Katalog

TA CUMHURtYET 19TEMMUZ1992PAZAR PAZAR KONUĞU Leyla Tavşanoğhı Kadın Doğum Uzmanı Prof. Dr. Yalçin Eğeci ve 6 kürtajgeçiren N.T. ilekürtajüzerine ko ürtajdan erkeklerdesorumlu• Sizce kürtajyasallaşmalı mı yasallaş- mamah mı? N. T. - Kadırun ruh ve beden sağlığını düşü- nünce bence kürtaj yapümasını olumlu bulmak mümkün değil. Bin türlü zaran var. Kürtajın ya- sallaştınlması başka, kürtajın zararlan başka, diye düşünüyorum. Eğer yasallaştınlma3i doğru mu, derseniz, mutlaka yasallaştınlması gerekir. Çünkü yasallaştınlmadığı takdirde bu sefer gızlı sakh yollara gjdiliyor. Kadın ehliyetsiz doktorla- nn elınde kahyor. Hele kırsal kesimde ebelerin elinde, kocakan ilaçlanyla olay daha vahim hale geliyor. Bu nedenle mutlaka yasallaştınlmalı. Ben bu işin uzmanı değilim. Ama kadın sağlığı açısından düşündüğünüz zaman bunun zararlan mutlaka çok büyük. ^m^m^^mSiz kaç tane kürtajgeçirdiniz ve ne gi- bi zararlarmı gördünüz? N. T. - Ben alü tane kürtaj geçirdim. Açıkçası da kürtaj nedeniyle sağlık açısından çok büyük bir sağlıksızbk yaşamadım. Ama birinde çok bü- yük bir kanama geçirdim. Doktorum kürtaj so- nucu bu tür şeyler olabileceğjni söyledi. Ona inandun. Ondan sonra da bu nedenden çok bü- yük bir rahatsızlığım olmadı. Ruhsal açıdan ne yapıyor diye sorarsanız... Bende çok büyük bir psikolojik yıkıntı yapmadı. Beni çok sarstı. peri- şan bir hale geldim... Bunlan söyleyemem. Ama hep aklımın bir köşesinde kendi canınızda, içiniz- de yaşatüğmız bir canlının hayatına son veriyor- sunuz düşüncesi oldu. Bu da hoş bir şey değil. Onun ısürabını, sıkınüsını üzerinizde mutlaka ta- şıyorsunuz. Ama diyeceksiniz ki, insan altı kere ltı tanekürtajı niye olursun? Niye bunu kendine yaparsın? Mutlaka ve mutlaka doğum kontrol önlemleri alınmahdır. Bu, tabii çok büyük bir eğitim sorunu. Diyeceksiniz ki, altı tane kürtaj * oldunuz, hiç eğitimli değil miydiniz? Eğitimliydim. Pek çok kadının da benim durumumda olduğunu sanıyorum. Nasılsa ben kürtaj olunımun rahatlığıyla bu işe fazla önem vermiyorlar. böyle bir şeyi yaşar mı? Çok eğitimsiz. çok bilgi- siz, cahil bir insan olur da bunun kontrolünü yapmaz, aile planlaması yöntemlerine başvur- maz. öyle de değil. Bunun izahı kendi açımdan mümkün değil. Ama böyle... ^•^^^^••ZJoğMm kontrol yöntemlerine hiç baş- vurmamış mıydınız? N. T. - Doğum kontrolüne hiç başvurmadım, çünkü çok genç yaşta ilk çocuğumu doğurdum, o doğumdan sonra da aşağı yukan on sekiz sene hiç kontrolsüzdüm, yine de çocuğum olmadı. Ama birdön hamıle kaldım. Çok şaşırmışüm. LJzunca bir süre hamile oluşumu kendime kon- duramadım. Sonuçta gerçekten hamile olduğum ortaya çıktı. O kürtajdan sonra peşpeşe, aşağı yukan altı sene süreyle hamilelik olaylanm oldu. Sonra bunu doktorlarla konuştum. Bana, 'Kür- tajla birlikte bırtakım yollar temizlendi, açıldı ve bazı arkadaşlanmdan, çevredeki bazı hanımlar- dan duyduğum, evlilik dışı bir ilişkiyse kadın, "Ben hamileyim" diye geldıği zaman, "Yok ola- mazsın" ya da "Benim çocuğum olmaz, bu ço- cuk benden değildir" gibi itirazlann olduğunu çok duydum. Tabii bu kadın açısından ağır