Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA GUMHURİYET 12MAYIS1992SAU
8 DIŞHABERLER
KKTCde eroin
skandalı
• LEFKOŞA (AA) —
KKTC'nin Ercan
HavaaJanı'nda ele geçirilen
piyasa değeri 25 milyar lira
olan eroinle ilgili olarak
biri milletvekili 4 kişi
tutuklandı. KKTC polisi,
Londra'ya gitmek için
Ercan Havaalanı VIP
Salonu'nda bekleyen Gülsen
lçöz'de (45) eroin cinsi 7
kilo uyuştunıcu madde
bulunduğunu ve
tutuklandığmı açıkladı.
Açıklamada, Gülsen tçöz'ü
Ercan'a getirerek VIP
SaJonu'na alınmasını
sağlayan iktidardaki Ulusal
Birlik Partisi'nin (UBP)
Gazünagosa Milletvekili
ömer Demir'in de suç
ortağı olarak tutuklandıgı
bildirildi. Açıklamada
aynca, yapılan tahkikat
sonucu Meryem Hüseyin
(60) ve Savaş Kara (27) adlı
iki kişinin daha
tutuklandıgı belirtildi.
BDTdonığu
• MOSKOVA(AA)-
Rusya Dışişleri Bakanı
Andrei Kozyrev, gelecek
hafta sonuna doğru
yapılacak olan BDT ülkeleri
zirvesinde eski SSCB
cumhuriyetleri arasındaki
sorunlann çözülmesi
çağnsında bulundu.
Özbekistan'ın başkenti
Taşkent'te önümüzdeki
cuma günü yapılacak
zirvenin gündemini
belirlemek için toplanan
BDT ülkeleri dışişleri
yetkilileri toplantısından
sonra bir açıklama yapan
Kozyrev, zirvenin sorunlann
çözümü için önemli
olduğunu belirterek, zirveye
bu anlayışla hazırlanılması
gerektiğini söyledi
Tunuslu Bakan
Ankara'da• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Tunus Savunma
Bakanı Abdelaziz Ben Dhıa.
Millı Sav unma Bakanı
Nevzat Ayaz'ın resmi
konuğu olarak dün
Ankara'ya geldi. Ben Dhıa
Bakan Ayaz'ı makamında
ziyaret etti.Tunus Savunma
Bakanı Türkiye'de
bulunmakian büyük
memnuniyet duyduğunu
kaydetti ve Türkiye ile ikili
ilişkile/e büyük öncm
atfeu^nni bildirdi.Konuk
baRân Genelkurmay
Başkanı Orgeneral Doğan
Güreş ve nezaket ziyarcti
yaptı. Başbakan Yardımcısı
Erdal İnönü'yüziyaretetti.
Ortadoğu
konferansı
• BRÜKSEL (AA) —
Ortadoğu Barış Konferansı
çerçevesinde gerçekleştirilen
ekonomik işbirliği
konusundaki çok taraflı
görüşmeler, dün Brüksel'de
başladı. Israil ve Lübnan'ın
boykot ettiği, Arap-tsrail
ekonomik işbirliği
konusundaki görüşmeler,
iki gün sürecek. Madrid'de
1991 ekim ayında ABD ve
Rusya'nm girişimleriyle
başlatılan barış görüşmeleri
çerçevesinde, BrüksePden
başka Washington, Viyana
ve Otuwa'da da yapılacak
çok taraflı görüşmelerde,
Ortadoğu'nun yaşamsal
sorunları ele ahnacak.
Bunlar, bölgesel güvenlik ve
süahlanma, mülteciler
sorunu, su sorunu ve
çevrenin korunması. tsrail,
Brüksel ve Ottawa'daki
görûşmeleri, Batı Şeria ve
Gazze şeridi dışından
Filistinlilerin de katılması
nedeniyle boykot ederken
Suriye ve Lübnan, ikili
görüşmelerde somut bir
ilerleme olmadıkça çok
taraflı görüşmelere
katılmayacaklarını
açıkladılar.
Mekik, uyduyu
kenetieyemedi
• HOUSTON(AA)-
Intelsat-6 uydusunun
Endeavour uzay mekiğine
kenetlenmesi amacıyla
yapılan ilk dört deneme,
başansızhkla sonuçlandı.
