Katalog

27 ARALIK1992 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 Sir Richard Attenborough'nun yenifilmi'Chaplin' ABD ve Avrupa sinemalannda gösterime girdi "•" T~ ılltür Servisi- Sessİ7 si- ~^r- T- m m A A ^ -^ ^ m m m m -^ m * -^ m m m m eüclü ovuncu kadrosuı Monica Dickens öldü • Kûltür Servis - Ünlü romana Monica Dickens, kanser haslalığından kurtulamayarak 77 yaşında öldü. Charles Dickens'ın •orununun torunu olan Monica Dickens, 50'nin ûzerinde roman yazmışü. 20 yaşında yazdığı ilk romanı "APairofHands" "best-seller" olan Dickens'ın yenı romanı mayıs ayında piyasayaçıkacak. İş Bankası Ödöllepi • ANKARA(UBA)- Türkiye İş Bankası'nın düzenlediği 1992 Büyük Ödülleri'ni kazananlar belli oldu. Edebiyat alanında, Adalet Ağaoglu'nun "Çok Uzak-Fazla Yakm" adîı yapıü, toplum ve insan bilimleri alanında, Prof.Dr. Hüsnü Erkan'ın "Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişmeler" adb yapıtı, 1992 Büyük Ödülü'nü kazandı. Bakırköy'de tiyatro • İSTANBUL (AA)- Bakırköy Belediye Tıyatrolan, Sabahattın Kudret Aksal'ın "Kahvede Şenh'kVar"ileAhrnet Gülhan'ın derlediği, "Bır Geçmış Zaman Eğlencesi" adlı oyunlan Aziz Nesin Sahnesi'nde dönüşümlü olarak, Yılmaz Onayın yaap yönettiği "Lourrine Sokağı Cinayeti" adb oyun ise9-10ocaktaAKM Konser Salonu'nda sahnelenecek. CRR'de resital • Küttür Servisi- Dunyanın en ünlü Beethoven yorumculanndan Patrick de Hooghe. yann saat 19.00'da kemancı Yuzuko Horigome ılebirbkteCemal Reşit Rey Konser Salonu'nda bır resital venyor. De Hooghe, bu güne kadar Beethoven'ın 32 sonatını yorumlayarak müzık dünyasında büyük yankılaruyandırdı. 1980 yüında Uluslararası Kralice Elizabeth Yanşması'nda birincilik ödülü alan Yuzuko Horigome ise Philadelphia Orkestrası, National Senfoni Orkestrası, Los Angeles Filarmoni Orkestrası ve Montreal Senfoni Orkestrası ile konserler verdi. 'Çevre' konulu yarışmaI Kühür Servisi - Yeni Asya gazetesı, ortaokul ve lise öğrencileri arasında "çevre" konulu bir kompozisyon yanşması düzenledı. Seçici kurulunda Bakırköy Belediye Başkanı Ali Talip Özdemir, Çevre Bakanı danışmanı Ediz Hun. TBMM Çevre Komisyonu Başkanı Ertekin Durutürk, Nurettin Tokdemir, Adem Baştürk, Ferruh Ertürk, Yılmaz Muslu ve Doğay Annç'ın yer aldığı yanşmaya son katılina tariru İ 5 mart. Yanşmaya katılmak steyenler İstanbul'da 515 69 ol numaraL telefona başvurabıbrler. bugün bilsak BİLSAK Etkinliklerine kaflada bulunan, izieyen ve uzak yada yakın ilgikrini bizden esirgemeyen tüm dostlanmızın yeniyılıra kudar, 1993te yerudenbirlikie ohnayıdileriz. 