bir şey. Arna tarn erkeğin kaçış noktası. Hele de evli- lik dışı bir ilişki olduğunda, hamilelik ve çocukla birlikte kendini bir şeylere daha fazla zorunlu his- sedecek. Bu, ya erkeğin egoistliği ya da kaçış noktalan. Çocuk iki kişilik bir olay. Tek başına yapılacak bir iş değil. İki kişilik bir olayda yalnız kalıyor- sun. Bırakın çocuk olayını, bir eşya düşünün. Siz diyorsunuz ki, "Bu eşya ikirnizin." Karşınızdaki ise "Hayır, bu eşyayla bir ilgim yok" diyor. Bıra- kın çocuğu, eşya... Onda bile ne kadar kınhrsınız. O zaman kadın ne yapacak, tek başma bu işi hal- ledecek. Kadın var, halledebilir. Yolunu yorda- mını bilir çünkü. Bir de bu işi hiçbir şekilde tek başına halledemeyecek kadın var. Herhalde bu- nun örnekleri Türkiye'de çok fazladır. Türkiye'de, geri kalmış toplumlarda olan daha kötü bir şey var. Kız hamile kahyor. Kimden ha- mile kalmış, diye bakılıyor. Mehmet'ten. Top- lum baskısı harekete geciyor. Mehmet silah zo- ruyla bulunup getiriliyor. Belki Mehmet'i hiç sevmiyor, Mehmet ona tecavüz etmiş. Ama Mehmet'le evlendiriliyor.- Burada şunu belirtmek istiyorum: Kürtaja yüzde yüz taraftanm, mutlaka olunmalı, diye bir şey söylemek mümkün değil. Ama eğer istenme- yen bir çocuk dünyaya gelecekse hem çocuğun ruh sağlığı açısından hem ailenin sağlığı açısın- dan bence kürtaj olrnak daha doğru. Yalnız bu- Bugüne kadar alo kez kürtaj olan N.T., Leyla Tavşanoğlu'na kürtajın yasallaşması gerektiğini anlattı. (Fotoğraf: tBRAHÎM GÜNEL) rahim hamile kalmaya daha uygun bir hale geldı" diye anlatülar. Kürtaj yerine kadınlar doğum kontrolüne baş- vurmalıdırlar. Kürtajın verdiği zaran bir doğum kontrol hapı, bir spiral ya da başka bir yöntemin verdiğini hiç sanmıyorum. Yalnız burada erkek- ler açısından da bakmak lazım. Niye erkekler doğum kontrolünü kendileri yapmıyorlar da bu iş sadece kadınlann üzerine yukleniyor? Kansını sevdiğini söyleyen erkeğin en başta yapacağı şey, sevdiği kişinin sağlığını kollamaktır. Direkt ola- rak erkeğin kadının sağhğına müdahale etıiği alan da budur. Bu açıdan bakuğınız zaman ka- dınlar kadar erkekler de dikkat etmeli diye düşü- nüyorum. Geleneksel biçimde hep kadınlann sırtına yüklenmiş. Kadın hap kullansın, kadın spiral taksın, olmadı, kadın gitsin kürtaj olsun. Ama erkekte bir şey var. Ben kaç yaşında olur- sam olayım erkeğim düşüncesi. Ya da ben erke- ğim... En medenisinde bile bu var... ^*^**Kürtajlarınızı evlilik döneminde mi yoksa evlilik dışı dönemde migeçirdiniz? N. T. - Sanıyorum bu kadar kürtaj olmamın nedeni. ilişkinin evlilik öncesi ilişki oluşuydu. Ta- bii ilk hamilelik benim için de, beyefendi için de çok büyük bir şaşkınlıktı. büyük bir telaştı. He- nüz ikimiz de ne yapacağımıza karar vermemiş- ken, üstelik böyle bir olaya ikimiz de hazırlıklı değilken, bir an önce bundan kurtulmaya baktık. Daha sonralan ilişki daha oturmuştu. bazı şeyle- re daha kararlıydık. Ama o zaman da birtaİcım başka korkular başladı. Yaş da ilerlemişti. Kırk yaş sonrasında bir çocuğun nasıl olacağı, sağlıkh olup olmayacağı kaygılan belirdi. Bin türlü şey yaşanmış, bunlann üzerine bir de sakat