Katalog

3 4 ŞUBAT1982 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER 11 Ispairden operasyon • AA (Londra) - İsrail'in Yemen'den 1.500 Yahudı'yi gizlice hava yoluyla îsrail'e sevk etmeye haarlandığı öne sürüldü. İngıltere yayımlanan The Sunday Times gazetesinde verilen haberde, Yemen hükümetinin 'Sihirli Half adı altında düzenlenmesi planlanan bu operasyonda işbirliği yapıp yapmayacağının bilinmediği belirtildi. The Sunday Times, işbirliği yapılmadığı takdirde operasyonda El Al yolcu uçaklannın YemeıTe girmelerinın sağlanabilmesi amacıyla yolun açılabilmesi için F-15 savaş uçaklannın kullanılmasının öngörüldüğünü öne sürdü. Barış konferansı • AA (Kahire) - Madrid'de geçen ekim ayında başlatılan Ortadoğu Banş Konferansı çerçevesindeki ikili görüşmelerin ikinci turu bugün Washington'da başlayacak. Görüşmeler, Ortadoğu sorununa doğrudan taraf olan Israil ile Suriye, Lübnan ve Ürdün- Filistin heyetlerini. çetin bir pazarlık süreci için karşı karşıyagetirecek. Çin ve kapitaffizm • AA (Pekin) - Çin'de Komünist Parti'nin yayın organı Halkın Günlüğü gazetesi, Batıh ülkelerden kapitalist sıstemin iyi yönlerini alıp benimsemek gerektiğini yazdı. Gazetenin, partinin doktrinine bağlı geleneksel çizgisiyle ters düşen başyazıda "Kapıtalizmi tümüyle reddetmek yerine, refaha kavuşmak için Batı'daki yararlı uygulamalan benimsemeliyiz" görüşüne yer verildi. Emekli olduğunu ilan eden Çin lideri Deng Şiaoping de güneydeki gelişmiş Guangdong eyaletine ocak ayında yaptığı gezi sırasında sessizliğini bozmuş ve "kapitalizmin bazı yönleri sosyalist sisteme uygulanabilir" demişti. Karadaffda referandum • AA (Zagreb) - Yugoslavya'ya bağlı Karadağ Cumhuriyeti'nin parlamentosu 1 mart tarihınde Yugoslav Federasyonu içinde kalıp kalmama konusunda referanduma gidilmesini kararlaştırdı. Karadağ, ulusal egemenliğini kazanmak için referanduma giden beşinci cumhuriyet oluyor. Banani'nin temaslam • AA (Ankara)-jrakKürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani, Ankara'daki temaslannı dün de sürdürdü. Geçici bir süre için IKDP'nin Ankara temsılciliğini yürütecek olan Safir Dızai, Barzani'nin önceki gün ve dün çeşitli partilerden bazı milletvekilleriyle görüştüğünü bildirdı. Milletvekıllerinin adlannı açıklamayan Dızai, Barzani'nin, Türk ve Kürtlerden oluşan bazı heyetleri kabul ettiğini de behrttı. Dubçek geliyop • AA( Ankara) - Çek ve Slovak Federal Cumhuriyeti federal parlamento başkanı Alexander Dubçek. beraberindeki 3 kişilik parlamento heyetı ıle birlikte yarın Ankara'ya geliyor. Dubçek Ankara'da bulunduğu süre içinde Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından kabul edılecek. TBMM Başkanı Hüsamettın Cındoruk, Başbakan Süleyman Demirel, Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü ve Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin ile görüşecek. Dubçek ve beraberindeki heyet. Ankara'daki temaslannı tamamladıktan sonra İstanbul'a geçerek, kentın tarihi ve tunstik yerlerinı gezecekler. Kûrt katfiamı • AA (Washington) - Irak yönetiminin, 198Tden başlayarak on binlerce Kûrt'ü sistemli bir kampanya sonucu öldürdüğû ve konunun uluslararası forumlara 'insan haklan ihlali' olarak yansıyacağı bildirildi. Kürt kaynaklar, ölü sayısının 185 bin olduğunu öne sürdüler. Toplu kınma ilişkin belgelerin geçen ilkbahardaki Kürt ayaklanması sırasında Erbil, Kerkük ve Süleymaniye'deki Irak gizli servisi ve diğer resmi birimlerin binalanndan