Ulusal Havacılık ve Uzay
Dairesi (N ASA), Endeavour
uzay mekiğinin güvenlik
nedeniyle uydudan geçici
olarak uzaklaştınlmasına
karar verildiğini belirtti.
Astronot Pierre Thout, 30
dakika süren dört deneme
sırasında Intelsat-6
uydusunu uzay mekiğine
kenetleyemedi.
Marksist lider
ÖMÜ
• Dış Haberier Servisi —
Alman Marksist-Leninist
partisini kurucusu VVilli
Dickhut, dün 88 yaşında
öldü. Hayatımn sonuna dek
sosyalizm için mücadele
eden Willi Dickhut,
1960'larda Alman Marksist-
Leninst partisini yeniden
örgütlemişti.
Iraklı Kürt liderlerin, seçimin "bağımsızlık yolunda bir adım olmadığına" ilişkin güvencesi Ankara'yı rahatlattı
Türkiye'nin gözü K.Irak seçimlerinde•Seçim sonucunda bölgede otorite boşluğunun giderileceğini uman
Türkiye, PKK ile mücadelenin kolaylaşacağını düşünüyor. PKK'nın
Kuzey Irak seçimlerini propaganda unsuru olarak kullanma olasıhğı ve
Türkmenlerin katılmaması Ankara'nın gözünde sakınca yaratıyor.
v o r
- ^
u t a n ı m ı n
oluşmasında. Kuzcy Irak
Kürt örgütierinin "seçimlerin bağımsızlığa
giden bir adım olmadığı" yolundaki güven-
celeri ile Irak Müli Türkmen Partisi'nin se-
çimleri boykot etmesi etkili oldu.
Bu tanım çerçevesinde seçımleri değer-
lendiren üst düzeyli bir diplomatik kaynak.
"Bölgede 400 bin silahlı peşmergenin ara-
sında PKK ve onun kurduğu PAK da bannı-
yor. Merkezi yönetimın oluşması. bunlann
ayıklanmasını ve bizim muhatap scçmemizi
kolaylaştınr" dıye konuştu. Aynı kaynak.
nispi temsil sistemine göre yapılacak seçim-
lerin esas olarak Kürdistan Demokrat Parti-
sı (KDP) lıderi Mesut Barzani ile Kürdistan
Yurısever Birlıği (KYB) lideri Celal Talaba-
ANKARA - PKK militanlannın önemli
bir bölümünün Suriye'den aynldığı yolun-
daki bilgiler. Kuzey Irak seçimlerinin Ânka-
ra gözünde önemini arttırdı. Yetkililer. se-
çimlerin bölgede merkezi yönetim boşluğu-
nu gidermesi ve 400 bin peşrnergenin bu yö-
netime bağlanması durumunda. PKK"yla
mücadelenin kolaylaşacağı görüşünü taşı-
yorlar.
Kuzey Irak'ta bugüne dek iki kez ertele-
nen ve son olarak 17 mayısta yapılması ka-
rarlaştınlan seçımler, Ankara"da "Kürt ör-
gütleri arasmda eşgüdümün arttınlmasına
yönelik bir iç düzenleme" olarak tanımlanı-
ni arasındaki güç dertgesini ortaya koyacağı-
na dikkat çekerek "Belki net bir üstünlük
sağlanmayabilir. Ancak bundan sonra se-
çimden çıkmış bir liderle diyalog kurulması
bizi rahatlatır" diye konuştu. Farklı örgülle-
re bağlı peşmergelerarası eşgüdümün lek bir
merkezden sağlanmasının PKK'nın işini
güçleştireceğine dikkat çcken yeıkili, "O za-
man PKK'nın belli bazı kamplar dışına çı-
kıp Kuzey Irak kentlerindendonanım sağla-
ması da güçleşjr" ifadesini kullandı.
Barzani ile Bağdat yönetimi arasında 9 ay
süren ve geçen sonbahar başansızlıkla so-
nuçlanan özerklik görûşmeleri ertesinde
yapılacak seçimlerin. Ankara açısından iki
"sakıncası" ise "Kuzey Irak'ta seçim ya-
pılmasının PKK tarafından Turkiye'deki
aynlıkçı propagandaya malzemc oluştur-
ması olasıhğı" ve "Türkmenlerin devre dışı
kalması" olarak özctleniyor. Ancak Iraklı
Kürt liderlerin Ankara'ya verdiği "işbirliği"
sözü nedeniyle bu sakıncalann "ikinci plan-
da" kaldığı belirtiliyor.
