Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28EKİM 1993 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER Cumhuriyetdönemi hukuk devrimi Cumhunyetın hukuk devrimi. Turk toplumuna uluslaşma, Türk devletıne demokratık ve laık olma nıtelığını tanıyan, butun ınsanlann bırey olarak kendını koruma ve gehştırmesıne hukuksal olarak olanak veren bır yonetım bıçımının başlangıcıdır Prof. Dr. AYSEL ÇELİKEL B u yıl Cumhunyetımızın 70 yılını kutluyoruz 29 Ekım 1923 gunu. saat 20 45'te. 1921 Anayasasfnın devletın vonetım bıçımını behrleven 1 maddesının sonuna "Türkiye devletınin hükümet şekli Cumhuriyettir" tumcesı eklene- 1 rek. yaklaşık 600 yıllık hanedan yone- tımıne son venbp, kaynağını ulusal (mıllı) egemenhk"ten alan bilim'e ve laik hukuka dayanan bır devlet vonetı- ; mıve hukuk sıstemi kabul edıldı ; Ataturk Turkıye Cumhunyetı'nı ! kurarkendevleün ve toplumun gerek- ] sınımlenne (ıhtıyaçlanna) yanıt vemıe nıtehğını yıtırmış olan bütun hukuk kurallanm ve kurumlanru 'devnmler' ı yolu ıle değıştırmıştır Bu devnmlenn yapılması da doğal olarak hukuk yolu üe olmuştur Hukuk Devnmı, hem kışıler arasm- dakı yaşam (hayat) ıbşkılennı düzen- leyen özel hukuk kurallan ve bunlara da>alı kurumlann oluşmasını hem de kamusal alanda devletle kışı arasında- kı uyuşmazlıklan düzenleyen çağdaş yasalann kabul edılmesı ve sıyasal- hukuksal olarak hukuk devleü kavra- mını ıçeren bır yonetım sıstemını kap- samaktadır Hukuk Devnmı, Ataturk devnmle- nnın çekırdeğı ve hareket noktasıdır Hukuk Devnmı, laık hukuk, laık sıya- sal, kulturel, ekonomık ve toplumsal yaşamın ulkemızde egemen olmasının anahtan olmuştur Bu nedenle Cum- hunyet donemının hukuk devnmıru laıklık kavramı dışında \e aynca ulu- sal egemenhk ve ulus-devlet kavram- lan dışında duşunmek de olanaksız Demokratık yonetım, seçılmış bır parlamentonun otesınde, hak ve oz- gurluklenn guvencesını oluşturan hukuka bağb devlet kavramıru ıçeren bır rejımdır Bu kavram her kademe- dekı devlet organlannın ışlemlennm hukuka ve vargı denetımıne tabı oldu- ğu her konuda msan hak ve ozgurluk- lennın guvence altma ahndığı, yönetı- mın bütun eylem \e ışlemlenne karşı kışının yargı güvencesı altında yaşadı- ğı bır anayasal sıstemın \e hukuk du- zerunın varlığını şart koşar Bu sıstem- de kışı. tannnın \e onun adına bu hakkı kullanan padışahın kulu değıl bıreydır Egemenlığın kaynağı da tan- n değıl, ulustur KJŞI devletın tebaası olmayıp, vatandaştır Uzun bır ınsanlık ve demokrası sa- vaşının sonucu olan hukuk devletı ya da hukukun ustunluğu ka\ramlan, kaynağını dinden almayan siyasal ve hukuksal bır devlet sısterrunın varbğı halınde yaşama geçınlebılırdı \ akla- şık 400 yılhk bır toplumsal değışmenın urunu olan demokrasıye ulaşmak ıste- yen Turk toplumu bu donuşumu çok kısa bır surede ve başlangıçta baa oto- nter onlemler yolu ıle yapmak zorun- da kalmış ve Cumhunvetın kuruculan tarafındanboyleuygulanmıştır Cum- hunyetımızın ılk kurulduğu yıllarda bugunku anlamda hak ve ozgurlukle- re yetennce ver vermemesı yenı siya- sal ve hukuksal reıımın y anlış olmasın- dan