Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
13 NÎSAN1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Sınavlaryapıldı
• AA (Ankara)-Anadolu L'niversitesi
Açıköğretim Fakültesi (AÖF)ertelenen
ara sınavlan ileTıpta üzmanlık Eğitimi
Giriş Sınavı(TUS)yapıldı.Öncekigün
baş layan AÖF ara sına\ lan dün sabah
ve öğlcden sonra olmak üzere iki
oturumda yapılarak tamamlandı.
Sınavlar Adana. Ankara. Antalya.
Bursa. Denizlı. Diy arbakır. Elazığ.
Erzurum. Eskışehir. Gaziantep.
İstanbul'da Erenköyve Bcşiktaş. İzmir.
Kayseri. Konva. Malatya. Samstın,
Sıvas. Trabzon. Van.Zonguldak ve
Lefkoşa'da gerçekleştirildi. İki bölümde
yapılan Tıpta Uzmanlık Sına\ ı'nın bılim
sınaM da bugün Ankara"dayapıldı.
Trafik kazası: 15 ölû
GİRESIM (Cumhuriy et) -
GiroMin'ıın Eynesıl ılçe>i yakınlannda
mcydana gelen trıılik k;t/aı
>ında9kişı
öldü. 7 kişi yaralandı Mclımct ÖAİcmır
vönetımindekı 16 YY394plakalı
kamyoneı. Dc\ rcnt mev kıındc karşı
vöntîcn gelcn Aslan Halıcı
vtfııclimındekı 2S DH (153 plakalı
minıbLİsılecarpıst Ka/ada Aslan
Halıcı. AlıSağl.ım. Mchnıct Alayır.
Mehmet Kılıç. Knıail Tosıın. Faruk Baş.
Habibc Akat.GülümscrGüney ve
Mchmct Çelin öldü. 7 kişi de yaralandı.
Kastamonıı'da bir kamyon frcnı
patlaması sonucu dc\ nldı. Kazada.
Bclkıs Volak ilc SaniycTüreöldü. 35 kisi
dc hafîf yaralandı. Kasiamonu'da
mcydana gelen diğer ka/ada iscHalil
Erdemiröldü. 6 ki^i yaralandı. İçcl"in
Tarsus ılçesindc Yav u/ Biikey.
Çanakkale'nın Çan ileeMnde Mıı/afler
Yılma/. MustulaÖ/demirmcydjna
gelcn taıllk ka/alarmdayaşamlarını
yilirdilcr
400 işçi zehirlendi
• AA (Tokat) - Tokat Sigara
Fabrikasf nda çalışan 400 işçi. yedikleri
yemckten zehirlendi. Ahnan bilgiyegöre
dün akşam vardiyasında çalışan
yaklaşık 400 işçi.) edikleri hazır
konserv edcn sonra zehirlenme belirtileri
üzerine hasianelerckaldınldılar.
Cuma günkü toplantıda Demirel, YÖK yetkilileri ve rektörler yeni üniversiteler kanununu görüşecek
Yağmup bombası
• AA (Ankara) -ASKİ. Ankara'nm
susuzluk sorununaçözüm bulmak
amacıyla. yagmur bombası *
çalışmalanna başladı. ASKİ yetkilileri.
suni yağışçalışmalan ilc barajlardaki
suyun 2 ay içınde60milyon mctreküp
arttınlmasının planlandığını belırttiler.
ASKf Etüt Plan ve Proje Daire Başkanı
Remzi Özkan önderlığindeyürütülen
suni yağmurlama çalışmalan için.
Esenboğa Ha\ alimanı eskı Trafik
Kulesi'nde birbürooluşturuldu. Büroda
Amerikalı veTürk uzmanlartarafından
yürütülensuni yağmurlama
çalışmalanna yardımcı olmak amacıyla.
bilgisayar ve radarağı kuruldu. Özkan.
suni yağışçalışmalannı İstanbul'da 2
yıldırbaşarıylayürüten İstanbulSular
îdaresi ile birsözleşmeyapıldığını
bildirdi. Özkan. "Ankara'nın bulut
mevsimi olan nısan ve mayıs aylan için
yapılan çahşmalarda 700 milyon liralık
bir harcamamız olacak" dcdi.
