Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12EKİM1993SALI • • • • CUMHURİYET SAYFA
HABERLEREV DEVAMI 17
'Bask modeli'
tartışnıası büyüyor
Haber Merkezi - Başbakan
Tansu Çiller'ın "Güneydoğu'ya
Bask modeli düşundüğü" yolun-
dakı açıklamalan tartışmalara
yol açtı Çıller'ın Turkıye ıçın
son derece önemü olan bır ko-
nuyu Avusturya'da 'ayakfistü'
dıle getırmesı eleştınldı İktıdar
ortağ> SHP konuyu tartışmak-
tan yana bır tavır sergılerken
CHP'run konuyu mcelemeye
aldığı, DEP'ın ıse önenyı oîum-
lu bulduğu öğrenıldı ANAP,
Bask modelının değıl Guney-
doğu sorununun tarüşılması
gereküğını bebrtırken RP Ithal
çözüme karşı olduğunu' belırtü
Çıller, Avusturya'da yaptığı
açıklamalanndan dolayı ılk
eleştınyı Cumhurbaşkanı De-
mireTden aldı Cumhurbaşkanı
Suleyman Demırel, Çıller'ın
onensını tartışmaya değer bul-
mayarak "Türkiye'nin bir eksi-
ği yoktur" dıye değerlendırdı
Çıller, onensı>le DYP ıçın-
den de eleştın aldı DYP Grup
Başkanvekılı Turfaan Tayan.
Bask modelırun, Turkıye'de
boiunmeye yol açacağını söyle-
dı Başbakan'ın, "Bask modeli"
konusunda kendılenne bır bılgı
vermedığını belırten Tayan
DYP grubu olarak goruşlennı
ancak resmı bır bılgı geldığınde
verebıleceklennı soyledı Ta-
yan. ancak Bask modelının
Turkjye koşullanna uygun ol-
madığmı dıle getırdı
Karayaçın: Model
bilinmiyor
SHP Genel Başkanı Murat
Karayalçm "Bu model yerel yri-
netimlerin demokratikleştiril-
mesi \e güçlendirümesini bir
bütün olarak ongöniyor. Ben
SHP Genel Başkanı ve Başba-
kan Yardımcısı olduktan sonra
yerel yönetimlerin güçlendiril-
mesinin, Türkive'nin karşı kar-
şıya otduğu Guneydoğu sonıntı
başta olmak üzere birçok soru-
nun çözümünde yararlı olacağını
so> lemiştim" dedı
Karayalçın. Başbakan Çıl-
ler'm onensınm Cumhurbaşka-
nı Demırel tarafından eleşünl-
mesıne ıhşkın göruşlenru açık-
larken de şunlan soyledı
"Bu modelin ne olduğu bilin-
miyor. Daha sonra boyle söz-
cükler telaffuz edilip tarttşmalar
başlıyor. Neymiş Bask modeli?
Doğrusu ben de bilmiyorum. An-
cak bu modelin aynntılannı bil-
dikten sonra konuşurum. Ben
ancak kendi önerilerimle ilgili
bir eleştiri gelirse tartışmaya gi-
rerim. Ne olduğunu bilmediğim
bir konuda tartışmaya girnıeın."
ANAP Genel Başkan Yar-
dıması Mustafa Taşar, Tur-
kıye'nın ünıter yapısını koruya-
cak her turlu modeb tartışabıle-
ceklennı soyleyerek "Ancak
gayri ciddi bir devlet anlayışına
karşıyız. Say ın Başbakan. Gon-
zalez'i görmeseydi bu model hiç
aklına gelmeyecekti demek ki"
dedı
CHP Genel Sekreten Ertuğ-
rul Günay da konunun son de-
rece onemlı olduğunu ve tartı-
şılması gerektığıru behrttı
Gunay, Başbakan'ın bu konu-
da neyı kastettığını oğrenme
ıhtıyaanda olduklannı soyledı
RP Genel Sekreten Oğuzhan
Asiltürk de Çıller'ı dev let adam-
lığı nıtelığınden >oksun olmak-
la suçladı. "İthal çözümier so-
nuç getirmez" dedı
DEP Genel Sekreten tbra-
him Aksoy, 'Bask modeli'ne sı-
cak baktıklannı, ancak bu
modelin, Turkıye koşullan dık-
kate alınarak yaşama geçınl-
mesı gerektığını so>ledı
Başbakan Çıller'ın, Kurt so-
rununu çozme konusunda ara-
yışlara gırmesını olumlu bul-
duklannı belırten Aksoy,
sorunun çozumune yonelık
model arayışına gıdılmesının de
doğal olduğunu ıfade ettı
NOTLAR
Avrupa'nın iki ucu:
Türkiye ve Ispaııya
MUSTAFABALBAY
ANKARA yy
tınde Zonguldak a nukleer sant-
ral projeanı gelışüren Başbakan
Tansu ÇiHer. Vıyana jşszısınde de
terörle mucadele ıçın Ispanya mo-
debnı keşfetü Çıller, İspanya Baş-
bakanı Gonzales'm anlattıklann-
dan etkılenmış, terorle mucadele-
de ızledıklen yontem. çok ınandı-
nagelmış
İspanya modeL zaman zaman
Tûrkıye'de de taruşılan bır konu
Guneydoğu'da akan kan durdu-
rulamadıkça, doğal olarak alter-
nauf yontemler, yaklaşımlar
gündemegeb>or
Once ıkı ûlkerun geçmışıne ve
bugunune kısaca goz atalım
Anadolu'da ve İber Yanma-
daa'nda bu yuzyüın başında ıkı
buyük yenılgı yaşandı Avrupa'-
run batı ucundakı Ispany a. 1898'-
de ABD'ye yenıldığıru resmen
kabul etü ve bu kıtadakı son so-
murgelenru de kaybetü Avrupa-
