Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21TEMMUZ1992SAU HABERLER Grup Kızılırmak'tan Protesto • tç Potitika Servig - Grup Kızılırmak 18 Temmuz günü Antakya'da yapacaklan konserin yasaklanmasını protesto etti. Grup yaptığı yazıh açıklamada "Dönemlenn veya iktidarlann değişmesi üzerimizdeki baskılan hiç azaltmamış, aksınegıderek daha sistemli ve kurnaz bir politikaya dönüştürmüştür. Insanlann sokak ortalannda, evlerinde öldürüldüğü, gözaltında kaybolduğu, yasal partilenn dahi kapatıldığı ülkemızde doğruyu, güzelı, haklıyı savunmanın bedeli bu olsa gerek. Ama biz bu bedeli her zaman gögüslemeye hazınz Bir ülkenin sanatcılannı susturmak hiçbir zaman mümkün olmamıştır" denildi. CHPEgeBölge Toplantısı • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)- CH P Ege BÖlge toplantısı bıldınsınde "CHP'nin sonsuza dek yaşayacağı, sol tabanda bütünleşme ve sağlıkb örgütlenmenin CHP ilkeleri doğrultusunda, CHPçatısı altında gerçekleşürilmesi" gereği vurgulanarak, "Oybirliğiyle kabul ve ilan ediyoruz ki, hiç kimse kişi olarak CHP'den büyük değildir, olamaz" denildi. CHPEgeBölge toplanusından sonra tzmir, Manisa, Aydın, Denızli, Uşak ve Muğla delegelerinin oybirliği ile haarladıklan bildinde CHP'nin siyasayal yaşama yeruden gırmesinin kaçınılmaz ve tartışılmaz olduğu vurgulandı. Cezaevi sigortalanacak •ANKARA (ANKA)- Ankara yan açık cezaevi Güven Sigorta Acentehği'ni aldı. Yeni onaylanan sigorta acentelik anlaşmasına göre Ankara yan açık cezaevi; yangın, kaza, nakliyat sigorta branşlannda poliçe düzenleme, makine montaj, makine kınlması, hayat, sağbk ve nakliyat branşlannda ise teklif alıp sigorta ücretîerini şirket talimatlanna uygun olarak tahsil etme yetkisiyle donatıldı. Sigorta işlemlerini usule uygun olarak iptal etmeye, hasar meydana geldiğinde gerekli önlemleri alarak zarar miktannın artmasına engel olmaya, şirket hukukunu korumaya, acentelik işlerinı yerine getirmeye, şirketin de yazılı onayını almak şartıyla yasalara uygun üretim tesislen kurmaya yetkili kılınan Ankara yan açık cezaevi temsilciliği halen birçok alanda üretim yapıyor. Çakmıır'a saldırı •I İZMİR (ANKA) - îzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur, geçen aylarda kafeteryasını yıktırdığı iki kişi tarafından tartaklandı. Saldırganlar. polisçe gözaltına alındı. Yüksel Çakmur, Foça'da orman yangınından döndükten sonra gece saat 24.00 sıralannda Karşıyaka'da açıhşını yapacağı Adnan Saygun Parkı'nda Özel Kalem Müdürü Ömür Demirdağ ve korumlan ile incelemelerde de bulundu. Bu sırada parkta çay içmekte olan Zülfıkar Gümüşgil ve Çetin Güldoğan adlı kişiler Çakmur'un yanına gelerek sahibi olduklan Bostanh'daki kafeteryanın yıktınlması nedeniyle kendisınden hesap sordular. Korumalan bu iki kişiyi uzaklaşürmay a çakşırken de Çakmur'un polisteki ifadesine göre saldırganlar ağu dolusu küfurler ettiler ve yumruk salladılar. Saldırgan iki kişinin yarunda kımlığj açıklanmayan bir kişinin daha gözaltına alındığı bildirildi. HEP yöneticileri açlık grevinde •ADANA(Cumhuriyet Gtmey Üteri Bürosu) - Halkın Emek Partisi Adana ll, Seyhan, Yüreğir, Osmaniye ve Ceyhan