Vaksa^an spor tesîsi
• UBA (İstanbul) - Hacı Ömer
Sabancı Vakfı (Vaksa) 29 yerleşim
biriminde kalıcı 68'nci eserini bugün
hizmete sunacak. Vaksa'nın Üsküdar
Amerikan Lisesi'nde yaptırdığı spor
salonunu, Milli Eğitim Bakanı Köksal
Toptan hizmete açacak. Türkiye'nin 29
yerleşim merkezinde öğrenci yurtları,
kültür tesisleri, kütüphaneler, okul
öncesi eğitim kurumları, spor tesisleri,
eğitim kurumları, sağlık tesisleriyle
sosyal nitelikli tesisler yapan Vaksa'nın
Üsküdar Amerikan Lisesi'ndeki spor
salonu artan öğrenci kapasitesine cevap
verecek şekilde programlandırıldı ve
gerçekleştirildi.
Uluslararası Kongre
• İstanbul Haber Servisi - Akdeniz ve
Afrika Ultrasonografı Derneği'nin
(MASU) 3'üncü Kongresi The
Marmara Oteli'nde başladı. Kongrenin
açılışına katılan İstanbul Büyükşehir
Belediye Başkanı Nurettin Sözen yaptığı
konuşmada, Doğu ve Batı kültürlerinin
iletişiminde köprü işlevini üstlenmiş olan
İstanbul'un. bugün Afrika ve Akdeniz
ülkelerinden gelen yaklaşık 400 bilim
adamını ağırlamanın kıvancını taşıdığını
söyledi. Kongrenin açılışında Tıbbi
Ultrasonografi Derneği Başkanı Prof.
Dr. Hadi Ozer, Marmara Üniversitesi
Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Atıf
Aktaş ve MASU'nun başkanı Prof. Dr.
Gharbi birer konuşma yaptılar. Kongre
çarşamba günü sona erecek.
Yardım kampanyası
• MALKARA(Cumhuriyet):
DYP
Tekirdağ Milletvekili Fethiye Özver.
DYP İlçe Başkanı Fethı Özvcr. Belediye
Başkanı Zeki Eren. gcçcn çarşamba günü
kahvchane baskınında öldürülen Adnan
UysaFın evine giderek başsağlığı
dileklerindebulundular. Fethiyc
Özver'in girişimi ile Adnan U> sal'ın eşi
Ayşe Uysal'a Sosyal Yardımlaşma
Vakfı'nda iş bulundu. Ayşe Uysal veiki
çocuğu için Emlak Bankası'nda da bir
yardım kampanyası başlatıldı.
Vurtdışındandündönen Fethiye Özver.
ilçedemeydana gelen olayın ctnik grup
çatışması olmadığını. adi suç teşkil eden
bir olay olduğunu söyledi. Meslektaşı
Hasan Peker'in ""Olaylardevlet otorilesi
boşluğundan kaynaklanmıştır"
şeklindcki sözüne Özver." Bcn bu görüşe
katılmıyorum, bu çok yanlıştır" dedi.
YÖK yasasıiçinAnkara'dazirveCUMHURİYET (Ankara) - Başbakan Süleyman Demirel. 17 nisan cu-
ma günü YÖK yetkilileri ve rektörlerle bir araya gelerek yeni üniver-
siteler yasasını görüşecek.
Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan.
toplantıda. bakanlığın hazırladığı YÖK
yasa taslağını tartışmaya açmayı planladı-
ğını söyledi. Kamuoyunda da tartışmaya
açılacak taslağın, gelecek yasama döne-
minde kanunlaşması bekleniyor.
Toplantıya Milli Eğitim Bakanı Köksal
Toptan, YÖK Başkanı Prof. Dr. thsan
Doğramacı ile 29 üniverşitenin rektörleri
katılacak. Başta, yeni üniversitelerin açıl-
ması olmak üzere yükseköğretimle ilgili
çeşitli konulann ele alınacağı toplantının
bir numarah gündem maddesini yeni
YÖK yasası oluşturacak.
