Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4EKİM1993PAZARTESİ 10 EKONOMI TUKETICI Bu kısnasılısınacaksınız?Konutların ısıtılma sorununu çözerken öncelikle ısınma araçları ve yakıtlarını çok iyi tantmak gerekir. Konutların ısıtılmasmda büyüklük, ısı izolasyonu ve kullanılan yöntem büyük önem taşır. İzole edilmiş binalarda yakıt harcamaları yan yarıya düşer. İmkanlarınızı ve konutunuzun durumunu göz önünde bulundurarak Hûlya Genç*w yazısındaki ısınmayöntemlerinden birini seçebilirsiniz. Katı yakıtlı sobalar: Doğalgazdan sonra en ucuz ikinci ısınma yönlemidır. Yakılacak olan odun, kok veya linyit kömürünü zam görmediği yaz aylannda almakta yarar var. Depolanacağı yerin de knru ve serin olması önemlı. Odun çok çabuk ısıtmasına karşıhk sıcaklığı korumakta yeterlı olmaz. Kömür ise geç ve daha uzun süre ısıtır. Katı yakıtlarda yanma ısısınm büyük bölümüyle soba ve çevresi ısınır. Daha sonra ışınım ve taşınım yoluyla çevreyı ısıtmaya başlar. Isıtma alanı 60-70 metre kareyı bulur. Sobanın ıç donanımındakı anzalar ve kınk döküklerveriminidüşürür. Katalitik Sobalar: Her yöne hareket edebılen katalitik sobalann klasik. turbo, elektro ve uzaktan kumandalı olmak üzere dört ayn tipi var. Klasik ve Konutlarda olması ve tûketttmesi hara kirlia'ğine de neden olur. turbo modellerde ısı yalnızca LPG ile üretılir. Elektro ve uzaktan kumandah sistemlerde LPG'ye ek olarak elektrik enenisıyle ısınma sağlanır. Gaz kontrol sistemlı olanlar oksijen miktan azalırsa kendi kendini kapatır. Katalıtiklerbir dakika içinde en yüksek ısıtma düzeyine ulaşır. Küçük hacimli odalarda ve kapah yerlerde kullanıldığında baş ağnsı, mide bulantısı ve zehirlenme yapabilir. Doğalgaz sobalan: Temız ve verimli olur. Hacmi küçük olduğundan fazla yerkaplamaz. Bakımı kolay olur. Is, kurum, kül gibi artık bırakmaz. Doğalgazın ısı değeri fuel oile göre yüzde 20, kömüre göre yüzde 40 daha yüksektir. Merkezi sistem kazan dairesi bulunan konutlarda daire sayısı yükseldikçe daire başına düşen ücret azalır. Aylık harcama maliyeti ise diğer ısı kaynaklan içinde en ucuzudur. Sıvı yakıtlı sobalar: En küçük gaz sobalan 20 metre kareyi, en büyükleri 60-70 metre kareyı ısıtabıhr. 10 saat boyunca yakılan küçük sobalar 2.5 litre gaz harcarken, büyük hacimli olanlar aynı sürede 4 litre harcar. Elektrikten sonra en pahalı ısı kay nağı olarak bilinir. Elektrikli ısıtKilan Elektirikli radyotör kaliteli sacdan yapüdığı için ısısını uzun sürekorur. Normal, fanlı, program saatli modelleri bulunur. Seyyar tekerlekleri yardımıyla hareket eder. Çelikten yapılmış fanh ve fansız tiplen bulunan kablolu elektrik sobalan çok hafıf olduğu için her yere taşınabılır. Bunlar ısınan havayı çok sen şekildeçevreye yayarlar. Ancak ısının uzun süre korunması mümkün olmaz. Yamalı giysimodaoldu / İngıltere'de modacılar yeni bir akıma imzalannı aıtı: Eskigiysilerinizi atmaytn, sökün, yeniden kullanım için dikin, birbırine ekleyıp giyin. Avrupa'da son üç yıldır yaşanan ekonomik bunalım. ışsizlik, insanlann satın alma güçlerinin kısılması daha ucuz tüketim olanaklan sağlayan bu tür yeni akımlann ortaya çıkmasına nedenoluyor. "• k> Asünda modanın dogasında giysilerin ömrünün kısa olması var. Modacılar, hermevsim bir renkten ötekine, uzun boydan kısa boya. kısacası bir seçenekten ötekine sıçrar durur. Böylece tüketim seçeneklerinın her yıl değişmesını