bir ço- cukla uğraşmanın sakıncalan düşüncesi ağır bas- tı. Bu kendi açımdandı. Ama eşim o çocuğu iste- mişti. Ona da neden olamayacağını, bunun sakıncalannı anlatüm. İkimizin birbirimizi ikna etmesı zor olmadı. ^*^*^*^İrlanda'da iki olay patlak verdi. Ço- cukluktan yeni çıkmışgenç bir kız tecavüze uğradı, gebe kaldı, çeşitli baskdar onu bu çocuğu doğur- mak zorunda btraktı. İkinci olay, Katolik birpapa- zın Amerikalı bir kadından olan çocuğuydu. Pa- paz, kadına çocuğu aldırması için baskı yapmış, kadın ise gizlice çocuğu doğurmuş ve yıllar sonra ortaya çıkmıştı. Olay duyulunca kıyamet koptu. Siz bu olayları nasıl değerlendiriyorsunuz? N. T. - Din baskılan. toplumsal baskılann üs- tesinden gelebilmek için kürtaj mutlaka yasallaş- malı. "'Kürtaj iyidir, hoştur, herkes japtırsın" demiyorum. Ama saydığım nedenlerden, İr- landa'daki olay bunun tipik örneğidir, mutlaka yasallaştınlmalı. Yasallaşsın, duruma göre iste- yen aldınr, isteyen çocuğunu doğunır ya da bü- tün önlemleri abrsınız. kürtaja neden kalmaz. ki tabii bazı toplumlarda doğum kontrolü yapmak bile dine aykın, biliyorsunuz. Bu tür yaklaşımlar bana çok bagnaz geliyor. Çok yazık. Hele böyle tecavüze uğramış bir kız çocuğu... Toplum, din baskısıyla o çocuğu doğuracak. Doğurduktan sonra o çocukla birlikte yaşayacağı ıstırabı düşü- nebiliyor musunuz? Muhtemelen kilise bu çocu- ğa sahip çıkıyor, ama esas psikolojik olaylan o çocuğun ilerideki yaşamında düşünmek lazım. Annenin kürtaj olunca geçireceğı rahatsızlıktan çok, sanıyorum doğan çocuğun ilerideki hayatın- da o bağnaz toplum çocuğa mutlaka nereden olduğunu hatırlatacak. 'Senin annen tecavüze uğradı, sen tecavüzden sonra olan çocuksun, onun için kilisede sana sahip çıkülar' diye hep hatırlatılacak. Esas onu düşünmek lazım. m^m^mmm Erkekler artık eşleriyle birlikte doğu- ma girmeye başlarken kürtajda hazır bulunmaya hiç vanaşmıyorlar. Bunu nasıl değerlendiriyorsu- nuz? Bütün kürtajlarınızda tek başmıza mıydınız? N. T. - Bunu halletmek hep benim işimdi, ama tabii kaulım vardı. İki tanesi hariç diğerlerinde tek başımaydım. Doğum mutlu bir olay. Dokuz ay aileye yeni bir varlık gelecek diye sabırsızlıkla bekleniyor. Doğum öncesi, doğum sırasında ve doğum son- rasında buna fevkalade büyük bir memnunlukla katıbyorlar. Ama kürtaj rahatsız edici bir şey. Bir külfet. Zaten de istemediği bir şey. Olmamasıru dilediği bir olay. Ama olmuş, başına gelmiş. Be- bek, kendi bünyesinde, kendi içinde taşıdığı bir şey değil. Fikir olarak da zaten dışladığı için, er- kek için o kadar önemi olduğunu sanmıyorum. Bir an önce kurtulması gereken bir olay olarak bakıyor. Tamamen erkek egoizmi. Erkeğe egoist demek de doğru olmayabiür. Ama ister samimi olsun, ister olmasın, beyin onu reddettiği için, za- ten istemediği için, zaten dışladığı için çok fazla ilgi alanında değil. Daha eğitimli, daha medeni olanlan, "Ben de bu işe sebebiyet verdim, kadı- nın sağlığına bir şey olmasın" gibi kaygılar duya- bilir. Çok derin, psikolojik sıkıntılan olduğunu sanmıyorum, ama. Şimdiye kadar hiçbir erkek arkadaşımda, çevremde yaşayan erkeklerde