Katalog

7 EYLÜL1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DP'nin açılması • ANKARA (AA)- Kapatılan siyasi panilerin açılmasma ilişkın yasa uyannca, Demokrat Parti'nin açılış çalışmalan yoğunluk kazandı. Bu çerçevede DP Genel Merkezi'nin açılışı, lOeylül perşembe günü yapılacak. DP Genel MerkezTne dönüştürülen Celal Bayar Köşkü'ndeki açılışa, Başbakan Süleyman Demirel. Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'nün yanı sıra bakanlar, eski milletvekilleri ve DP'lilerdavetedildi. 39iştipakTBMM denetiminde • ANKARA (ANKA)- Başbakan Süleyman Demirel'in yansıyla, bugüne kadar denetim dışında kalmış39iştirak,TBMM denetimi kapsamına alındı. GİMA, Güneysu gibi özelleştirilen kuruluşlar ve kapatılan Töbank dâ denetime alınan iştirakler arasında yer ahyor. Söz konusu iştiraklerin yalruzca geçmiş döneme ilişkin hesaplan ele alınacak. • ANKARA (ANKA)- Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın kardeşi Yusuf Bozkurt Özal, olağanüstü kongrede Mesut Yılmaz'ın karşısma çıkacak adayı destekleyeceğini belirterek "bir Anadolu çocuğu"nu genel başkan adayı yapacaklannı söyledi. ANAP yönetimine yönelik 1 eleştirileriyle Mesut ! Yılmaz'la bağlannı iyice ' koparan ANAP Malatya • Milletvekili Yusuf Bozkurt Özal, ANKA'ya Mesut Yılmaz'ın, hükümetin bu kötü gidişine ragmen . zamanında eleştiri - üretemediğini ve alternatif politikalar ortaya koyamadığını ileri sürdü. DİSK bölge toplantısı • • BLRSA(AA)-DİSK bölge toplantısı dün . Bursa'da yapıldı. DİSK l Genel Başkanı Kemal - Nebioğlu. toplantıda yapuğı konuşmada, "Türk-İş ve - Hak-İş'ehodrimeydan s diyorum.Gerçekten demokrasiye inanıyorlarsa, işçi ve emekçilere saygılan varsa. ocak ayında Çalışma Bakanlığı'nın istatistiklerini beklemeden fabrikalann önüne sandık koyalım. İşçi hangi sendikayı, hangj konfederasyonu seçecek, onlara bırakalım" dedi. Nebioğlu. DİSK olarak her türlü teröre karşı olduklannı, bunu lZEylülöncesi eylemleri ile de gösterdiklerini söyledi. HEPMaltepe açıldı • 1STANBUL(AA)-HEP Maltepe ilçe örgütü Genel Başkan Feridun Yazar tarafmdan açıldı. Açılışta konuşan Yazar, "Kan akmayan bir ülke" istediğini ve insanlann birbirlerine kuşkuyla bakmaması gerektiğini söyledi. însanlann birbirlerininr diline. didine, ırkına saygılı olduğu bir ülke düşlediğini belirten Yazar,"Analar ağlamasın, çocuklar ağlamasın. Ikinci cumhuriyeti birlikte kuralım. Birinci cumhuriyetin kuruluşunda renk, din, dil ırk aynmı • yapılmamıştı. Kürt, Türk, Çerkez, Arap aynmı yapılmakstzın sorunlanmızı demokrasi ve kardeşlik duygulan içinde çözelim" diye konuştu. Tûrkeş'ten Bosna'ya 'gönüllü'• ANKARA (ANKA)- MÇP Ankara İl BaşkanlığYnca düzenlenen,"Bosna-Hersek'- teki katliama son, Kıbns'taki , oyunlara dur" mitinginde • konuşan Alpaslan Türkeş, ' Bosna-Hersek'teki ' katliamlar durdurulmazsa, ' "Gönüllü gnıplar" gönderebileceklerini söyledi. , Türkeş, "Cinayetler durdurulmazsa Haçlı ; zihniyetli, cani, insan kasabı ' Sırplara dünyanın kaçbucak ! olduğunu gösterebiliriz" ! dedi. Türkeş miting ' alanından aynldıktan sonra topluluk