yöneticileri, partilerine yapılan baskılan protesto amaayla halka açık üç günlük açlık grevi başlatülar. Dün ortak bir basın toplantısı düzenleyen Adana II Başkanı Nazmi Demir ile Yüreğir İlçe Başkanı Nuri Can, HEP'e saldınlann sürmesi, yasal mücadele olanaklanrun kaldınlması durumunda görevlerinden istifa edeceklerini açıkladılar. Anayasa Mahkemesi, ya yetkisizlik ya da dava konusu olmaması nedeniyle, olağanüstü KHKlannı iptal edemedi Kararnameler anayasaya aykırı• "1982 Anayasası'na uygun tek olağanüstü hal hükmünde kararname kalmadı. Bu kanun hüknıündeki kararnamelerin tümü hukuka ve anayasaya aykırı. Ancak, Anayasa Mahkemesi yetkisizlik nedeniyle bu kanun hükmündeki kararnameleri iptal edemiyor. • KHK'lann TBMM'de nasıl görüşüleçeğini iç tüzük belirler. Ancak, bugüne kadar ıç tüzük çıkanlamadı. Bu yüzden de olağanüstü kanun kararnamelerin TBMM'de nasıl bilinemiyor ve Meclis bunlan kuvvetindeki görüşüleceği görüşemiyor — 3 - Prof.ZAFERÜSKÜL Geriye ne kaldı? 1982 Anaya- sası'na bile uygun bir tek olağa- nüstü hal kanun hükmünde ka- rarnamesi kaldı mı? Hayır, bu kanun hükmünde kararna- melerin tümü anayasaya ve hu- kuka aykın. Anayasa Mah- kemesi ya yetkisizlik nedenıyie ya da dava konusu olmadığı için bunlan iptal edemedi. Ya TBMM ne yaptı 0 Anayasanın 121. maddesine göre olağanüstü hal KHK'lan Resmı Gazete'de yayımlamr ve aynı gün TBMM'nin onayına sunulur. Bu KHK'lann TBMM'ce onaylanmasına iliş- kın süre ve usul ıse İçtüzük'te belirlenir. Kuşkusuz TBMM, bu karar- nameleri ille de onaylamak zo- runda değildir; değiştirerek onaylayabiür, reddedebiür de. Anayasa, olağan KHK'lar ile olağanüstü KHK'lann TBMM'de görüşülmesi usulü- nü ve süresini birbirinden ayın- yor. Olağan KHK'lar için ana- yasanın 91. maddesinde, bu tür KHK'lann TBMM komisyon- lan ve genel kurulunda öncelik- le ve ivedilikle görüşülmesi ku- ralı getiriliyor. Olağanüstü GUNEYDOGU'DA OLAĞANÜSTÜ YILLAR Pnof. Zafer Uskül'ün önerisi: • Sayın Demirel, Sayın İnönü, TBMM'nin sayın üyeleri, terörü elbette önlemek gerekir. Hukukun üstünlüğünü savunan, demokratikleşmeyi amaç edindiğinizi belirten sizlerin, hukuk dışı bir olağanüstü rejimi uygulamaya hakkınız da ihtiyacınız da yoktur. Yapacağınız şey gayet basittir: Tüm bu KHK'lan TBMM'de görüşebilir, bir maddelik bir olağanüstü KHK'sı çıkanp tüm olağanüstü KHK'lan yürürlükten kaldırabilirsiniz. Ama TBMM'yi meşgul edersiniz. Işin en kestirmesi şudur: Olağanüstü hali kaldınn. Böylece, hukuka ve anayasaya aykın olağanüstü KHK'lar kendiliğinden yürürlükten kalkar. Bir daha yürürlüğe girmemek üzere. KHK'lara ilişkin düzenlemeyı ise TBMM tçtüzüğü getirecek Ancak, bu îçtüzük bir türlü ya- pılamıyor. TBMM, 1982 Ana- yasası'na göre hazırlaması ge- reken İçtüzüğü bir türlü yürür- lüğe koyamadı. Bu yüzden de olağanüstü hal KHK'lannın hangi süre içinde ve hangi usule göre TBMM'de görüşüleceği bilinemiyor. Bu yüzden de bu tür KHK'lar TBMM'de görü- şülemıyor. Kuşkusuz bu son derece sa- kıncah bir durumdur. Anayasa Mahkemesi de haklı olarak "fii- len TBMM'nin ıncelemesınin de ortadan kaldınlması hukuk devleti ilkesi açısından son de- rece sakıncalıdır" diyor. Olağa- nüstü