Kuzey Irak'ta seçimlerin olaysız geçmesi
ve otorite boşluğunun bir ölçüde giderilmesi
durumunda Türkiyc'yi yakından ilgilendire-
cek bazı gelişmelerin gündeme gelmcsi bek-
leniyor. Bu gelişmeler şöylc sıralanıvor:
-Seçımlerden galipçıkacak Kürtlidcri "bü-
yük oiasılıkla" Ankara ile yeni bir diyalog
başlatacak.
-Bu diyaloğun öncclikli konusunu. Iraklı
Kürtlerin. Çevik Güç'ün Türkiye'de kalış
sürcsinin uzatılması konusundaki istcmi
oluşturabilecek,
-Iraklı Kürt örgütlcri seçim ^onrasında
imar çalışmalannı hızlandıracaklar. Hava
koşullannın düzelmesinden de yararlanı-
larak Türkiye'nin güney sınınnda yerleşim
seferberliği başlatılabilecek.
-PKK'nın Suriye'deki üslerini Kuzey
Irak'a kaydırdığı yolundaki haberier doğ-
rultusunda buradaki Iraklı Kürt örgüfleri-
nin bilgisi ve desteği istenecek.
Türkmen görüşii
Irak Milli Türkmen Partisi, 17 mayıs se-
çimlerini. seçimlere katılma koşulunun'
"Kürdistan vatandaşı olmak" diyc belirlen-
mesi nedeniyle boykol ediyor. Irak genelin-.
de seçimi savunan Türkmenler. bu seçimle-'
rin Kürt örgüılcri arasındaki iç çekişmcden
kaynaklandığını. ancak sandığa gıdılmcsin-
den sonra da bu örgütler arasındaki rekabc-
tin biimeyeceğini düşünüyorlar. Bu görüş
çerçevesinde Kuzey Irak'taki otorite boşlu-
ğunun giderilmeyeceği savunuluyor. Türki-
ye ise Türkmenlerin Saddam yönetiminin
baskısından "cn az Kürtler kadar" payını(
aldığı görüşünde. Bu çerçcvede scçimler •
sonrasında oluşacak tabloda. Türkmenlerin '
eşitlik haklannın gözctilmesi Ankara için,
öncm taşıyacak.
Belgrad'danelçilerini çekme karan alan topluluk, Bosna'daki birlikleri işgal ordusu olarak niteledi
ATden Yıagoslavya'ya siyasi boykot
•AT, Yugos-
lavya'ya karşı sert-
leşiyor. Topluluk,
Belgrad'ın AGÎK
üyeliğinin askıya
alınması için giri-
şimde bulundu.
Müslümanlaria
Hırvatlar ilk kez
kendi aralannda
çaûştılar.
Dış Haberier Servisi
- AT dışişleri bakanla-
n. Bosna-Hersek'teki
Yugoslav birliklerini
"işgal ordusu' olarak
niteledi. Topluluk,
Yugoslavya'nın
Bosna-Hersek'e yöne-
lik saldırgan tavnnı
protesto etmek için de
Belgrad'daki büyükel-
çilerini geri çekme ka-
ran aldı.
AT dışişleri bakan-
lan dün Brükserde
yaptıklan toplantıda,
Bosna-Hersek konu-
sunda Yugoslavya'ya
yönelik sert bir dekla-
rasyon kabul etliler.
Dcklarasyonda,
Bosna-HetseVteki •
Yugoslav ordusu 'iş-
gal ordusu' olarak ni-
telenerek bu birlikle-
rin hemen Bosna-Her-
sek topraklannı terk
etmeleri istendi. Dışiş-
leri bakanlan, Yugos-
lavya'nın saldırgan tavnru pro-
testo etmek için de Belgrad'-
daki büyükelçilerini çekme
karan aldılar.
Bakanlar, Yugoslavya'nın
ELLER TETtKTE - Saraybosna'nın güneyinde iki Müslüman savaşçı Sırp saldınsına karşı tetikte bekliyorlar.