değıl o donemın demokrası ve ınsan haklan anlayışından ve devnmcı ozellığınden kavnaklanmıştır V abancı Hukukun Benimsenmesr. Cumhunyet donemınde hukuk duze- nının çağdaşlaşması vonunde ılk hare- ket y ururluktekı Şer'ı Hukuk'un venı- lenmesı yonunde olmuştur Adalet Bakanlığı'nca 1923 te kurulan 'Ahkâ- mı Şahsıye Komısyonu ve "Vacıbat Komısyonu medenı hukukla ılgılı ko- nulann venıden ele alınması gorevını üstlenmıştı <\ncak bu gorev 'Ahkâmı Şer'ıve ve muhalıf olmamak kavdı ıle sınırlandınlmış bulunuyordu 19241u avlar ve sonrasında halıfebğın ve Şer ı Mahkemelenn kaldınlması. eğıtımın laıkleştınlmesı Turkıye Cumhunvetı - nın benımseveceğı dunva goruşunu açık seçık ortaya koyuvordu Şer ı Hukuka bağlı kalınarak yapılacak hu- kukun dev nmlerle bağdaşmayacağı açıktı Komısyonlann başanya ulaşma- ması ûzenne, Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt tarafından gorev lenne son venlerek laık bır medenı kanunun benımsenmesı voluna gıdıldı Sonuç- ta, Türk Medeni Kanunu, 17 Şubat 1926 da kabul edıldı ve 4 Ekım 1926 - da yururluge gırdı Bu vasavı. obur hukuk dallannda yapılan değışıklıkler ızledı Turk Medeni Kanunu, Cumhunvet donemı hukuk devrımının temel taşı- dır Bu yasanın ıkı temel ozellığınden bın laık ozy apısı (karakten), oburu ıse Türk kadınının ozgurleşmesını sağla- yan çağdaş ve eşıtlıkçı hukumlendır Ataturk un bütun devnmlen gıbı ka- dın haklan devnmı de dınarruktır ça- ğın evrensel değerlenyle tamamlan- mava ve butunlenmeye açıktır Sonuç: Cumhunyetın hukuk devrimi, Turk toplumuna uluslaşma Turk devletıne demokratık ve laık olma nıtelığını ta- nıyan, butun ınsanlann bırey olarak kendını koruma ve gehştırmesıne hu- kuksal olarak olanak veren bır yone- tım bıçımının başlangıcıdır Işte bu ozellığı nedenıvle, demokratık ve laık bır hukuk devletı yonetımı altında ya- şama ısteğı, bugun her zamandan da- ha çok, kadın-erkek. yaşh-genç butun ınsanlanmızın ortak ozlemı olmuştur Turk ulusu demokratık bınkımlen ıle gunumuzde hıçbır Islam ulkesı uyru- ğunun (tebaasının) enşemedığı bu şansı yakalayabılmıştır Demokratık hak ve ozgurluklere savgılı bır hukuk sıstemını gehşurmek, devnmlere karşı olmakla değıl dev- nmlere sahıp çıkmakla bağlantılıdır Bır olaya sahıp çıkmak, onu duşun- mek ve değerlendırmekten geçıyor Bugun vapamadığımız bu değerlen- dırmeyı yann yapmaya kalktığımızda korkanm vakıt çok geç olacaktır Bu bılınçle Cumhunyetımızın 70 yılını vurekten kutlamalıvız ARADABIR Doç. Dr. NTJRAY SENEMOĞLU HU Eğitim Fakültesi Öjretim Üyesi Her Üniyersite Mezunu İlkokul Öğretmeni Olabllir mi? Son yıllarda dünyada oğretmenlenn nıtelıklerı ve oğret- men eğıtımı, kamuoyunun, ana-babalarm ve polıtıkacıların daha çok dıkkatını çekmeye ve tartışmaların odağı halıne gelmeye başlamıştır Bırçok ulkede hukumetler, lyı nıtelıklı oğretmenlere sahıp olmak amacıyla hızmet oncesı oğret- men eğıtımını gelıştırebılecek yollar araştırmaktadırlar ûzellıkle çocukla, ınsan yaşamının krıtık bır zaman dılımın- de bırlıkte olan ilkokul oğretmenlerı toplumun gelecektekı uyelermın gelışımını etkılemede