Katalog

13 EKİM1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 11 Metro Genel Müdürü Pamir'e göre hipermarketlerde mal satmak için katılım payı istenmesi yaygınlaşacak Veren olıırsaherkes isteyecekBÜLENT KIZANLIK İlk mağazasını İstanburda açacak olan Fransız Carrefour. "Parayı veren malını sattınr" yönteminde başanlı olursa. Türkiye'de yatınm yapan diğer mağaza zincirlenni de peşinden sü- rûkleyecek. Türkiye'ye ılk gelen uluslararası dev mağaza zincirlerinden Metro Grosmarket'in Genel Mü- dürü Tahsin Pamir, Avrupa'da yaygın olan bu sıstemjn kabul görmesi haiinde diğer kuruluşlar- ca da deneneceğini söyledı. Türkiye'de süper market ve hıpermarketîer arasında yoğunlaşan rekabetten sıynlmak için Metronun "tbptancı" kimliğıne ağırlık verdiUerini ve kulvarlannı ayırdıklannı anlatan Tahsin Pamır, bu amaçla ambalajlannı büyüttükJerini, mal çeşidıru ona göre behrlediklerinı söyledi. Pamır. Carrefour- un ismini veımeden Avrupa'da uygulanan bu yöntemin Türkiye'de "fiyat kargaşası" yaratma nskine dıkkat çekti. Tahsin Pamir, Cumhuriyet'in sorulannı ya- nıtlarken, Türkiye'de yerleşmış ticari alışkan- lıklann kısa sürede değıştirilmesinin zor olduğu- nu dile getirerek şunlan söyledi: AVRUPA'DA BÖYIE- Konu Türkıye ıçın çok değişik Bizde bu. bır nevi ayak bastı parası gıbi bır şey. Ama vurtdışında. bütün süpermar- ketler. bütün hipermarketler. bütün grosmar- ketlerde bu kabul edilmiş bir sıstem. Çünkü bü- yük bir rekabet, dar bir pazar var. Ve insanlar yeni bir dağnım kanalı bulduklan zaman bura- ya girmek için birtakım fedakârlıklar yapmak zorundalar. Eğer o fırma güçlüyse, eğer o fir- manın yeni bir mağazası üreüci fırmaya yüzde 3 bir pazar payı daha sağlayacaksa. adam bunu reklamla mı yapsın, yoksa bu fırmanın istedıği parayı vererek onun kuruluşuna yardım rru etsin tercihıyle bu paralan veriyorlar. METRO İSTEMEBt- fiizim dc piyasada yerleşık ödeme türlerini uygulamamız lazım, va- deyle satın alıyoruz. Büyük hacimli satın aldı- ğımız için bıze bır iskonto vermesi Iazım. Ödeme ürün grupianna göre değişiyor. Metro. dırekt olarak Türkiye'de 400 bin insa- na ulaşan bir silah. Burada malını tanıtmak ser- gilemek ısteyenlerden karşılığında bir ücret talep edıyoruz. Bedava mal getireceksiniz diye bir ta- lebimız olmuvor. Rüşvet alınmıyor. Ama bir hizmet veriyorsunuz. kendisine bir yer tahsis ediyorsunuz. karşılığında para alıyorsunuz. FİYAT KARGAŞASI - Türkiye'de de bu sıstem ınguljnnor ve ıstenen alınıyorsa o za- man bır ıkna kabılıyetleri çok büyük demektir. Bızim üreticı bunu görünce önce yadırgayor. Sonra birtakım hesaplara gırip yeni gelenler (Carrefour) başanlı oluyorsa bu konuda. bizde de ileride bu yerleşik bır sıstem haline gelecek. Bu verilen paralann da fiyatlann içine yansıya- cağı kanaatindeyim. Bu şekilde cok güzel bir mağaza)i çok ucuza mal edilebılir. Ancak üreti- cı fırma bunu fıyatlara yansıtır ve yüksek fiyatla satış yapamayan mağaza, o zaman tekrar üre- tidye dönüp 'bana daha fazla iskonto ver' derse. Firma da iskonto verip tekrar fiyatına yansıtı- rsa, gideceği yer bir fıyat kargaşası olur. Bizim politikamız ne olur bilmiyorum. Bir örnek olur- sa önlerinde, insanlann