nın doğu ucundakı Osmanlı
İmparatorluğu da 600 yıllık salta-
natın ardından tanhe gomuldu
Şımdı, Avrupa'nm bau yaka-
sında AT uyesı bır İspanya Cum-
hunyeu, doğu yakasmda da
Turkıye Cumhunyeü var ispan-
ya, 40 yıllık Franco dıktatorluğu-
nun ardından komunıstlerden
Franco yanlılanna kadar toplu-
mun tum kesımlennın uzennde
uzlaşuğı bır ana> asa üe demokra-
sıye geçtı 1978'de kabul edılen
anayasada bugune kadar tek de-
lık >ok Ülke. sozu edılen Bask
bolgea gıbı 17 özerk bölgeye ay-
nldı Yanı, İspanya'nın Bask ıçın
ozellıkle uygûladığı, oraya venp
ulkenm dığer alanlanna vermedı-
ğı bır hak yok Ama ulkenın bu
bolgesınde yaşayan ıkı rralvon
Basklıdan yuzde 10 kadan. ayn
ulke olmayı ısüyor ETA adlı te-
ronst orgût de bu kesımden des-
tek alıyor Meclıste, kendılennı
destekleyen partı de var
Turkıye'de ıse, çok parüh yone-
tıme gecışın ardından on yılda bır
kesmüye uğrayan demokrası,
tum kurumlanyla henuz venne
oturtulabılmış değıl Guney-
doğu'da 1984'ten bu yana tırma-
nan teror. gıderek ulke butunlu-
ğunü tartışma masasma geünyor
Gunde ortalama 15-20 kışının ya-
şamını yıürdığı bu bolgemızde
halen olağanustu hal uygulanı-
yor
Aslında Gonzales, Çıller'e
Bask'ta uygulanan modelin Tur-
kı>e ıçın en azından kısa surede
geçerh olamayacağını anlatmış
Gonzales'ın ılk şartı şu
"Önce komşulanrnzla anlaşa-
caksmız."
Turkıye'nın Guneydoğu kom-
şulanna bakahm
Suriye PKK hdennın. Şam'da
ıkametgâh kağıdı çıkartabıleceğı
herhalde 4-5 adres vardır Bekaa
da bu ulkenın kontrol ettığı bır
bolge Okullardakı hantalarda
Hatay hâlâ Sunye sınırlan ıçınde
gostenhyor Devlet duzeyınde ga-
rantıler venhyor, ama bunlann ne
olçude yaşama geçuğı ortada
Irak Turkıye'nın Guneydoğu-
su bır devletın -kontrolu alurtda
değıl Kuzey Irak'ta kurulan dev-
let, daha kendı kurumlannı bıle
oluşturamadı Peşmergeler,
PKK'yı banndırmayacaklanna
daır guvenceler venyorlar, ama
sozunde durmuyor olmalılar kı.
sık sık Jandarma Genel Komuta-
nı, bderlenyle goruşu>or
Iran. Son donemde pekçok sal-
dınnın bu ulkedekı PKJC kampla-
nndan olduğu ıddıa edılıyor İkı
ulke arasında sınır guvenlığı ol-
madığını Iran da Türkıye de ka-
bul edıyor Içışlen Bakaru Meh-
met Gazmğkı. 16 ekımde Tah-
ran'a gıdecek ve sınır guvenlığı
ıçın ne yapdabıleceğmı konuşacak
ve ıkı ulke, sınır guverüığını goz-
den geçırecekler
Ennenistarr PKK'nın bu ulke-
de de kamplanmn bulunduğu,
son 15 gun ıçındekı haftahk dergı-
lerde, televızyon programlannda
yer aldı İkı ulke arasında, sınır
guvenlığıne ıhşkın anlaşma da
yok
Bask bolgesının stratejık olarak
fazla bır onemı yok Sadece
Fransa'da dar bır bolgede Baskh
var Guneydoğu'yla ıse hemen
butun buyuk dev letler ılgılenıyor
Turkıye'nın tum Guney ve Doğu
komşulannda Kurt yaşıyor Böl-
gedekı beş ulkede Kurt var
Bask 17 ozerk bolge arasında
zengınlıkte ıkına Sanayı bolgesı
pek çok konuda kendısıne yetı-
yor Gunevdoğu. bunun tam ter-
sı
Avrupa'da. Ingıltere'nın Kuzey
Irlanda ıle. Fransanın Korsıka
de, \ unanıstan'ın Makedonya ıle
sorunlan var Ama hıçbın hr dı-
ğenne bakıp. "O ne yapmıs, ben-
zerini uygulayavm*" demıj or
Çunku her bınnın koşullan farklı
Turkı>e'nın sorunu da İspanya'-
dan farklı \e benzer çok az >onu
var
lspanv a, kendı koşullan ıçınde
bır model gehşnrmış Bu model
nasıl ışlryor, butün sorunlan çozu-
yor mu9
Turkıye bunlan araşüra-
bıhr, ama bunu Guneydoğu ıçın
duşunmenın zemını yok
Cumhurbaşkanhğı Koşku -
nde dun Demırel, Çıller. Kara-
yalçın, Çetın ve Ayaz'ın katıldı-
ğı bır guvenlık zırvesı yapıldı
Demırel. boylezırvelen 15 gun-
de, 1 avda bır \apı\or ancak
dunku arve ıster ıstemez farklı
bır anlam taşıdı Zırvenın bır
saat surmesı planlanıyordu. 40
dakıka daha uzadı Belkı de
Demırel ın Çıller"e program
dışı so>leyeceklen vardı Zırve-
den sonra ısrarla herhangı bır
açıklama yapılmaması da gaze-
tecılen kuşkulandırdı
Çıller Gunejdoğu sorununu
çozmek ısüyorsa. Vı\ana"da İs-
panya Başbakanı ıle gonışmeden
esınlenerek fıkır uretmek yenne,
Mechs'ı devreye sokmalı Her fır-
satta Mecbs'ı devre dışı bırakma-