28 Arahk Pazartesi: 19.30 Tiyatro: "Sıcaklık" Yazan: Ewa Pokas Oynayan: Esen Özman Tai-Chi Chuan Hareketli Medıiasyon Erol KESKİN yöneumınde Kayıtlarımız başlamıştır. Gorsel Sanat Atolyeleri Mehmet GÜLERYÜZ yöneuminde , Perşembe-Cuma Seramik Atölyesi Kadnye Ezel 'AĞAOĞLU yönetıminde Salı - Perşembe-Cumanesi Cafe-Fojer-Bar(Gınş) AkustıkGıtar-Tanju a. Rock Cafe-Bar(5.Kaı) Türk Gecesi K ûltfir Servisi- Scssız si- nema döneminin belli- başlı oyuncu ve yönet- menlerinden, sinema tarihinin, çizdiği 'Şarlo' tipıyle unutulmaz komedyeni Charlie Chaplin'in yaşamını konu alan bir fılm çekildi.'Gandhi' ve 'Steve Biko in Cry Freedom' gibi filmlerinde toplumsal ha- yata damgasını vurmuş, kışilık- leriyle giderek birer efsaneye dönüşmüş kahramanlann ya- şam öykülerini anlatan yönet- men Richard Attenborough, bu kez farklı bır kahramanın, anıden geten şöhreti ve gücüyle ne yapacagını bilemeyen bir adamın öyküsünü anlaüyor. Komik serseri Şarlo Filmın ılk sahnesınden zaten tanış olduğumuz gardıropla karşılaşıyoruz. Melon şapka. dar bır frak ceket, bol panto- lon, büyük ayakkabılar, bıyık ve bastondan oluşan bu gardı- ropla Charlie Chaplin, işsizlere yemek dağıtan sosyal yardım memurlan, muhafizlar, evsa- hipleri ve reformcu eğitmenler- le dalga geçmiş. Yine bu gardı- ropla Chaplin. "küçük adam" dediği komik serseri Şarlo tipını yaratmış. Bütün bu tiplemeler. I. Dünya Savaşı öncesinden. Chaplin'in Londra'da yoksul- lukla dolu gençlık günlennden gehyor. Fılmin başında siyah- beyaz olarak çekilmiş sahnelcr bu vahşi ve acımasız dönemden puslu görüntüleri perdeye getı- riyor. Chaplin'in anıları İlk sahnede Chaplın'i \e oyuncunun otobiyografısiru lo- parlamaya çabşan hayali bir editörle (Anthony Hopkins) sohbet ederken görüyoruz, Hopkins yuvarlak cerçeveli gözlüklerinin arkasından Chaplin'e anılan üzerine so- rularsoruyor. Sahne Chapbn'in Vevey'de (İsviçre) öldüğü evın terasında çekilmiş. Bu hayali sahne filmin bütün çerçevesini belirliyor. Fılm boyunca olaylar editörün sorulanna aldığı yanıtlarla geli- şiyor. Gerceğı aktarmaktan çok, ince- lediğı. araştırdığı ıçin ve bu an- Küçükadamınbüyüköyküsü Filmin yönermeni ve yapmcısı Sir Richard Attenborough, oyunculardan Moira Kelly ile birlikte. I Perdede Chapiia'i canlaııdraı Robert Downey'İB oynnculuğundan eleştirmenler övgüyk söz ediyor. lamda fılme bıraz 'stıhze' olmuş duygusu verdiğı gerekçesiyle sahne -ne kadar sevimli olsa da- genelde olumsuz eleştiriler almış. Öykünün akışına bir an- latım biçimi olarak yön veren bu sahnenin etkilen. bütün fıl- me yansıyor. Örneğin bir sah- nede genç Chaplın'in kostümle- rini çıkanp makyajını temizle- dikten sonra hayatı üzenne nasıl derin düşüncelere daldığı görüntüleniyor. Film. Chaplin'in hayatından heyecan verici görüntüler, anı- larla dolu. Annesi ve babası bı- rer müzikhol oyuncusu olan Şarlo'nun sahneyle tanışması pekgeçolmuyor. Filmde çocuk Chapbn (Hugh Downer)ilk olarak beş yaşında çıktığı sah- nede "Honeysuckle and the Bee" (Hanımelı ve An) oyu- nunda şarkı söylerken görülü- yor. Bir diğer sahnede Chaplin, âyyaş bir gezgın sebze satıcısını taklit ediyor. Başka bir sahnede genç Chaplin (henüz 17 yaşın- da) üvey ağabeyi Sydne>"ın de üvesı olduğu "Fred