirliyor-
du. Ancak son >ıllarda artan oy potansi-
yeli, şehirlerde yeni oluşan oy tabanı Er-,
bakan ve arkadaşlannı yeni arayışlara itti.
İslamcı aydınlar buna 'kentli parti olmak
1
adını veriyorlar. Daha önce kırsal kökenli
oylann ve kasabalann partisi olarak bili-,
nen RP. şimdi hızla büyük şehirlerden oy
alıyordu. îstanbul'da büyük şehir belediye •
başkanlığını kazanmak noktasına bile ge- >
linmışti. ama böylesine bir büyüme kaçı-,
nılmaz olarak. eski mesaj ve söylemleri de-
ğiştinneyi gerektiriyordu. DYP ve
ANAP'tan katılmalar bu eğilimi daha da '<
zorluyordu. İşte bu zorlama altında Erba-
kan ve arkadaşlan farklı mesajlar vermeyi;
gerekli gördüler. Eskiden Anıtkabir'e put •
diye karşı çıkan bu partinin Genel Baş-.
kanı 10 kasımlarda herkesten önce Ata-;
türk'ün huzurunda yenni alıvordu. Bunu;
benzer açıklamalar ve tutumlar izlivordu.-'
Erbakan "Biz gerici değil ilericiyiz, deği-ı
şjmden >ana\ız" derken bu gelişimin;
mesajını venyordu.
Ancak siyasi çevrelerin ve parti dışı İsla-
mi çevrelerin genel yorumuna göre Erba-
kan hala politika yapıyordu. Yönünü bir
1
kıbleye, bir Anılkabiredönüyordu. Onun •
ne derecc samimi olduğu henüz kestirile-
mezdi. Pazar günü kurultayda vereceği
!
mesajlann önemli olacağını düşünenlerde ;
çoğunluktaydı.
Refah Partisi içinde üç cğılinn vardı. Bi-
risi değışimden. eokseslilikten >ana. sivil
toplumcu mes;ıjlar veren ve başını Genel
Başkan Yardımcısı Bahri Zengin'in çekti-
ği eğilim. Diğeri Has;ın Mezarcı tarafı- '
ndan temsil edilen tutucu. hilafetçi ve sal-
tanatçı eğilim. Erbakan ve arkadaşlan ve
parti merkezı yönetimi bu iki eğilimin
arasında orta yolu iemsıl ediyor Son ge-,
lişmeler onlan değişıme zorluyor. Şimdi'
bütün gözler partiye katılması beklenen
Korkut Özal, Ali Coşkun ve arkadaşla- -
nnda. Çünkü Özal ve Coşkun Avrupa'yla
iyi ilişkileri olan Batfya yakın mesajlar ve-'
ren ısimler. Bunlar Erbakan'ın gelenksel
Batı karşıtı politikalannı zorlayacaklar ve
RP eskı geleneksel çizgisini yürütmekte
iyice zorlanacak. Dini motiflerin yerini ik-
tisadi motifler alacak. RP büyürken so-
runlan da büyüyor •
Yann:
RP ve ttrgütlenmesl