ozel bır role sahıptır Ço- cuğun ev ya da ana-baba ıle ılışkılerının nıtelığı okul oncesı donemde yaşamsal bır onem taşımakta ve toplumdakı öbur meslek elemanları da kendılerıne ozgu bır şekılde ge- lecek kuşakların gelışımıne katkıda bulunmaktadır Ancak toplumun sağlıklı gelışımı, buyuk olçüde tum mesleklenn de temellerını oluşturan 'ilkokul oğretmenlerı' nın nıtelı- ğ.nden etkılenmektedır İlkokul oğretmenı odur kı, bıreyın gelışımınde can alıcı oneme sahıp 5-11 yas donemını etkıleyerek gelecek kuşak- ların bılıssel gelışımını besler ilkokul oğretmenı odur kı, bıreyın kendıne karşı topluma karşı ve dış dunyaya karşı tutumlarının çerçevesını çızerek bıçımlendırmeye başlar, ilkokul oğretmenı odur kı gelecek kuşakların yaşama bıçı- mını buyuk olçude etkıleyen ıletışım kurma, araştırma ve yaratıcılık becerılerının gelışımını hızlandırır Bu durumda, ilkokul oğretmenı çok yonlu olmayı gerektıren mesleğını basarıyla yurutebılmek ıçın ustun yeteneğe, yuksek empatı kurma becerısıneve sonuç olarak etkılı bır şekılde yetışme- ye gereksınım duymaktadır O halde ilkokul oğretmenı, yukarıda sıralanan ıslevlerını yerıne getırebılmek ıçın hız- met oncesı eğıtımı sırasında hangı ozellıklerledonatılmalı- dır? • İlkokul oğretmenı adaylarına her çocuğun tum potan- sıyelını gehştırmesıne rehberlık edebılecek nıtelıkler ka- zandırılmalıdır • ilkokul oğretmenı adayına hızmet oncesı eğttımı sıra- sında her bır çocuğun gelışım ozellıklerını ve bıreysel ge- reksınımlerını tanıma onların gelışımlerıne yardım ede- cek araştırıcılığa ve yaratıcılığa yoneltecek oğretme- oğrenme ortamlarını planlama-duzenleme ve oğretımı yo- netme ozellıklerı kazandırılmalıdır • Ayrıca çocuklarınbaşarı vegelışımlerınıolçmevede- ğerlendırmeyeterlıklerı eğıtımdedeğervesorunları aras- tırma ana-babalarla ve toplumdakı baska bıreylerle etkılı ıletışım kurma becerılerıyle donatılmalıdır Eğıtım programları, yonetım ve teftış sıstemi oğrencı kı- şılık hızmetlerı araç, gereç bınavb fızıksel koşulların ye- terlı olmadığı ulkemızde oğretmenın mesleksel yetertığı, çocuklara bılgı çağının gerektırdığı ozellıklerı kazandırabıl- me bakımından çok daha onem taşımaktadır Oysa, ulke- mızde çocuğun sağlıklı kısılık gelışımınde vazgeçılmez bır rolü olan ılkoğretıme son ıkı yılda, herhangı bır alandan (örn ingılızce Fızık, Sosyoloji Felsefe vb) mezun olup oğ- retmenhk sertıfıkası olan ya da olmayan herkes sınıf oğret- menı olarak atanmıstır öğretmenlık sertıfıkası alan bırey kendı alanında ortaokul ve lısede öğretmenlık yapabılır, fa- kat ılkokulda sınıf ogretmenlığı asla 1 Sınıf oğretmenı olarak atanan soz konusu kışıler "Hıçbır şey olamasalar da oğretmen olabıldıklen ', atayan kısıler de ' Oğretmen açığımız yok dıyebıldıklerı ıçın mutlu olabı- lırler Ancak bu uygulamadan zarar gorecekler, 21 yyTur- kıyesı'nın yetışkınlerını olusturacak çocuklarımız ana- babaları ve geleceğı ıpotek altına alınmıs Turk toplumudur Gelışmış ulkelerde (orn Ingıltere) ilkokul oğretmenı ye- tıştıren bır ya da ıkı yıllık lısansustu programlara oğrencı seçılırken bıle