toplandığını bildiren Washington Post, bu konuda dosyalar, teyp ve video bantlan ile raporlar olduğunu kaydetti. Dışişleri Bakanlığı, Bakü ve Erivan'ın ateşkes anlaşmasma uymalannı istedi. Bölgede durum belirsiz Ankara'danKarabağiçin taraflara çağrıDış Haberter Servisi - Dağhk Karabağ sorununa ilişkin olarak Azer- baycan ile Ermenistan arasındaki gerginlik, yeni boyutlar kazana- rak büyüyor. Bakü'nün, 'Ermenistan ile birlikte eski Sovyet ordu- su da topraklarımıza girdi' şeklindeki açıklaması, Bağımsız Dev- letler Topluluğu (BDT) Genelkurmay Başkanhğı tarafından yalanlandı. BDT Kafkasya komutanlığı, Azerbaycan'ı, dün bir askerin ölümüne neden olmaktan resmen protesto etti. Reuter'in haberine göre BDT'nin Kaf- kasya komutanlığı tarafından dün yapı- lan açıklamada, Azerbaycan, Dağhk Karabağ'ın başkenti Hankenti'ndeki (es- ki adıyla Stepenekart) 366. alaya saldırı- da bulunmakla suçlandı. Komutanlık. Azerbaycan güçlerinin havanlar ve top- larla giriştiği saldırı sonucunda 1 BDT askerinın öldüğünü, 10'unun da yaralan- dığını duyurdu. Açıklamada, saldınnın Kızıl Ordu'nun 74. yıldönümüne rastla- ması da hainlik olarak nitelendirildi. TASS da saldırı sonrasında, 366. Alay Komutanlığf nın Genelkurmay Başkanı Yevgeni Şapaşnikov'dan karşılık veril- mesi için izin istediğini, ancak bu iznin verihnediğini bildirdi. Azerbaycan, Han- kenti'ndeki alayın, Ermeni militanlara yardımcı olduğunu savunuyor. Ajanslar, alaya karşı girişilen saldınnın, Karabağ'- da Azerilerin çoğunlukta olduğu Şusa kentinden yönlendirildiğini ileri sürdü- ler. Azerbaycan önceki gün, Ermeni birlik- lerinin, BDT askerlerinin desteğiyle top- raklarına'4girdiğini öne sürmüştü. Azer- baycan Devlet Başkanhğı sözcüsü Fer- had Mehtiyev, Ermenistan ve BDT askerlerinin sınırdan 5 kilometre içeri girdiklerini bildirmişti. Bakü'nün söz konusu iddiası hem Er- menistan hem de BDT Genelkurmay Başkanhğı tarafından yalanlandı. BDT Genelkurmay Başkanhğı. silahlı kuvvet- lerin, Kafkasya'daki etnik çatışmalara katılmama politikasına bağlı kalmaya devam ettiğini bildirdi. Ermenistan yö- netimi de Azerbaycan'ı, dünyayı 'yanlış bilgilendirmeye' çalışmakla suçladı. Bilindiği gibi Azerbaycan ve Ermenis- tan dışişleri bakanlan Hüseyin Sadıkov ile Raffi Hovanisyan. Moskova'da geçen hafta yaptıkları görüşmede Karabağ'da ateşkes sağlanması konusunda anlaşma- ya varmışlardı. Tarafların anlaşmaya varmalanna karşın, sorunun çozümüne jönelik görüş ayrılıklannın derin olması nedeniyle ateşkesin yürürlüğe girmesınin çok güç bir olasılık olduğu gözlemciler tarafından dile getirilmişti. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Azerbaycan \e Ermenis- tap'a çağrıda bulunularak. Moskova'da ıkı ülke arasında varılan ateşkes anlaş- masına uyulması istendı. Açıklamada. Türkiye'nın Karabağ'daki gelişmeleri kaygıyla izlediği vurgulandı. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında. An- kara'nın, Dağlık Karabağ'da çatışmala- rın durdurulması ve sorunun çözümünde diyalog yolunun açılması için her türlü çabayı göstermeye hazır olduğu belirtil- di. Moskova'da taraflararasında yapılan. görüşmelerde Azerbaycan, sorunun çö- zümüne yönelik olarak Ankara'nın ara- buluculuk yapmasını önermiş, Ermenis- tan bu öneriye karşı çıkmışü. Ermenistan. Dağhk Karabağ'daki ça- tışmalann Azerbaycan ile Karabağ yö- netimi arasında olduğunu savunuyor. Ermenistan yönetimi. sorunun çözümü- ne yönelik görüşmelerde Karabağ'ın da yeralmasını istiyor. Ermeni tarafı ayrıca, sorunun ınsan hakları ihlallerinden ve Karabağlıların self determınasyon hak- larının tanınmamasından kaynaklandı- ğını ileri sürüyor. 