Zirve öncesinde hazırladığı yasa taslağı
hakkında bilgi venmek üzere Demirel'den
randevu isteğinde bulunan Milli Eğitim
Bakanı Köksal Toptan. laslağın bu ay so-
nuna kadar kamuoyunda tartışmaya
açılması yönündeki isteğini Başbakan'a
iletecegini söyledi. Zirvede, YÖK yetkili-
leri ve rektörleri taslak hakkında bilgılen-
dirmeyi hedeflediğini kaydeden Toptan.
"Taslak, TBMM tatilegirmeden yasalaşır
mı?" sorusunu şöyle yanıtladı •
"Sayın Başbakan'la görüşeceğim. Ya-
sayı aceleye getirmek istemiyoruz. Hazır-
ladığımız taslak, mutlak yasalaşacak olan
bir taslak değildir. Üniversite çevrelerin-
den, kamuoyundan gelecek eleştiriler
doğrultusunda yeniden şekillendirilecek-
tir. Bu süreç uzun sürebilir Ama bütün
siyasi partiler ve üniversite çevrelcri eğcr
bir taslak üzerinde mutabık kalırlarsa.
TBMM hemen budönemde 15güniçinde
yasayıçıkarabılır."
Taslağın ana hadam
Toptan'ın açıklamasına göre hazırla-
nan üniversiteler yasa taslağının ana
haüan şöyle:
Özerk Üniversite: Özgür, çağdaş, özerk
bir üniversite sağlanacak. YÖK, eşgü-
düm. planlama ve denetimi gerçekleşüre-
cek. bunun dışındaki yetkiler üniversite-
lerdekı seçilmış organlara bırakılacak.
Rektör ve Oekan Secimi: Rektör ve de-
kan seçimlerinde, araya bir seçim meka-
nİTması sokulacak. Ünnersitelerin
belirlc\eccği adaylar arasından atama ya-
pıiacak. Ancak, ada>lann belırlenmesin-
de tek dereceli seçim sistemı uygulanma-
yacak Bazı mekanizmalar araya
sokularak. yine öğrctim üyelerinın dckan
ve rektörleri scçmeleri sağlarracak.
Lniversite-Toplum Bağlantsı: Üniversi-
telerde, her türlü fıkir tartışılabilecek.
Üniversite ile toplum ve üniversite ile siya-
şetçiler arasmda yakınlaşma sağlanacak.
Üniversite, fikir ve çözümler üreterek.
toplumun kullanımına sunacak. Bu
amaçtan hareketle, üniversite ile toplum
arasında kaynaşrnayı sağlayacak bir mc-
kanizma oluşturulacak.
öğrenci ve Çalısana Söz Hakkı: Üniver-
site öğrencilcri ve çahşanlan da \ önetimdc
söz sahibi yapılacak.
Taslağın kamuoyuna açıklanmasının
gecikmesi. yasanın ancak gelecek vasa dö-
neminde çıkanlabileceşne ilişkin tahmin-
leri arttırdı Taslağın üniversiteler zirve-
sinde ele alınmasının ardından. YÖK'ün
ve rektörlerin görüşlerini bildirmek için
süre istemeleri bekleniyor. Bu durumda,
yasanın bu yasama dönemine yetişmeye-
ceğine kesin gözüyle bakılıyor.
YÖK yetkilileri, Toptan'ın taslağı ken-
dilerine açıklama eğilimine girmesinin
sevindirici olduğunu ifade ederlerken.
Doğramacı ve rektörlerin büyük bölümü-
nün taslağa karşı görüş bildirmelerine
kesin gözüyle bakılıyor. Doğramacı'nın
taslakta yer alan ve rektör ve dekanlann
öğretim üyeleri tarafından seçilmesini ön-
gören düzenlemeye karşı çıkması bekleni-
yor. Doğramacı. ÖSYM'nin gelirlerinin
doğrudan üniversitelere aktanlmasına
ilişkin düzenlemeye de karşı çıkıyor. Doğ-
ramacı'nın \eşil ışık yaktığı yeni düzenle-
melerin başında ise öğrencilere ünnersite
yönetiminde söz hakkı tanınması geliyor.