sağlar. Ama İngiltere'de yükselen bu yeni akım modanın özüne uymuyor. tnsanlann ekonomik sorunlannın yanı sıra çevreye de önem veren birkaç modacı, eski giysilerin yeniden kullanımını sağlayan bu yeni akımın öncüleri oldu. Bu modanın temelinde atık hale gelen gıysinin hammadde olarak kullanılması yatıyor. Modacı Jakkı Moase'ın ve Scrap Scrap (Hurda Hurda) adlı şirketinin felsefesi "Hurda ve yeniden kullanım". Moase'a göre eski bir gıysinin bir parçası bir hayır kururnuna ya da giysi bankasına verildiği andan itıbaren atık olmaktan kurtuluyor ve ömrü uzuyor. Bu yılın modası kahverengi. Scrap Scrap şirketinin temel olarak kullandığı renk de aynı. Moase bunun bir rastlantı olduğunu, kahverengiyi seçmelerinin nedeninin kışın çok kullanılmasından kaynaklandığını söylüyor. Kahverenginin yanı sıra kişisel seçiminize göre her renkten kumaşı bir araya getirip yararlanabiliyorsunuz. Telefonla riskliTelefonla alış veriş yönteminde bilmeniz gerekenleri özetledik: • Hangi üriinler \ar? Piyasaya yeni çıkmış urünler özellikle revaçta. Medya araalığıyla yapılan kampanyalarda otomobilden eve, beyaz eşyadan konuşan sözlüğe kadar her şeyi bulmak mümkün Çocuklann zevkle oynadığı game boylar, mutfak yardımcısı aletler, tavalar, tencereler, ev eşyalan ve temizlik gereçleri ilk sıralarda gdiyor. • Nasıl satılıyor? Satışlar Türk Ticaret Kanunu'na uygun olarak gerçekleştirihjor. Aynca Merkez Bankası'nm kampanyalan denetleyentebliğve düzenlemeleri de var. Telefonla ürün pazarlamada ödemeler peşin yapılıyor. Kampanyalı satışlarda üretici fırmaya borçlanılıyor. Konut ve araba kampanyalannda ise tüketıci bankaya veya üretici fırmaya borçlanıyor. Kampanyalı satışlarda beğenilen ürüne ait formlardoldunıluyor. • Nelere dikkat edilmeli? Öncelikle alış veriş yapılan firmanın güvenılirliğini araştırmak gerekir. Tükeücinin satın almak istedıği ve beğendiğı ürün hakkında inceleme yapması ve doldurduğu formlan dikkaılıce okuması kendi avantajına olur. Tanınmış pazarlama kuruluşlannın admı kullanarak taklit mal satanlara karşı da uyanık olun. • Hata oluvor nrn? Tüketicinin istedıği ürünun kodunu yanlış vermesine sık rastlanıyor. Posta adresinin eksik ve yanlışlığı da sorun yaratıyor. Bu durumlarda telefon numarasını bırakmış kişiler aranıyor, adres düzeltılivor. Telefon numarasını bırakmamışsa tüketicinin tekrar araması beklenıyor. Beğenilen ürünün gerçekten istenilen standartlara uygun olmama sorunu da yaşanıyor. Bu nedenle üriinü satın almadan önce iyi bir ardştırma yapmak gerekıyor. TüketicideA Tuyutnuzor Avrupa Topluluğu'na üye ülkelerde tüketici haklan yıllar önce koruma altına alındı. Ancak tek pazar hedefıne doğru hareket eden Topluluk bütünündeaynı koruma henüz sağlanamadı. BenrUtLarmmn'in yazısı gelinen son noktayı özetliyor: Ymrtn w*mohtemkT Tüketicinin korunması yönünde artan baskılar, AT yetkililerini yasal düzenleme yapmaya zorluyor. Bütün ülkelerde geçerli olacak genel yaptınm kararîannın alınması kaçınılmaz hale geldi. Özellikle köıü niyetli satıcı, pazarlamacı veya dolandınalara karşı tüketicinin korunması hem Topluluga üye ülkelerin hem de genel anlamda TopTuluğun duyarlı olması gereken bir konu. Avrupa'daki tüketicilerin en büyük korkusu mallann serbestçe alınıp saülabileceği ve pazarlanabileceği tek pazarda kendilerinin korunması konusundaki kurallann yetersız kalması. Danimarka Endüstn Bakanlığının