AGİK üyeliğinin 30 hazirana temsilcilerine gerekli taümatı bakanlan Yugoslavya'nın di-
dek askıya alınmasını da karar-
laştırdılar. Bakanlar, bu konu-
da, Helsinki'deki kıdemli
memurlar toplantısına kaülan
yolladılar. Yugoslavya'nın
AGİK üyeliğinin askıya alın-
ması ile ilgili toplantının bugün
yapılması bekleniyor. Dışişleri
ğer uluslararası örgütlerdeki
üyeliğinin gözden geçirilmesi
yönünde çalışma yapılması ko-
nusunda da görüş birliğine var-
dılar.
Topluluk aynca,
Yugoslav ordusunda
görev yapan Bosnalı-
lara çağnda buluna-
rak 'fırar etmelerini'
tavsiye etti.
Sırbistan'ı genelde
a/ınlık haklan, özel-
likle de Kosova ve
Sancakta yaşayan kı-
şilerin haklan konu-
sunda Paris Koşulu'-
na saygılı davranmaya
çağıran topluluk, bu
ülkeden, Yugos-
lavya'dan aynlan
cumhuriyetlerin sınır-
lannı kabul etmesini
deistedi.
Bu arada, 'Sırp ve
Hırvat milislerin ülke-
yi kendi aralannda
bölüşme karanndan
sonra şimdiye kadar
Sırplar'a karşı ittifak
yapan Müslümanlaria
Hırvatlann ilk kez
kendi aralannda çatış-
tıklan bildirildi. Sa-
raybosna radyosunun
haberine göre çatışma
önceki gün cumhuri-
yetın orta kesimlerin-
dekî Zeniea yakınla-
nnda Yugöslav ordu-
sunun kısa bir süre
önce boşalttığı Buso-
vaca kışlasırun deneti-
mi yüzünden çıktı.
Ördunun sılahlan
ile birlikte
bıraküğj kışlanın ele
geçirilmesi amacıyla çıkan ça-
lışmada bir Müslüman milisin
yaralandığı ve kışlanın deneti-
minin Hırvat milislerin eline
geçtiğj belirtildi.
Genelkurmay'a göre Balkanlar ve Kaflcasya'da istikrarsızlık Türkiye'ye yeni konum kazandırdı
Türkiye aıtıkNATO'nıın cephe ülkesi
EVREN DEĞER
ANKARA - Genelkurmay Baş-
kanlığı. NATO'nun yeni stratejisi çerçe-
vesinde Türkiye'nin " cephe ü;kesi" ko-
numuna geldiğını bildirdi. Türkiye'nın
etrafının risk faktörleri ile çev rilı oldu-
ğuna işaret eden Genelkurmay Baş-
kanlığı. Avrupa savunmasında Türki-
ye'nin değerinin kanat ülke olarak azal-
madığını. bilakis arttığmı da belirtti.
Türkiye'nin Balkanlar, Kafkaslar ve
özellikle güneyindeki belirsizlikler ve is-
likrasızlıklardan en çok clkılenen ülkc
konumunda olduğuna da işaret eden
Genelkurmay Başkanlığı." Türkiye teh-
ditle risk arasında ve tehdide daha
yakındır" değerlendirmesini yaptı.
Genelkurmay Başkanlığı. değışen
dünya koşullan çerçevesinde N ATO'-
nun yeni stratejik vapısı ve bunun Tür-
kiye'ye ve Türk Silahlı Kuvvetleri'ne
olan etkisini Cumhuriyet e değerlcndir-
di. Avrupa'nın güvenlik ve savunma
kimliğinin tamamen şekillcnmesıne ve
Avrupa güvenliğının NATO dışındaki
bir kurum taraftndan sağlanmasının kc-
sinleşmesine kadar NATO'nun varhğı-
nı devam ettireceğini bildiren Genelkur-
may Başkanlığı, "NATO varlığını de-
vam ettirdıği sürece Tü:*iye milli men-
faatlerini dikkate alarak ittifak içerisin-
deki yerini koruyacaktır" dedi.
Genelkurmay Başkanlığı. NATO'-
nun yeni sıratejik yapısına ilişkin
yaptığı kapsamlı değerlendirmcde. ilk
olarak NATO'nun yeni stralcjik kon-
septine açıklık getirdi:
" - Banşın korunması tcmcl ilkc ola-
rak alınmıştır.
- Savaşın önlenmesi için gcrginlığc se-
bebiyct vcrccck olayların banş vc buh-
ran dönemlerinde giderilmesi ve çatış-
mayla sonuçlanmadan söndürülmesi
csas alınmıştır. Başka bir dcyışlc buhran
yönetiminın öncmı artmıştır
- Bunun gerçekleşlirilebilmesi için di-
yalog vc işbırliğinın öncmi artmışlır.