200.000 kişinın yaşadığı Karabağ'da nüfusun çoğunu Ermeniler oluşturuyor. Azerbaycan'a bağlı olan Karabağ, geçen yıl sonlarında bağımsızlığını ilan etmiş. ancak bu, Bakü yönetimi tarafından ge- çersiz kılınmıştı. Azerbaycan yönetimi. Karabağ'da nüfus yapısının Moskova tarafından değıştırıldiğini belirtiyor. Karabağ'da4 yıldır sürençatışmalarda 1000'ın üzerinde kişı öldü. Moskova'dakomünistleringösterilerisırasında polisJegöstericiler arasındaçatışmaçıktı; birkaçpolis vegösterici yaralandt. (Fotoğraf: RELJTER) Moskova'da ordu gününde komünistler gösteri düzenledi; Yeltsin'in istifası istendi Komünistler, 6 SSCB' içinyürüdüHAKAN AKSAY (Moskova) - Kızıl Ordu'nun kunıluşunun 74. yıl- dönümü dün Moskova'da Başkan Yeltsin'in de katıldığı resmi bir tören- le kutlandı. öte yandan Kremlin ya- kınındaki meçhul asker anıtına çelenk koymak isteyen birkaç bin kişilik ko- münist göstericilerle polis arasında olaylar çıktı. Polisin göstericüerin yo- lunu keserek, onlara başka bir miting alanı önermesi, komünistlerin ise bu öneriyi geri çevirerek Kremlin'e doğ- ru yürümeye çalışması sonucunda çı- kan olaylarda birkaç gösterici ve po- lis yaralandı. Komünist göstericiler, Yeltsin'i ve hükümeti istifaya davet eden, Kızıl Ordu'yu eski Sovyet devletini yeniden kurmak için harekete geçmeye çağı- ran slogan ve pankartlarla gövde gös- terisi yaparken onlardan birkaç yüz metre ileride, Krenüin surlannın önündeki meçhul asker anıtında res- mi tören düzenlendi. Rusya Iideri Yeltsin, gelmiş geçmiş tüm savaşlar- da yıirdunu korumak için canını fe- da eden askerlerin anısının yasatıla- cağrnı ve 23 şubat bayramının kutlan- maya devam edeceğini söyledi. Ancak merkezi ordunun parçalan- ma sürecinin başladığı ve bazı eski Sovyet cumhuriyetlerinin 23 şubat kutlamalannı reddettiği koşullarda, ordu bayramı eskisinden çok daha sönük gecti. Gündelik sorunlann kıs- kacındaki Rusya halkı, bayram kut- lama psikolojisinden oldukça uzak- tı. Bundan silahh kuvvetler konusu- nun sürekli tartışılarak yıpranması ve Macaristan, Çekoslovakya ve Afga- nistan işgallerinin, içeride Vilnius, Bakü ve Tiflis müdahalelerinin aynn- tılannın ortaya çıkanlarak Kızıl Or- du'nun sorumluluğunun saptanması önemli rol oynadı. Bazı yayın organlannda ordu bay- ramının kaldınlması talebi ileri sürül- dü. Bir gazeteci 23 şubatın gelenek- sel olarak yetişkin erkek nüfusun kut- landığı bir bayram haline geldiğini belirterek ordu bayramı yerine erkek- ler günü düzenlenmesini önerdi. Lockerbie faciasında tran parnıağı AA (Londra) - İngiliz Sunday Times gazetesinin yer verdiği bir habere göre Filistin Kurtuluş Örgütü'nün gizli bir ra- poru, Lockerbie sabotajı için emrin Libya'dan değil, îran'dan ahndığını gösteriyor. Sunday Times'uı nereden, nasıl el- de edildiğini açıklamadığı FKÖ kay- nakh gizü rapora göre FKÖ'nün ra- dikal terörist bir grubuna mensup, Ebu Ilyas adıyla da tanınan Haydar Hadda adlı serbest çaüşan bomba uz- manı Lübnanh bir Hıristiyan, Iran'- dan aldığı talimatla Pan-Amerikan uçagını düşüren bombayı imal etmiş. Gazeteye göre rapor, Libya'yı sa- botaja kanşmış olmaktan uzak tut- muyor. Rapor, ABD ve Ingiltere makam- lannca tutuklama kararıyla aranan ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kon- seyi'nin de iadelerini istediği Ali el- Megrahi ve Lamen Halife Fimah ad- larındaki Libyalıları sabotaj planın- da ikinci derecede teknisyenler ola- rak gösterirken bu kişilerin, Iran'ın radikal dini liderlerinden eski tçişle- ri Bakanı Ali Ekber Muhteşemi ta- rafından mali destek gördüklerini ve tahmat aldıklannı kaydediyor.