tüketici konulanndaki uzmanı Lars Bay " AT içinde yasal bir düzenlemeye gitmek konusundaki taleplerçok güçlü. Topluluk yetkililerinin bunu dikkate alması gerekir" uyansını yaparak özellikle İspanya ve Portekiz'in bu konuda ısrarh olduğunu vurguluyor. BM gûıücu dmrum ne? AT şu ana kadar tüketicinin korunması konusunda birdizi kural koydu. Ancak bu kurallar smırb ve yetersiz kalıyor. Bugüne kadar kurala bağlanan, gıda katkı maddelen. paket turlar, kapıdan satışlar, mali hizmetler. yanıltıcı reklamlar.çocuk oyuncaklan veTV reklamlan gibı konular tüketicilerin haklannı korumakta avsbergin ucubiledeğil. Aynca praükte nasıl hayata geçirilecekleri de belirsiz. Örneğin Tek Pazar içinde bır Fransız'ın İtalya'dan ısmarladığı mal istedıği gibi çıkmazsa nasıl bir yaptınm uygulanacak belli değil. AT yetkililerinin bu görüşlere karşı savunması "Kurallar koyuyoruz. Bunlar daha başlangıç" şeklinde. Yün kazaklar özenisterYün kazaklar hakkında merak ettiklerinizi yazımızda bulabilirsiniz. • Nasılolmalı? Öncelikle markaya güvenmek gerekir. Hakiki yünden \apılmış iplik yakıldığında kül bırakmaz. Sentetık veya farklı kanşımlann bulunduğu ipliklerin külü olur ve büzüşür. Dıkış yerinden çıkaracağınız küçük bir parçadadeneme yapabılirsınız. Katışıksızyün kazaklar formunu kolay kolay kaybetmez. • Nasıl seçmeli? Dokuma hatasının bulunmamasına ve dikişlerin düzgün olmasına dikkat edın. Yaka kısmı ne çok sıkı ne de çok gevşek olmalı. Kiloluysanız parlak, cesur ve dikkat çeken renklerden uzak durun. • NasriKonımah?Sıksık yıkamayın. Terlediğmiz zaman kısa bir süre havalandınn. Yağ ve yemek lekelerini çıkarmak için benzine batınlmış pamuk kullanın. Benzınin uçması için talk pudrası dökün. Çamur lekesinin kurutulduktan sonra ufalanması gerekir. Daha sonra üzeri sirkeli su ile silinir. Mürekkep lekesini rakı ile tamponlayarak çıkann. Czerine tuz, şeker ve limon ilave edin. Daha komplike lekelerde kazağınızı kuru temızlemeve verin. • Nasıl yıkamalı? Kesinlikle çamaşırmakinesineatmayın. 1lık suda. sabunla ve çitilemeden elde > ıkayın. Hafıfçe sıkarak, sulannın akmasını bekleyin. Düzbir zemin üzerine sererek kurutun. NE,NEREDE, KAÇA* UZMANINDAN UYARI KöMÜRCÜ Derviş Erdoğmuş AlışverişteuyanıkolunMaden işletmeciliğinden sonra 10 yıldır kömür pazarlamasıyla uğraşan Derviş Erdoğmuş kömür alırken uyanık olmanıa ve hakkınızı korumanızı söylüyor. Özellikle apartmanlarda kapıcı araalığıyla kömür almanın yüzde yüz aldatılmak anlamına geldiğini savunan Erdoğmuş, yöneticilerin fıyat pazarlığmdan, tartıya kadar her aşamada işin başına olması gerektiğini hatırlatıyor. Erdoğmuş'a göre kömür almanın püf noktası nereden geldiğini kesin olarak öğrenmek "Çanakkale-Çan. Bolu, Bursa,Tekirdağ-Saray ve Şile kömürlerinin tstanbul'a girişi yasak" diyen Erdoğmuş, tstanbul için temız yüklenmesı kaydıyla Kemerburgaz Ağaclı kömürü ile ıthal linyit ve koklan öneriyor. "Kemerburgaz kömürünün yüzde 80'i kalıtelidır. Yüzde 20lık bölüm ise uzmanını bıle aldatacak kadar kömüre benzeyen kistlerdır" diyen Erdoğmuş, kömürün daha madendeyken ayıklanması gerektiğini hatırlatıyor. Ucuza ıtıbaretmenın aldanmayla sonuçlanacağını söyleyen uzmanımız, büyük kömürün iyi olduğu görüşünün de yanlış olduğunu savunuyor. "40 santimden büyük kömürlerin satılması yasak" hatırla'masını yapan Erdoğmuş, ıslaklığın bir tek kok kömürlerinin kalitesini