Dışkapıya kadar yürûdü. Mitingden sonra Bosna-Hersek için bir yardım kampanyası • başlatıldı. HABERLER 9 EYLÜL'E DOĞRU CHP Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükumsuzdür. TURAN KARAOSMANOĞLU Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. NEZAHAT ÖNER Baykal, CHP'nin köşe başını tutanları rahatsız edebileceğini söyledi: CHPyenidenumutolduANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - CHP Genel Başkan adaylan arasında adı geçen SHP Antalya Milletvekili De- niz Baykal, amacının CHP'yi engellemek değil, güçlü bir CHP için katkı yapmak oldu- ğunu söyledi. Bugünkü sistemin "sapır sapır döküldüğünü" söyleyen Baykal, " CHP köşe başlannı tutmuş bazı kişileri rahatsız edebilir ama onlann ra- hatsızlığı ülke bakımından olumsuz sayılmaz" dedi. Cumhuriyet muhabirinin so- rulannı yanıtlayan Baykal, adaylık için şu aşamada konuş- masmın erken olduğunu. CHP Gençlik kollan. milletvekilleri • Güçlü bir CHP için katkı yapmaya çalıştığını söyleyen Deniz Baykal, telaşa,' aceleye ve bireysel çıkışa gerek olmadığını vurguladı. Baykal, " k Ben özenle, güçlü, büyük bir CHP'nin oluşumuna katkı yapmak istiyorum. Onu engelle- mek değil onu çıkmaza sokmak değil amacıırf dedi. Baykal, sistemin sapır sapır döküldüğünü ileri sürerek, CHP'nin bu ortamda bir güven unsuru ola- cağını belirti. ve senatörlerinin toplantılan- nın ardından yannki il başkan- lannın toplantısından ortaya çıkan sonucu dikkate alarak bu konuda açıklama yapabileceği- ni söyledi. Baykal CHP'nin açı- lışıyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "CHP bütün birikimini de- ğerlendirebileceği güçlü bir ya- pılanmayla oluşmalıdır. Bunu da uzlaşmayla gerçekleştirmeli- dir. Uzlaşma konusundâ parti- nin girişimlerini parti içindeki oluşumlan dikkatle izliyorum. Bunlara katkı yapmaya çalışı- yorum. Böyle bir modelle CHP çıksın istiyorum. Telaşa aceleye ve bireysel çıkışa gerek yok. Güç koşullarda CHP'yi güçlü bir şekilde yeniden oluşturma- ya çalışıyoruz. Hepizime dik- kat, ölçü sağduyu ve sorumlu- luk düşüyor. Ben özenle, güçlü, büyük bir CHP'nin oluşumuna katkı yapmak istiyorum. Onu engellemek değil onu çıkmaza sokmak değil amacım." Türk siyasi yaşamında CHP'ye kaçınılmaz bir ihtiyaç olduğunu söyleyen Baykal, " Bu ihtiyaç anşlanacakür, yeri- negetirilecektir. Her tarafı, menteşeleri gevşe- meye başlayan, sapır sapır dö- külen siyasal sistemin içinde gü- ven verici bir unsur olarak çıka- caktır. Bugünün ve yannın Türkiyesi için sağlam dayanak- lardan birisini oluşturmaya çalışıyoruz. Bu tabi bugünkü yapı içinde köşebaşlannı tut- muş bir takım çevreleri tedirgin edebilir. rahatsız edebilir. Ama bunlann tedirgin olması ülke- nin uzun dönemli yararlan bakımından olumsuz sayıla- maz. Kısa dönemde de uzun dö- nemde de CHP'nin açıhşının Türkiye'ye umut, güven, ka- rarlılık ve ciddiyet getireceğine inanıyorum CHP'nin doğuşu bir umut ve güven kaynağı ola- caktır" dedi. KoalisyonbozulmamalDün gönişieriııi açıklamaya başladığımız SHP ve DSPIi il başkanlanntn CHP ile ilgili de- ğerlendirmelerine bugûn de de- vam ediyoruz. BORA YORULMAZ (SHP İçel İl Başkanı): 1- Sosyal de- mokrat tabanın kendi isteğiyle partisine gelip kaydını yaptır- ması gerekmektedir. Mevcut yapı, yani kayıt sistemi bence yeterli değil. Başkalannın geti- rip üye kaydı yaptırmalan dele- ge ağalıgını doğunıyor. Bu du- rum ortadan kaldınlırsa daha sağlıklı bir örgütlenme ve yapı- lanma olacağına inanmak- tayım. 