ya çalışan bır Başbakan'ın "daha
fazia demokrasTyı ıçeren yontem-
lerde samımı olduğuna ınanmak
guç
Özerklik biraz da demokrasi demek Oğretim üyelerini
SİYİİ polisler izledıALİKIŞLAK
Beşjuz yü oncesıne kadar avn
avn krallıklar olarak vaşayan, 800
yıl kadar Araplann hukûmdarhğı
altında bulunan bugunun lspan-
yol özerklıklen, tek başlanna
\raplar ıle baş edemeyınce kuzev-
den gûney e doğru bırleştıler ve ku-
zev den guneye doğru Ispanyayı
^raplardan temıziedıler ve Arap-
lara karşı oluşan bu bırhktelık 500
yıldan bu yana sûruyor
"Özerklik' bıraz da demokrası
demek 19^5 yılında Franco'nun
ölumuvle Ispanvada 40 vıla
yakın bır dıktatorlük donemı gen-
de kahyor, bır demokrasıye gecış
donemı ba^b>or 1982yıbndasos-
yabstlenn ıküdara gelmesıyle de
demokrası daha sağlam temellere
davanıyordu Franco. dıktatorlu-
ğu donemınde hıçbır etnık gruba
goz açtırmadı
Demokrasıyle bırlıkte Ispan-
ya'da 17 bolgeye ozerkbk tanındı
Yalnız bu ozerkbk lam bagımsız-
bk deâldı Aynca tum bolgelere
tanınan ozerklıkler avTu değıl. de-
rece dereceydı Bazı bolgeler yûz-
yıllar bo>unca kendı aralannda
kaynaşmı$lar. kendı dıllennı kay-
betrruşler Bask Navarra, Kata-
lunya Gabcya.Vaknsıa\eBalea-
res, özerklıklen ıse dıllen ve kultur-
len ıle farklı bır yapıdaydılar Bu-
nun ıçın Bask ve Navarra bolgele-
nne daha ayncalıkb ozerkbkler
venldı Bask ozerklığının adı İs-
panyolcada 'Paıs Vasco' yanı
Bask Ulkesı'dır
Özerkbklerde ıkı dılb bır u>gu-
lama var Tum resmı jazışmalar,
trafik ışaretlen ıkı dılde de venh-
yor
Bolgelere venlen özerkbklenn
derecelen ne olmalı7
Bugun ven-
len yuzde 15 bk bır ozerkbk az
mıdır. çok mudur'1
Bunun arkası
gebr mı° Bu yuzde 15"bk formul
bırkaç yıldan ben tartışılırken Ka-
talanlar hep daha yûksek rakam-
larda dıretüler Bugun Felıpe
Gonzalez'ın sosyabst hukumetı-
nın bır azınlık hükumetı ve bu ne-
denle daha zayıf olmasıru fırsat bı-
len Katalanlar elbette yann daha
Çiller'in bütçesi umutsuz
• Baştarafi l.Sayfada
Yardımcısı Murat Karayalçın-
ın da Bursa da olması nedenıyle
"pek fazla tartışmaya" sahne
olmadı
Başbakan Çıller'ın oncekı
gûn yapılan ılk oturumda. bu-
rokratlara. "Bütçe ve program
bedeflerinde samimi olalım" ta-
lımatı verdığı. bu nedenle daha
once "katrilyona tırmanması"
beklenen bütçenın, 814 tnlyon
lıraya baâlandığı kaydedıldı
YPK'da şekıllendınlen 1994
butçesınde. dolann 1994 yılı
ıçın. ortalama kurunun 17 bm
750 lıra olarak tanımlanması.
devaluasyon sınyalı olarak algı-
landı
1994 butçesınde, personel
harcamalanna 290 tnlyon lıra-
lık odenek aynldı ve ûcret zam-
lannın iiçer aylık > apılmasT yer
aldı Buna goreyenı yılın ılk uç
ayında kamu çalışanlannın ma-
aşına ortalama yuzde 10'luk
zam yapılacak
Hukumette ve TBMM'deele
alınacak olan butçe büyükluk-
lennın onemb tartışmalara yol
açması ve buyuk ölçude değıştı-
nlmesı de beklenıyor Burok-
ratlar. butçe tahmınlennın yenı
vergı tasansının 1 Ocak 1994'-
ten ıtıbaren yururluğe gıreceğı
varsayımma dayandığına da
dıkkatı çekerek "Oysa hükume-
tin veni >ergi tasansında, D\ P
grubu >e TBMM'de direnişle
karşılaşması büyük olasılıktır.
Tasan yeni yıla yetişm«>ebilir"
dıye konuşuyorlar
YPK toplantılanna katılan
bır bürokrat. "Toplantılar ge-
çen yıllardakinin aksine hem kı-
sa sürdii hem de fazla tartışmalı
geçmedi. Saracoğlu. Kesici gibi
isimlerin yokluğu belirgindi" de-
dı
DPTnm YPK toplantılan ıçın
hazırladığı rapora gore 814 tn!-
yon lıra olarak hedeflenen 1994
konsolıde butçesınde gehrler 62*»
tnlyon lıra olarak ongörüldu ve
açık 189 tnlyon lıra olarak kesın-
leştınldı
Kamu kesımı (PSBR) açığını
1994 ıçın ; uzde 16 3 olarak tah-
mın eden raporda, GSMH defla-
toru yuzde 54 6. toptan eşya fı-
yatlan endeksındekı artış yuzde
48, tuketıcı fıyatlannda ıse yuzde
56 olarak hedeflenıyor DPT'nın
taslak raporunda dolar kurunun
yenı yılda ortalama 17 bın 750 lı-
ra olacağı vdrsayıbyor, dığer gos-
tergeler uzennde şu tahmınlere
yer venlıyor
"Büyüme hızı yuzde 4.5. (Sana-
\ii yuzde 5.4. tanm yüzde 3. hiz-
metler sektoru yuzde 4.8).
