Katalog

SUYFA CUMHURİYET 9 MART1992 PAZARTESİ 10 GEÇEN HAFE4 Gürcistan Şevardnadze'yi kucakladıHAKAN AKSAY (Moskova) -Eduard Ş>evardnadze, eski Sovyet devletimden geriye kalan en popüler liderlerden biri. /Vncak Boris Yeltsin yönetimınde şekillenen yeni Rusya iktidannda Şevardnadze'ye bir yer bulunamsadı. O da politik yaşamını. politikaya başladığı ülkesinde, Gürcistan'da sürdünoe karan aldı. Bir zamanlar Gürcıstan Içişleri Bakanı, Tiflis Komünist Partisi Komitesi Şefı, Gürtistan KPBirinci Sekreteri o l a n Şevardnadze, cumhuriyette antikomünist güçlerin (devrik Zviad Gamsahurdia'nın ve bugünkü yöneticilerin çoğunun) can düşmanıydı. Iki ay öncesine kadar Gamsahurdia yönetimince "istenmeyen adam" ilan- edilmişti Şevardnadze. Dahası bir suikasta kurban gidebilecegi volunda dedıkodularyayılıyordu. Her şey değişti. Eski komünist Şevardnadze demokrat oldu. Ve komünizmi çoktan lanetlemiş olan Gürcü halkı, eski komünist-yeni demokrat Şevardnadze'yi tekrar RUSYA iktidara çağırmaya başladi. Son haftalarda Gürcistan'da düze'nlenen anketlerde, en popüler liderler arasında Şevardnadze başta geliyor. Hem de açık farkla. Rusya'nın en etkili yayın organlanndan Nezavisimaya Gazeta, Şevardnadze'nin yakındayeniden Gürcistan Devlet Başkanı olacağını iddiaetti. Gerçi bu konuda sorulan sorulan politik birdille "Mevki önemli değil, vatana hizmet önemli", diye yanıtlayan Şevardnadze liderliğe oynamıyor havasında. Ancak iktidar. muhalefet, aydın, gençlik ve din kurumlan temsilcileriyle, önemli politik kariyerolarak temaslarda bulunuyor. Biçimsel olarak Şevardnadze'nin dönüş amacı, Gürcistan'a Yardun Fonu adj altında örgütlediği uluslararası kuruluşla ilgili çalışmalarda bulunmak. Aynca, dönüş, kesin dönüş değil. Şevardnadze, "Eğerdönüşümün ülkemdeki gerginliği arttırdığı kanısına vanrsam, ilk uçakla Moskova'ya geri gelirim" dedi. Tecrübeli liderin bu temkinli tutumunda, yalnızca onu "kara liste"ye yazmış olan Gamsahurdia yandaşlannın girişibilecekleri olası eylemler rol oynamıyor. Ondan daha önce, yeni Gürcü yöneticilerinin, Şevardnadze'ye büyük saygı duyduklannı açıklamakla birlikte, devlet başkanı olarak ona güven duyup duymama konusunda ikircikli bir tavır içinde olmalan geliyor. Geciken koalisyon BELÇÎKA SABETAY VAROL (BrükseJ) - 103 gün süren pazarhk sonunda, Belçika, nihayet seçim sonrası koalisyon hükümetine kavuştu. Eski Başbakan Wilfried Martens'in Belçika siyasetindeki doğal halefı Jean Luc Dehaene yeni başbakan oldu. Kurduğu Hıristiyan Demokrat- Sosyalist koalisyonu, seçim öncesi Martens hükümetlerini, eskisinijı ikiz kardeşi gibi andınyor. Tek farkı, bakan sayısının büyük ölçüde azaltılarak, 27'den 15'e dûşmesi oldu. Yeni Belçika Başbakanı Jean Luc Dehaene de selefî Martens gibi hem Flaman, hem de Hıristiyan Demokrat. Hükümeti oluşturan ana akımlann, Flaman ve Valon kökenli örgütlenmeleri olduğu için hükümet içinde dörtlü bir yapı söz konusu. Oysa ki dört partinin dördunün birden ülkeyi yönetimsiz bırakmamak için hülfcmete 'kerhen' destek verdiği kendilerince ifade edildi. Yani herkes "lstemem cebime koy" dedi. 