2- Sosyal demokratlann hep- sinin geçmişte de temsil edıldiğı gibi CHP'nin devamı olan ve tabanının yüzde 85'ini bünye- sinde bulunduran SHP çatısı altında bütünleşmeden yana- yım. Sosyal demokratlann bütün- leşmesinin mevcut koalisyon hükümetini olumlu yönden et- kileyeceğine inanmaktayım. Çünkü güçlü bir sosyal demok- rat partinin desteğini alan hü- kümet daha başanb olacaktır. 3- Yeni birleşılecek yer SHP olacağına göre bu partinin programını alacaktır. ALİ BALTACI (Kastamonu DSP İl Başkanı): 1- Sosyal de- mokratlann oylannı bir taban- da tutacak birleştirici unsurlara her konuda dikkat edilip, bu faktör göz önünde bulunduru- larak yapılanmada esas kriter oluşturulmalıdır. 2- SHP zaten parcalanmış durumda. Burada birleşme mümkün olmayacağına göre DSP veya CHP çatısı altında mutlaka birleştirilmelidir. 3- Koalisyon şu aşamada bo- zulmamalıdır. Türkiye, PKK gibi iç ve dış etkenlerle zor du- rumdadır. Tam bu sırada hükümet buh- ranının olmasını istemeyiz. CHP'li bakanlar Ali Ihsan Göğüş, Bülent Ecevit, Ortaan Birgit, Dr. Lebib Yurtoğlu, Mu- ammer Erten bir grup toplanüsında. . Böyle bir ortamın şu günlerde ortaya çıkması, ülkemiz açı- sından iyi olmaz. Hazine yar- dımına gelince; CHP, 1980- de kapatıldığı için parlamento- da kendini temsil edecek bir üyesi dahi bulunmamaktadır. Bu nedenle doğal olarak, Ha- zine'den yardım söz konusu olamaz. Durum böyle olunca asıl sosyal demokratlar önce DSP'de birleşmeli. sonra da CHP ismi altında yapılanmalı- dır. Türkiye'nin geleceğj ile ilgili geniş ve kapsamlı bir program CHP kurmaylannca hazırlana- bilir. MEHMET YILDIRIM (Kastamonu SHP İl Başkanı): 1- CHP'de tabana dayalı ve tüm sosyal demokratlan kavra- yan bir örgütlenme modeli or- taya konulmahdır. Yeniden yapılanan CHP. yeni hedefler ve yeni ilkelerle topluma umut olmalı ve yeni programla 2000'- li yıllara nasıl baktığını. ülkenin sosyal yapısına nasıl birdeğişim getireceğini, bunu çalışan kat- manlara nasıl paylaştıracağını gerçekçi biçimde tarif etmelidir. Insanlara umut verecek bu olu- şum ve hedefler doğrultusunda çok geniş bir yelpazede sen-ben kavgasını bir tarafa itip. aşıla- rak tabana dayalı birörgüt mo- deli sergilenmeHdir, Böyle olur- sa SHP ve DSPftuJjapsam için- de ülke sorunlfaMhalledebilir. 2- Ben, CHPİfryorum. DSP ile SHP'nin birleşemediği gö- rülmüştür. Yani liderler aşılma- hdır. Sosyal demokratlann özlemi birleşmedir. Birleşmeyi taban istemektedir. Ancak tavan ger- çekleştirememektedir. Öyleyse çözüm, sosyal demokratlann kökü olan 12 Eylül'ün kapat- mak istediği, ama kapan- mayan, varlığını sürdüren, ilke- lerini yayan, ancak yasal yön- temlerle yeniden açılmasına ka- rar verilen CHP alternatifür. Diyorum ki sorunumuz liderler değil, ilkelerdir. Bu ilkeler. he- defler doğrultusunda yeni CHP, tabanın isteğine cevap verecek kanaatindeyim. 