GSMH 2 katrilyon 135 rrilyon
712 milyar lira. (Saht rıyatlaria
132 trilyon 882 milyar lira).
Kişi başına duşen milli geür
1967 dolar.
İhracat 17 milyar 200 mOyon
dolar, ithalat 30 milyar 300 mil-
von dolar. (Dış ticaret açtğı 13
milyar 100 milyon dolar-cari is-
lemler dengesi açığı 4 milyar 460
milyon dolar).
Dış borç ana para odemeleri 4
milyar 850 milyon dolar, faiz öde-
melen 4 milyar dolar. (KFT zaran
36 rrilyon 200 milyar lira."
1994 yılında can fıyatlarla top-
lam 491 tnlyon 985 milyar bralik
sabıt sermay e y aünmı yapılmasını
hedefleyen yenı yıla ıbşkın yatınm
programı ve bütçesının yapılacak
mahallı seçımler nedenıy le "hedef
nıtturamayacağı" ılen suruluyor
Başbakan Çıller'ın YPK gö-
ruşmelen sırasında özelhkle
"sosyal yaünmlar" uzennde
durduğu ve bu nedenle eğıüm,
sağlık ve konut alanlanndakı
Çillen Devlet çarkı zararauğradı
• Baştarafi l.Sayfada
Başbakan Çıller, dun yaptığı
yazılı açıklamada, Anayasa
Mahkemesı'nın. koalısyon hu-
kumeünce yururluğe İconulan
36 kanun hukmunde kararna-
meden 8"ını ıptal etüğını anım-
satarak şu goruşlere yer verdı
"Anayasa Mahkemesi'nin al-
dığı bu karan, saygıyla karşıh-
yoruz. Yuce Mahkeme'run ka-
ran. hukumetın hukuk tanı-
mazlığma ındınlen bır darbe-
dır" yolundaki görüşleri de red-
dediyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti. bir hu-
kuk devletidir. 50. cumhuriyet
hükümeti de hukuka saygılı ol-
duğunu her vesileyle göstermiş-
tir.
Hükümetimiz, halkımızın ya-
rarına, de>let çarkının daha du-
zenli işlemesine yonelik olan. an-
cak iptal edilen bu düzenlemeleri
gercekleştinnek ve kısa surede
hayata geçirmek için çalrş-
malarına başlamıştır."
İptal edılen KHK ler hakkın-
da vatandaşlann yanlış yonlen-
dırmelerle değerlendırme yap-
mamalan ıçın bılınmesı gere-
kenlen aktarmak ıstedığını be-
lırten Çıller, şoyle devam ettı
"KHK'lerle icraat, sadece
Turkiye'de değil. Birçok batı ul-
kesinde anayasal bir müessese-
dir. Türkiye'de sadece 13 Aralık
1983'ten, 20 Ekim 1991'e kadar
olan surede, ANAP hükümetle-
rince 251 adet KHK çıkarılmtş-
tır. Bunlardan 25'i Sayın Mesut
Yılmaz hükümetinin çıkardığı
KHK'lerdir.
ANAP döneminde, toplam
251 olan bu KHKIerin bir bölü-
müyle birçok karar uvgulamaya
konulurken bugiın hayatiyetini
sürdüren yeni bakanlddar. genel
müdürlükler, daire başkanlıklan
kunılmuşfur. Çevre, Kûltûr, Tu-
rizm, Orman bakaniıklan ile
Aile AraşOrma Kurumu. GAP
Bölge Kalkınma İdaresi KHK
ile kunılanlardan sadece birka-
çıdır. Bu çalrşmalara ilişkin
KHKIerin iptali ile devlet çarkı-
nın ve halktmrzın uğradığı zara-
n, yûce miUetimizin dikkatlerine
sunuyorurh.
Halkunızm daha güzel yann-
lara özlemiıû karşılamaya çalı-
şan 2. D\ P-SHP koalisyon hö-
kümeti, iptal edilen KHK'ler ye-
rine, yçni duzenlemeler yap-
maya ve bu yoldaki çaltşmalan-
tıı. bazı çevrelerce y aratılmak is-
buyûk bır pay ısteyecekler Kata-
lanlar Baskblarda olduğu gıbı
kendı pobsıne, jandarmasına, gu-
venbk guçlenne sahıp olmak ıstı-
yorlar Baskblar da kendı kamu
bankalanm ıstıyorlar
Özerklıklenn yenı ozerklıkler
ıstemelen bağımsızlıklannı azar
azar arttırma ozlemlen veçabalan
yadsınmamab Bask ve Katalon-
ya özerklıklen dışında kalan
özerkbkler zaten İspanya ıçınde
oldukça bütünleşmışler Daha
fazla ozerkbk kazanmalan (bır ul-
kede yerel yonetımlenn daha fazla
yetkı ve kaynaklarla donatılması
gıbı) özerklik ıstemı demokrası
ıçensınde olduğu surece sorun
yok
yatınmlara ağırlık venlmesını
ıstedığı öğrenıldı Çıller'ın bu
goruşlennı not alan burokrat-
lar Mıllı Eğıüm Bakanlığı ıle
Sağlık Bakanlığı butçelennde
bu amaca donük revızyon yapı-
lacağmı bıldırdıler
Toplu Konut İdaresi Başka-
nı Yiğit Gülöksüz tarafından
yapılan sunuşun, Başbakan
Çıller tarafından beğenıldığı
kaydedılırken, TKİ'nın konut
alanında daha buyük uretım
yapabılmesı ıçın varlığa dayalı
menkul kıymet ıhraç etmesı ko-
nusunun da, toplanülarda ılke
olarak kabul edıldığı kaydedıl-
dı
YPK toplantısından aynlır-
ken gazetealenn sorulannı ya-
nıtlayan Devlet Bakanı Nec-
metrin Cevberi, toplantıda tum
yatınmcı kurumlann durumla-
nnın ele alınmadığını belırte-
rek, "1994 yılı yatınmlarına inş-
kin toplantılar Sayın Başba-
kan'ın Amerika gezisi sonrasın-
da devam edecek. İki gündür
süretı YPK toplutıtılarında dnce-
likle dinlenmesi gereken yatınm
kuruluşlanntn durumlannı ele
aldık'" dedı
tenen engeUemelere rağmen sür-
Jürmeye kararbdır,"
Başbakan Çıller'ın, koalıs-
yon hükumeünm 3 aylık ıcraat-
lannı değerlendıraığı "Beyaz
Kitap"tan sonra haarlattığı
"Karşılaştırmalar" adlı kıtap-
çıkta, Mesut Vıbnaz başkanlı-
ğındakı son ANAP ıktıdan ıle
ıkıncı koalısyon hükumetı dö-
neminde yapılan yasâl düzenîe-
meler. çıkanlan kanunlar, yu-
rurluğe konulan kanun hük-
munde kararnameler, makro
ekonomık gostergeler ve enflas-
yon oranlan karşılaştırmalı
olarak kamuoyunun bılgısıne
sunuldu
Cezalandırma cylemleri
Genelkurmay
6
Bask
modeli'ne soğuk
PKK-TDKPçaüşmasımn
altında ne yaüyor?