Karno'nun (lngiliz vodvil topluluğu) yö- netmenini etkilemek için akro- batık hareketler yapıyor. Bır başkasında Keystone Film Şirketi'nin yapıması ve Ghaplin'ı Amerika'da ilk keşfe- den Mack Sennett'i etkilemek için yûzünü mimiklerle görül- medık şekillere sokuyor. Lolita saplantısı Sanatçı, kendisi çok küçük- ken ölen babasını pek tanıma- mış. Chaplin, daha çok ruhsal sorunlan olan ve ara sıra akıl hastanesine gjrip çıkan annesı- nin yanında büyümüş. Fakat filmde annesinin ruhsal denge- sizliklerinin Chaplin üzenndeki etkilerine pek değinılmiyor. Chaplin dört kez evlenmış. Eş- lerinin hepsi de evlendiğinde çocuk denilecek yaştaymış. Chaplin'in bu 'Lolita' saplantı- sı filmde sanatçının genç bir kadından yatağa gelmeden ön- ce kırmızı ruj sürmesını istediği sahneyle bir dereceye kadar ak- tanhyor. Chaplin bu çocuk kadınlarla bir anlamda ilk aşkı olan Hetty Kelly'le yaşadığı ro- mantizmi yeniden bulmaya ya da sürdürmeye çalışmış. Chaplin'in arulanndan -bir iş toplantısının gün<Jemini Ijitire- bilmek için acele edermiş gibi- sahnelerin birbirini kovaladığı filmin temposu, eleştinnenlere göre az da olsa anlatımına zarar veriyor. Özellikle parti sahne- sinde birçok olay birden veril- mek istendiği için adeta bir keş- mekeş yaşanıyor. Komünıst ol- makla suçlanan Chaplin, FBI ajanı J. Edgar Hoover'ın düş- manlığını bu partide kazanıyor. Yine bu partide kendısine Ya- hudi diyen bir Nazı diplomatı- na "Korkanm o şerefe sahip değilim" diyor Sonradan 'The Gold Rush" (Altına Hücum) fıl- minde kullanılan ünlü 'Para to- marlanrun dansı sahnesi'nın fı- gürlerini Chaplin ilk bu partide doğaçtan yaratıyor. En son sev- gilisinin aslında hamıle oi- madığını Chaplin, yine bu sah- nede öğreniyor. Eleştirmenler özellikle filmin güçlü oyuncu kadrosunu övü- yorlar. Filmde Chaplin'in akıl sağbğı bozuk annesi Hannah'yı çok ıronik olarak kızı Geraldi- ne Chapbn canlandınyor. John Thaw sert bır Fred Karno çizi- yor. Chapbn. Mary Pickford ve D.W. Griffıth'le birlikte 'star sisteminin' tuğlalanndan Do- uglas Fairbanks'i -kı sonradan bu dördü birleşerek United Ar- tists'i kurmuşlardı- atletik vü- cudu rolüne çok şey katan Ke- vin Kline oynuyor. FBI şefı J. Edgar Hoover rolünde Kevin Dunn oldukça inandına bir kompozisyon çiziyor. Moria Kelly sanatçının son aşkı Oona O'Neill'e pek benzemese de duygulu ve dokunaklı bir oyun çıkartıyor. Esrarengiz bir büyücü Fakat eleştirmenler her şeyin ötesinde, perdede büyük usta Chaplin'i canlandıran Robert Downey Jnr'ın (26) oyunculu- ğunu öve öve bıtiremıyorlar. European gazetesinin hafta so- nu ekinde çıkan bir yazıda Downey için "Sanki Chapbn geri getniş. perdede yaşıyor" deniliyor. Eleştirmenlere göre Downey, böyle bir ustayı gü- müş perdede canlandırabilmek için gerekli atletik, komik ve duygusal tüm nitelikleri karşılı- yor. Yazıda,"Aynı onun gibi yü- rüyor. Ancak bır balette rastîa- nabilecek