düşürdüğünüsöylüyor. Uzmanımıza göre kömür alış verişinde dikkat etmeniz gereken diğer bir konu da doğru tartı kullanilması. "Satıcı siz nerede ıstersenız orada tartmak zorundadır" diyen Erdoğmuş, tartı bulma işini satıcıya bırakmak yenne alıcının üstlenmcsim ıstiyor. • KEÇELtKALEM - Kırtasiyecilerden alabıleceğiniz Johann Faber'in 3'lüleri 10 bin lira, 6'lılanl3-17bınlira, 10'lulan 20-25 bin lira. Carosello'nun 12 tanesi 20 bin liraya, 24 tanesi 50-60 bin liraya satılırken, Caroica marka kalemlerin 12 tanesi 25 bin lıradan, 36 lanesi 70-75 bin lıradan alıcı buluyor. Futunsm marka olanlar 12 tanesi 25-30 bin lira, 24 tanesi 60 bin lira. Johann Faber'in sıyah, kırmızı ve lacivert kalemlerini 2 bin liradan tek tek satın alma şansınız bulunuyor. .IKÂYET KUTUSU ESIN SUNGUR Mesleklerden meslek seç! Enflasyon vegeçim darhğmm dayatması dışında 1980 'den sonra cantanan girişimciiik ruhu da insanlarıyeni işlereyöneltti. Özelliklekadınlar evde oturmak yerine birmeslek öğrenip kendigeçimini sağiamayı tercihediyor. Geçen haftalarda tüketicisayfasında yayımladığtmız estetisyen Zerrin Meriç 'in öyküsü de bu nedenle ilgi çekti. Tekel'deki memuriyet görevinden emekliolan Zerrin Hanım LCC kursuna katılarak yeni bir mesleğe adım atmıştı. Adana 'dan yazan Hatun Emaynı seçme şansına nasıl kavuşacağını soruyor. Mektubunu birlikte okuyalım: Her ne kadar Şikayet Kutusu'na yaayorsam da amacım bir istekte bulunmak. Cumhunyet'in 20 Eylül 1993 tarihli sayısında tüketici sayfasında yayımlanan Zerrin Meriç'in 'Epilasyon sabır ister' başlıklı yazısmı okudum. Zerrin Hanım'ın LCCden eğitim aldığından söz ediliyordu. LCC nedir? Nerededir? Bu konuda eğitim vermek için koşulu ve ücreti nedir? Bunlan öğrenmek istiyorum. L isans Kültür Merkezi'nin (LCC)kurucusuYusuf Üstüneriekonuştum. 1961 yıhndan beri Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyet gösterdiklerini anlatan Üstünel, yabancı dilıe başladıklan eğitim programını bugün, müzik. bale, mankenlik ve zerafet, makyaj. manikür, cilt bakımı, iç mimari ve dekorasyon, modelistlik, stilistlik, batik-vitray, grafik sanatlar, sahne ve plastik makyaj ile diksiyon kurslanyla genişlettiklerini belirttı. Kurslara 14yaşındanbüyükve ilkokul mezunu olan herkesin katılabileceğini vurgulayan Üstünel, şu anda sadece İstanbul'la sınırlı olan eğitim programlannı Anadolu'ya yaymaya karar yerdiklenni açıklayarak. "Anİcara ve İzmir'de şube açmayı planlıyoruz. Güney bölgelerinden de talep geliyor" dedi. Üstünel'in LCC ile ilgili verdiği diğer bilgiler şöyle: "Makyaj. mankenlik, cilt bakımı, diksiyon gjbı kurslanmız hafta ıçi 3 gün veya hafta sonlan ıkı gün olmak üzere4ay sürüyor. Bunlann ücreti 4ile 5.5 milyon arasında. Ancak makyaj vecilt bakımında avrupa malzemeler kullanıldığı ıçın ücreti 8 milyon 400 bin lira olarak belirledik. Ödemeler 5 eşit taksitte yapılıyor. Peşin ödemeye ise yüzde 15 indirim yapıyoruz. Modelist ve stilistlik kurslanmız 8 ay sürelı. 8 milyon lira ücretli. tç mimari ve grafik kurslan ise 8 aylık iki dönem alınarak 2 yılda tamamlamyor. Ücret yine 8 milyon lira dolayında. 2 yıllık kurslann dışında kalanlar için yoğunlaştınlmış 3 aylık yaz kurslan da bulunuyor."Kursu tamamlayanlara verilen sertifıkalann Milli Eğitim BakanhğVnın onayından geçtiğini hatırlatan Üstünel, mezunlann kendi işyerlenni açabileceklerini söyledi. Kursa kayıt yaptırmak için nüfus cüzdanı örneği. ikametgah belgesi. savahk kağıdı. 