Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 EKİM1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
İKÖ: Kuşatma
kaldmlsın
• NEW YORK (AA) - İslam
Konferansı Örgütü'ne üye
ülkelerin BM temsilcileri,
Hindistan'ın Hazratbal
kulli\esiçevresinde 10
gündür devam eden
kuşatmayı kaldırmasını
istediler. IKÖ tarafından
yayımlanan bildiride,
Hindistan'ın Jammu Keşmir
eyaletınin başkenti
Srinagar'daki Hazratbal
küllıyesinde bulunan
kişilerin şartsız olarak
salıverilmesi de istendi.
Bildiride. Hint kuvvetlerinin
şiddet kullanarak 68 kişinin
ölümüne yol açmasından
duyulan derin ûzüntü de dıle
getirildi.
Cezayir:7asıpı
dmci öldûrüidü
• CEZAYtR(AA)-
Cezayir'de güvenlik güçleri
hafta sonunda 7 aşın dinciyi
öldürdü. Cezayir Haber
Ajansı APS. güvenlik
güçlerinin Cezayir'in
doğusundakı Mila kentinde
bırkışiyi öldürdüğü, iki kişiyi
de ağır yaraladığını duyurdu.
Başkent Cezayir'in 25
kilometre güneyinde aşın
dincilerin etkili olduğu
Larda'da da güvenlik
güçlerinin iki kişiyi
öldürdükleri kaydedildi.
Cezayir'ın orta kesimlerinde
de çıkan çatışmalarda üç
kişinin öldürüldüğü
bildırildı.
Atina-Tiran
gerginliği
• Dç Haberler Servisi -
Yunanistan-Arnavutluk
sınınnda son günlerde
meydana gelen kanlı olaylar
nedeniyle iki ülke araanda
gerginleşen ilişkiler,
Yunanistan'ın Tiran'daki
büyükelçısini geri
çağırmasıyla urmanışa geçti.
Yunanistan hükümet
sözcüsü, Tiran'daki Yunan
büyükelçisi ile Aryirokastro
kentindeki Yunan
konsolosunun
'danışmalarda bulunmak
üzere' Aüna'ya
çağnldıklannı açıkladı.
Gagavuzlar
seçime tıazır
• KIŞİNYOV(AA)-
Moldova'da yaşayan
Gagavuzlar'ın bu yaz
başında kurduğu tek siyasi
parti Gagavuz Halk Partisi,
şubat ayında yapılacak erken
genel seçimlere katılacağını
açıkladı. Gagavuz Halk
Partisi lideri Konstanü'n
Tavşancı. önceki gün
Moldova Devlet Başkanı
Mirça Snegur tarafından
kabul edildi. Görüşmede
Snegur. bugünkü
parlamentonun çözüm
bulamadığı Gagavuzlann
hukuki statüsüne ilışkin
sorunun, şubat
ayında seçilecek yeni ve
profesyonel parlamento
tarafından
çözümlenebileceğine
inandığını bıldirdi
Suüöpüşmeterinîıı
4.tunı
• PEKtN (AA) - Ortadoğu
Banş Konferansı
çerçevesinde yapılan çok
taraflı su görüşmelerinin
dördüncü turu dün Çin'in
başkenti Pekin'de başladı. 43
ülke temsılcısının katılımıyla
yapılan görüşmelerde
öncelikle Ortadoğu'daki su
kaynaklannın korunması ve
paylaşımı konulan ele
alınıyor. Diplomatlar,
görüşmelerin Pekin'de
yapılmasının, BM Güvenlik
Konseyi'nindaimı
üyesi olan Çın'in Ortadoğu
konusunda daha etkin
bir rol üstlenmesi
isteğinden kaynakJandığını
belirttıler.
yolsuzluk
•TOKYO(AA)-
Japonya'da Kajima
firmasının yönetim kurulu
başkan yardımcısı Shinji
Kıyoyama, kamu projesı
ihalesi için rüşvet vermek
suçundan tutuklandı. NHK
televizyonunun haberinde,
Shinji Kiyoyama'nın Ibarki
bölgesınde bir üniversite
hastanesinın ıhalesini almak
içın bölge valisine, 20 milyon
yen (185 bin dolar) rüşvet
verdiği öne sürülüyor.