3- Koalisyon ortağı olarak yetkili SHP parti genel merkezi- miz, verdiği kararla hükümet ortağı olmuştur. Bilemiyorum, CHP hangi şartlarda kurula- cak. Ancak bilinen odur ki tari- hi 1977 seçimlerinde %41 gibi büyük bir oy alan büyük siyasi parti, sosyal demokratlan bir- leştirici, özlemleri giderici, Türk siyasi hayatında yeni bir olu- şumla CHP'nin tüm sosyal de- mokratlan bünyesinde toplaya- cağı inanandayım. Dünyanın ve Türkiye'nin gündeminde olan, üretimi planlayan sosyal payla- şımı tasarlayan bir programla net bir şekilde CHP çiftçinin, memurun, işçinin karşısına yeni bir çehre ile çıkacaktır. DSP ve SHP'yi sandıkta birleştirmeli. Bekliyoruz ki taban ilkeler- hedefler doğrultusunda bir yeni CHP'den siyasal parti birleştiri- lip kamuoyunun karşısına çık- ma hdır ^ StHECEK CHP'den doğan partiler 1923 Atatürk Cumhuriyet Halk Partisi'ni kurdu 1924 Terakkiperver Fırka oluşturuldu 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu 1945 MiUi Kalkınma Partisi ortaya çıktı 1946 Demokrat Parti siyaset alamna atıldı 1966 Türkiye Birlik Partisi oluştu 1967 Güven Partisi kuruldu 1972 Cumhuriyetçi Parti faaliyete başladı . 1973 Güven Partisi ile Cumhuriyetçi Parti birleşti ve Cumhuriyetçi Güven Partisi doğdu 12 Evlül 1980 askeri müdahalesi sonrasında tüm yasal partiler kapatıldı. 1982 Anayasası'ndİ| sonra 20 Mayıs'ta Halkçı Parti. 6 HaWan'da ise Sosyal Demokrat Parti kuruldu. 1985 HP ile SODEP birleşti ve Sosyaldemorat Halkçı Parti adını aldı 1985 Demokratik Sol Parti kuruldu. Kıran kırana kulis Tııncer'in istifası istendi ANKARA (Cumhuriyet Bû- rosu)CHP Genel Yönetim Kurulu'nun yedi üyesi Erol- Tuncer'in koordinatörlük ve sözcülük görevinden istifasını istedi. CHP'in il gençlik kollan başkanlan ile milletvekili ve se- natörleri Ankara'da biraraya gelerek son gelişmeleri değer- lendirdi. Tuncer'in bugünkü görevini sürdürürken adaybğını açıkla- masına tepki gösteren GYK üyeleri yaptıklan yazılı açıkla- mada Tuncer'in istifasını iste- diler. Tuncer, açıkla/nayla ilgi- li olarak, "Ben kendi adıma aday olacağım. Böyle bir hak- kım da var" dedi. CHP PM üyesi ve Zongul- dak Milletvekili Kemal Ana- dol yaalı bir açıklama yaparak CHP'nin önüne düşen görevle- ri sıralayarak "Şimdiye kadar emanetçi usulü politika yap- maya alışmış kişi ve kadrolann bundan sonra yapacaklan iş CHP'yi ihaleci biranlayışa ter- ketmek ve daha açılırken ka- patmaktır" dedi. CHP ve SHP eski milletve- kili Hasan Fehmi Güneş'in yönetliği toplantıda söz alan, eski CHP milletvekilleriyle se- natörlerin oluşturduğu bir grup konuşmacı, 9 eylül kurul- taymda SHP Antalya Millet- vekili Deniz Baykal'ın genel başkanlığa seçilmesi doğrultu- sunda görüş belirtüler. Stad Otel'de, genel başkan adayhğı için adı geçen Deniz Baykal'ın, CHP kurultay dele- geleri olan il gençlik kollan başkanlan ve merkez yönetim kurulu üyeleriyle yaptığı top- lantıda. CHP