böy- le bir sıkıntı görmedim. Ama doğumun mutlulu- ğunu herkesin çok güzel yaşadığını görüyorum. Hatta erkeklerin öyle kaçma noktalan var ki, Kürtaj erkek için rahatsız edici bir şey. Bir küifet. Zaten de istemediği bir şey. Ama olmuş, başına gelmiş. Fikir olarak da zaten dışladığı için, erkek için o kadar önemi olduğunu sanmıyorum. Bir an önce kurtulması gereken bir olay olarak bakıyor. Tamamen erkek egoizmi. Erkeğe egoist demek de doğru olmayabilir. Ama ister samimi olsun, ister olmasın, beyin onu reddettiği için ilgi alanında değil. rada bir nokta var: Ornek benim, diyelim. Altı tane kürtajı niye olursun? Niye bunu kendine ya- parsın'? Mutlaka ve mutlaka doğum kontrol ön- lemleri aunmalıdır. Bu, tabii çok büyük bir eği- tim sorunu. Diyeceksiniz ki, altı tane kürtaj oldunuz, hiç eğitimli değil miydiniz? Eğitimliy- dim. Pek çok kadının da benim durumumda ol- duğunu sanıyorum. En iyisini bilmelerine rağ- men nasılsa ben kürtaj olurumun rahatlığıru bir köşelerinde taşıyarak bu işe fazla önem vermi- yorlar. Karşılannda da bu işe önem veren başka bir insan yoksa, eşi bunun üzerinde durmuyorsa, olay kürtajla sonuçlanıyor. Doğum kontrolünün çok yaygm biçimde yapılması gerekir. Kürtajın yasallaşmasını, en son çare. en son çıkış noktası olarak kabul edip o nedenle yasallaşmasını isti- yorum. Bir de doğum kontrol hapı, spiral ve pre- zervatife rağmen hamile kalan üısanlar var. Sayı- lan pek az olmakla birlikte var. Bu insanlar ne yapacaklar? Tabii ki kürtaja başvuracaklar o za- man... Kürtaj başvurulacak sonçare'Kürtaj,gerçi Türkiye'deyasallaştı. ama pek çok ülkedeyasallaşması, hâlâ çok tartışûan bir konu. Sizce kürtaj yasallaşmalı mı, yasallasma- malı mı? EĞECİ - Kürtajdan önce aile planlamasından söz etmek gerek. Bence aile planlaması yöntem- leri çok yaygm ve ücretsiz şekilde uygulanır ol- mab. Bu suretle de gebelikler oluşmadan önce önlenebilrneli. Tabii bunun bazı istisnai yönleri olabilir. Örneğin tecavüze uğramış bir kadın ve- ya genç kız gibi konular bunun istisnası olabilir. Ama onun dışında hemen yapıhnası gerekli olan şey gebeliklerin oluşmasını önlemektir. Bunlan dinsel ya da ahlaki açıdan değil, kadın sağlığı açı- sından söylüyorum. Bana kalırsa öncelikle yapı- lacak şey, yaygın bir tabanda ve ücretsiz olarak ya da çok düşük, ancak maliyetine bir fiyatla devlet tarafından yapılmab ve aile planlaması yöntemleri uygulanmalı. Onun ardından, oluş- muş gebelikler için de halihazırda Türkiye"deki KL-ürtaj çok küçük bir operasyon gibi görünüyor, ama o kadar küçük olarak telakki edilmemeli. Öncelikle bir enfeksiyon riski vardır. Kürtaj olan bir anne herhangi bir antisepsi hatası yapılması sonucu ya da kürtaj sonrasında kadının gereken hijyenik koşullara uymaması halinde bir enfeksiyon oluşabilir. Bu enfeksiyon sonucu kadının bir daha çocuk sahibi olamaması tehlikesi bulunmaktadır. Kürtaj Yasası'nda bu var. 10 haftalığa kadar olan gebeliklerde istek olduğu ve bir sağbk sakın- cası görülmediği takdirde anne çocuk sağbğı merkezlerinde sonlandmlmahdır. Biraz misük düşünecek olursanız, aile planlamasının, oluş- muş