- Aralık 1988'de Iskoçya'nm Loc- kerbie kasabası üzerinde düşürülen Pan Amerikan uçağındaki 259 kişi öhnüş, kasaba bölgesinden de 11 ki- şi hayatını kaybetmişti. Gazeteye göre Muhteşemi'nin Loc- kerbie operasyonu için gerekçesi, 3 Temmuz 1988'de Basra Körfezi se- malannda tran Havayollan'na ait bir yolcu uçağımn düŞürühnesine mi- sillemede bulunmaktı. OBSERVER İran'ı yüreklendirmek gerek Iran-Irak savaşının sonlarında, tank savaşlan döneminde Ingiltere'nin Irak'a yardımı büyük hataydı. Ancak Amerika ve Ingiltere'nin bu savaştan sonra Körfez'deki güvenlik konulan görüşülürken Iran'ı safdışı bırakmalan da hataydı. Elbette Tahran ile Bağdat karşılaştınlamaz. lran'ın muhaliflerine karşı müthiş kötü davrandığı biliniyor. Ingiltere'nin şu sırada Iran'a kur yapması ise gereksiz. Iran'ın dini bir yönetim olduğu, mahkemelerinin Ingiltere, Amerikan Kongresi ve Avrupa Topluluğu tarafından benimsenen kıstaslara hiç uymadığı unutuluyor. Tahran liderleri Batı ile daha dostane ilişki isteyebilirler. Hele Batı parası ve teknolojisini daha da çok isteyebilirler. Ancak unutulmamalı ki Iran devrimi çok milliyetçi ve Batı aleyhtandır. Şimdi Araplar banştan söz ederken Iran, Yahudi düşmanlığının bayraktarlığını üstlenmek için çok çahştı. Iran'ı bundan ötürü kınamaya gerek yok. Her ne kadar tran'ın, eski Sovyet silahlannı satın alış hızı dikkat çekiciyse de lran'ın Batı parası kadar bolgedeki eski önemli gücünü yeniden kazanmaya da hevesli olduğunu görmek gerek. lran'ın içine kapanıklığından sıyrılmasını yüreklendirmek elbette gerekir. Ancak amaç İran'm bölgesel ve uluslararası anlaşmalara yeniden girmesini sağlamak olmalıdır. Yoksa Batı, tran pazanndan pay kapmak için yansmamah. Batı, Saddam'ın niyetlerini anlamamıştı. Bundan edinilen dersle şimdi Batı, lran'ın niyetlerini anlamak zonında. Bir tek ülkeyi bölgesel güç olarak desteklemenin hataiı olduğunu anlamak zorunda. Ortadoğu'da güç dengelerini saptamak artık Batı'mn elinde değil. (23 şubat) Economist Ortadoğu barışı ve Musavi Israil Işçi Partisi'nin yeni lideri tzak Rabin, Lübnan'ın güneyindeki Şiileri de israil'in düşmanları arasına sokmasını "Şimdiye kadarki en büyük hatamız" diye tanımlamıştı. Oysa hiç böyle olmayabilirdi. tsrail 1982'de Lübnan'ı işgal ettiğinde güneydekilerin çoğu, FKÖ'nün gitmesinden memnun olmuştu. Ancak Israil uzun zaman burada kaldı ve FKÖ'nün ardından bir başka işgal gücüne dönüştü. tsrail, Hizbullah'ın liderini öldürerek hatasım katmerleştirdi. Aslında öldürülen şeyhin ardından ağlamak zor. Cinayet ve adam kaçırma üzerine kurulu bir şebekeyi yönetiyordu. Ortadoğu'nun tüm sorunlarının tsrail'in ortadan kaldınlmasıyla çözüleceği kanaatindeydi. Hizbullah, Israil ile savaş durumundaydı ve buna uygun da davramyordu. İsrail'in Hizbullah liderini öldürmesi, Amerika'nın Albay Kaddafı'ye 1986'da saldırmasından farklı değildi. Şimdi yanlış olan, Amerikan diplomasisi tam Îsrail'e, komşuları ile arasındaki duvarı yıkması için mükemmel bir fırsat sağlamışken nefret duygulanmn artmış olmasıdır. Yine de tsrail ile Araplar arasında üçüncü tur görüşmelere hazırlanıhyor. Banşın, birdenbire ortaya