gençlik kollan'- nın. Baykal'ı aday göstermeye karar verdiği belirtiliyor. CHP gençlik kollan başkanı Hasan Belovacıklfnın, genel başkan adayhğı konusundâ çekimser kaldığı ifade ediliyor. CHP il gençlik kolu başkan- lan ve merkez yönetim kurulu üyeleri, Baykal ve Tuncer ile görüştükten sonra yayınladık- lan bildiride. güçlü genel baş- kan uyumlu yönetim istendi. Bildiride, CHP'nin tüm sosyal demokratlara ve demokratik solculara açık olması gerektiği ifade edildi. POLTTIKA GONLUGU HtKMET ÇETİNKAYA SHP, CHP'nin Devam De^lmi? SHP lideri Erdal İnönü, CHP'nin yeniden siyasal yasam- da yerini almasını nasıl değerlendiriyor? CHP Kurultayı'nın yapılmasına üç gün kala, taraflar ara- sındaki uzlaşma umutları dağılırken, bir karamsarlık tab- losu ortaya çıkıyor. Acaba CHP solda üçüncü parti olarak mı kalacak? İnönü, iki gündür Ege'de "solda tek parti" mesajını veri- yor sosyal demokrat tabana. Türkiye'nin önündeki sorun- iarı anlatırken, çözüme yönetik önerilerin ışığında "parça- lanmaya gerek yok" diyor. Erdal İnönü, önemli bir konunun da altını çiziyor: "SHP kurulduğu zaman CHP adını almak serbest olsay- dı onu aiırdık..." Sık sık yinelediği, "SHP, CHP'nin devamıdır" görüşünü dünden bugüne gelme sürecindeki değişimi anlatıyor. ûz- veriden, birliktelikten söz ediyor. Kırgınlıkların, kişisel beklentilerin siyasal akırnın yolunu ve doğrultusunu de- ğiştiremeyeceğini vurguluyor. Şöyle devam ediyor İnönü: "Yaşayan bir parti olarak bugün SHP var, ama CHP'nin devamı olarak geçiyor. Öyleyse eninde sonunda olacak olan CHP'nin büyük varlığının bulunduğu SHP'nin CHP adıyla bütünleşmesidir.." İnönü açık açık şöyle diyor: "Biz SHP olarak CHP çatısı altında toplanırız. Adımızı CHP olarak değiştirebiliriz..." Bayındırlık Bakanı Onur Kumbaracıbaşı ile konuşuyo- ruz 9 eylülde toplanacak olan CHP Kurultayı'na ilişkin ola- rak. Bakan Kumbaracıbaşı da aynı şeyleri yineliyor. Bü- tünleşmeden yana bir sıkıntıları olmadığını belirtiyor. "SHP, CHP ile birleşir ve adını CHP olarak değiştirir..." Sayın Kumbaracıbaşı, ilginç bir yaklaşımda da bulunu- yor: "Birparti, ikiisim var..." Gerçekten öyle. Bir parti var adı SHP. İki isim varSHPve CHP. DSP de var elbet. Ama, Sayın Ecevit, artık birleşme ve bütünleşmeden yana değil. SHP'nin CHP ile kan bağı olmadığını açık açık söylüyor. Bakan Kumbaracıbaşı, "Birleşmenin SHP'de ve CHP'de olması birşeyi değiştirmez" diyor. Buna delegelerin karar vereceğini, aynı insanların ortak bir noktada birleşebile- ceklerini savunuyor. Diyor ki: "Adı yasaklanmış bir parti, başka bir adla siyasal ya- şamdadır bugün. Ama iş, kim nereye başkan olsun yarış- masına dönüşmüştür. Havanda su dövülüyor. CHP'yi ka- patanlara biz derslerini verdik. Şimdi ortada hukuksal bir sorun var. Birleşme nerede olursa olsun bir şey değiş- mez." Sosyal demokrat taban izlediğimiz kadarıyla birleşme- den yana. Buncaçekilen acıların artık sevince dönüşmesi- ni bekleyenlerin sayısı az değil. Kavga taband?. değil, tavanda oluyor... CHP'nin ilkeleri eleştiriliyor. Bilen-bilmeyen, bir şeyler