3 fotoğraf ve diploma gerekiyor. Tüplerde depozito sorunu nen herkesin kullandığı tüpgazlarda sorun bitmiyor. Gazarabalannın gürültüleri, korsan tüpler, depozito hepsi sorun. Okuyucumuz Hatiem J»ox*«p«depozıto konusuna çatmış. Servis hizmetlerinden memnun olmadığı için 2 adet Milangaz tüpünü geri vermek isteyen Hatıce Hanım, bayı depozito makbuzunu sorunca şaşırmış. Bayi, tüp bedelının makbuzdakı tutar üzerinden geri ödeneceğini açıklayinca şaşkınlığı daha da artmış. Yıllar önce ödediği paranın bugün hiçbirdeğerinin kalmadığını, geri ödemenin bugünkü depozito miktan üzerinden yapılması gerektiğini anlatmış, ama dinletememiş. Mektubunda 'Müşteriden depozito olarak topladıklan parayı yıllarca faizsiz kredi olarak kullanıp^ haksız kazanç elde ediyorlar* yorumunu' yapan okuyucumuz benden yardım istemiş. Milangaz'ın satış bölümünden Bülent Arda'yı aradım. Muhasebe kayıtlanndaki zorluk nedeniyle bütün tüp firmalannın depozito iadelerinde aynı yöntemi izlediğini belirten Bülent Bey, "Kanunaaykın davranamayız. Hesaplanmıza ne kadarhk para gırdiyse, o kadarhk geri ödeme yapabılinz"dedi. Okuyucumuzun sorununu çözmek için evine ekıp gönderen Bülent Arda. tüp iadesi yerine değiştirme yoluna gitmiş. Okuyucumuzun 10 litrelik olduğu için farklı dedantörle çalışan ve sorun yaratan tüplerinden biri ücretsiz olarak 12 litrelik tüple değiştirilmiş. Sümerbank sevgisi ÖzelleştirilmesiiçinformülüzerineformüldenenenSümerbank'ınhalktaki'Sağlam mal üretir' imajıyara alsa bile halayok olmadı. Özellikle ayakkabı ve deri eşyada Sümerbank ürünlerifıyatlan da uygun olduğu için tercih ediliyor. Ancak imajı varaımak kadar korumanmdazor olduğunu unutmamak gerekir. Okuyucumuz Gûlmevin Yüeel *in başma gelenler Sümerbank 'ın bu gerçeğigözardı ettiğinigösteriyor. Geçen yıl tstanbul'da okuyan kızım için İzmir Sümerbank'tan tekerlekli bir valiz aldım. Görünüşü sağlam ve şıktı. Ilk sorun anahtann uymaması oldu. Mağazayagötürdük. 'Bizmemuruz. ne yapabiliriz' yanıtını alınca kabullendik. 80 santim büyüklüğündeki valizi doldurup kızımızı İstanbul'a gönderdik. Ancak yolculukta valizin sapı kopmuş. Belki fazla doldurmuşuzdur deyip üzerinde durmadık. Bu yıl daha küçük bir valiz almayı düşündük. Yine Sümerbank'tan aynı valizin 40 santim olanını aldım. Sapının 80 santimlik büyük valizle aynı olduğunu görünce bir imalat hatasından kuşkulandım. Çünkü aynı sap küçük bir valizi taşır, ama büyük bir valizi asla taşıyamaz. 9 O kuyucumuzun sorununu Sümerbank'tan Hüseyin ÇakırBey'eilettim. Fabrikasyon üretimlerde kullanılan malzemenin ünı versitede defalarca testten geçirildikten sonra seçildiğini anlatan Çakır. üniversiteden olur raporu alınmadan üretime geçilmediğini vurguladı. Özellikle valizlerde malzemenin çekme gücünün testlerle saptandığını, valiz büyüklüğüne uygun kalınlıkta sap kullanıldığını söyleyen Çakır, okuyucumuzun valızinde teknik hatadan kaynaklanan bir zayıflık bulunabileceğini, bunu saptamak için de valizin incelenmesi gerektiğini vurguladı. Durumu ilettiğim Gülsevin Hanım valizi Hüseyin Bey'in istediği yeregöndereceğini belirterek, hatalı sap seçildiği görüşünü hala değiştirmediğini söyledi. Başvurulanmzı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKÂYET KUTUSU Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu-İST adresine veya 512 05 05 'e bektiyoruz.