halin birinci temel özelli- ği, temel hak ve özgürlüklerin olağan dönemlerden çok daha fazla sınırlanabıleceği, hatta kullanılmasının durdurulabile- ceği bir yönetim biçimi ol- masıdır. Bu yüzden de olağa- nüstü yönetime ilişkin düzenle- melerin TBMM'ce denetlen- mesi büyük önem taşır. Bu sağ- lanamazsa. yürütme organının olağanüstü hale ilişkin düzenle- melennın keyfılik kazanması tehlikesıyle karşı karşıya kalınır. Oysa anayasa. siyasal ıktidara, TBMM'nin denetı- mınden annmış bir düzenleme yetkisi vermiyor. Ama uygula- mada devrin ANAP iktidan TBMM denetiminden kurtul- mak için ıçtüzük yapmaya ya- naşmıyor. Olağanüstü yönetim biçimi- nin ikinci temel özelliği 'geçici' olmasıdır. Bu nedenle, olağa- nüstü halin gerekli kıldığı ko- nulan düzenleyecek KHK'- lann, olağan dönem KHK'lan- 1991-92 öğretim yıhnda kapalı kalan 622 okulda okuyan topiam 16 bin 241 öğreodnin 6 bin 853'ü diğer Ulerdeki yatılı okullara yerieştirildi. 9 bin 388 ilkokul öğrencisi açıkta kaldı. Oğretmen yokluğu, köylerin ve okullann yakılması nedeniyle eğitim yapılamıyor Güneydoğu'da 622 ilkokulkapalı• Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde terör, doğal afetler, oğretmen yokluğu, köylerin boşaltılması. okullann yakılması nedeniyle, kapalı bulunan okullann öğrencilerinin 6 bin 853'ü yatılı bölge okullarına yerleştirildi. • MGK1 nınl982 yıhnda aldığı ve Olağanüstü Hal kapsamındaki iller ile Hatay'da doğan öğretmenlerin bu bolgede öğretmenlik yapmasını yasaklayan karar halen yürürlükte, ancak Milli Eğitim Bakanhğı bu karan fıilen delmiş durumda. AYŞE SAYIN Adıyaman Bıngöl Bıtlıs Dıyarbakır Elazığ Hakkârı Mardın Muş Sıırt Tuncetı Şırnak Batman Van Topiam i 18 14 124 189 127 59 40 354 622 18 37 69 18 31 t J 119 17 155 78 64 13 39 201 17 37 61 İ 14 105 1777 721 1642 844 1867 (Onanmı Bıtmemış 6853 i I 112 9276 9388 ANKARA-Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki illerde can güvenhği. öğrenci azlığı, oğretmen olmaması, köylenn- okulların yakılması, boşaltıl- ması gibi nedenlerle Millı Eği- tim Bakanlığı'na bağlı ılköğre- tim kurumlannda sağlıklı eği- tim yapılamıyor. Bu nedenlerle Olağanüstü Hal kapsamındaki 13 ilden Adıyaman ve Muş dışın- dakı illerde 622 ilkoğretim okulu kapalı bulunuyor. Milli Olağanüstü Hal Bölge alanına giren ıllerde çeşitb sebeplerle kapah bulunan okullar Eğitim BakanlığYndan edınilen bılgiye göre okul kapatma ka- ran valiliklere ait. İl Milli Eği- tim müdürlüklen. Bakanlığa, okullann hangi gerekçeyle ka- patıldığına ilişkin bılgı venyor. Milli Eğitim Bakanhğı verile- rine göre 1991-92 öğreüm yıhnda kapalı kalan 622 okulda öğrenim gören topiam 16 bin 241 öğrencinin 6 bin 853'ü diğer illerdeki yatılı okullara yerleşti- rilirken 9 bin 388'i açıkta kaldı. Okullann kapatılma gerekçele- nnın başında can güvenlıği ge- lıyor. Bu nedenle kapatılan okul sayısı 201. Batman ılınde kapah bulunan 40 okuldan 39'u da can güvenliğinin sağ- lanamaması nedeniyle kapalı bulunuyor. Milli Eğitim Ba- kanhğı yetkilileri, bu okullann 1992-93 eğitim-öğretım yıhnda açılıp açılmayacağına valilikle- nn karar vcrecegıni behrtıyor- lar. Olağanüstü Hal kapsamın- daki illerde bulunan kapalı okul sayısı, nedenleri, açıkta kalan öğrencılerin sayısı şöyle: Bingol'de 5'i köy boşaltıl- ması, 8'i oğrenci azlığı, 5"i diğer nedenlerle boşalülan 18 okul bulunuyor. Bitlis'te köy bo- şaltılması, öğrenci azlığı nede- niyle topiam 7 okul kapah bu- lunurken Diyarbakır'da bu rakam 14'e çıkıyor. Elazığ'da bin can güvenhği, 119'u öğren- ci azlığı. 