Yeni Gine'de
deprem: 40 ölö
• Dış Habeıier Servisi -
Yeni Gine'de oncekı gün
Rıchter ölçeğıne gore 7.0 ve
6.8 şıddetinde iki deprem
oldu Böylece bölgede ikı
haftadan az bir zaman içinde
6 şiddetını aşan 6 büyük
deprem meydana geİdi. Son
iki hafta içinde aynca bın 200
kadar sarsıntı meydana geldi.
Kanada'daki genel seçimlerde Liberal Parti ezici birzafer kazanarak 9 yıllık Muhafazakâr Parti iktidanna son verdi
KadmBaşbakanağıryenilgialdı• Quebec'in bağımsızlığını
savunan aynlıkçı Quebec Bloku
büyük bir oy kazanarak ana
muhalefete yerleşti.
Dış Haberler Servisi - Kanada'da önceki
gün yapılan genel seçimlerde ıktidardaki
Muhafazakâr Parti'yi ağlr bir yenilgiye uğ-
ratan Jean Chretien başkanlığındaki Liberal
Parti kazandı. Quebec bölgesinın bağımsız
olmasını savunan Lucien Bouchard başkan-
lığındaki Quebec Bloku Partisi büyük bir oy
toplayarak ikinci parti oldu. 4 ay önce göre-
ve gelen kadın başbakan Kim Campbdl li-
derliğindekı Muhafazakar Parti yalnızca iki
koltuk kazanarak 9 yıldırelinde tuttuğu ikti-
dannı kaybetti. Başbakan Campbell'in önü-
müzdeki günlerde ıstifa ederek başbakanlığı
Chretien'e devretmesi bekleniyor.
Jean Chretien başkanlığındaki Liberal
Parti. 295 sandalyeh parlamentoda 177 san-
dalye kazanarak tek başına hükümet kura-
bilecek yeterliliği elde etti.
Son 9 yıldır muhalefette bulunan liberal-
ler, nüfusun en kalabalık olduğu Ontario'-
nun yanı sıra 4 Atlantik bölgesinde de büyük
zafer kazandı.
Kaygı yarattı
Quebec bölgesı için bağımsızlığı savunan
aynlıkçı Quebec Bloku'nun seçimlerde eya-
letindeki 75 sandalyeden 54'ünü kazanması
ülkede endişeyle karşılandı. Gözlemcıler.
Quebec Bloku'nun büyük bir zafer kazana-
rak muhalefet partisi olmasının ülke büıün-
PORTRE CHRETİEN
Yeni Başbakan
Fransız kökenli ve 19
çocuklu bir ailenin 18.
çocuğu olarak dünyaya
gelen 59 yaşındaki
Chretien. politikaya
atılmadan önce sıradan
bir taşra avukatıydı. 30
yıllık siyasal gecmişi
JeanChretien boyunca çeşitli
bakanlıklarda bulundu. Seçim
propagandası sırasında 'bir kulağı sağır ve
konuşurken ağa yana kayan bir
başbakanın Kanada için utanç kaynağı
olacağını' söyleyenlere karşı kendisini
olduğu gibi kabullendiğini söyleyerek
kamuoyunda sempati topladı. Ülke
sorunlanna modası geçmiş çözümler
önermekle suçlanıyor. Kanada'nın
bütünlüğünü savunuyor.
PORTRE BOUCHARD
Aynlıkçı lider
Aynlıkçı "Quebec Bloğu'
partisinin liden
Bouchard, Quebec
eyaletinin Kanada'dan
bağımsızlığı için
savaşmak amacıyla
parlamentoya gidiyor.