Öğretim üyeleri, yönetimde öğrencilere
söz hakkı tanınmasını benimseyen Doğra-
macı'nın aynı hakkın öğretim üyelerine
verilmesine karşı çıkmasını sert bir şekilde
eleştiriyorlar.
İnönü, hükümete çevre raporu verdi
Vatandaşaçevre
için dava hakkı
CLMHURİYET (Ankara) - Devlet Bakanı ve Başbakan
Yardımcısı Erdal İnönü, hazırlıklan sürdürülen Çev-
re Kanunu'nda, vatandaşlara çevre hakkından
dolayı idari yargıda dava yolunun açılması ve bunun
zarar koşuluna bağlanmamasını önerdi.
Çevre Kanunuyla ilgili ola-
rak hükümete bir rapor sunan
İnönü, bir işletmcnin yol açtığı
çevre sorununun toplum için
tehlikeli boyutlara ulaşması du-
rumunda, işletmenin faaliyeti-
nin durdurulması yetkisinin
Çevre Bakanlığı'na devredilme-
sı gerektiği görûşünü savundu.
İnönü"nün raporunda. Çev-
ro Kanunu'nun sürckli vc dcn-
geli kalkınma anlayışı. çevrcyi
biilün .scktörlerde gözönüne al-
mak. çevrcyc bütüncül yaklaş-
mak (hava-toprak-su). önlcyici
politika\ı csas almak ve kirle-
lcn öder ilkelerine daşanması
gerckıiğini vurguladı.
Kûçûk göz yummalar
Raporda, Çevre Kanunu'n-
da öngörülen yaptırımların
ödünsüz olarak uygulanması
konusunda hajsas davranıl-
ması da istcnerek. •'küçük göz
yummalann bü>ük sonuçlann
kapısını arala\acağının gözdcn
uzak tutulmaması gcrcken biı
gcrçck olduğu görüşü dile geti-
rildi. Raporda. \asanin uygu-
lanmasını kola\laştırabilecck
önemli bir aracın da ycrel \öne-
tımlcrlc ışbirlığıne gidilmcsı
olduğu ka\dcdildi.
Mc\cul Çe\re Kanunu'nda-
kı cks.ıkliklcrın sıralandığı ra-
porda çevre sorunlanna yol
açan faaliveılcre karşı idari
makamlara başvurunun zarar
koşuluna bağlanmaması ge-
rekıiâi belirıilcrck şöyle dcnil-
di:
"Hcr \atandaş. ınsan hakla-
nndan birisi olan çe\rc hakkı-
I na davanarak bir ccvrc soru-
i nuna karşı idan makamlara
başvurabılmclı. ıdan yargıda
dava açabılmelıdır. A>rıca. va-
tandaşın idari makamlara baş-
\urjbilme>i için çe\renın kir-
lenmış vc bozulmuş olması
şartı aranmamalı. çc\re kirlili-
ğınc >ol açabılecek faaliyctle
ilgili olarak da idan makamla-
ra başvuru vc dava yolu açık
lutulmalıdır. Çevre Kanunu'-
ndaki önemli eksikliklcrden
birisinin. çevre eğitimi olgu-
sundan söz edilmcmesi oldueu-
nun kaydcdildiğı raporda.
yasada yapılması isienilen de-
sişiklik önerileri şöyle sıralan-
dı:
- Çevre \c ckonomıyi bir iki-
lcm gibi clc alan Çevre Kanu-
nu hükümlcri değişiirilmeli.
sürckli ve dcngeli kalkınma
yaklaşımı benimscnmelidır.
- Hcr vatandaş. bir çevre so-
runu oluşmadan öncc ya da
sonra. çcvrc hakkma dayana-
rak idari makamlara başvur-
ma hakkına sahip olmalıdır.