- Ancak vıncde s;ıvaşın önlcnebılmcsi
için asgan düzcydc konvansiyoncl vc
nüklcer kuvvct kanşımına ihti\aç du-
yulmakiadır.
- Yeni yapı içerisinde savaşta kuüanıl-
mak üzere çokuluslu kuvvetlerin kurul-
ması kararlaşiırılmışiır.
- Hcrhangı bir laaru/a karşji. vüksck
harckct kabiliyclli. daha küçiik. ancak
ateş gücü vüksck. •uandardı/asyonu
sağlanmış vc elasiıkıvetc sahip kuvvcl-
lerin bulundurulması kabul edilmiyor.
Gcnclkunnay Başkanlığı'nın değer-
lcndirmcsındc."NATO dokümanla-
nnda riskin daha çok Türkiye'de oldu-
ğu da vcr aldığının" v urgulandığı da
kaydcdildi. Genelkurmay Başkanlığı "
risk" taklörü çcrçevesinde Türkiye'nin
konumunu ise şöylc yorumladı:
" Söı konusu risk faktörlcrinin hc-
mcn hepsı Türkiye etrafında mevcut
olup ıchditlc risk arasında vc ıchdidc
daha yakındır. Türkiye: Balkanlar.
Kafkaslar vc Ortadoğu'da vc özclliklc
güncşindcki bclin.ızliklcr \c isıik-
rarsı/hklardan cn çok clkilcncn ülkcler-
dcn bıri konumundadır. Dolayısıyla
Avrupa'nın savunmasında Tiirkiyc'nin
değeri kanat ülkc olarak azalmamış. bi-
lakis artmis. haıta NATO'daccphcülkc
konumuna gclmişlir.
DIŞBASEV
ABD: Çift vitesli toplum
Los Angelcs vc ABD'nin
diğcr dört büy ük kentindc
mcydana gclcn kanlı olavlar.
dünyanınen büyük
ekonomik gücü olan bu
ülkeyi yeni bir toplumsal
bunalıma itti. Bütün dünya
da. ABD'nin tıpkı diğcr
ülkclcrgibi bünvcsinde
banndırdığı farklı ctnik
gruplann banş içindc bir
arada yaşamalanm hâlâ
sağlayamadığına tanık oldu.
Başkan Reagandöneminde
>a>dnan geçici ekonomik
düzclmcnin yaraltığı sahte
rahatlık vchayalcilik belki de
bu sorunun geçici olarak
maskclcnmcsincyol açmıştı.
O dönemdc güdülen
politikalar nedeniyle
v ahimlcşcn bu sorun bugün
uç v crdi v c çift v iıcslc gidcn bir
toplumun tchlikelerini bir kez
daha gözler önünc serdi.
ABD bu y öndcn hcr zaman
çok dcrin bir cşitsizlik
vaşamıştır. Ncvv York'talüks
apartmanlann yanında her
/aman mclro ağızlanndaki
havalandınna ızgaralan
tcnannda çömelmış. dilcncn
yoksullangörmck
ınün^kündür Ronald Rcagan
* -Ktmanında 1980'lcrdc
u\ gulanan ulıra libcral. daha
çok da korumacı ekonomik
politikcşitsizliklcrin
artmasına ncdcn olmuşlu.
Rcagancılığın birsonucu olan
son bunalımdabu
eşitsızlıklcriazdırdı. 1989'dan
başlayarak ülkenin ekonomik
durgunluğa girmcsi vc
işsizliğıngiderek vayılması
yoksulluğun inanılmaz
boy ullara ulaşmasına yol açtı.
Resmi rakamlara eörc
1990'da ABD'de 33.6 mifyon
kişi ya da toplam nüfusun
yüzdc I5'iyoksulluksınınnın
ailında koşullarda
vaşıyorlardı. Başlıca
kurbanlardazencilerdi.
Ortalama olarak ülkcdcbir
zcnci ailc. bir bcyaz ailcnin
gcçindiği paranın yüzdc
58'iylcgeçiniyordu.
90'h yıllann yaratlığı bir
başka nokla var. Bazı orla
sınıf bcyazlar da artık
yoksulluğa yenik düşıü.