bu denememesi müm- kün değıl. HERKESVERMEZ-Ynn\ bugünyüzde85 pazar payı olan bır firma, pazarlamadan mem- nunsa bu kadar büyük ıskontolarla masraflarla neden orada bulunsun? Türkiye'de bu arada vurgulamamız gereken, görünmez bir fıyat kontrolünün olrnasıdır. Fiyat istikran bozulur- sa yani Anadolu'da bir toptancıya verdiği malı yüzde 15 ucuzu burada satıhrsa oradaki top- tancının reaksiyonu ne olacak, onu o fırmayı gözden çıkarabilecek mi hipermarkette malım satılacakdıve. MAllrETTEN KAZANTRB - Önümüz- deki dönem en venmlı çalışan kuruluşlar \aşa- yabilecekler. Olaya bır senelik. 6 aylık bakma- mak Iazım. En düşük personel masrafıyla, en düşük genel giderlerle. en sağlıklı altyapı ile en sağlıklı bilgiNİ sağlayan kuruluş varsa o aranan fıyatlan yakalar Diğeri ona indıği zaman eğer aynı şartlara sahıp değilse zarar eder. Biz Metro'yu her zaman düşük malıyet opc- rasyonu olarak düşünüyoruz. Onlann masraf- Merro Genel Müdürü Tahsin Pamir. lannın benden daha fazla olması Iazım. Yani biz büyük alışvenşe göre kendimızi organize etmış durumdayız, bunu sağladığımız zaman biz ve- nmlı çalışır. HALKBANK'IN EKONOMİYE BÜYÜK KATKISI Halkbank genç kuşağı iş hayatına kazandırıyor. Halkbank, hükümet programında ailc ve gençlerle ilgili alınan karar uyannca, yeni bir iş kurmak isteyen, 35 yaşını aşmamış, ustalık belgesi veya sertifikası olan, lise mezunu olup Milli Eğitim Bakanlığı'nın teknik eleman kurslarını başarıyla tamamlayan ya da yüksek okul mezunu olan gençlerimize büyük bir olanak sunuyor. Genç girişimcilerin ihtiyaç duyduklan makina ve techizatı alabilmeleri için tesis kredisi, işletme giderleri için işletme kredisi veriyor. Kredinin, techizat bedeli ve işletme kredisi olarak, üst limiti200.000.000 TL. Faizi, ytttık %40... Vadesi 2ytl.. Halkbank'ın size sunduğu bu fırsattan yararlanın; çalışan, üreten ve kazananlar arasına katılın. HA1KBANK TÜRKİYE HALK BANKASI YETKÎLt HALKBANK ŞUBELERİ •Dörtyol «Karşıyaka »Osmanjye / ADANA - «Sanayi Sitesi / CEYHAN - «Adıyaman - «Afyon «Dazlan - *Agn - «Amasya - •Bahçelievier «AjagıavTancı «Posta Caddesi «Siteler / ANKARA - «Sanayi Sitesi / ANTALYA •Aianya - •Astvin - «Aydın «Nazilli «Söke - «Balıkesir •Gönen •Bandtrma «Ayvalık - «Bilecik'Bozüyük - «Bolu - »Burdur «Bucak - »Çekirge •Fevziçakmak / BURSA •Inegöl •Çanakkale «Biga - •Çankın - «Çonım - •Denizli «Buldan - «Diyarbakır - •Edime - «Elazığ - •Enincan - «£1x11111111 - «Eslrişehir - •Karagöz / GAZİANTEP - *Bulancak «Giresun •Gümüflıane • *tskendenm «Antakya (Hauy) - •Isparca - *lçel «Tarsus - •tnanbul Mericez »Avalar »Nişantaşı «Kaıtal »Gebze - •Girne Bulvan • Hatay »Konak / tZMlR «Bergarna - *Kan •Kastamonu - •Kıyseri «Dcveü «Bünvan - «Kıridareli 'Uiieburgaz - «Kırjehir - «Kocaeli Merkez «Hereke - «thsaniye / KONYA - 'Kütahya - «Dörtyol / MALATYA - «Manisa «Turgutlu •Salihli •Kahnunanmamş - «Mugla •Milas - *Mu} - 'Nevjehir *Ürgüp - «Niğde - »Ordu *Per}embe - *Rize - «Adapazan (Sakarya) - «Buğdaypazan / SAMSUN »Bafra • Çarşamba - »Siirt - »Sinop •Sivas - 'Tekirdag »Çoriu - »Tokat »Tuıhal - »Trabıon - «Şanlıurfa - «Uşak - »Van - »Yozgat - »Zonguldak - «Aksatay - »Bayburt - *Karaınan - 'Bacnıan - •Bzıttn - »KınkkaJe EKONOMIYEBAKIŞ TANER BERKSOY Sonbahardan Öteye Birkaç yıldır ekonomide sonbahar ayları zor geçiyor. Bahar ve yaz aylarındaki gelişmeler, sıkıntıları sonba- hara yığıyor Bunu sezenler önceden uyanlarda bulunu- yorlar. Bu yıl sonbahar kaygılarına katılmadım. Bu, ekonomi- ye dönük kaygılanm yok anlamına gelmiyor. Tersine, iplerin gerildiğini, hareket alanlarınm daraldığını ve ge- lecekte canımızı sıkacak gelişmeler olacağını düşünü- yorum. Sıkıntılı gelişmeleri sonbahann ötesinde görmemin nedenleri var. Bunların başıda mevcut hükümetin ve ye- ni başbakanın sorun çözmekten çok durumu idare etme eğilimınde olduğuna ilişkin gözlemim geliyor. Pekçogu- nuzun bu gözlemi ters ve zamansız bulacağınızı biliyo- rum. Sizlere verilmeye çalışılan görüntü bunun tam ter- si. En azından Sayın Başbakan hırslı, inatçı, hareketli, inançlı ve işbıtirici bir görüntüyle getiriliyorkarşınıza. Bencegerçekdurumbundanfarklı. Siyasal vetoplum- sal konularda daha örtük olan bu gerçek, ekonomide daha belirgin hale geliyor. Gündemde olan ve ivedi çö- züm bekleyen sorunlar ya görmemezlıkten geliniyor; görülenler de sürekli olarak danışmanlara, komısyonla- ra ve ikincil sorumlulara aktarılıyor Onlann oluşturaca- ğı düşünülen çözümler bekleniyor. Bekleme süresinde de sorunlar erteleniyor Sonbahar sorunları da böyle ertelendi Sorunları erte- lemek için yeni olanaklar gereklı. Kaygılara katılmama- mın bir nedeni de bu. Yaz başında başlayan borçlanma furyasının sonbahar aylarına da sarkacağı, fütursuzca kullanılan bu olanağm beklenen sıkıntıları erteleyeceği belliydi Kaygıları da sonbahann ötesine ertelemek ge- rekiyordu. Kamu açıkları küçüleceğıne büyüyor. Bütçe ve KİT açıklarından oluşan kamu borçlanma gereğinin düşûrü- leceğı öngörülmesıne rağmen bu oran yükseldi. Bunun anlamı butçe ve KİT açıklannın beklenenin ötesinde bü- yûyor olması Kamu açıkları konusunda ivedi ve kalıcı çözüm kamu gelır ve harcamalarını yeniden düzenlemekte yatıyor. Her iki yönden de geıırilmesi gereken önlemler, ekono- mıyi yavaşlatmayı göze alarak gerçekleştirilebilir Hızlı ve dinamik görüntü peşinde olanların bu duraklamayı siyasi olarak hazmetmelerı guç. Dolayısıyla, sorunu kö- künden çözmek ve bunun siyasal sonuçlarını üstlenmek yerine, borçlanma pedalına daha sıkı basıp ekonomiye gaz vermek uygun bulundu. Bu, yaz başında görülüyor- du. Hızlı hükümete, hızlı büyüyen ekonomi yakışırdı. Gaza basıldı, görüntü kurtarıldı. • • • El kesesıyle gaza basmak beleş bir iş değil Ekonomi- de bedeli ödenmeyen, beleş iş yok. Borçla büyümenin de bedeli var Örneğin, böyle bir büyümeyi sürdürmek olanaksız. Borç gazı kesilince, hızın düşeceğı açık. Hız düşunce istikrarsızlığın daha da artması, ertelenen so- runların katlanarak yeniden gündeme gelmesi kaçınıl- maz. Kaygıların sonbahann otesıne ertelenmesinin bir başka nedeni de bu. Borçlanma ipine sarılan salt kamu otoritesi değil. Bo- zulan göstergeler, kur-faiz kıskacını işletti. özel sektör de drşarıdan borçlanmayı cazıp buldu. Kamunun iç borçlanmasına, kısa vadeli dış borçlanma da eklendi. Sonbahar kazasız geçildi. Ama iç ve dış borç stokunda sıçrama