- Çevre Kanunu'nda vatan-
daşlar pasif konumda bırakıl-
nıişiır Çe\rcnin koruıımasın-
da \c gclıştinlmcMnde vaian-
daşlar vc gönüllü kııruluşlann
eıkın kaiılımına gcreksinim
dııuılmakuıdır. Çevre \asası
dcğışjklıği. halk kaulınıını icş-
\ik edcr olmalı vc çevre koru-
ma vc geliştirmc faaliyeılerinc
katılanlara olanaklar vc hak-
lar sağlamalıdır.
- Bir işlelınenin me\dana gc-
lııdiği çcvre sorununun top-
lum için ichlikclı boyutlara
ulaşması dıırumunda. faalıye-
tin durdurulması \eıkisı Çevre
Bakanlığı'na verilmelıdir.
- Çcvrcscl etki değerlcndır-
mesi raporuvla dcnetım asa-
ması da düzenlcnmelıdir.
- Yerel yönctimlcrc vetkı vc
sorumluluk verilerek ışbırlıği
olanaklan gcnişlctilmelıdir.
- Çc\rc eğitimi konusunda
da duzenleme gclirilmelidir.
İnönü. raporunda ANAP hü-
kümctlerı döncminde başlaıı-
laıı ö/el çe\re koruma bölgesı
ıiNgulamasının Türkivc açısııı-
dan olıımlu vanlanndan çok.
olumsıız yanları ağır basan bir
deneyım oluşturduğunu vur-
guladı Raporda. Özel Çevre
Koruma Kurumu Başkanlığı
ile Çevre Bakanlığı'nın gencl
müdürliiklcn arasmda önenılı
yeiki vc görev çalışmalan bıı-
lunduğu bclırtılerck. başkanlı-
ğın Çcvrc Koruma Genel
Müdürlüğü'ne bağlanması,
bövlccc görc\ vc yctkı çatışma-
lannın engellenmesi \c çcvrc
korumasında bütünlük sağ-
lanması istcndi.
Disneyland Avrupa'yı keşfetti
DışHaberlerSenisi- Paris"in 32 kilometre doğusundaki Marne-La-Valleebanliyösündekurulan
Euro Disnev ın kapılan. dün planlanandan önceaçılmak zorunda kaldı. Onceki gece muhteşem bir
partı ile açılışa hazırlanan Avrupa'nın ilk Disneyland'ı,dün sabaha karşı meraklılannakınına
uğradı. 95 bilet gjşesi önünde daha gün doğmadan sıraya giren ziyaretçiler, ömür boyu Euro
Disney'in bedava müşterisi olmak için kapılann yerel saatle 8.45'de, yani planlanandan45 dakika
önce açılmaMnı sağladılar 22 mılyar Fransız Frankı'na malolan Euro Disney'in açılışına gelenler
arasmda çeşitli Amerikalılarda vardu Dün Paris radyo trafik bültenlerinde sürekli olarak yollann
tıkalı olduğu uvansı yapıldı. TinaTurner ve JoseCarreras'ında yeraldığı açılışgösterisindegökyüzû
havai fişeklerin ışıklanyla aydınlandı. Ancak Euro Disney'in önceki geceki görkemli açılışına gölge
düştü. Disne> lând'a elektrik taşıyan yüksek gerilim hattına Marne-La-Valleeormanında bombalı
saldında bulunuldu. Saldın açılış törenindeaksamaya yol açmadı. (Fotoğraf: REUTER)
Türkçe yazümış metinlerin imla kura.llanna uygun olmasını sağlayan birprogram geliştirildi
HatasızTürkçeiçinbilgisayarprogramı
MEHMET SARAÇ (İstanbul) - Artık
bilgisa^.arda yazılan Türkçe metinler ha-
tasız olacak. Türkiye'de ilk kez bir bilgisa-
yar firması. bilgisayarda yazılmış metinle-
ri hatalanndan anndıran bir program
gelişlirdi. Türkçe Yazım Denetim Progra-
mı on sayfalık bir metnin hatalannı en
fazla on dakika içinde saptayarak düzelti-
vor. Program. 30 bin kök sözcük ve 5 bin
lakıdan oluşan bir ana sözlük ilc kullanım
dışı olanlar da dahil yaklaşık 10 milyar
sözcüğün denelimini yapabiliyor.