gereklı koşullardan bırısı adayların lısans öğrenımı ilkokul eğıtım program'ndayer alan konu alanla- rından bırısınde (orn Matematık Fen Bılımlerı, Sosyal Bıl- gıler vb) tamamlamış olmasıdır İlkokul programında bu- lunmayan sosyolojı, antropolojı, felsefe hatta psıkolojı vb alanlardan mezun olanlar ilkokul oğretmenı yetıştıren programlara kabul edılmezler Bızım ulkemızde ıse soz ko- nusu kısılerın sınıf oğretmenı yetıştıren programlara kabul edılmesı bır yana doğrudan sınıf oğretmenı olarak atama- ları yapılmaktadır Toplumun geleceğını olumsuz yonde etkıleyecek bu uy- gulamanın duzeltılebılmesı ıçın ıvedıhkle önlem almakge- rekmektedır O halde sınıf oğretmenı olarak atanan bu oğretmenlere ilkokul ogretmenlığı ozellıklerı nasıl kazan- dırılabılır"? Soz konusu oğretmenler son zamanlarda Ingıl- tere dede yururluge konan ve obur oğretmen eğıtımı prog- ramlarına göre daha etkılı gorunen ıkı yıllık lısansustu duzeydekı oğretmen eğıtımı programlarına (Artıcled Teac- herTraınıng Scheme) benzer bır programla yetıstırılebılır Böyle bır uygulamada Mıllı Eğıtım Bakanlığı oğretmenle- nn atandığı bolgelere en yakın olan eğıtım fakultelerıyle ışbırlığı yaparak, ıkı yıllık yenı bır eğıtım programı duzenle- •yebı11r Bu programdaoğretmenler, zamanlarının %20 sını unıversıtelerde yaz donemı ya da gece oğretımı bıçımınde kuramsal derslerle %80 ını de danışman oğretım eleman- Itrının rehberlığınde kendı okullarında uygulama yaparak kullanabılırler Boylece oğretmenler bır yandan gorevlerı- nı sürdururken obur yandan da eğıtımlerını yurutebılırler Bu durumda aday oğretmenler, hem kuram ve uygulama- y> butunlestıren daha çağdaş bır oğretmen eğıtımı progra- mıyla yetıstırılebılır hem de gelecek kuşaklar yetersız oğretmenlenn elınde zarar gormekten kurtarılabılır Sonuç olarak böyle bır eğıtım programıyla Atatürk'un özledığı yenı kuşağı (neslı) olusturabılecek oğretmenlere sahıp ola- bılırız "Çevre dostu" doğalgaz 8 mılyar tonrezerve sahıp bulunduğumuz lınyıtlenmızın vanı sıra guneş, ruzgâr vejeotermal enerjı kaynaklanmızın da ulusal ekonomımıze nasıl kazandınlacağı. gelıştınleceğı. aynı ağırlıkla kamuoyu gundemıne sokulmalıdır Dr. Mim. NİHAL ARIOĞLU (İTÜ) Prof. Dr. Müh. ERGİN ARIOĞLU (İTÜ) I lkın 1988 de Ankara'da, daha son- ra 1992 Ocak ayında Istanbul'da uvgulamaya başlatılan doğalgaz projesı tıpkı ulkemızdekı onemlı obur projeler gıbı çeşıtlı yonlenyle yeterlı yoğunlukta ve bılımselhkte ıncelenmemış ve ırdelenmemıştır Hemen sorulabılır, hangı yonlen hıç tartışılmamış- tır ya da behrsızdır eksıktır Bıze gore. projenın ulke ekonomısıne uzun vadede getıreceğı parasal kulfetlen ve sağlayacağı nakıt gınşlennı ortaya koyan çalışma yoktur Daha açık bır dev ışle pro- jenın başka vakıtlara karşı kullanım ustun- luklen, gerek ekonomık gerekse obur muhendıslık ozellıklen ıtıbanvle vetennce ıncelenmemıştır Sadece uygulamada do- ğalgazın "çevTe dostu" olduğu bılınmekte- dır Ancak doğalgazın çevre dostu olması. projenın tum bovutlanyla ulusal ekonomı- mızın çıkarlan doğrultusunda bır tartışma- ya açılmasını engelleyemez