oldu. Borçlanmayı cazip kılan kur-faiz kıskacı sessiz ve de- rinden bir başka darboğaz üretiyor. Dış açık büyüyor. Dış ticaret açığı dev boyutlara ulaştı. Carı ışlem açığı da bunun daraltılmış bir izdüşümü. Faiz para girişini özen- dirirken, yavaşlatılmış devalüasyon para çıkışını besli- yor. Faizle gelen para sanki sel. Mal hareketlerinden doğan para akımı ıse kum. Sel gidip, kum kalınca cıddi bir ödeme açığının ortaya çıkacağı açık. Bunun da sonbaharda olmayacağı görünüyordu. Şim- di dış finans çevreleri bile kaygı duymaya başladılar. Ül- kenin kredi verilebilirliği sorgulanıyor Burada olumsuz gelişme hiç kuşkusuz selı götürür. Günün birinde kumla baş başa kalıveririz. Kumda oynamak hoş bir şey değil. Sonbahar için kaygılanmadım. Dilimi tuttum. Size de bir şey söylemedim. Ama ötesi için kaygılıyım. Bunu da bılesiniz istedim. TOPLUKONUT Ataköy'denl50 koııııtdaha • Toplu Konut İdaresi, 150 milyon liralık teminatı yatıranlara 24ekim günü Ataköy'deki 150 konutu açık arttırma yöntemiyle satacak.Satış fıyatlan 1.5-3.5 milyar Iira arasında. TOK.İ stokuna alınacak. Satış sırasında. satışa araci- lık eden bankalar, TL veya dö- viz kredisi de kullandırabi- Iecek. ANKARA (AA) - Toplu Konut İdaresi (TOKİ). Ata- köy'de 150 konutu daha açık arttırma yöntemı ile satışa çıkardı. TOKİ'den verilen bilgiye göre. 24 ekim pazar günü fTÜ Başvurular VOgun Maçka Maden Fakültesi Sa- lonu'nda yapılacak açık arttır- maya katılabilmek için, 22eki- me kadar İş Bankası. Garanti Bankası, Pamukbank, Es- bank. Vakıfbank ve Türk Ti- caret Bankası'nın ılgılı şube- lenne, her bır konut için 150 milyon lira teminat yatırmak gerekiyor. Verilen bilgiye göre, satışa çıkanlan 138 adet 3 odalı ko- nutlann muhammen bedeli I milyar 511 milyon lıra ile I milyar 762 milyon lira. 1 yatak odalı 5 adet konutun muham- men bedeli 867-885 milyon li- ra. 7 adet vıllanın muhammen bedeli ise 3 milyar 293 milyon lira ile 3 milyar 593 milyon lira arasında belirlendi. Arttırma sırasında, 1 odalı konutlar için 10 milyon lira. 3 odalı konutlar için 20 milyon lira, villalar için de 30 milyon liralık dilimler haiinde pey sü- nilebılecek. Arttırmada en yüksek fivalı veren konutu alabilecck. En yüksek fiyatı verdiği halde daha sonra ko- nutu almayanlann teminatlan nakte çevrilecek ve konut Bu arada. TOKİ tarafindan geçen hafta satışa çıkanlan Er- yaman III. etaptakı 3.195 ko- nut ıçın 19.867 başvuru yapıl- dığı ve satışa aracılık eden iki bankaya toplam 751 milyar 665 milyon lira ön peşinat yatı- nldığı belirlendi. Yapılan belirlemeye göre ön peşinatın 560 milyar 365 mil- yon liralık bölümü Çağdaş Konutlan-1 adıyla Vakıfbank tarafindan satışa çıkanlan 2630 konut için, 191 milyar 300 milyon liralık bölümü de Çağdaş Konutlar-2 adıyla Pa- mukbank tarafindan satışa çı- kanlan 515 konut için yatınldı. Konut almaya hak kaza- nanlar. 16-17 ekimde Anka- ra'da yapılacak kura çekimi ile belirlenecek. Kurada konut al- maya hak kazanamayanlann paralan. 21 ekimden itibaren geri verilmeye başlanacak. TOKİ yetkilileri, ön peşinat olarak alınan 751 milyar 665 milyon lıranın. sözleşme gereğı bankalarda bloke hesapta tu- tulduğunu belirttilcr.