Brian Mulroney
Luden Bouchanl hderliğindeki
Muhafazakar Parti hükümetindeki
bakanhk görevınden 1990'da istifa etti.
Aynı yıl kurduğu 'Quebec Bloğu', bu kısa
süre içinde ana muhalefet partisi
konumuna > ükseldi. Aynlıkçı partinin bu
denlı büy ük başan kazanması.
Bouchard'ın hıtabet ve ikna yeteneğine
bağlanıyor. Amacı. 1995 yılına kadar
uzanan bır süreç içinde Quebec'ın siyasal
bağımsızlığını elde etmek.
PORTRE CAMPBELL
Koltuğunu koruyamadı
Yalnızca dört ay önce
Kanada'nın ilk kadın
başbakanı olma özellığinı
kazanan KımCampell.
aynı zamanda ülkenin ilk
kadın Sav unma Bakanı
olma özellığinedesahip.
Kanada'nın ünlü bir köşe
KinCımpbel yazan.onu "sıvn dilli mıni
Thatcher' olarak tanımlıyor. Özel yaşamı
oldukça hareketli ve renklı olan Campbell,
ikikezevlenipboşanmış. Asıladı'Avril
Phaedra'. ancak annesinın 12 yaşında evi
terk etmesınden sonra adını 'Kım" olarak
değıştırmış. Adalet Bakanlığı sırasında
omuzlan cıplak, ehnde askıya takılı
elbisesiyle bir dergiye poz verince Kanada
basını ona 'Kanada siyasetinin
Madonnası' adını taktı.
Parti
Liberal Parti
Reform Parti
Yeni Demokratlar
Muhafazakar Parti
Bağımsız
TOPUM
MiüetveMJi
177
54
9
2
1
295
lüğünü tehlikeye düşürdüğünü ileri sürüyor-
lar.
Quebec"e bağımsızlık ya da özerklik veril-
mesini reddeden Reform Parti ıse 52 millet-
vekılliğı kazanarak üçüncü parti oldu.
Diplomatlar. iki karşıt partinin hemen he-
men eşit sandalyeye sahıp olmasının parla-
mentoda renkli tarüşmalara yol acacağı yo-
rumunu yapıyorlar.
Eskı başbakan Brian Mulroney dönemin-
de ülkede ışsızlik ve enflasyonun artması ne-
deniyle halk desteğini yıtiren Muhafazakar
Parti, dört aydır başbakanlığı sürdüren Kim
Campbcllin partinin ıtibannı yükseltmede
başansız kaiması nedeniyle seçimlerde bü-
yük bir yenilgiye uğrayarak yalnızca ıkı mil-
Ietvekilliğı elde edebildi.
Seçim sonuçlannın açıklanmasından son-
ra doğduğu yer Quebec'te taraftarlanna hi-
taben bir konuşma yapan yeni başbakan
adayı Chretien partısınin iç vc dış politakaya
ılişkın görüşlerinı açıkladı. Muhafazakar
Partı'nin yaptığı yanlışlanna düşmek iste-
mediklerinı belirten Chretien Washington'la
daha yakın ılişkiier kurmayı planladıklannı
söyledi. Ülkede ışsizlık ve enflasyonun tır-
manmasına yol açan savunma harcamalan-
nın azaltılabilmesi için Kuzey Amerika'da
güvenliğm sağlanması amacıyla gırişimlerin-
de bulunacaklannı belırtü.
Bağımsızlık yanlısı Quebec Bloku'nun
ikinci parti olmasına da dcğınen Chretien
"Bizim görevimb, Quebec sorunun en iyi çö-
zümünün hala Kanada olduğunu göstermek-
tir. Fransız Kanadalılar \e bütün Kanadalılar
için de" dedı.