Bu yaamızda, doğalgaz projesının taşı- dığı belırsızlıklen. yıne bu koşenın sağladı- ğı olçuler ıçınde kamuov una ıletmek ıstıy o- ruz • Doğalgazın obur vakıtlara karşı kul- lanım ekonomısı çok hassas olarak "kazan verimi'''ne bağlıdır 1993 Ağustos ayınm ge çerlı fıyallandıkkatealındığında doğalga- zın (8250 kcal m 3 ) kullanım durumunda %90 kazan venmı ıle bınm (unıte) kcal - sının alım malıyetı 0 255 TL olmaktadır Seçenek yakıt olarak hnyıt alındığında u çe\re drötu" ozellıklennı taşıvan yıkan- mış-elenmış lınvıtın (4500 kcal kg) en az kazan venmı ° o60 ıle bınm kcal sının kul- lanım malıyetı yaklaşık 0 220 TL olarak hesaplanmaktadır Açıktır kı yıkanmış- elenmış ıyı nıtelıklı komur kullanımı daha ekonorruktır Orneğın 500 000 kcal/saat ısıl yukune sahıp orta buvukluktekı bır sıte ıçın yıllık yaklaşık 1500 gun saat çalışma karaktenstığı ıçın doğalgaz kullanımı yı- kanmış-elenmış lınvıte kıyasla vaklaşık % 14 daha pahalıdır Hemen v urgulanma- lıdır kı doğalgaz kullanımı ıçın °O90 olarak ıler surulen "ka/an verimi" ıçın bu tablo elde edılmektedır kaldı kı ulkemızde gerek doğalgaz gerekse hnyıt yakan kazan venmı konusunda genış kapsamh bır bıhmsel araştırma da yoktur Burada ılen surulebı- lır kı doğalgaz yakan kazanlann venmlen gerçek işletme koşullannda o o75-85 ara- sındadır Bu kazan venmlennde ıse doğal- gazın kullanım malıvetının daha da vukse- leceğı açıktır • Bılındığı uzere doğalgaz dışandan alınmaktadır ve bugunku uygulama şek- lıvle tek kaynaktan temın edılmektedır Ozellıkk Rusya'da son ıkı yıl ıçınde yaşa- nan sıyası çalkantılann boyutlan ve oîu- şum frekanslan projenın tek bır kaynak- tan sağlanmasını alım fıyatlannın kararlı- lığını ve sureklı temınmı tehdıt edebılecek olçulerdedır Hele eskı SSCB'nın doğalgaz rezervlennın O o43 7 gıbı buyuk bolumunu elınde bulundurduğu özenle değerlendınl- dığınde. bu etmenın uzun dönemde olağa- nustu onem kazanacağı açıkça ortadadır Oıe yandan dunya doğalgaz rezervının 0/ o24 2 bölûmünu elınde bulunduran Orta- doğu ulkelennın de hızla artan nufus, otokratık siyasal sıstemlenn ve olumcul bır sılahlanma yanşının oluşturduğu buyuk baskılar gıbı nedenlerden dolavı uzun do- nemde stabıl doğalgaz sunumunu (arzını) sağlayabılecek konumda olmadığı da ha- tırda tutulmalıdır Ancak bu taktorun onemı herhalde an- laşılmıştır kı. yetkılılenmızın doğalgaz alı- mında kaynak sayısının arttınlması çaba- lannı ıstemekteyız Fakat bugun, anılan projenın debı regulatörû olarak gorev ustle- necek gerektığınde acıl durumlarda kulla- nılabılecek doğalgazı depolayacak "yeral- tı depoları" ınşa edılmış değıldır Hatta, proje ıçenğınde boyle bır '4 muhendıslik kavramı" bıle yoktur Daha açık bır deyış- le ulke bazında kullanım mıktan uzennde pompalanan bır çalışma rejımınde alınan doğalgaz "yakılmadan" havaya venlmek- tedır Ya da kntık bır siyasal olay karşısın- da gereken mıktarda doğalgaz depolana- madığından tum sıstem çahşmayacaktır Projenın taşıdıgı behrsızlık bu yandan da açıkça anlaşılmaktadır • Doğalgaz kullanımında goz onunde bulundurulması gereken başka