bir canlının hayatına kıymamak açısından da çok önde gelen bir rolü var. ^ ^ K ü r t a j , kadının ruh vefizik sağlığmc ne gibi etkiler yapıyor? EĞECİ - Kürtaj çok küçük bir operasyon gibi görünüyor, ama o kadar küçük olarak telakki edilmemeli. Öncelikle bir enfeksiyon riskı vardır. Kürtaj olan bir anne herhangi bir antisepsi hatası yapılması sonucu ya da kürtaj sonrasında kadı- nın gereken hijyenik koşullara uymaması halinde bır enfeksiyon oluşabilir. Bu enfeksiyon sonucu kadının bir daha çocuk sahibi olamaması tehli- kesi bulunmaktadır. Bunun dışında, üst üste kür- tajlar, annede hem vücutça hem de ruhsal olarak birtakım travmalara yol açabilir. Uterus üzerin- de birtakım travmalar olabilir. Çok kürtaj gecir- miş bir uterusun gebe kalma şansı da yapılan çalışmalar sonucu göstermiştir ki azalır, bunda düşük oranlan daha fazladır. Yani kadın ilk üç- beş gebeliğini kürtajla gecirir, sonunda gerçekten çocuk sahibi olmak ister. bu defa da geçirilmiş travmalar kadının çocuk sahibi olmasına engel oluşturur. O bakımdan kürtaj herhalde bu işte düşünülecek son çare olmab. Başka alternatif ol- madığı takdirde kürtaj yapılmah. • i ^ ^ * ^ ^ Türkiye 'de ortalama ^ılda kaç kadın kürtaj yapttrtr? Böyle bir istatisıik tutuluyor mu? EĞECİ - Bunu söylemek çok zor. Çünkü kür- tajlann pek çoğu hâlâ vasadışı yapılıyor. Hatta Türkiye'deki düşük oranını sorsanız. bunu da söylemek çok zor. Çünkü bir kürtaj. provoke edilmış düşüktür. Yani kişi tarafından zorlana- rak yapılan bir düşüktür. Bunlar istaüstiklere geçmiyor. Ama kabaca şöyle düşünülebilir: Ge- beliklerin yüzde 10"u düşüklerle sonuçlanıyor diye bir genel kanı vardır. Bunun içine kürtajlan da katabilinz. Çok yuvarlak bir sayı. Ama biraz fikir verebilir. Diyelim, bin gebeliğin yüz tanesi şu veya bu şekilde doğal veya suni bir düşükle so- nuçlanıyor. mm^^mamm Bir de İrlanda 'da iki olay patlak verdi. Daha çocukluk çağmdan yeni kurtulmuş bir genç kız tecavüze uğradı ve bu olay sonucu gebe kaldı. Dinsel, toplumsal ve yasal basküaı•nedeniyle çocu- ğu doğurmak zorunda bırakıldı. İkinci bir olayda da Katolik bir papaz. Amerikalı bir kadınla ilişki kurdu. Kadın ondan gebe kaldı. Papaz. kadma ço- cuğu aldırması için baskı yaptı. Kadın da çocuğu gizlice doğurdu. Yıllar sonra çocukla birlikte orta- ya çıkınca kıyamet koptu. Siz bu iki olayı nasıl değerlendiriyorsunuz? EĞECİ - Bence bu iki olaya yaklaşım farklı ol- mah. Genç kız herhalde çocuğu istemiyordu. İs- temediğine göre bir etik ve tıbbi kurul burada gebeliğin sonlandınlmasına karar vermeliydi. Çünkü bu. istekle kazanılmış bir gebelik değil. Zorla, insanlık dışı bir şekilde o genç kıza mal edilmiş bir hadise. Bu çocuğun hiçbir düşüncenin etkısinde kalmadan toplum tarafından kurtanl- ması gerekirdi. İkinci olayda kadın annelik iradesini kullan- mış, çocuğa sahip olmak istemiş. Tabii. buna söylenecek hiçbir şey yok. O küçük genç kız. çocuğu istemiyordu. Aksi- ne. çocuğu isteseydi acaba toplum ona ne yapa- caktı? Anahk duvgusu fevkalade önemli bir duygudur. O genç kız, "Ben bu çocuğu istiyorum' deseydi, buna da o toplumun sahip çıkması gere- kirdi bence. Buna savgılı olmak aerekir. Anahk Kadın Doğum Doktoru Prof. YALÇEV EĞECİ İstanbullu bir memur ailesinin çocuğu olarak 1932 'de Ankara 'da doğdu. İlk, ona ve üniversite öğrenimini İstanbul'da tamamladı. İÜ Tıp Fakülıesi'nde uzman oldu. Birsüre bir devlet hastanesinde görev yaptı. 