Allı yıllık birçalışmanın sonucunda ger-
çekleştirilcn ve tamamen yerli programcı-
ların eseri olan Türkçe Yazım Denetim
Programf MoonStar firması tarafııjd,an
hazırlandı. Program. denctlenmesi istenen
metni hızla larayarak yazım hatalannı or-
taya çıkanyor ve bulduğu hatalann düzel-
tilmesi için kullanıcıya seçenekler sunu-
yor. Kullanıcı aynca özel isim. şapka
koyma ve bileşik isimlcri denetlcme gibi
konularda kendi seçeneklenni metneyan-
sıtabilıyor. hatta Türkçe'nin lartışmalı
sözcüklcrinc ilişkin scçcneklcri metin ya-
zannın bılgisinc sunuyor. Programı piya-
saya sürcn MoonSlar Bilgısayar Müşavir-
lik vc Yazılım AŞ'nin Yönetim Kurulu
Başkanı Müjdat Özalp. "Hata düzeltmek
için harcanan zaman artık yaratıcılığa ay-
rılabılecek'"diyor.
Özalp'in konuyla ilgili olarak sorulan-
mıza vcrdiğı yanıtlar şöyle:
- Bize kısaca tashih programınm öykü-
sünü anlatır mısınız?
ÖZALP - 1985 yıhnda kelime işlem prog-
ramı ilc işc başladık. O yıllarda en büyük
sorun, bir metnı düzgün Türkçe hecelemc
yaparak düzenlemekti. Tashih konusuna
da. basit bir şey olmadığını bilmcmizc rağ-
men hep gündemde tutuyorduk. Daha son-
ra kelime işlcm programların yeni \crsı-
yonlannı ve ek olarak "desk top publıs-
hing" (masa üstü yayıncılık) programlan-
nı yaptık. Bu geçcn 4^5 senc içındcyapısını
hazırlamamıza rağmen bu konuyla ilgili
araştırma yapmaya fırsat bujamadık.
Bundan dört ay önce Boğaziçi Üniversi-
tesi'nden bir arkadaşımız buf
konuda altı
yıl çalıştığını. algontma olarak ortaya bazı
şeyler çıkartlığını ve 30-35 bin kclımenın
analizini yaptığını. bizim bu konuyla ilgı-
lenip ilgjlenemeyeceğimizi sordu. Ârkada-
şımızla ticari biranlaşma yaptık veondan
bu algoritmayı satın aldık. Tabii olav sa-
dece kâğıt üzerindeydi. Büıün projelerımı-
zi iptal edip son üç ayımızda bu algoritma-
yı programa çevirme üzerinde yoğunlaştı
ve bu program ortaya çıktı.
- Bu programın özclliklcn. iddiası nedir?
ÖZALP-Önceliklcşunu vurgulamak ıstı-
yorum. Bu program Türkçe'deki ilk tas-
hih programıdır. Biryazının hatalanndan
arındınlması zaman alıcı \e maliycı artiı-
ncı bir olay. Biz inanıyonı/ kı. bı/im bu
programımızla bu işin malıyeti minimum
sevıyclere çekilccek. Atlamalann önüne
geçilebilecek. însanlar hata düzeltmekle
harcadıkları vakti tckraryaratıcılığaakta-
rabilcccklcr.
- Programın hata denctleme hızı nedir?
ÖZALP - Ama ortalama 16 mhz'lik bir
makına kullanıdığını düşünürsck. böyle
bir makinada 10 sayfalık bırmctni tarayıp
hatalannı bulmak en fazla 5-10 dakikahk
bir ışıır Halbııkı sız bunu okuyarak yap-
maya kalksanız. birkişinin iki kezdikkat-
licc okuduğunu düşünürsck. cn az 15
dakikanızı-bir s;ıatınizi alacaktır. Bunu
30(1 sayfahk bir kitap içi yapiığınızda fark
daha çarpıcı bir biçimdcçıkarortaya.