onemlı bır taktor de mevcut yapılardakı îsitma sıste- mının yer aldığı mekânlardakı donanım- lar-elektnk drenaj doğal havalandırma kalonfer (duman) bacası vb'dır Tasan- mından kullanımına kadar gözardı edılen bu donanımlann standartlara uygunluğu ozenle araştınlmalıdır ve eksıklık duru- munda ıse odun venlmeden gıdenlmelıdır Doğalgaz kullanımında baca tasanmı ozel bır onem kazanmaktadır Doğalgazın yakılması sonucunda oluşan su buhan yaklaşık 60°C ta voğuşur eğer bu su buha- n baca ıçınde yoğuşursa sıvalann dokul- mesıne bacalann çatlayıp yanlmasına, hatta devnlmesıyle sonuçianan onemlı maddı hasarlara vol açmaktadır Genellık- le katı yakıt yakımı ıçın tasarlanmış baca kesıtlennın kuçultulmesı gerekmektedır Boyle bır baca değışım uygulaması en az 20-30 mılvon TL mertebesınde olacağı du- şunülurse, sadece bu sorunun neden oldu- ğu parasal kulfet vetennce ağırdır Sadece "çevre dostu" nıtemıyle tek bo- yutlu ve radıkal bır bıçımde kamuov u gun- demınde tutulan doğalgaz projesı tum boyutlanvla ve ulusal ekonomımız varan doğrultusunda tartışmaya açılması gere ken olağanustu onemlı ve duyarb bır proje- dır Konu uzlaşmacı ve genış açıb bır yakla- şımla tartışılmalıdır 8 mılyar ton rezerve sahıp bulunduğumuz lınvntlenmızın yanı sıra guneş ruzgâr ve jeotermal enerjı İcay- naklanmızın da ulusal ekonomımıze nasıl kazandınlacağı gebştınleceğı aynıağırbk- la kamuov u eundemıne sokulmahdır PENCERE TARTIŞMA Tuzla'daki Kazhçeşme T uzlaSahili... Bır yanda Tuzla BalıkGölü..vıl boyunca40'a yakın kuş turu uzennde konakbyor Bır y anda da bu yıla kadar resmen denıze gınlmesı y asaklanmayan Istanbul'un ender kalan kıvılanndan bın Marmara Denizi. Gol ıle denız ınce, uzun bır kara parçası ıle ay nlmış Bolgedebı de Sakız Adasıvar sakız ağaçlan ayn bır guzelhk katıyor Oncelen Bakanlar Kurulu karan ıle buralara tersane kurubnası kararlaştınlmış, tersaneler kurulmuş Tuzla Golü ıle denızın bağlantısı kesılmış Ydlarcayukanlardangelen CÇ. Lmurbey Deresi ıle endustnyel ve evsel atıklar gole taşınmış Göl. sığ bır göle donuşmuş, ı dennlığı 15 cm ye ınmış. alanı / dakuçulmuş Gıderek burada konaklay an kuş turlen de azalmış Kazlıçeşme'dekı den sanayu bu bolgedekı Aydınlı Köyü'neyerleştınldı Şuanda burada 40 kadar ışletme çabşır vazıyette Tam kapasıte ıle çabşıldığında bu sayı 216 olacak Tuzla sahıbne yakın bır de Dunya Bankası'nın finanse etüğı antma tesıslen yapıbyor Önunde kocaman bır tabeİa Uzennde tesısm başlama tanhı 24 Ağustos 1990, bıtış tanhı 8 Aralık 1993yazıyor Fakat henûz%30'ubıtırebılınmış Bır müddetten ben de "para kalmadığındaıT tesıslerde pek faabyete rastlanmıyor Kazlıçeşme, Tuzla'ya taşınmış, ama organıze den sanayıının antma tesıslen tam olarak faaby ete gırmemış Den sanayu atıklan anülmıyor Bu atıklar tam antılmadan İSKÎ'run toplama kanallan ıle taşınıy or daha sonra Umurbey Deresı'ne açılıyor buradan da derenın yatağı değışünlerek denız sahılıne atıklar dokulüy or Sonuç Denıze resmen gınlmesı yasak Katledılen göl denız, kuruyan sakız ağaçlan, olen martılar ve uzenne olu toprağı senlmış Tuzla