söylüyor. Değişen dünyada ve Türkiye'de yenileşme adı altında larklı görüşleri CHP'nin ilkeleri üzerine taşıyor. Unutulan şu: "Eğer CHP'nin temel ilkelerinden ödün verilirse, o parti ANAP'ın bir benzeri olur..." ANAP da değişimden, yenileşmeden yana. CHP içinde kimi kişiler de "serbest pazar ekonomisi" borazanını ka- pıp, çağdaşlaşma masallarını üflüyorlar. CHP'nin ilkeleri eskimemiştir. CHP bugün altı okuyla, ta- rihsel süreç içinde hep yeni, hep çağdaş bir parti olarak kalmıştır. O zaman niçin kavga ediliyor? Koltuk kapma yarışının hesabı nedir? Ister sevelim, ister sevmeyelim, Erdal İnönü'nün aşağı- daki sözlerine katılmamak elde değil: "Demokrasi ve siyasette başarı için süreklilik şarttır. Bir gün bir partide, ertesi gün başka bir partide görünerek va- tandaşa güven veremezsiniz..." Siz SHP'nin CHP'nin devamı olarak yaşadığına inanıyor musunuz? Işte asıl mesele budur... Dün, CHP'de il başkanlığı, milletvekilliği, belediye baş- kanlığı, il ve belediye meclisi üyeliği yapanların bugün ço- ğunluğu SHP çatısı altındadır. Elbet, birleşme, yani bütünleşme CHP çatısı altında ol- malıdır. Sanırız bu da er ya da geç gerçekleşecektir. inönü, "SHP, CHP adını alabilir" diyor. Yani birleşme- den ve bütünleşmeden yana tavır koyuyor. O zaman yapı- lacak iş şudur: "9 Eylül Kurultayı'nda CHP genel başkanı ve genel yö- netim kurulu seçilir. E'rol Tuncer'in genel başkanlığındaki CHP, uzlaşma formüllerini9Mart 1992yekadararar..." Demek ki CHP'de koltuk kapma yarışına, bireysel çıkar- lara gerek yok. Amaç birleşme bütünleşme olmalı. Konuk yazar Taban sosyal demokratlann birleşmesini istivor Prof. Dr. İBRAHtM ARMAĞAN Toplumbilimci CHP'nin 9 eylül toplanüsına az bir sürenin kaldığı, görüş, tartışma ve önerilerin üst dü- zeyde yoğunlaştığı bugünlerde, sosyolojik açıdan önemli olan tabanın ne düşündüğüdür. Bu konu üzerinde yetgrince durul- mamaktadır. Bir toplumbilimci olarak birleşmeye ifişkın olarak İzmir ölçeğinde gerçekleştirdi- ğimiz araşürma sonuçlannın bilinmesinde büyük yarar oldu- ğu görüşündeyim. Bunu, bir bi- üm adamının, bir toplumbüim- cinin toplumsal sorumluluğu olarak görüyorum. Tabanda halk sosyal demok- ratlann birleşmesini isterken, tavanda parti liderleri, en azın- dan kimi liderler 'birleşme be- nim partimde olsun' diyerek. kişisel görüşlerini seçmenin ya da partilinin görüşüymüş gibi kitle iletişim araçlan yoluyla yaymaya çalışıyor. Burada bu konudan hareketle siyasal par- tilerimizin, sosyal demokrat partilerimizin yapısal bir hasta- hğı üzerinde durmak isü'yorum. Sosyolojik bağlamda bu sorun, demokrasinin vazgeçilmez öğe- leri olan siyasal partilerimizin demokratikleşme sürecinin hız- landınlması açısından tarihsel sorumluluklannı da içeren bir sorundur. Öncelikle belirtmek gerekir ki, ünlü Fransız siyasetbilimcisi Duverger'in de dediği gibi, "halksız demokrasi' olmaz, hal- kın görüşlerine dayanmayan bir demokrasi gerçek ve çağdaş bir demokrasi olamaz. İkinci önemli nokta. yukan- daki görüşlerin siyasal partiler için de geçerli olduğudur. Yani seçmen, üye ya da