- Bu beş-on dakika içinde hatalann yüz-
de kaçı yakalanıyor?
ÖZALP - Bu beş-on dakika içinde
programın tanımadığı. yani halalı yazıl-
mış tüm kelimeleri bulacaksınız. Tabii,
programın tanımadığı kelimeler arasında
özel isımler. yabancı kelimeler olabilir.
Bunları bir tuşa basarak geçcbılirsiniz.
Bunun haricınde günlük yaşamda kullan-
dığımi7 kclimelcrın tamamı kökleriyle bir-
likıe programa gınldiğinden olası hatala-
rın y üzde 99'unu bulmamız kesindir.
- Yaklaşık kaç kcümc yüklcndi proera-
ma?
ÖZA LP - Bu programın içinde şu an 35
bin ana kelime vardır. Bunun 30 bini cins
ve ö/el isım. 5 bine vakını fiıl. Aynca 5 bin
kadar da fiillere ve isimlere gelen takılar
var. Türkçenin yapısı sonucu bu 35-40 bin
kclimclik sözlükle cn az 10 milyar kelimeyi
denetlemeniz mümkün.
- Bu sözlüğü oluştururken hangi yazım
kılavu/lannı temel aldınız?
ÖZALP - Olası tartşmalara meydan
\ermemek için 1980 öncesinde Türk Dıl
Kurumu'nca hazırlanan ve 1980sonrasın-
da Atatürk Dil Tarih Yüksek Kurumu'-
nca oluşturulan iki ayn imla kılavuzunu
ve sözlüğü dc kullandık. Aynca Ana Ya-
zım Kılav uzu'nu da yükledik. Her üç kıla-
vuzdaki sözcükler programın datası için-
de \ar.
- Türkçede bazı tartışmalı sözcükler
var. Program. denctleme işlemi sırasında
bu tartışmalı sözcüklerde nasıl davranı-
yor?
ÖZALP - Bu tartışmalara girmemek
için iki karşıt kanadın savunduğu fikirleri
biz programın içinde opsiyon olarak koy-
maya çalıştık. Örneğin en tartışmalı konu.
bileşik isimler. Bu tamamen tcrcihe bağ-
lanmış durumda. Benzer bir şekilde şapka
kullanılması ve özel isim yumuşaması da
tercihe bağlanmış durumda. Aynca prog-
ram hiçbır şcyi size zorla benimsetemcz.
Programın yupacağı. size öncri gctirmek-
tir. Aynca bu tip sözcükler de yüzde 10"u
.acçmc/.
Revakların
kaderi, Kral
Fahd'ın iki
dudağı arasında
REMZİ GÖKDAĞ (İstanbul) - Mımar
Sınan tarafından onanlan Mekkedeki
Harem-i Şerifin rcvaklannın sonu ne
olacak
0
Sinan'ın eseri Suudi Arabistan
Kralı Fahd'ın emriyle yıkılacak mı?
Yoksa eserin yıkımını öngören proje _
Türkiye'nın girişimlenyledurdurulabile-:
cek mi?
Türkiye'nin Cidde Konsolosu Yavuz
Aktaş, Suudi yeıkililerin Hac mevsimin-
dcn önce yıkımı gerçekleştirmeieri olası-
lığının zayıf olduğunu söyledi. Konu ile
ilgili olarak dün Cumhuriyet'in sorulan-
nı yanıtlayan Aktaş, bugüne kadar '
Suudi yetkililerin konuyla ilgili herhangj
bir açıklama yapmadığını. projenin Tür-
kiye'nin girişimleriyle durdurulmasının,
zor olacağıru beürtti. Aktaş, "'Reyakla-
nn kurtanlması konusunda ümitli deği-;
lim"dedi.
Konuyla ilgili gelişmeleri Ankara'ya
aktarmaya devam ettiğini ifade eden Ya-
vuz Aktaş, Türk kamuoyunun hassasi-
yetinin sevindirici olduğunu kaydelti."