Bağımsızlık istiyor
İngilizce ve Fransızca olmak üzere iki res-
mi dile sahıp Kanada'nın Fransızca konu-
şan Quebec bölgesi bağımsızlık isüyor. Que-
bec bölgesinin üç aşamada bağımsızlığa ka-
vuşacağını savunan Quebec Bloku Partisi.
birinci aşama olarak nıtelediklen seçımler-
den zaferle cıktıklannı belirtıyor. Quebec
Bloku, ikinci aşama olarak gelecek yıl yapı-
lacak yerel seçimlerden birinci parti olarak
cıkmayı hedeflediklerini. üçüncü aşama ola-
rak da 1995 yılında referanduma gıdilerek
bağımsızlığı kazanmayı planladıklannı bil-
diriyor.
Parti lideri Bouchard, üç yıl önce Quebec
Blok'u partisini kurmasından sonra bölgede
geziler ve toplantılar düzenlemış. Quebec'in
bağımsızlığı için taraftar toplamıştı.
Aynlıkçı lider. Kanada'daki geleneksel
partilerle savaşmak için parlamentoya gire-
rek siyasi platformda amaçlannı gerçekleş-
tinne yolunu seçtığjni belirtmiştı.
Kuzey Irlanda'da Protestan militanlar IRA eylemine misilleme olarak 2 Katoliği öldürdüler
Protjestanlardan intikamsaldınsıDış Haberler Servisi - trlanda
Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) ge-
çen hafta 10 kişinin ölümüne, 40'tan
fazla insanın da yaralanmasına yol
açan bombalı saldınsından sonra
Kuzey frlanda'da gerginlik hızla tır-
manıyor.
IRA'nın eylemine misilleme ola-
rak Protestan militanlar önceki gün
2 Katoliği öldürdüler. Yasadışı
ULSTER Gönnliü Gücü tarafından
gerçekJeştirilen eylemlerde bir taksi
şoförü ile 70 yaşlanndaki bir Kato-
ük tabancayla vurularak öldürüldü-
ler. Protestanlann eylemlerinde 5
Katolik de yaralandı. Kuzey trlan-
da polisi, başkent Belfast'a takviye
polis ve asker gönderildiğini açıkla-
dı.
Oldürikü darbe
Siyasi gözlemcıler. IRA'nın gecen
haftaki terör eylemi ile Kuzey Irlan-
da'da banş umuduna oldürücü dar-
be indırdığıni belirtiyorlar. Kuzey
İrlandayı (ULSTER). İngiltereden
ayırmak için mücadele eden IRA'-
nın geçen haftaki bombalı
saldınsının halkta olumsuz tepkı ya-
rattığı, örgütün yıpranmasına yol
açtıeı bildirilivor.
IRA'nın politik kanadı Sinn Fein
partisinin başkanı Gerry Adams.
bombalı saldınyı kınayarak "Buey-
lem bağışlanamaz" dedı.
İçişleri Bakanı Michael Howard
ise Gerry Adams'ın İngiltere'ye gir-
mesinin yasaklandığını açıkladı.
Başkent Belfast'ta geçen cumartcsi günü IRA bombasıyla ölen 10 kişinin cenazeieri hüzünlü bir ha\ada gecerken. ülkenin artık huzura katuşmasını
isteyen İrlandalılar yüriiyüş yaptılar. Protestan-Katolik çatışmasının giderek tırmandığı ülke, barışın giderek daha da uzağına düşüyor.( REUTER)
Bu arada bınlerce Protestan işçı
önceki gün Belfast sokaklannda yü-
rüyerek IRA'nın eylemini protesto
etti. Belfast'ta olağanüstü güvenlik
önlemlerinın alındığı. güvenlik güç-
lerinin alarm durumuna geçirildıği
bildiriliyor. Yetkililer. Katoliklerle
Protestanlar arasında büyük çaplı
bır çatışmanın çıkmasından korku- lıklann çoğunluktaki İngiliz asıllı
yorlar. Protestanlarda toplandığmı. kendi-
Kuzey İrlanda'da azınlıktaki Ka- lerine şans tanınmadığını savunu-
tolikler, sosval ve ekonomik avnca- vorlar.