partilerin gö- rüşlerini dikkate almayan bir partinin demokratikliğinden söz edilemez. Demokratik par- tiler, lider partisi olamaz. Sade- ce lider ve üst yönetimin halkın görüşlerini almadan karar üret- tikleri bir partinin demokratik- liği her zaman tartışma konusu- dur. Parti yapısında demokrasi yoksa ya da parti içi demokrasi işlemiyorsa, böyle bir partinin toplumun demokratikleşmesi- ne katkıda bulunması beklene- mez. Önce partililerde ve parti yöneticilerinde demokrasi kül- türünün olması ve yerleşmesi gerekir. Bu. bir eğitim ve kültür sorunudur. Partilerimizin ve özellikle de sosyal demokrat partilerimizin önemli bir eksikliği de teknobü- rokratik yapılannı sürdünmele- ridir. Belki de Osmanlı siyasal geleneğinin etkisiyle ve bir ölçü- de de Kurtuluş Savaşı'nın ge- rektirdiği koşullar nedeniyle, teokratik toplum düzeninden demokratik toplum düzenine yönelme sürecinde, cumhuriye- tin ilk döneminde seçkinci tek- no-bürokratik yapı gerekliydi. Ancak çok partili yaşam süreci- nin başlamasıyla bu yapının da değişmesi gerekirdi. 1930'- lu, 1950'li yıllann dünyası, Türkiyesi ve demokrasi an- layışıyla günümüz koşullan ve demokrasi anlayışı çok farkh- dır. Bu nedenle değişen dünya, toplum ve demokrasi koşul- lanna bağlı olarak partilerimi- zin lider partisi olmaktan kur- tulmalan, seçkinci tekno- bürokratik yapılannı halk te- meline dayanan demokratik bir yapıya dönüştürmeleri ge- rekUdir ve hatta zorunludur. Siyaset biliminin bu genel doğrulannı dikkate ahrsak, yapuğımız araştırma bulgulan konusundâ şu değerlendirme- yi yapabiliriz: Sosyal demokratlann birliği ve bu birliğin yöntemi konu- sundâ İzmir ölçeğinde yaptığı- mız araştırma. İzmir'in siyasal yaşamımızdaki tarihsel önemi nedeniyle dikkate ahnması ge- reken bulgularla doludur. 1) Seçmen kitlesinin büyük bir kesimi (%57'si) sosyal de- mokratlann birleşmesinden ya- nadır. Bu oran sosyaldemokrat tabanda %65'lere yükselmek- tedir. Bu sonucu hiçbir liderin ya da hiçbir sosyal demokrat ya da demokratik sol partinin göz ardı etmemesi gerekir. Bu konuda sağ eğilimü parti- ler olan DYFlilerin %45'inin, ANAP'Ulann %40'ının da sos- yal demokratlann birleşmesi konusundâ olumlu görüş be- lirtmeleri. merkez sağ ve mer- kez sol partilerimizin siyasi ol- gunluğunun bir göstergesi ola- rak değerlendirilmelidir. Başka bir deyişle. eski dönemlere oranla halkımızın sağduyusu. olgunlugu, karşı partilerin du- rumu söz konusu olduğu za- man da ortaya çıkmaktadır. Geüşen demokrasimiz ve de- mokrasi kültürümüz açısından halk tabanının böyle bir eğilim içinde olması, sosyolojik bağ- lamda önemli bir adım sayıl- mak gerekir. Halkımızın, parti tabanıtun ve hatta tarafsız va- tandaşımızın aynı felsefeyi be- nimsemiş siyasal partilerimizin birleşmesinden yana tavır koy- ması, kanımca parti yöneticile- rinin göz ardı etmemesi gereken önemli bir olgudur. 