'Buldozer' takma adıvla anılan Jean Luc Dehaene'nin başbakanlık deneyiminde başanlı sayılması için vaat ettiği anayasal reformlan gerçekleştirmesi gerekecek. Bu reformun belirleyici özelliği, 11 yıl önce Wilfried Marten'in başlattığı federalleşme sürecini sonuçlandırmayı öngörmesi. Aslında hükümeti teşkil eden partilerin bu reformlan meclisten geçirecek sayısal çoğunluk yok. Ama koalisyon hükümeti kurulurken iktidar partileri dışında kalan bazı siyasi kuruluşlar, üçte iki çoğunluk sağlayacak desteği vereceklerine dair söz verdf. önüne konan tüm engelleri kolayhkla aşan adam anlamında kullanılan 'buldozer' lakabı da buna eklenince, ' temmuz ayından önce, yeni başbakanın, Belçika'yı tam bir federasyona dönüştürme görevini gerçekleştireceği tahmin edih'yor. Iki farklı dilsel topluluğu banndınna dışında, Belcika'nın çözüm bekleyen bir dizi çok ciddi ekonomik sorunu var. Düşük enflasyonda Avnıpa şampiyonu olan Brüksel, öbür taraftan iç kamu borçlanmalan alanında da Avrupa'mn önde gelenlerinden biri. Müzmin bütçe açıklan yuzunden eğitim, haberleşme, demiryolu ulaşımı, sosyal sigortalar gibi hayli eskimiş ve hırpalanmış durumda bulunan kamu hizmetlerinin yeniden düzenlenmesi için, devletin, yeni parasal kaynaklar bulma ve bu kaynaklan, bölgesel yönetünlere aktaracak yasal düzenlemeler yapma gereksinmesi var. Başka ülkelerde, sayısal çoğunluğa sahip normal bir hükümetin kolayca yapabileceği bu işler, Belçika gibi Flamanlarla Valonlann sûrekli 'vıdıvıdı' halinde olduğu bir ülkede üstesinden gelinemez problemler haline geliyor. Kısacası, genel planda nispeten zengin de olsa, her ülkenin kendine özgü dertleri, sorunlan eksik değil. Venedik'te karnavallı günler sona erdi İtalya'nın kanallar kenti Venedik'te 13 gün boyunca yaşanan kamaval heyecanı geçen hafta son buldu. Kanallar boyunca uzanan sokaklarda dansederken giyilen 17. ve 18. yüzyıldan kalma maske ve giysiler gelecek yıl yeniden ortaya cıkanlmak üzere dolaplara kaldınldı. Karnaval boyunca onbinlerce turistledolup taşankentsokaklan, kış mevsimindeki normal sessizliğine şimdilik kavuştu Kent halkı ve yerel yöneticiler, gelecek yıl yeniden Venedik'e akın edecek onbinlerce turisti nasıl ağırlayacaklannın tasasına düştüler. Kanallan her geçen gün biraz daha kirlenen, sulan gün be gün cekilen ve yokolma tehlikesiyle karşı karşıya olan Venedik'in muhafazakârlan, bundan böyle kente gelecek turist sayısının kısıtlanmasını savunuyor ve " Venedık için turiste hayır" diyorlar. Ancak bir diğer grup, kentin hızla kirlenmesinin faturasının turistlere çıkanlmasım eleşüriyor ve böylesi bir yasağa karşı çıkıyor. Bakahm bu kavgadan kim zaferle çıkacak? (Fotoğraf: THE EUROPEAN) Fare,kîrK defterleri ortayaserdiŞEBNEM ATİYAS (New York) - Mafya "babası" John