Mogadişu'da, kabileler
arası savaş yayıhyor
DKJ Haberler Servisi - Somali'nin baş-
kenti Mogadışu'da şehrin güneyını ve ku-
zeyini denetleyen farklı gruplar arasında
önceki gün çıkan catışmalann, kentin diğer
bölgelerine de sıçradığı bildirildi.
Mogadişu'nun kuzeyini denetleyen Aü
Mehdi Muhanuned, General Farah Aidid-
in ABD'ye karşı kafa tutması nedeniyle ül-
kede siyasi ıtibannın artmasına sınirlenmış
ve Aidid tarftarlannın denetimindeki ülke-
nin güneyine doğru bir banş yürüyüşü dü-
zenleyeceğinı açıklamıştı. Aidid taraftar-
lannın tehdıt etmesine karşm önceki gün
yürüyüşe başlayan Muhammed taraftar-
lannı karşı grup engellemış ve çatışma
çıkmıştı.
Yabana gazeteciler, güneydeki "Sahafi
Oteli" yakınlannda yer yer catışmalann
sürdüğünü bildınrken BM Askeri Sözcüsü
Yüzbaşı Tlm Mcdavitt, güney kesiminin uç
noktasında yer alan havaalanını yakınla-
nndaki Medine ve Banadir mahalelelerin-
de çatışma olduğunu kaydettı.
Kuzeyle güneyi ayıran "Yeşil Hat" çe\-
resinde yoğunlaşan önceki günku catışma-
lar sırasında 10 Somalili'nin öldüğü bildı-
nlmışti. 50 kadar kişi de çoğu kurşun ya-
rasından olmak üzere hastanelerde teda\ ı
ediliyor. BM yetkılilen Somalili gruplar
arasında çıkan çatışmalar BM askerlerinın
kanşmayacağmı. ancak catışmalann dur-
duralabılmesı amaayla grup liderleriyle
görüşmeler yürüttüklerini bildırdiler.
Öte yandan, BM Genel Sekreteri Butros
Galı. BM kuvvetlennın Somali'yi. siyasi
hiçbırçözüm bulunmazsa mart ayında terk
edebileceklerini söyledi. Gali, BBC'ye ver-
diği demeçte, 31 marttan önce ülkedeki kri-
ze siyasi bır çözüm bulunmasını hedefle-
diklerini. bu olduğu takdirde insani yar-
dımlan korumak için Somah'de küçük bir
birlik bırakabileceklenni söyledi. Mogadişu'nun güneyinde iki rakip grup arasında iki gündür çatışmalar sürii\or.(REUTER)
ALİYEV AÇIKLADI
Askeri
yardım
isteyebüiriz
MOSKOVA (AA) - Azerbaycan
Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 'yaban-
cı ülkeierden askeri yardım isteyebilecek-
lerini'söyledi.
Interfax ajansının haberine göre, Ali-
yev Bakü'de bulunan AGİK Bakanlar
Konseyi Dönem Başkanı Margaret Aff
L'gglas ile görüştükten sonra gazetecilere
yaptığı açıklamada, Ermenilerin bu haf-
ta başında gınştiklen yeni saldırganhk-
lardan sonra ülkenin güneybatısmdaki
durumun daha da gerginleştiğini belirte-
rek, bu duruma bir son vermek için aske-
ri yardıma başvurmanm kaçınılmaz bir
zorunluluk haline gelebileceğini belirtti.
Margaret Aff Ugglas da Ermenilerin
bu hafta başında ateşkesi ihlal ederek ye-
niden başlatüklan saldınyı kınadı.