EMIEN DEĞER
ANKARA - Başbakan Tansu
Çfller'ın Vıyana'da gezısı sırasın-
da ispanya Başbakanı Fefipe
Gonzales ıle yapüğı goruşmenın
ardından. Guneydoğu sorunu-
nun çozumu ıçın dıle getırdığı
"Bask moddTne asken kesımın
"scak bakmadjğı" saptandı Ge-
nelkurmay Başkanhğı'ndan ust
duzey bır asken yetkıb. Guneydo-
ğu ıçın Bask modeb formülunu.
"sadece bir gazete haberi' olarak
değerlendırdıklennı bıldınrken,
bu modelin Ispanya'dan farkb
olan Turkıve'nın koşullan açısın-
dan ıyı değerlendınlrnesı gerekü-
ğını soyledı
lspanv a'dakı Bask bolgesının
bağımsızbğı ıçın mucadele eden
ETA genllalanna karşı İspanyol
hukumeünın ızledığı pohtıkayı
Başbakan Çıller'ın berumsemesı
sonrasında. formu) asken çevre-
lerde de tarüşılmay^ başlandı
6
Şanlı Sıvas Ayaklanması
9
için soru önergesi
Haber Merkezi - Lğur
Mumcu nun oldurulmesını
"meşru eylem", Sıvas katlıamı-
nı ıse "Şanlı Sıvas Kıyamı"-
(•\yaklanma) olarak nıteleyen.
ve "İki, dç, daha fazla Snas.
Cumhuriyet Devrimi'nin hesabı
sorulacak" çağnsında bulunan
aylık İslamcı Taraf dergısının
yayınlanna neden ızın venldığı
TBMM Başkanlığı'na soru
onergesı olarak sunuldu Soru
onergesıne konu olan Taraf
dergısındekı vazıda. "Katliam
gûnu Snasta olamamanın hüz-
nunun telafisi 29 Ekim gunu her-
yerde olmaktır" denılıyor
Başbakan Tansu ÇÛler'ın ce-
vaplaması ıstemıyle CHP Grup
Başkanvekılı Uluç Gürkan ta-
rafından TBMM Başkanlığı'na
sunulan soru onergesınde "Ci-
nayet işlemek ve hem Atatürk'e,
hem de Cumhuriyet'e küfretmek
için canilerin yuzlerine sahte
müslüman maskesi gecirmeleri
Tansu Çiller'in "Kuran. ezan ve
ba> rak' muhabbetinin bir parça-
a mıdırT" denıldı
CHP Grup Başkanvekılı
Uluç Gurkan onergesınde
Ba^bakan Tansu Çıller'ın sahte
muslumanlara sahıp çıkan bu
tutumunun. Islam dınının zede-
lenmesme yol açtığını belırttı
Soru onergesınde İslamcı Taraf
dergısının yayınından ornekler
veren Gurkan, şu sorulann
Başbakan Çıller tarafından ce-
vaplanmasınııstedı
"Muslümanhğm bir şiddet,
kan \e zulum diniymişçesine
aşağılanmasma yol açtığınızın
idrakinde misiniz? Sivasal hırs-
Iarınızı tatmin >e iktidarınızı
korumak uğruna kendinizde
böylesi bir tahnbatı yaratmaya
nasıl hak buluyorsunuz? Başta
rahmetli Lğur Mumcu >e Sıvas'-
ta Madımak Oteli'nde katledi-
len 37 can olmak üzere, Tür-
kiye'de sözde faili meçhul cina-
yete kurban giden onlarca
yurttaşm bu yayınlarda katle-
dılmeyı haketmışlerdı' biçimin-
de anılmalarını doğal mı karşdı-
yorsunuz? Türkiye, insanlarm
'Allah adına, kuran hakkı ıçın'
denilerek kolayca öldünilebüe-
cekleri, katUlerin de "ben Mus-
Iumanım' deyince dokunulmaz-
lık zırhına büriındıirülup elini
kolunu sallay ıp serbestçe ve ka-
bararak dolaşabilecekleri bir
ülke mi olmalıdır? Kuran \e ezan
muhabbetiniz bunu mu gerektiri-
yor? Gerektirmiyorsa, kendisini
din jandarması ilan eden, yurt-
taşlanmız üzerinde cinayet teh-
didiyle ve 'cennetın komısyon-
cusu. cehennem zebanısı' eda-
sıyla terör baskısı kurmaya
dönük eylemlere niçin gülücük
saçıp duruyorsunuz? "
CHP Grup Başkanvekılı
Gurkan'ın soru onergesıne ko-
nu olan ve onergesınde alıntılar
yaptığı islamcı Taraf dergısı
Ibda-C adlı orgutunun yayın
organı olarak bılınıyor
tstanbul Haber Servisi - TKP-
MLTIKKO ve eskı adıyla
Halkın Kurtuluşu. şımdıkı
adıyla Türkjye Devnma Ko-
munıst Partısı (TDKP) orgutle-
nnın etkın olduğu Tunceh'de,
son gunlerde >aşanan "PKK