Dolayısıy la da büyük bir
şirkctinyöncticisi
durumundaki bir kişi sıradan
bir işçınin aldığı paranın 104
kaiı kadar kazanmaya
başladı.
Fransa Cumhurbaşkanı
François Mittcrrand da son
yaptığı bir konuşmada,
ABD'nin bugün. hemen
hemen varolmayanbirsosyal
yardım sislcmi. özclliklc dc
büyük kentlerde kamu alt
yapılannın gcneldc
kölülcşmcsinın sonuçlannı
vaşadığını söyledi. İşsizkalan
bu insan ordusu parasızlığın
yanı sıra nc tıbbi yardım nc dc
ailc desteği görüyor. Üsıclik
dc bu insanlar hızla köıüleşen
kcntscl birçevredeyaşıyoriar.
Bu öv lc birçcvrc ki rcfah
toplumunda yaratılan bir
üçüncü dünyaya bcnziyor.
ÇiflvıicsliABD.şiddcti
zaptcımcyi başarmışiı. On
yıllık Rcagancılığın ardından
gelcn ekonomik durgunluk
c^ıisizliklcri artlınrkcn iyicc
yoksullaşan insan
kcsimlcrinin gözünde
zcngınlcnn zcnginlıklcrini
daha daçekilmcz halcgctirdi.
Bugün bu şıddcl patladı.
Düşiinüldiiğü zaman bunun
gidcrck yayılacağı
anlaşılabilir. Bu. belki bir süre
ıçinsilahzoruyla
basiırılabilir. Ama bu şiddct
alcşini bülün bülünc
söndürmck için Amcrikan
toplumu cn a/ından bu
olay ların ortaya çıkardığı
toplumsal sorunlarına
cğılmck /orundadır.
(3-4 Ma>ıs)
Kohl hükümeti hızla prestij yitiriyor. Sorunlan muhalefetin de çözemeyeceği inana hâkim
Alman lıalkııuıı sisteme güveni lıızla eriyor• Ekonomik ve siyasal sorunlar Almanya'yı tam bir kriz havasına sok-
tu. Sokaktaki insanın devlete güveni kalmadı. Muhalefetin iktidara al-
ternatif oluşturmaması krizi daha da derinleştiriyor. Bunalım, yabancı
düşmanlığını körüklüyor. aşın sağı güçlendiriyor.
DtLEK ZAPTÇIOĞLU
HELMUT KOHI-Daha ne kadar?
BERLİN - Almanya'da kriz rüzgârlan esi-
yor. Kriz kendini yalnız hükümette ve eko-
nomide değil, bunlara bağlı olarak toplum-
sal hayattada gösteriyor. Başbakan Helmut
Kohl'ün popülaritesi hızla azalırken Alman
toplumunda bir "gemi batıyor" telaşesi baş-
göstermeye başladı.
Almanya'da bugün sokaktaki insana "na-
sıl gidiyor" sorusunu sorduğunuzda alacağı-
nız cevap bellidir: "Berbat."
Doğu Almanya'ya ve Doğu Avrupa ülke-
lerine akıtılan krediler. devlet borçlannı sa-
vaş sonrasının en yüksek noktasına çıkardı.
Devlet ilk olarak Batı Almanlann uzun yıl-
lardır alıştığı sosyal kolaylıklan kısıtlıyor.
Ünlü "mükemmel sağlık sistemi" krizde.
sosyal sigorta kurumlan artık masraflann
hepsini üstlenmiyor; ilaç veya tedavi parala-
nnın yüklü bölümü halkın cebinden çıkıyor.
Hazinenin borçlanması sonucu vergiler
artü. Benzın fıyatlanna sürekli zam geliyor;
sigaradan içkiye pek çok günlük kullanım
maddesinden "Birleşme Fonu" kesiliyor.
İşsizlik tırmanıyor. Doğu Almanya'da
halkın yansına yakını işini kaybederken ba-
lıda rasyonalizasyon önlemleriyle fabrika-
lardan işçi çıkartıhyor.Alman Merkez Ban-
kası'nın yüksek faiz politikası, artık halkın
eskisi gibi uzun \adeli düşük kredilerle ma!
satın alamamasına: ev yaptıramamasına.
mülk edinememesine yol açıyor.Buna AT ve
iç pazann getirdiği belirsizlikler ekleniyor.
Almanya'da halk. bütün bu korkulann da
etkisiyle nefretini yabancılara yöneltiyor.