1969-1971 yıllan arasında devlet iznivle Almanya 'yagitti, perinatoloji konusunda çalışmalaryaptı. Türkiye 've döndükten sonra Almanya 'da kullanılan yöntemlerden vola çıkarak doçentlik tezi hazırladı, üniversite dışınaan doçent oldu. Doçent olduktan sonra Islanbul Tıp Fakültesi ne girdi. 1980yılmdaprofesör oldu. 1990yılmdan beride Istanbul Tıp Fakültesi Kadın Doğum Anabilim Dalı Başkanlığıgörevinde bulunuyor. duvgusu sadece basit psikolojik bir olay da değil. Gebeliğin başlamasıyla birlikte metabolizmada hormonal değişiklikler bu duyguyu geliştirir Mesela son yirmi otuz yıl içinde, prolaktin hor- nıonu dediğimiz bir hormonun. anahk duygusu- nu gelıştıren bir hormon olduğunu bıliyoruz ar- tık. Gebe kaldığı anda, prolakün sekresyonu salgılanması artıyor vc onunla birlikte de annelik duygusu artan şekilde gelişiyor. Kürtaj kadın için yıkımdır. Kadın. diyelim ki erkek tarafından ıha- nete uğramıştır. Kendi ekonomik gücü yoktur, çocuğunu doğurma şansı yoktur. ı Babcı adavları artık kendi isteklerivle doğumlaragiriyorlar. Bu, alışılmış bir davranış ha- line geldi. Ama her nedense kürtajda erkek, kadını yalnız bırakıyor. Yadaçoğunluklaöyleoluyor. Ve kadın kürtaj sorununu kendi başına halletmek zo- runda kalıyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? EĞECİ - Bu, gayri meşru bir ilişkiyse erkek ta- bii mümkün olduğu kadar kendini gizlemek sev- dasında. O işi yaparken bunu düşünmüyor da, afışe olma tehlikesi ortaya çıktığı zaman çekini- yor. Hele evb erkeklerin capkınbklannda bu çok önemli bir sorun tabii. Evli erkeğin capkınbk psi- kolojisini bir düşünün. Bu işi niye yapıyor? Ha- yattan bir şey çalmak, bır an yaşamak için. Öbür tarafta belki evinde mutlu bir ailesi de var. Kan- sına her ihanet eden erkek mutsuz erkek değildir, benim bıldiğim kadanyla. Bu, kesin olarak erke- ğin bencilliğinden kaynaklanıyor. Sorumluluğu kadının sırtına yüklüyor. Kadını psikolojik ola- rak yıpratan olaylardan biri de o. Bu işe neden olan erkek gelse, elıni tutsa belki o kadar yıpran- mayacak. Ama orada yapayalnızbk da onu ayn- ca yıpratıyor. Söylediklerime şunu eklemek istiyorum: Kür- taj, genelde kadın sağlığı için pek hayırb bir olay değil. Hiçbir hanım. ıstenmeyen gebeükte, "Na- sılsa kürtaj olur. bundan sıynlınm" şeklinde dü- şünmemeli. Hem vücutça, hem de psikolojik bakımdan yıpratıcı etkileri var. Onun için en akılhcası aile planlaması yöntemlerinden binne başvurmaktır. Tabii bu arada çağdaş ve uygar bir şekilde düşünmek ve ifade etmek gerekirse bekâr hanımlar da kendilenni bu beladan koru- mak için aile planlaması yöntemlerine başvur- mahdırlar. Bu arada başka önemli bir nokta var Pek ya- kında erkekler için de en az kadınlannki kadar uygulanabilir aile planlaması yöntemlerinin gün- deme gelmesi ve geniş şekilde