4'ü diğer nedenlerle ol- mak üzere topiam 124 okul ka- pah. Bu okullardaki öğrenciler- den yalnızca ikısi yaüh bölge okuluna yerleştırihrken 112 öğ- renci de açıkta kaldı. Hakkârî1 de köy boşaltılması nedeniyle kapah bulunan 5 okulun top- iam 1 777 öğrencisi yaüh bölge okullan ve yurtlara yerlestiril- ' Mardin. okulu kapah iİlerin başında bulunuyor. Bu ılde 78'i can güvenhği, 17'sı öğrenci azlığı, 17'sı oğretmen yokluğu. 77'si de çeşîtU nedenlerle top- iam 189 okulda öğrenim yapı- lamıyor. Bu okullarda öğrenim gören öğrencilerden 721'i yatıh bölge okullanna yerleştirilirken 9 bin 276'sı açıkta kaldı. Şiirtte. köy boşalülması nedeniyle 18, can güvenliği nedeniyle 64, okullann yakılması nedennle 7, öğrenci azhğı nedeniyle 1, oğ- retmen yokluğu nedeniyle de 37 otmak üzere topiam 127 okul kapalı bulunuyor. Tunceh'de ıse topiam 4 okulda öğrencı azlığı nedeniyle eğitim yapı- lamıyor. Şırnak'dakı okullar- dan 37'si kö> boşaltılması, 13'ü can güvenliği, 4'ü okulun yakı- hnası, 4'ü oğretmen vokluğu nedeniyle kapalı bulunuyor. Batman'da kapalı bulunan 40 okuldan 39'unda can güvenhği sağlanamadığı gerekçesıyle eği- tim-öğretim yapamıyor. Van'- da 18 okul yakılma, 3 okul öğ- renci azliğı, 14 okul da diğer ne- denlerden dolayı kapalı bulu- nuyor. Doğu ve Güneydoğu kökenli memurlar için 12 Eylül yöneti- mi döneminde başlayan baa uygulamalar halen devam edi- yor. MiUi Güvenlik Kurulu'- nun 1982 yıhnda çıkardığı ve bazı Doğu illeri ile Hatay kö- kenli memurlann bölgede ve doğduklan illerde görev yap- malanru engelleyen karan ha- len yürürlükte bulunuyor. Bu kapsama, doktor, hemşire gibı sağhk hızmetlen veren kesimin yanısıra öğretmenler de gıriyor. Hatay ıliru de kapsayan uygu- lamaya göre Olağanüstü hal kapsamındaki illerde doğanlar, doğduklan yerlerde görev ya- pamıyor. Milh Eğitim Bakanı Köksal Toptan'ın öğretmenler için bu uygulamanın kaldı- nlması için çalışmalar baş- latıldığını açıklaması üzerine karar da uygulamada dehnmiş durumda. Bu kapsamda ilk uy- gulama, geçen msan ayında 17 bin öğretmenin Doğu ve Gü- neydoğu illerine atanmasıyla başladı. Bakanhk, doğduklan illerin niteliğine bakmaksızın, kura çekme yöntemiyle belirle- nen ilîere atama yapmaya baş- ladı. Bölgeye şimdiye değin topiam 11 bin öğretmen gönde- rildi. Bakanhk yetkihleri, MGK karannm dehnmesine karşın bu karann halen yürürlükte ol- duğuna dıkkatı çektıler. Yetki- liler. Bakan Toptan'ın bu kara- nn kaldınlmasına >önelik for- mül arayışı ıçınde olduğunu, ancak henüz somut bir yönte- mm bulunamadığını bildirdiler. dan da ivedi bir biçimde, TBMM'de görüşülmesi, işin mantığı gereğidir. Temel niteli- ği 'geçicilik' olan olağanüstü hal kalktıktan sonra bu tür KHK'lann TBMM'de görü- şülmesinin elbette bir