2) Bu araştırmamızda ortaya çıkan önemli bulgulardan biri de, güncelliği nedeniyle, sosyal demokratlann birleşme yönte- mine ilişkin bulgulardır. Parti ayınmı yapmadan tüm kesimleri ve hatta şu anda ka- rarsız görünen ya da fıkir belirt- meyenleri de göz önüne aldığı- mızda, vatandaşlann yaklaşık %20'si birle§menin CHP'de ol- masını isterken, %30'u birleş- menin SHP'de olmasını iste- mektedir. Aynca %17'lik bir kesim birleşmenin gereksiz ol- duğunu savunurken. %29'luk bir kesim ise bu konuda karar- sız kalmış ya da marjinal görüş- ler ileri sürmüşlerdir. (Örneğin DSP'de birleşmeyi isteyenlerin oranı %1 civanndadır.) Sosyal demokratlann birleş- mesi konusundâ önemli plan bulgulardan biri de sosyal de- mokrat tabanın birleşme biçimi konusundaki görüşleridir. SHP'li tabanın %25'ine yakını CHP'de birleşme önerirken, %40'ı SHP'de% birleşmeyi sa- vunmaktadır. DSP'ülerin bu konudaki görüşleri ise farkhlık göstermektedir. Çünkü DSP'- lilerin %36'sı CHP'de birleşme isterken sadece %17'si SHP'de birleşmeden yanadır. Bu oran DYP'li ve ANAP'lı seçmenle- rin de görüşlerinin gerisinde ka- lan bir orandır. Ancak DSP'- liler de sosyal demokratlann ayn partiler olarak varhklannı sürdürmelerini istememekte- dirler. Sadece %13'lük bir ke- sim ayn partiler olarak yaşa- mak fıkrindedir. Bu birleşme yöntemine eği- tim düzeyi açısından baktıgı- mızda, eğitim düzeyi yükseldik- çe birleşme isteyenlerin oranı da artmaktadır. Örneğin, ilko- kul mezunlannın %20'si CHP'- de birleşme isterken, üniversite mezunlannda bu oran %26'ya yükselmektedir. Aynı kesimin SHP'de birleşme oranlan ise, sıra ile 24'ten %35'e çıkmakta- dır. Birleşme konusuna yaş grup- lan açısından baktığımızda ise yaşhlarda CHP'de birleşme oranı gençlere göre daha yük- sektir. Oysa gençlerin CHP'den çok SHP'de birleşme eğilimi içinde olduklan saptanmıştır. Kanımca bu durumun bilin- cinde olan vatandaşlanmız, bu ohımlu hükümet yapısının de- vamı ve demokratikleşme, te- rör, enflasyon gjbi konularda ortaklaşa sonuç alınabilmesı için hükümet ortağı olan SHP'- nin zayıflamaması ve bir hükü- met bunalımının ortaya çıkma- ması için de sosyal demokratla- nn SHP'de birleşmesini iste- mektedirler. Bu, toplumsal sağ- duyunun egemenliği biçiminde yorumlanabilir. Sosyal demok- ratlann SHP'de birîeşme eğjli- minin başka bir nedeni de yine kanımca, halkın artık denenmiş liderlerin denenmiş yöntemle- rinden farklı seçeneklere yönel- me eğilimidir. Daha ılımlı, uz- laşmaa, belki de yeni kadro- lann çoğunlukta olduğu bir ör- gütlenme modeli arzulanmak- tadır. Tarihsel misyonunu doldur- muş liderlerin, liderlik tutku- lannı yenebilmeleri ve gerekti- ğinde yerlerini daha genç, daha dinamik yeni kadrolara bırak- malan demokratik olgunluğun bir ölçütü olmak gerekir. Bu er- demi gösteren liderler, da- nışmanbklanyla daha verimli hizmetler verebilir ve toplumsal saygınlıklannı da arttırabibrler. Demokrasinin, özgürlükçü demokrasinin önkoşulu aydın- lanmadır. Aydınlanma ise aklın inançlar, bilimin dinden bağım- sızlaştığı yerden başlar. Tür- kiye'de bu süreci laiklik ilkesiy- le Atatürk başlatmıştır. Aydın- lanma sürecini yaşayan ve de- mokratikleşen bir toplumda parti yöneticileri halkın görüş- lerini göz ardı edemez, etmeme- leri gerekir.