cezalandırma eylemkri". akla
"neden" sorusunu getırdı "Ce-
zalandırılanlar" TKP-ML
TİKKO ya da TDKP taraftar-
lan, cezalandıranlar ıse PKK
mıbtanlan PKK'nın Tunceh'-
de dığer örgutlere karşı saldın-
lannın amaa neydı9
Solsosyalıst grup temsılale-
n, sorunun temelmde, PKK'-
nın Tuncelı'de ulusal mucadele
temelınde örgutlenmeye çalış-
masma. bolgedekı sınıfsal te-
melde mucadeleyı savunan
guçlenn karşı çıkışının yattığını
behrtıyor Tunceh'de oteden
ben Marksıst-Lenınıst bılıncın
yerleşık olduğunu belırten grup
temsılcılen, bu doğrultuda
PKK'ya yonelık mıllıyetçılık
eleştınlenrun de bu orgut tara-
fından tepkıyle karşılandığını
soyluyor
Bır başka goruş de bolgede
guçlu olduğu belırtılen TİKKO
ve TDKP taraftarlannın teron-
ze edılerek sındınlmeye çalışıl-
ması yolunda Bılındıâ kada-
nyla ' TKP-ML TİKKO'nun
bolgede 200"u aşkın sılahlı mılı-
tanı ve çok sayıda sempatızanı,
TDKP'nın de yıne gruplar ha-
lınde sılahlı ajıtasyon çahşması
yapan yaklaşık 300 mılıtanı
var Tekoşın-Kavsa platformu-
nun ıse bolgede yenı yenı guç-
lenmeye çalıştığı kaydedılıyor
Daha çok Hozat yöresınde et-
^ın olduğu belırtılen Devnmcı
Sol orgutunun ıse sılahlı mılıtan
sayısı 20-30 kadar tahmın edılı-
yor Son yıllarda Tunceh'de
"Dersim Eyaleti Komutanlığı"
kuran PKK'nın, dığer bolgeler-
den buraya gonderdığı yaklaşık
300 mılıtanıyla sılahlı mucade-
leyı surdurduğu belırtılıyor
PKK'nın bolgedekı dığeror-
gutlenn yandaşlanna yonelık
"cezalandırma eylemi"mn.
1971de TİKFe gınşının ardın-
dan İbrahim Kaypakkaya'yla
bırlıkte TİKKO'yu kuran,
TIKKO'dan da aynlıp PKK
kuruculan arasında yer alan ve
daha sonra PKK ıle Kurtuluş-
tan kopanlarla Tekoşın adlı
orgutu kuran. bu orgutten de
aynldıktan sonra bır sure tek
başına sılahlı mucadele yüru-
tup ardından Tekoşın-Kawa
platformunun kurulmasıyla
bölge komutanı olarak atanan
Kamer Özkan'ın, 30 eylulde
Tuncelfnın Gomemış Koy u
yakınlannda oldurulmesıyle
başladığı belırtılıyor Kamer
Özkan'ın oldürulmesının ar-
dından PKK Dersim Eyaleti
Asken Konseyı ımzasıyla ya-
yımlanan "Halkımıza Duyuru"
başlıkh bıldınde, Özkan'ın
"suçlannnı'' başında "MİTçi
ohnası" göstenlıyor
Aynı sıralarda yayımladığı
bıldınde Tuncelı'dekı okullann
kapatılmasını ısteven PKK. ak-
sıne davrananlann "en sert şe-
kilde" cezalandınlacağını du-
yurdu Bu bıldınnın ardından
PKK, ıkı ayn baskında toplam
altı oğretmenı oldurdu Oncekı
gun de altı TDKP yanlısını ol-
duren PKK, TÎKKO taraftan
olduğu belırtılen 15 kadar kışıy-
le Özgur Gelecek gazetesının
Ovacık muhabın Ferhat Eren'ı
kaçırdı Özgur Gelecek gazete-
sınden yapılan açıklamada da
PKK'nın bu tutumu eleştınle-
rek "özgür Gündem gazetesi
dışında devrimci-demokrat ve
sosyalist basın organlannm böl-
geye girmesinin yasaklanması,
satacak bayilerin cezalandınla-
cağmın belirtilmesi, TC'nin ge-
nelde sol başına, özelde Özgür
Gündem gazetesine karşı uygû-
ladığı baskı, yasaklama ve çalı-
şanlannın katledilmesi ile ara-
sındaki farkm ne olduğunu
herkesin sorması ve buna karşı
tavır alması bir zonınluluktur.
TDKFiaerin öldürülmesi kime
hizmettir? Sonılmalı, yanıtı is-
tenmelidir. Guçlu olduğum
yerde kımseyı yaşatmam, var
olanlan da yok edenm' anlayışı
devlete hizmet eden bir anlaytş-
tır" denıldı
PKK'nın bolgede egemenlık
kurmak ıçın kendı dışındakı or-
gutlere karşı son donemde gı-
nştığı eylemlenn ardından.