Bu arada, Ermeniler'in Azerbaycan'ın
güneydoğusunda gıriştikleri son saldın-
lann ardından evlennden kacan 20 bin-
den fazla Azeri mültecinin İran toprak-
lanna geçtiği bildirildi.
Tahran radyosu, 30 binden fazla
Azeri'nin de Ermenı kuşatmaa altında
sıkışüğını haber verdi. Radyo, çok sayı-
da mültecinin Ermcniler'den kaçarken
öldüğünü bildirdi.
Rusya'ya protesto notası
Rusya'da Kremlin'in Dağlık Karabağ
bölgesiyle ilgili olarak Ermeni - Rus iş-
birliği toplantılan için kullanılması üze-
rine Moskova'daki Azerbaycan Büyü-
kelçiliği Rusya Dışışleri Bakanlığı'na bir
protesto notası verdi.
Nevazisimaya Gazeta'nın haberine
göre Ermenistan'da Devlet Başkanı ol-
mak isteyen bir milyonerin gjrişimi üze-
rine Karabağ'ın Rusya egemenliği aluna
girişini sağlayan 24eİcim 1813 tarihli Gü-
listan Anlaşması'nm 180. yıldönümü
dolayısıyla Kremlin'de bir anma progra-
mı düzenlenmesi önerisi Rusya tarafın-
dan kabul edildi.
Söz konusu anlaşmayla Karabağ. Ba-
kü, Gence ve Dağıstan vilayetleri Iran'-
dan Rusya'nın egemenliğine geçmişti.
Merkezi Moskova'da bulunan ve
Rusya yönetimi tarafından desteklendi-
ği bilinen " l lusJararasj Ermeni Asambie-
si" adlı örgütün liderinın gınşımi üzerine
düzenlenen anma günlerinin, Rusya'nın
Karabağ sorununa ilişkin tavnnı açıkça
ortaya koyan bir adırn olduğu belırtili-
yor.
AGİK'in ve BM Güvenlik Konseyi'-
nin " Azerbaycan'ın aynlmaz bir parçası"
olarak tanımladığı Karabağ bölgesinin
tarihi üzerinde Rusya'nın söz sahibi ol-
duğu imajını vermeyi amaçlayan anma
günlerinin "Sorunun çözümüne kesinlikle
yarduna oimayacak bir geliştne" olduğu
kaydediliyor.
Iranlı ajanlan Almanistihbaratservisi BND eğitiyor
DİLEK ZAPTÇIOĞLU
BERLfN - Alman istihbarat servısi, uz-
manlan İran'da İran Gizlı Servisi ajanlannı
eğitimden geçiriyor. İki ülke arasındaki iş-
bırliğinin tahminlerin çok üzerinde geliştiği
ortaya çıktı.
Alman Parlamentosu'nun istihbarat ser-
vislerini denetleyen kontrol komisyonunun
geçen çarşamba günkü oturumunun tuta-
naklan basına sızdı. Gizli oturumda Alman
İstihbarat Servisi BND'run dış istihbarattan
sorumlu I. Bölümü Şefi Foestsch. Alman uz-
manlann İran'da İranli gızli servis ajanlannı
eğitimden gecirdiğinı ve BND'nin Tahran'a
teknik araç gereç yardımı yaptığını doğru-
ladı.
İki ülke gizli servisleri arasındaki yakın
bağlantı, ekim ayı başında İran'ın istihbarat
servislerinden sorumlu Devlet Bakanı Ali
Fallahyan'ın Almanya ziyaretinde enine bo-
yuna görüşüldü. Gelecek için yeni planlar
yapıldı. Alman istihbarat çevrelerinden sı-
zan en son bılgilere göre Fallahyan ve Al-
manya'daki muadili Bernd Schmidbauer,
BND ve İran gizlı servisi Vevak arasındaki
işbirlığinı nasıl arttıracaklannı görüştüler.