uygulanabilir ol- ması dolayısıyla iki taraflı olarak istenmeyen gebeliklerin yaratacağı sorunlann ortadan kaldı- nbnası bekleniyor. Erkeklere geçici sterilizasyon yapılması çalışmalan sürüyor. Bugüne kadar er- kekler için uygulanan yöntem. ameliyattı. Ama ameliyatlar dönücü değildir. Erkek bu ameüyatı bir kere yaptınrsa bir daha geriye dönemez. Veya dönme olasıhklan fevkalade azdır. Kadınlann haplanna benzer haplar üretme çalışmalan var şimdi. Erkekler de hap alacaklar ya da enjeksi- \on yapılacak. üç ay. beş ay. altı ay, bir sene ço- cuğu olma>acak. Ama çocuk istiyorsa iğnesinı ya da hapını kullanmayacak, tekrar gebe bıraka- bilir haie dönecek. Bu yöntemin erkeklere de uygulanabılir hale gelmesi tabii kadınlan çok ra- hatlaıan bir faktör olacak. Ameliyatlı yönteme hiçbir erkek yanaşmıyor Üç beş kişi var. Türkivc düzeyinde kahraman ilan edilebilecek tek tük cr- | kek var. Sayılan iki elin parmaklarından d.ılu | i fazla değildir. Amu geçıcı şekilde bu işır. onlen- ' mesini getirecek bir tedavi söz konusıi olursa her- halde erkekler buna biraz daha sıcak bakacaklar- dır. Bu da kadınlar için önemli bir risk faktörünü azaltacakür. Kadınlara nasıl kadınhk hormonlan içeren haplar veriliyorsa, erkeklere de erkekbk hormo- nu içeren haplar verilerek spermatojenezi baskı altına alma meselesi vardır. Şimdi bunun yan et- kileri konusunda araştırmalar yapılıyor. Kadın- lar bu ilacı kullanırken risk altına giriyorlar, erkekler de girecek. ne yapalım? wm^mma^mDoğum kontrol ilaçlarmın kadmda bazı dengesizliklere yol açtığı, hatta özellikle siga- ra içen kadmlarda kalp hastalıklarma neden oldu- ğu gibi bilgilendirmeler de var. Acaba kadınlann, aile planlaması yerine kürtaja başvurmalarmda bunlar etken oluyor mu? EĞECİ - Tabii. Bence bugün anne çocuk sağlı- ğı merkezleri aynı zamanda eğitici fonksiyon da Ji/vlv\i erkeklerin çapkınlık psikolojisini bir düşünün. Bu işi niye yapıyor? Hayattan bir şey çalmak, bir an yaşamak için. Öbür tarafta belki evinde mutlu bir ailesi de var. Kansına her ihanet eden erkek mutsuzerkek değildir, benim bildiğim kadanyla. Bu, kesin olarak erkeğin bencilliğinden kaynaklanıyor. Sorumluluğu kadının sırtına yüklüyor. Kadını psikolojik olarak yıpratıyor. yüklenmeli. Bir kadın oraya geldiği zaman, "Sa- ,na spiral takacağız" ya da "Sen al, bu haplan kullan" denmemeli. Kadınlara yöntemler sakın- calı taraflan>la birlikte anlatılmalı. Bunun şu sakıncası varderken kürtaj da anlatılmab. Kadın da bunlardan birini seçmeli. En azından bizim kadına önereceğimiz aile planlama yöntemleri sakıncalr taraflanna rağmen kötünün iyisidir. Onun için bu ocaklarda mutlaka bir sosyal uz- man olmab. Bö>le bir merkezi. biz üniversiteye bağlı olarak kuımak istiyoruz. Kömürlük gibi çok harap durumda olan bir yerimiz var. Oraya biraz para verecek hayırsever birini anyoruz. Orayı baştan sona onardıktan sonra eğitimli aile plaplaması verme\i düşünüyoruz. Sanı\orum, bugün bizim sağlık kuruluşlannın en büyük ku- suru kapasitelerinin üzerinde. fazla çalışır ouna- lan. Dola>ısı\la bu kapasite aşması. hizmet kali- icsını Jüsürü\or