Gotti'nin mahkemesi devam ederken, uzun yıllar sağ kolu olan "boğa Sam"' Salvatore Gravona, mafyanın kirli işlerini tümüyle ortaya seren açıklamalanna hafta boyunca devam etti. Gravano bugüne dek mafya içinden polise bilgi veren en yüksek düzeydeki adam olarak, John Gotti'nin kendisinden önceki "baba"yı öldürmeyi planlamakla suçladı. Gravano, Paul Castellano'nun öldürülmesi sırasında Gotti ile aynı arabada olayı seyrettikJerinı söyledi. Gravano bu açıklamalan yapmanın karşılığında sadece 20 yıl hapis çekmek üzere yargı makamlan ile anlaştığını söyledi. Polise konuştuğu için takma adının "fare"ye çıktığını kabul eden Gravano, konuşmaya başlayarak ölümüne bizzat iştirak ettiği mafya babası Castellano'ya verdiği mafya yeminini de bozduğunu belirtti. Gravano'nun sorgusu son derecedramatik bir ortamda devam ediyor. Son olarak Gotti'nin avukatı Gravano'yu sorguladı. Bu sorgu son derece aüşmalı devam etti. ABD Gravano "cetelerle daha çocuk yaşta ilişkim oldu. Bu yüzden okulu bıraktım. yaptığım şeylerin hiç biri bana terc gelmedi, böyle bir hayat tarzı diye düşündüm" deyince, Gotti'nin avukatı "beni bu yola şeytan düşürdü" özleriyle Gravano ile alay etti. Gravano ise cevap olarak sınırlı bir tonda "beni bu yola şeytan düşürmedi, hayat oşullan düşürdü" diye konuştu. Birara Gotti'nin avukatıyla Gravano arasında "senin büyüdüğun ve hayaunı belirleen topluluk içinde şu an senin yaptığım yapanlara bir isim verilir, doğru mu?" Gravano: "evet". Avukat: "nedir bu isim biliyorsu musun?" Gravano: "ispiyoncu" Avukat: "başka?" Gravano: "fare". Gravano mafya hayatında 19 kişinin öldürülmesine kanştığını da itiraf etti. gravano bu cinayetlerin 10'ununda Gotti'nin parmağı olduğunu belirtti. Mahkemeye önümüzdeki hafta devam edilecek. Filistinli mülteciler sorunoldu DANÎMARKA FERRUH YILMAZ (Kopenhag) - Danimarka'da haftamn konusu yine Filistinli mülteciler oldu. Ama bu sefer, Filistinli mültecilerin Danimarka'da kalabilmesini isteyen Sosyal Demokratlar değil, liberal Venstre Partisi'nin başkanı Dışişleri Bakanı Uffe Elleman-Jensen atakta. Danimarka'daki Filistinli mültecilerle ilgili sorun. parlamentoda hükümet dışı çoğunluk oluşturan Sosyal Demokratlar, Sosyalist Halk Partisi ve merkez sağ parti Radikaller'in Filistinli mültecilere Danimarka'da kalma izni veren özel yasaşıyla çözülmüş gibi görünüyordu. Özel yasanın gerekçesi, Lübnan'ın Filistinlileriçinpekemin bir yer olmadığıydı. Hükümet partileri ise özel yasaya karşı çıkmışlardı. Dışişleri Bakanı Uffe Elleman-Jensen, özel yasanın parlamentoda kabul edilmesinden hemen sonra muhalefete karşı atağa geçerek, Danimarka'daki Filistinli mültecilerden bir kısmımn Lübnan'a ve Suriye'ye serbestçe girip çıkabildiklerini açıkladı. Şam'daki ve Lübnan'daki Danimarka temsilciliklerinden abnan bilgiyegöre Danimarka'ya, Lübnan'ın kendileri için tehlikeü bir yer olduğunu iddia ederek iltica başvurusunda bulunan Filistınlilerin