Anayasadaki siyasi sığınma hakkının aslın-
da buraya çalışmaya eelen "ekonomik mül-
teciler" tarafından istismar cdildiğinc inanı-
lıyor. Konut sıkıntısı almış başını yürür ve
kiralar büyük kentlerde astronomik rakam-
lara vanrken "bir de yabancı mültecilerin
gelip asalak olması" halk tarafından onay-
lanmıyor. Politikacılann "iltica sorunu"nu
bir türlü çözemeyişi. demokraük sisteme ve
meclise inancı azaltıyor.
Bütün bu sorunlar karşısında eğer top-
lumda "devlel nasılsa çözer" inana var ol-
saydı. kriz bu denli şiddetli yaşanmayacaktı.
Ama tam tersine. Helmut Kohl hükümeti
içinde bulunduğumuz bugünlerde prestijini
büyük ölçüde kaybetti. Bunda. Almanya'da
en güvenilir politikacılardan biri olan ve on
sekiz yıldır Dışişleri Bakanlığı görevini yürü-
ten Hans-Dietrich Genscher'in istifası da
önemli rol oynadı. Genscher'in istifası. "ba-
tan gemiyi terk ediyor"şeklindeyorumlandı.
Almanya'da siyasal krizin en vahim gös-
tergcsi. hükümete olan inançsızlıktan öte
"muhalefetin de işbaşına gelse bu sorunlan
çözemeyeceği" düşüncesi. Sosyal Demokrat
Parti SPD. yakıcı sorunlara inandıncı çö-
zümler sunamıyor.
Büyük partilerin sorunlan çözmekte aciz
kaldığma inanan scçmenin yabana atılma-
yacak bölümü bir ay önceki eyalet seçimle-
rinde oyunu aşın sağ partilere vererek "pro-
testo"sunu belli etmişti. Aşın sağa eğilim sü-
rüyor. Yabana düşmanlığı, kimi yerde acık-
ça ırkçı bir renge bürünerek hızla yayüıyor.
Ve grevler: Almanya'da geçen haftalarda
ülkenin tarihinin en uzun ve kapsamlı grevi
yaşandı. Düzen ve disiplinin altın harflerle
yazıldığı bu ülkenin sokaklannda biriken
çöpler. metrolann işlememesi, uçuşlann ip-
talı, hastanelerde ameliyatlann yapılmayışı
bir "felaket" duygusu yarattı. Şimdi grev sı-
rası metal işçilerinde, matbaa ve basın sektö-
ründe. Doğu Almanya'daki kamu çalışanla-
nnda. Grev dalgası Almanya'da "gcminin
battığı" duygusunu körüklüyor.
İşte 1992 Almanya'sında manzara bu. Ve!
kara bulutlar şimdiden Başbakan Helmut'
Kohl'ü kapak yaparak "Daha ne kadar" di-
dı bile. "Der Spiegel" dergisi geçen hafta
Kohl'u kapak yaparak "Daha ne kadar" di-
ye soruyordu. Sosyal dcmokrailar mccliste
Kohl hükümetinin istifasını vc crkcn seçim
talcp ettiler. Rivayetlcre göre kurt polilikacı
Genscher. hükümct değişikliğine zemin ha-
zırlamak için görevinden istifa eıti. Bonn'da
muhafazakârlardavesosyaldemokratlardan
oluşacak bir "büyük koalisyon" söylentileri
dolaşıyor. Genscher'in aynlmasından sonra '
iktidarda lck başına kalan Başbakan Kohl.
kimine göre "Sağanak yağmurda şemsiye*siz
kaldı". kimine göre ise "Nihayet ülkeyi tek
başına yönetme hayaline erişti." Kohl'ün en
başta Alman toplumunun dcvlctc vc hükü-
metine inancını yeniden sağlaması gereki-
yor. Bunu nasıl yapacağına önümüzdeki ay-
larda tanık olacağız. Çünkü ortak kanıya
göre eğer Almanya'da kriz havası yaza ka-
dar*yerini iyimscrltğc bırakmazsa falura ilk
önce Kohl'e çıkacak. Sosyal dcmokratlann
bundan yararlanmalan için daha çok çaba-
lamalan gerekiyor. Yoksa Almanya'da kriz-
den cn çok aşın sağ partilcrin faydalanması •
uzak bir olasılık dcğil.