TKP-MLTİKKO ıle PKK ust
duzey yonetıcılennın goruşme
gınşımınde bulunduğu, bu go-
ruşmenın sonucunun da bun-
dan sonrakı gelışmelerde bağla-
yıa olacağı belırtılıyor
I Baştarafi l.Sayfada
bır araya gelen öğretım uyelen-
nın yaptıklan toplanü. sıvıl po-
lıslerce de ızlendı Polıslenn. oğ-
retım uyelenne " Dersleri pro-
testo edecek misiniz, bildiri
dağıtacak mısmız" dıye soru
yonelttıklen dıkkat çektı
Akademık sorunlannın yanı
sıra gelırlennın duşuk olmasın-
dan da yakınan oğretım uyelen,
dun Gazı Ünıversıtesı İktısadı
ve Idan Bıhmler Fakultesı 100
Yıl Toplanü Salonu'nda bır
arava geldıler Daha once ka-
rarlaştınlan derse gırmeme ey-
lemı. "oğrencileri güç dunımda
bırakabileceği ve idari sorunlar
yaratabileceği" gerekçesıyle er-
telenırken toplantıya 100'e ya-
kın oğretım uyesı ve görevlısı
katıldı
ODTÜ Öğretım Lyelen
Derneğı tarafından toplantıya
bır destek bıldınsı gondenldı
"Konuşan \e toplumsal olaylar-
da görüşünü açıklayan üniversi-
te anlaytşına tahammülsüzlük.
aydınlanma >e çağdaşlaşmaya
vurulan en büyük darbedır" ıfa-
desıne yer venlen bıldınde. ıktı-
dar, unıversıtelen dışlamakla
suçlandı Bıldınde, yenı bır
yüksekoğretım yasasınm haar-
lanacağına ıhşkın maddelenn
koalısyon protokolunde yer al-
dığı anımsatılarak konunun ıkı
yıldır suruncemede bırakılması
eleşünldı Bıldınde. oğreüm
elemanlannın ozluk haklannın
zaman aşımına uğradığı ve
cumhunyet tanhının en duşuk
duzeyıne ındığı savunuldu
Toplantıda bır konuşma ya-
pan G L İktısadı ve İdan Bı-
lımler Fakultesı İşletme Bolu-
mu Başkanı ProfDr Sedat
Lnalan unıversıtede yaşanan
sorunlann temelını eskı Cum-
hurbaşkanı Kenan Evren'ın attı-
ğını savundu Öğretım uyesı ko-
kenlı Başbakan Tansu Çfller'ın,
"eğitimcilik yetcneklerini, 440
bin öğrenciyi üniversiteye alarak
üniversiteyi siyasete alet etme-
siyle gösterdiğini" ıfade eden
Unalan. bu uygulamanın ger-
çekleştınhnesınm olanaksız ol-
duğunu soyledı Ünalan, Çıl-
ler'ın eğıtım ve oğretım anlayı-
şının "hasta" olduğunu ılen
surdu
G Ü İktısadı ve İdan Bılım-
ler Fakultesı Çalışma Ekono-
mısı ve Endüstnyel İlışkıler Bö-
lumü Başkanı Pr©f Dr Kamü
Turan, oğretım uyelennın bu-
gün gosterdığı çabanın "üniver-
sitenin haysiyetini" kurtarmaya
yonelık olduğunu soyledı Ge-
lecek nesıllere, "besleroeleştiril-
miş, dejenere" edılmış bır unı-
versıte bırakmak ıstemedıklen-
nı ıfade eden Turan, ıktıdann
kayıtsız kalması nederuyle
Meclıs'e gıdeceklennı ve destek
arayacaklannı soyledı Turan,
nısan aymdan ben çalışmalan-
nı yüruttuklen, oğretım ele-
manlannın ozluk haklannın
duzeltılmesıne ıhşkın taslağa.
40 mılletvekılının destek verdi-
ğını belırtü Taslak. yuksekoğ-
renım, devlet memurlan ve-t
emeklılık yasalannın 8'e yakın
maddesının değıştınlmesını on-
goruyor
Turan. ANAP Genel Başka-
nı Mesut Yılmaz ve SHP Grup
Bakanvekılı Aydın Guven
Gurkan ıle 40'a yakın mılletve-
kılının kendılenne destek sözu
verdığını bıld'rdı
Turan, hukumetın yukse-
koğretıme ve öğreum gorevlıle-
nne karşı duyarsız olduğunu
belırterek "Böyle devam ederse
5 yıl sonra Türk üni>ersiteleri if-
las eder" dedı
İstanbuTdan destek
Ankara unıversıtelenndekı
bazı oğretım uyelennın, huku-
metın yuksekoğrenıme bakış
açısını ve yaşanan sorunlara
kayıtsız kalmasını protesto et-
mek amacıyla başlattıklan pa-
sıf eyleme, Istanbul'dakı çeşıtlı
unıversıteler de destek verdı
Pasıf eylem kapsamında dun,
Marmara Ünıversıtesı İktısat
Bolumu'nde bazı oğreüm uye-
len derse gırmezken bır bolumu
de oğrencılere ders yenne unı-
versıtenın sorunlanru anlatü
Marmara Ünıversıtesı İktısat
Bölum Başkanı Profesor Dok-,
tor Tamer İşguden dersınde
dorduncu sınıf öğrenalenne.
unıversıtelerde yaşanan sorun-
lan dıle getırdı Öğrenalenne,
Turk eğıtım sıstemının kntık
bır noktaya geldığını anlatan
İşguden, sıstemdekı çatlamaya
dıkkat çektı Turk eğıtım sıste-
mının Osmanlı donemınde ol-
duğu gıbı laık ve dınsel olmak
uzere ıkıye aynldığını vurgula-
yan işguden. bunun çok cıddı
bır tehlıke olduğunu soyledı
Unıversıtelen. bılımın egemen
olduğu kuruluşlar olarak nıte-
leyen İşguden. "Bilimin teme-
linde o/giir düşûnce. demokrasi
>e bilim ahlakı yatar" dıyerek
unıversıtelerdekı bu çerçeverun
gıderek kaybolduğuna degındı
Gunumuzde, Osmanh done-
mınde olduğu gıbı ozel. yabancı
lıse ve unıversıtelenn ağırlıkla-
nnı duyurmaya başladıklanna
dıkkat çeken İşguden. devlet
okullannın da gıderek paralı
hale gelmesınm satın alma gucu
az olan kıtlelenn çocuklannın
unıversıtelerden uzaklaşmasına
Tieden olduğunu soyledı İşgu-
den şoyle devam ettı
"Bir yandan devlet ünhersite-
lerinin çizgisi düşerken diğer
yandan özel üniversitelerin Tür-
kiye'nin en iyi çocuklarını 'yuk-
sek gelır grubunun çocuklannı'
ahnaları. düşük gelir grubu ço-
cuklannın. eğitimdcn uzaklaş-
maları ile özel ve kamu karar du-
zeylerine ulaşamamaları so-
nucunu >eriyor."