Suudi Arabistan'daki Osmanlı eserlerine
Suudi yetkililerin yeteri kadar ügLgpstfi):-^
mediğini söyleyen Yavuz AktaşVkon^
masıru şöylesürdürdü: ır-if-r» \ruM
"Mekke'de bulunan Türk vatandaşla-
nrruz, Harem-i Şerif teki Mimar Sinan'-
ın onardığı revaklann yıkılmak istendiği
yolundaki bilgileri bize aktardı. Bize
yaklaşık bir hafta kadar önce gelen bu
duyumlan Ankara'ya ilettik. Sonra ko-
nuyu araştırmak istedik. Ancak Suudi
yetkililerden bu konuda bilgi almak ne-
redeyse imkânsız. Ancak bu projenin
Hac mevsimi sonrasına ertelendiğini
tahmin ediyorum. Bu erteleme Türkiye'-
nin girişimi yüzûnden değil, yaklaşan -
Hac mevsimi nedeniyle yapılmıştır. Şuu-
di Arabistan'da kanunİan kral belirler.
Eğer kral isterse o revaklann yıkılmasma
kimse engel olamaz. Türkiye'nin yapa-
cağı gjrişimlerden bir sonuç ahnamaz.
Daha önce de Osmanlılara ait bazı cser-
ler yıkılmıştı. Suudi yetkılilenn bırkaç
yıldır böyle bir düşüncesi var. Ancak da-
ha önce ertelenmişti. Bu kez tamamen
durdurulması konusunda ümitli deği-
lim. Projeye göre, tavaf edilen yerdeki
revaklann yıkılarak yaklaşık 20 metrelik
birgenişlik elde edilmek istenıyor. Proje-
yi, Suudi Binladin firması üstleniyor. Bu
fırma aynı zamanda diğer kutsal yerlerin
onanmını da üstleniyor."
Gaziosmanpaşa
Asfalt
fabrikasma
protesto
istanbul Haber Servisi - Okmeydanı'n ,:
dan Gazipsmanpaşa'ya taşınmasına:i
başlanan İstanbul Büyükşehir Beledi-
yesi'nin asfalt fabrikasma, Gaaosman-^
paşalı yurttaşlar tepki gösterdi. İstanbul \
Beton Elcmanlan ve Hazır Beton Fabri- J;
kası'nın yanında yapımı sürdürülen be- >
ton fabrikası önünde toplanan, Gazios- J.
manpaşa'ya bağlı Karadeniz, 50'inci Yıl, £
Barbaros Hayrettin mahalleleri ile Bay- C
rampaşa'ya bağlı Cevatpaşa mahallesin- %
den yurttaşlar "Zehirlenmek istemiyo- ^
ruz" diyerek fabrikanın bu bölgeye^
kurulmasına karşı olduklannı söylediter. -*
Ellerinde çeşitli pankartlar taşıyan yurt- !>
taşlar şunlan söylediler: /
"Asfalt fabrikasmı istemiyoruz. Filtre J
takacaklannı söylüyorlar. zararlı degilse j!
Okmeydanı'ndan buraya neden taşıyor-«î
lar. Burası için 'şehir dışı, zararlı olmaz"
diye Belediye Başkanı Nurettin SözenV
yanıltmışlar. Eğer zararlı değilse Ata-
köy'e kursunlar. Bütün uyanlanmıza '
rağmen fabrika hızla taşınmaya devam \
ediyor. Ama biz engelleyeceğiz. Biz bu-
ranın yeşil alan olmasını istiyoruz." ;
DSP İstanbul Milletvekili Mehmet Se- •:
vigen halkan asfalt fabrikasma karşı çık-
tığını söyleyerek "Amacımız sürtüşmek
değil. Bir an önce fabrika kaldırılsın.
Yoksa yann buraya gelip çalışan kam- !
yonlan dışan çıkannz" dedi
Yurttaşlar asfalt fabrikasının kurul-
maması için başbakana. sağlık ve çevre
bakanlıklanna gönderilmek üzere dilck-
çeler imzaladılar ve daha sonra da sessiz-
ce dağıldılar.