bir kısmı, ilticalannı aldıktan hemen sonra evlenmek ya da eşlerini de yanlanna getirebilmek için Lübnan'a geri dönüyorlar. Üstüne üstlük de bununla yetinmeyip eşlerini yanlanna getirebilmek için gerekli ışlemleri söz konusu yerlerdeki Danimarka temsilciliklerinde yaptınyorlar. Bundan çıkan sonuç tabü kı açık: Lübnan, iddia edıldiğı gibi Filistinli mülteciler için tehlikeü bir yer değil. Tabü, basının geniş yer verdiği bu açıklama, Filısünliler için özel yasa çıkaran partileri kamuoyu önünde güç durumda bıraktı. Kanıaval yortıüan YUNANİSTAN STELYO BERBERAKİS (Atina) - Yunanistan, geçen hafta içinde karnaval yortulannın son günlennı yaşadı. Bir yandan karnaval eğlenceleri sürerken diğer yandan hükümetin ilan ettiği yeni gelır siyaseti, benzin fıyatlannın serbest bırakılması, Türk-Yunan ilişkilerinin bozulması, Makedonya Cumhuriyeti'ne karşı yapılan protesto gösterileri en çok tartışılan konulann arasındaydı. Yunanistan'da bugün tatil var. Çünkü 3 haftadan bu yana süren karnaval yortulan dün doruğa çık,tıktan sonra sona erdi. Yunanh, her karnavaldan sonra "yorgun düştüğü" için bir sonraki pazartesi günü tatil ilan ediliyor. Hükümetin yeni "kemer sıkma" siyaseti çerçevesinde bu yıl içinde maaşlara tek birdrahmi bile zam yapılmayacağını açıklaması, tüketimde usta olan Yunanlılan son derece rahatsızetti. Işçi sendikalan yeni grev dalgalanna hazırlamrken bankalann bir hafta boyunca kapanması bekleniyor. Başbakan Mitsotakis, Kıbns konusunda geri adım atmadığı gerekçesıyle hükümetımn. muhalefetin yoğun tepkilerine karşın Türkiye'ye karşı yürütmeye çalıştığı "iyi ilişkiler" yolundaki rotasmı değiştinneyekarar verdi. BM özel temsikilerinin Ankara'dan getirdikleri haberleri "hayal kına" olarak niteleyen Atina, Türkiye'yi AT ülkelerine şikayet etti. Atina, Türkiye'nin adada iki devletin kurulmasını arzu ettiğini, ya da Kıbns devlet başkanlığmın rotasyon usulü olması gibi istemleri olduğunu duyuruyor. Başarınızı teknoloji ile nasıl ödüllendirirsiniz? N0TEB00K/LAPT0P TOSHIBA BİLGİSAYARLARI Autor-esurne-Hydride Battery özellikli en yeni SO3O6 ve SC^4B6 SX NotebooK/Laptop Toshiba Bilgisayarlan tüm dünya ile aynı anda TOSHIBA SHOWROQM'da sengileniyor1 . 2200 SX/60 • 80386SX-20MHZ •2MB-10MBRAM • 60 MB HARD DISK •3.5" 1.44 MB • LCDVGAEKRAN • NICKEL HYDRIDE BATTERY • BATTERY 1,5 SAAT ŞARJLA 3 SAAT KULLANIM • 2,5 KG •DOS5.0 • AUTORESUME 4400 SXP/80 • 80486 SX- 25 MHZ • 8 KB CACHE MEMORY 2MB-10MBRAM • 80 MB HARD DISK •3.5"1.44MB • GAZ PLAZMA VGA EKRAN • NICKELCADMIUM BATTERY • 1,5 SAAT ŞARJLA 3 SAAT KULLANIM •3,3KG •DOS5,0 . AUTORESUME In Touch with Tomorrow TOSHIBA TûriuyeOstnbûtönî EUKTROMAKA.S. SHOVVROOM: Bûyûkdere Cad Basman Hân No 4 IOt2 Şı}t-islan Tel 233 01 00/4 Hat Fax 240 73 09 Adana Bölacsi: 1461 17-14 61 18 Antura Böigcıi: 440 89 00/2 Hat Buru Bölgcsi: 15 14 60/3 Hat tzmir BöHmi: 220099 Trabzon Bolgcsi: 23 500 Bağımsızbk mı, özerklik mi? EDİPEMİLÖYMEN (Londra) - Geçen hafta boyunca, İskoçya'daki bağımsızlık yanlılannın sesleri yine fazla duyuldu. Yıllarca James Bond'u oynayıp, Umberto Eco sayesinde ciddi aktörler sınıfma terfi edebüen Sean Connery, ilkel ve sığ milliyetçi duygulan deşerek, "25 bin nüfuslu San Marino bağımsız olabiliyor da -Avrupa'nm en zenginlerinden İskoçya neden olamıyor?" diye sordu. "Hırvatistan bile para birimi ya da hukuk düzeninin naal oİacağını kestiremeden bağımsızlık istiyor da, neden İskoçya istemesin?" diye ısrar etti. Başbakan John Majorda gecen hafta Avam Kamarası'nda 'Başbakana Sözlü Soru Önergeleri' oturumunda bu konuda bir soruyu soğukkanlılıklajyanıüadı. Milletveküleri sus pus dinlediler. Soru şuydu: "Eğer İskoçya bağımsız olur da Avrupa Topluluğu'na üye olmak isterse, İngiltere'nin tutumu ne olacaktır?" Başbakan, tekil devlet, ülkenin ve mılleün birlik ve beraberliği, bölünmezliği gibi tarüşrnalara hiç girmeden şu kuru hukuki yanıü verdi: INGÎLTERE "iskoçya'nm bağımsızlığı gerçekleşirse. îskoçya da Avrupa'daki diğer ülkeler gibi AT üyeliği için başyurma hakkını kazanır. Büindiği gibi İngiltere de AT ü>esidir ve yine bilindiğigibiAT'debu düzeydeki kararlarda oybirliği esası aranır. İngikere'nin veto hakkı bulunduğunu hatırlamak gerekmektedir." Sadece Ankara ve Konya illerinin toplarm büyüklüğünde, Avrupa'nın en zengin yörelennden İskoçya'nm bağımsızlığının ılkel bir milliyetcilik anlayışınm aşm bir göstergesinden başka bir anlamı olamayacağıru, pratikte bir yarar sağlamayacağını hissettirdi Başbakan Major. Bunu söylerken ne bir milletvekili laf attı, ne kavga çıktı, ne bir şey. Herzaman çok paürtıh geçen Başbakana Sözlü Soru Öngergeleri oturumuna, bu kez alışılmadık bir sessizlik hâkimdi. Hükümet, İskoçya'ya daha çok özerklik verilmesi gerektiği görüşünde. Ama o kadar. 72 milletvekili çıkartan İskoçya'da halen sadece 9 mıUetvekili bulunan Muhafazakar Parti, bölgeden oy çekebılmek için daha çok özerklik vaat etmek zorunda. Aynı vaadi ana muhalefet Işçipartisi de yapıyor. 18. yüzyılın başmdan bu yana hukuk sistemi bile Ingiltere'den farklı işleyen; kültürü, dili, dini, hayata bakışı ve her şeyi İngjltere'den farkh tskoçya ise, bağımsızlıkisteyen aşınlarıle daha fazla özerklik isteyen çoğunluk arasında seçime gidıyor. 18. yüzyü başından bu yana iç ice btrlik halinde yaşayan Ingiliz ve tskoçlar, İskoçya'nm bağımsızlık isteklerine farkh bakıyorlar. Iskoçlar, İngüızlere hiç ısmamamış bir ultıs olarak her türlü kültürel özellüderini çok iyi korumuşlar. Katoük, Avrupa'ya hele Fransa'ya yakm, doğasından mimarisine kadar her şeyi Ingilizlerden farklı olan Iskoçlar, üstelik gerçekten de Avrupa'nın en zengin ülkelerinden biri. Sadece viski ihracatından gelirleri ydda 3 müyardolar. 40müyardolarlık_ ulusa] geliri, Avrupa Topluluğu'nun yoksuDan Yunanistan, Portekiz ve Irianda'dan da ileri. Kuzey Denızi'ndeh petrol çıkartıyorlar, muazzam bir balıkçthk sanayii var.