İşguden, eylemlennın bır
gunluk olduğunu ve bundan
sonra normal programlanna
devam edeceklennı belırtü
Eczacıbaşı toprağa verildi
• Baştarafi l.Sayfada
bul edılen Nejat Eczacıbaşı ıçın
ılk toren, temelını 1949 yılında
attığı Turkıye'nın ılk yerlı ılaç
fabnkası Eczacıbaşı İlaç'ın
onunde yapıldı SHP'nınOnur-
sal Başkanı ve eskı Başbakan
Yardımcısı Erdal İnönü, Yenı
Partı Genel Başkanı Yusuf Boz-
kurt Özal. Genel Başkan
Yardımcısı Hüsnü Doğan, Sa-
nayi \e Tıcaret eskı bakanla-
nndan Cahit Aral gıbı sıyasıle-
nn dışında, Eczacıbaşı Şırketler
Grubu çalışanlannın ve Eczacı-
başı İlkokulu oğrenalennın
katıldığı torende Vehbi Koç,
Onat Kutlar ve \yhan Suskun
bırer konuşma yaptı
Başta TÜSİAD'ın eskı Baş-
kanı Bülent Eczacıbaşı olmak
uzere Eczacıbaşı Aılesı'nın za-
man zaman gozlen dolarak ız-
ledığı konuşmalar. \ejat Ecza-
abaşı"nın renklı kışılığının ayn
vonlennı sergıledı
Konuşmasına "Cumhuriyet
tarihinin en güzide işadamlan-
ndan biri \e yakın dostum olan
Nejat Bey 'i kaybetmış olmaktan
dolayı çok müteessirim" sozle-
nyle'başlayan Vehbı Koç, 1967
yılında Turk Eâtım Vakfını.
1971de de TUSLAD'ı bırlıkte
kurduklannı hatırlatarak "Ken-
disini uzun y ıllardan beri tanır \e
rüm faaliyetlerini yakından ta-
kip ederim. Fevkalade bilgili,
çalışkan, ileri goruşlu bır mute-
şebbisti. Kelimenin tam an-
lamıyla bir beyefendi >e dönemi-
nin çağdaş bir işadamı sembo-
luydü"dedı
Nejat Eczacıbaşı'nın sanayı
tesıslennde onderlık yaptığını.
sayılamayacak kadar çok lcul-
turel ve sosyal hızmette bulun-
duğunu vurgulayan Koç. "Her
fani gibi hakkın rahmetine ka-
vuştu. Ama arkasında herkese
nasib oimayacak kadar eser bı-
raktı" dıye konuştu
Eczacıbaşı nın cenazesı. to-
renden sonra Teşvıkıye Camıı'-
ne goturuldu Cumhurbaşkanı
Suleyman Demirel. TBMM
Başkanı Hüsamettin Cindoruk,
İstanbul Valısı Hayri Kozakçn
oğlu, İstanbul Buyukşehır Bele-
dıye Başkanı Nurettin Sözen ve
bakanlar ıle ış ve sanat dunya-
sından genış katılımın olduğu
cenaze namdzınddn sonrd Ec-
zacıbaşı nın nddşı Zıncırlıkuyu
Mezarlığı ndakı aıle kabnsta-
nındd toprağa venldı
Tunceli gergin
Baştarafi l.Sayfada
Mıllı Eğıtım Muduru İsmet
Oranlı'yı suçladılar Öğretmen-
ler, son günlerde Tunceh'de
yaşadıklannı şoyle anlattılar
"Milli Eğitim, btı biMiriyi önce-
den haber aldı. Ancak bize bil-
dirmedikleri gibi, hiçbir önlem
de almadılar. Sonucta, 6 öğret-
men arkadaşonız öMıi."
Tunceli kent merkezınde,
dun gergin saatler yaşandı
Merkeze bağlı yaklaşık 400 koy
okulunun kapalı olması yuzun-
den. kent merkezi, oğretmenle-
nn akınına uğradı Tuncelı'dekı
7 lıse ıle 8 ılkokulun oğretmen-
len, can guvenlığı sağlanmadığı
ve oldurulen 6 arkddaşlannın
olumunu protesto etmek ıçın
bugun (dün) vc yann (bugun)
derslere gırmeyecekler Kentte
eğıtım ve oğretım durmuş du-
rumda
Tunceli kent merkezınde ya-
şanan gergınlığın bır başka ne-
denıde PKK-TDKP çekışmesı.
12 Eylul'den once Tunceh'de
buyuk bır PKK-TDKP çekış-
mesı yaşanmış ve ıkı taraftan da
birçok ınsan olmuştu Geçen
günlerde PKK. yayımladığı bır
bıldın ıle TDKP orgutünu duş-
man ılan ettı
12 Eylul oncesı olduğu gıbı
bugunlerde de Tuncelı'de "bır
PKK-TDKP çarpışması baş-
lamış durumda Halk çok te-
dırgın ve her an buyuk bır çatış-
ma beklıyor
Ovacık ılçesınde dun yakla-
şık ıkı bın kışı PKK'nın yayım-
Udığı bıldınyı ve 6TDKPİınm
oldurmesını protesto etmek ıçın
yurudu
Aynca Ovacık Mazgırt ve
Hozat U kepenkler kapatıldı