anlamı olmayacakür. Bu yüzden, yine- lemek gerekir ki, olağanüstü hal KHK'lannın, olağan dö- nem KHK'lanndan daha da hızh bir biçimde TBMM'de gö- rüşülmesi gerekir. Içtüzüğün henüz yapılmamış olması buna engel değildir. Ama buna, ANAP yöneticilerinin keyfı yö- netim anlayışı, hukuk tanıma- yan yönetim anlayışının engel olduğu görüldü. Uygulamada, 201 ve 259 sa- yıh KHK'lar her nasılsa TBMM'de görüşülmüş. Bu iki KHK'dan binncisi kabulünden yaklaşık üç ay sonra. ıkincısi de yırmi gün sonra TBMM'de de- ğıştirilerek kabul edilmiş. 285 sayılı KHK'nın yürürlüğe giri- şinden sonra KHK'lann TBMM'de görüşülmesi ihmal edihniş. Arada nasıl olmuşsa, 285'te değişikhk yapan 387 sa- yıh KHK da TBMM'de görü- şülmüş. Oysa, 387'den iki bu- çuk yıl önce yürürlüğe giren 285 sayıh KHK ve onun dışmda ka- lan 14KHKhâlâTBMM'degö- riişülmedi. Bunlardan üçü (413, 421 ve 424) TBMM'de görüşü- lemeden yürürlükten kaldınldı. ANAP iküdarlan olağanüs- tü hal KHK'lanrun TBMM'de görüşüknesini istemedi. Bunun nedenini anlamak çok zor de- ğıl. Olağanüstü hal KHK'lan- nın şekil ve esas bakımından anayasaya aykınlığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'nde dava açılamayacağı, anayasanın 148. maddesinde öngörülüyor. Oysa, bu KHK'lar TBMM'- de görüşülüp onaylanınca yasa nıtehği kazanacağından Ana- yasa Mahkemesi'nde dava ko- nusu olabılecek. ANAP, olağanüstü hal ka- nun hükmünde kararnameleri- ni bu yüzden TBMM'de görüş- türmedi. Bu yüzden, DYP ve SHP, ANAP'ı şiddeüe eleştirdi- ler. Seçimlerde, bu kararname- lerin TBMM'de hemen görüşü- leceğiru vaat ettiler. Altı aydır TBMM'de çoğunlukta ve ikti- dardalar. Sayın Başbakan ve Başba- kan Yardıması'na altıncı, Sa- yın TBMM Başkanı'na birinci soru: Halen yürürlükte bulunan ve TBMM'de görüşülmemiş olan 13 (on üç) olağanüstü hal ka- nun hükmünde kararnamesi- nin TBMM'de görüşülmesini ne zaman sağlayacaksınız? Sözün kısası... Sayın Demirel, Sayın İnönü. TBMM'nin sayın üyeleri, terö- rü elbette önlemek gerekır. Ül- kede yaşayan tüm yurttaşlann banş ve huzurunu, can ve mal güvenliğini sağlamak, temel hak ve özgürlüklerini kullana- bılecekleri, kendilerini gehştire- cekleri, kardeşçe mutlu yaşaya- bilecekleri ortamı yaratmak si- zin göreviniz. Görevinizin ge- reğini elbette yapacaksınız. Ama, hukukun üstünlüğünü savunan, demokratikleşmeyi gerçekleştirmeyı amaç edindiği- nı behrten sizlerin, hukuk dışı bir olağanüstü hal rejimini uy- gulamaya hakkınız da ihtiyaa- nız da yoktur. Kendinize ve bu ülkenin insanlanna güvenmeli- siniz. Yapacağınız şey gayet ba- sittir: Tüm bu kanun hükmün- de kararnameleri TBMM'de görüşüp düzeltebilirsiniz. Ama bu gereksiz bir zaman kaybı olur. Bir maddelik bir olağanüstü hal kanun hükmünde kararaa- mesi çıkartıp, daha önce yürür- lüğe konulmuş olan tüm olağa- nüstü hal kanun hükmünde ka- rarnamelerini yürürlükten kaldırabilirsiniz. Ama, bu kanun hükmünde kararnameyle TBMM'yi meş- gul edersiniz. İşin en kestirmesi şudur: Olağanüstü hali kaldınnız. Böylece, hukuka ve anayasa- ya aykın olağanüstü hal kanun hükmünde kararnameleri ken- diliğinden yürürlükten kalkar. Bir daha yürürlüğe girmemek üzere. BİTTİ