çıkıvereceğini kimse ummuyordu. Enver Sedat'ın Kudüs'U ziyaretinden ancak S yıl sonra trail'in Sina'dan çekildiğini hatırlamak gerek. Ustelik Israil, Sina'yı gerçekte istiyor da değilken. Oysa Golan tepelerini ve Batı Şeria'yı istiyor. Her tartışma, Araplara, geri almak istedikleri topraklar için pazarhk etmek zorunda olduklarmı gösteriyor. tsrail ise bu arada, Araplann eski inatlarından vazgeçtiklerini görüyor. Tutum ve davranışlardaki bu değişiklik elbette yeterli değil. Başbakan Şamir, sürekli olarak işgal altındaki topraklann tsrail'in malı olduğunu söylüyor. Oysa pazarlıkta toprak tavizinin temel unsur olması gerek. (23 şubat) Cumhuriyet Kitap Kulübü T e m s i l c i l i ğ l A K Y Ü Z KİTABEVİ BURSA DA • Roman, öykü'den şiire; güncel. kitaplardan, sanat yapıtlarına; •Yardımcı ders ve test kitapları. • Her türdeo 6000 çeşit kitap • imza günleri, söyleşiler. •CKK ûyelerine indirim CKK BURSA TEMSİLÖÜĞI AKYÜZ Kitabevi, Atatürk Cad. Sümerbank karşısı94JB Tel:205292 Cumhuriyet Kitap Kulübü T A K S İ T L E KİTAP V E İ Y O R 15O YAYINEVİ • 11 .OOO KİTAP BtLGl EDtNMEK tSTiVORUM. Mım.Soyadım: Adresim: Telefonum Adres Cumhurfyet Kitap KuKlbû Çağ Pazariama A.Ş. Istiklal Cad. Zambak Sokak 4/1 Beyoğlu-İSTANBUL Tel: 252 38 81 - 82 252 38 61 - 62 Danimarka'da Sosyal Demokrat Parti, zor günler yaşıyor Sosyal deınokratlarkrizde FERRUH YILMAZ (Ko- penhag) - Danimarka'da Sos- yal Demokrat Parti Başkanı Svend Auken, siyasi hayatımn en zor günlerini yaşıyor. Gide- rek artan sayıda parti örgütü, bir dahaki parti kongresinde Auken'in karşısına başka bir aday daha çıkarümasını istiyor. Auken son iki seçimde karşı aday olmadan seçümişti. Kamu- oyu yoklamalanna göre parti içindeki tartışmalar 1990'daki seçimlerde son 10 yüın en iyi so- nucunu alan muhalefetteki sos- yal demokratlan büyük oy kay- 'bına uğrattı. Danimarka Sosyal Demokrat Partisi lideri Svend Auken'in zorluklan, parlamento grubu Başkanı Ritt Bjerregaard'ın da- iresiyle ilgili tartışmalar sırasın- da başladı. Kopenhaglı olmayan parlamenterlere, kentte sadece 2 odalı bir daire kiralama hak- kı tanınmasına rağmen Bjerre- gaard'ın başkentte 6 odalı bir daire kiralaması, parti tabanın- da tepki yarattı. Kopenhag be- lediyesi ile mahkemelik olan Bjerregaard'un dairesinin özel bir sorun olduğunu belirten Svend Auken, olayın başında müdahalede bulunmayacağını açıklamasına rağmen, tartışma- ların tüm partiyi sarsmaya baş- laması ve çok sayıda partilinin protesto için partıden istifa et- meye başlaması üzerine, sonun- da Bjerregaard'ı grup başkanh- ğı görevinden aldı, ama ne par- tiye ne de arkadaşı Bjerrega- ard'a yaranabildi. Svend Auken'in başını ağrı- tan son geüşmeler, Danimarka'- nın BAB uyeliğiyle ilgili. Sosyal demokratlar başından beri Av- rupa Topluluğu'nun askeri ala- nı kapsamasına karşı çıkıyorlar ve dış politikada ağırlıklan ol- duğundan kendi politikalarmı hükümete de kabul ettirebüiyor- lar. Danimarka, sosyal demok- ratlann karşı çıkması yüzünden 9 AT ülkesinin oluşturduğu sa- vunma örgütü Batı Avrupa Bir- liği'ne de üye değil. Ne var ki geçen yıl Maast- richt'teki AT zirvesinde kabul edilen birlik anlaşmasma göre AT zaman içinde ortak bir sa- vunma politikası beürleyerek ortak bir savunma örgütü oluş- turacak. Birlik anlaşması 2 ha- ziranda Danimarka'da halko- yuna sunuluyor. Sosyal demok- ratlar tarihlerinde ilk defa AT içinde daha sıkı işbirliği içeren bir anlaşmaya 'evet' demeyi ka- rarlaştırdılar.