sahılı Den endustnsı atıklan çevre kırlılığı açısından en fazla sorun oluşturan sanayıdallanndan bınsıdır Organık aüklar. asıtler. çozuculer boyalar deterjanlar, dennın tabaklanmasında kullanılan kanserojen maddeler ve çevreye yayılan dayanılmaz pıs koku Habç'ıaratırcınsten Den sanayıı aüklan en çok kulaİc-burun-boğaz, alt, solunum, kas-eklem-kemık. sınır ve goz hastabklanna neden oluvor Cılt tahnşlen, alerjık reaksıyonlar, nefes darlığı, bronşıt, oksuruk, kronık akağer hastalıklan. kansızbk gözılühabı, mıkrobık ve mantar ıltıhaplan, karacığer bobrek hastalıklan v e akağer kanserlen gorulebıbyor Antma tesıslen tam kapasıte ıle çalışmadan faabyete geçılmesı vanlıştı Kazlıçeşme yı temızleyeceğız derken Tuzla'yı kırlettık Bolgeyı gezerken atıklann taşındığı ISKİ'nın toplama kanallannın yerleşım yerlennın ortasından geçtığını goruyorsunuz Halkkanal jkapak delıklennı koku çıkmasın dıye gazete kağıtlan ıletıkamış Bazıyerlerdeıse kanal kapaklan yok, buyûk tehJıkearzedıyor Denızın rengı değışmış, tabu denıze gıren y ok Tuzla Babk Golu ne kuşlar küsmuş, tek tek gorülmekte Her ne kadar atıklar denıze v enbyorsa da dereden ve denızden gole sızma olduğu açık Yerleşım alanlanndakı bınalar y a y anm bırakılmış y a da terkedılmış Evlenn perdelen bıle sıkı sıkıya kapalı, sankı onlar da gole ve denıze küsmuşler Nıçın antma tesıslen tamamlanmadan Kazlıçeşme Tuzla'ya taşınır'' Nıçın den sanayıcılen antma tesıslennı tam kapasıte ıle çabştınnadan faahyete geçerler9 Nıçın tum canlılan tehdıt eden ve çev reyı kırleten atıklar o guzebm denıze ve gole açıkr 9 Bu sorulann muhatabı kıny Çev reyı o kadar ucuza harayoruzkı ama bır daha mılyarlanversek bulamayacağız Dr. Şükrii Güner tstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Zalim Bir Oyun. Ust duzeyde bır komutan demış kı '- Sırça koşkun fıldışı kulesınde Boğaz 'ın engm suları- na bakarak ve bu olaylara (teror sorunu} ılışkın bılgısız fıkırler ureterek çozum aramamalı (Cumhunyet 27 Ekım 1993) Ne rastlantj' Aynı gun Hurrıyet'te Orgeneral Güreş'ın bır açıklaması yayımlandı '- Benı uzen, Boğaz'a bakıp ıçkısını yudumlayarak ahkâm kesenler bunlar panık havası yaratıyor " Guneydoğu sorununda cıhetı askerıyeden esen rüz- gâr, tepkılı bır eğılımın ruhsal duyarlığını yansıtıyor.. Doğal değıl mû Gece karanlığı ınınce Guneydoğu da bır başka dunya oluşuyor istanbul'da bır başka dunya' Bu ıkısı arasın- dakı farkı anlamaya çalışmalı, ama sözde sıvıl ıktıdar askerını kullanırken duyarsız 'Mılıtarızm' siyasal sözluğun ılgınç kavramlarından bındır, ılk elde askerı yonetımı çağrıştırır, ama bu yakla- şım yanlış sayılmalı Mılıtarızm, egemen sınıflar tarafın- dan kendı ulkelerının halk kıtlelerını baskı altına almak ve dışa yayılma polıtıkasını gerçekleştırmek amacıyla gelıştırılen sıstemdır, en aşırı bıçımını emperyalızmde bulur Turkıye Cumhurıyetı ne somurgecı bır devlet oldu, ne de emperyalıst, ama, ulkenın ıçıne donuk somurü çarkı tekledığı zaman egemen sınıflar orduyu kullanabıldı- ler 12 Eylul çarpıcı bır ornek' Sozde sıvıl ıktıdar, ne zaman zora gırse orduyu