Almanya'nm İran'a 199l'dcistihbaratde-
ğerlendirmesinde kullanılmak üzere yüksek
kapasilcli bir bilgisayar donanımı armağan
ettiği de ortaya çıkan gerçekler arasında.
Scmidbauer ile Almanya'nın FBI'yı niteli-
ğindeki Anayasayı Koruma Teşkilatı Baş-
kanı Eckart Wertebach geçen yıl Tahran'ı zi-
yaret ederek işbirliğinın temellerini sağlam-
laştırmışlardı İranlı Bdkan Fallahi de ekım
başındakı Almanya ziyaretinde önce
Bonn'a, sonra Anayasayı Koruma Teşki-
latı'na Köln'e ve sonra da Alman İstihbarat
Servisi BND'ye Münih yakınlanndaki Pul-
lacha gitti. Pullachda BND Başkanı Kon-
rad Porzner'le görüşen Fallahi gazetecilere.
iki ülkenin istihbarat servıslen arasında "iki
vıldır verimli bir işbirliği" yürütüldüğünü
söyledi. Fallahı'nin Almanya gezisinde bu-
rada Tahran'a karşı muhalefeti sürdüren
Halkın Mücahitleri'nc karşı bilgı topladığı
iddia ediliyor.
Fallahı'nin başında bulunduğu Vevak,
Uluslararası Af Orgütü ^ibi insan haklan
teşkilatlanna göre gerek Iran'da rejim aley-
htarlanna karşı ışkenceden gerekse yurtdı-
şındaki muhaliflerin öldürülmesinden so-
rumlu.
Buna göre Hizbullah militanlannı da Ve-
vak eğitiyor ve yurtdışı 'operasyonlarında'
tetikçi olarak kullanıyor. Nitekim geçen yı-
lın eylül ayında Berlin'de İran Kürdistan
Demokrat Partisi liderlerine karşı yapılan
suikastın tetikçilerinin Hizbullahçı. suikastı
planlayanın ise bir Vevak ajanı olduğu orta-
ya çıkartılmıştı. Buna karşın davada sanık-
lann 'bireysel eylemci' olarak yargüanmasını
istiyor. Bakan, olayın arkasında "farklı güç-
lerin" yatlığını öne sürüv or ve "İran'la ilişki-
lerin. bö> le küçük cezai soruşturmalardan öte
çok daha önemli olduğunu" söylüyor.
Fallahi'nın Almanya'da ağırlanmasından
sonra özellikle ABD. iki ülke istihbarat ser-
visleri arasındaki yakın ilışkıdcn büyük ra-
hatsızlık duyduğunu dile getirmiş ve Bonn'u
İran'la işbiriıği yaptığı için açıkça eleştirmiş-
ti. İran'ın 'geleceğin Irak^' olmasından kor-
kuluyor.
İran. özellikle Salman Rüşdü'yc ölünı fer-
manından sonra Batılı iilkelerce dışlanmış
ve boykot edilmıştı. Tahran uluslararası izo-
lasyonundan Almanya araalığıyla kurtul-
mayı umuyor. Almanya son iki yılda yalnız
İran Gizli Servisi'ne yardımla kalmadı. ticari
ilişkilerini geliştirerek İran'ın bir numaralı
ihracat ortağı haline geldi.
Almanya'nın İran'a verdiği önem. İran'ı
Orta Asya ve Kafkaslarda önemii bir güç
olarak görmesinden kaynaklanıyor. Bir
yandan Türkiye. öbüryandan İran bağlantı-
lannı geliştıren Almanya için iki koza birden
oynamak, her halükarda kazançlı çıkmanın
güvencesi. Almanya. bu politikasıyla ABD"-
nin başını çektiği Batı bloğunun politik çiz-
gisine aykın düşüyor. İran'daki rejım ve
Iran'ın yurtdışındaİci 'operasyonlarf. her ve-
sileyle insan haklanndan dem vuran Alman
politikaalar için anlaşıldığı üzere ancak tali
bir önem taşıyor.