dev- reye soktu Asker, tek başına, bır siyasal ıktıdarın govde- sını oluşturamaz, ama siyasal ıktıdarın denetımınden ya da buyruğundan sıyrıldığı donemler olabılır Ulke- mızde, orduyu ıçe donuk jandarma gucü gıbı kullanan sınıfsal siyasal ıktıdarlar demokrasıyı dışlıyorlar bu du- rumda çozumler, geçıcı oluyor 12 Eylul "de bır çozum olamadı • Ordunun toplumbılım açısından yerını ve ışlevını sap- tamak ıçın çarpıcı deneyımler, gozler onune sergılenı- yor Komşumuz iran'da ordu Şah ın ordusu değıl mıy- dı? ABD hesabına Korfez jandarmalığı yaparken bır- denbıre nasıl Humeyni ordusu oluverdı? Koskoca Kızılordu'nun -Sovyetler dağıldıktan sonra- rengı nasıl değıştı? Kıpkızılken bembeyaza mı donuşuverdı? Bre}- nev'ı baştacı yapan unıformalılar Amerıkancı YeKsin'le bırlıkte Moskova da nasıl darbe yaptılar? Asker, gokyuzunde bulutların ustunde değıldır, pos- tallarını toprağa basmak zorundadır Turkıye de bu kural neden değışsın? Boğaz ın engm mavı sularına bakarak ıçkısını yu- dumlayan"payıtahtkodamanı, ıkırcıklı duygularla dolu- dur, hem ordudan çekınır, hem PKK dani Onun dunya- sı bambaşka Guneydoğu'dakı kalkışmanın borsaya nasıl yansıyacağını hesaplamaktırzenaatı Ya entelımız'? O, donek zekâsıyla yolunu yordamını bulmuştur, bu- yuk sermayeye yağ yakıp cıhetı askerıyeyı eleştırerek lıboşızmın kuramında demokrat taklıdı yapar, Kurtçulu- ğe hafıf goz kırpar, Kemalızme sover sıvıl toplum edebıyatıyla ışı ıdare eder, siyasal ıktıdarın sınıfsal yapısını es geçer • Payıtaht ıstıyor kı her şeyı ordu çozsun, onlar da Bo- ğaz yalılarında demokrat numarasına yatıp sıvıl toplum- culukoynasınlar emekçıye kufretsınler fakırlerı sevme- sınler, Guneydoğu da olenler kalanlar umurlarında değıldır Guneydoğu'nun yoksul mezralarında olum kol gezerken Mutareke Istanbul unun ya heyı payıtahtta ya- şanıyor' Bır de bunun ustune, terore karşı askerın ba- şarısız kaldığı ve bu ışın ustesınden gelemeyeceğı ışle- nıyor Zalım bır oyun bu Kardeşimiz, babamız, dedemiz TURGUT ADAKAYA'yı yitirdik. Dostlannın başı sağolsun. AİLESt NofcCenazesı28 10 1993 Perşembe gunu (bugun) Beşıktaş Sınan Paşa Camıı'nde öğle namazını muteakıben kılınacak cenaze namazından sonra Fenkoy MezariığTnda toprağa venlecekur YAYINLARI POLISIYE DlZI'nin ilk iki kitabı Jakob Arjouni İYİKİ DOĞDUN TÜRK Turkçesı: Düek Zaptçıoğlu polısıye roman / 46 000 lira DAHA ÇOK BİRA Turkçesı Ilknur Ozdemır polısıye roman / 38 000 lıra Can Yayınları, Jakob Arjounı'nın ıkı romanıylapo/ısı- ye dızısı'ne başlıyor Yazann yaratûğı Turk kokenlı dedektıf Kemal Kayankaya, polısiye roman uzmanlan ve eleştıı menlen taı afindan, bu turun ıkı buyuk usta- sı olan Dashıell Hammett'ın Sam Spade'ı ve Ray- mond Chandler'm Phılıp Marloıve''uyla karşılaştırıh- yor. Eleştirmenlere gore, polısıye turunde çorak bır ulkeye benzeyen Alman edebıyatına Jakob Arjouni' nın Kayankaya'h romanlan comert bır armağan Iyı kı Doğdun Turk, yenı Alman sınemasının yetenekh kadın yonetmeni Dorıs Dorrıe tarafindan 1992'de si- nemaya aktanldı CAN YAYINLARI / Bâbıâlı Cad No 19Kat 2,34410Cajaloglu, tstanbul