estetik ve kesinlik, aynı hacıyatmaz çevikliği, sahte gülüş. yıllann ağırlığı ve yaşlılı- kla gelen titreme. Hepsinden önemlisi o yalvaran gözler" de- niliyor ve eklenıyor: "Fibn sona ermeden, bunun çok saçma ol- duğunu bildiğim halde. perde- dekinin Chaplin olduğunu dü- şünmeye başladım. Perdedeki adam esrarengiz bir büyücü ol- malıydı." Oyuncu seçimı ve kullandığı sinema dıliyle olumlu eleştı.iler alan Attenborough'un "Chap- lin"ı eleştirmenlere göre mutla- ka görülmesi gereken keskin, hareketli. eğlenceli ve Chaplin'- in hayatıyla birbkte sessiz sine- ma dönemını merak edenler için de oldukça çekici bir fılm. 'Chaplin' şu sıralar Amerika ve Avrupa sinemalannda gösteri- me girdi. Bülent Erkmen'in 1991-1992 çalışmalanndan oluşan sergi AKM'de Sürekliliği zamana taşıyan tasanmlar AYKÜT KÖKSAL Bugün Türkiye'de grafık sa- natının kısa sürede önemli bir yol aldığmdan söz edilebiliyor- sa, iki etkenin belirleyiciliği üze- rinde durulmalıdır. Bunlardan ilki. grafik S3natçılannın mesle- kı bır örgütlenmeyle bir araya gelmeleri ve her yıl üretımlennı toplu bir sergide değerlendır- meye sunmalan; ikincisi ise ilk yıldan başlayarak bu sergilere katılan Bülent Erkmen'in, çağ- daş Türk grafık sanatındaki öncü kimbği, her sergının düze- yini behrleyen ve her yıl genel üretım düzeyıni daha ileri nok- talara iten konumu olmuştur. Bülent Erkmen, 1981'den 199 l'e dek, GMK Grafik Ürünler sergilerinde toplam 124 ödül kazanır. Bu durum. bir yandan tüm grafik sanatcı- lan için önemli bır "challenge" oluştururken bir yandan da Erkmen'in. ödüllü yanşmayı amaç edinmiş bir sergiye katılı- mının eleştırilmesine yol açmış- tır. Mengü Ertel, Arredamento Dekorasyon dergisinin Şubat 1991 sayısında, Bülent Erk- men'in yapıünı değerlendınr- ken. "sanatçının, bence artık Grafık Ürünler Sergisi'nin ba- şan ödüllerinegereksinimi yok- tur" dıyecektir. Bülent Erk- nıen'ın GMK sergilerine katılı- mını, "başan ödüllerine gerek- sinim"le değerlendirmek yeri- ne, mesleki sorumluluk bağ- Dekorasyon, Ekim 1992) Bülent Erkmen. bu "eksikli- ği". 1991-1992 çabşmalannı bir araya getirenkişisel bir sergj açarak gıderrrieyi seçti. AKM Sergi Salonu'nda, 30 arabğa dek açık kalacak sergide, sanat- çının amblem, logotayp, ku- rumsal kımlik, afış. dergi kapa- ğı ve kitap tasanmlanndan olu- şan 50'yi aşkın çabşması yer ab- • Bülent Erkmen, yalnızca sergilenen ürün- leriyle değjl, sergiyi ele alış biçimiyle de yine Türk grafık sanatı içinde yüklendiği misyo- nu sürdürüyor. lamında ele almak, sanınm daha doğru olacaktır Ancak sergiye katılım yan- şma koşulludur ve belki de bu yüzden Bülent Erkmen 1992 ĞMK-Grafık Ürünler Sergisi- ne katılmamayı seçmiştir. Ne var kı bu kez de sergiye katılan grafık sanatçılan, Erkmen'in yer almadığı bir serginin "eksik- bğı'." ûzerinde dururlar. (Vizyon \or. Erkmen'in son çabşmalan bağlamında yapıtının bugün ulaştığı noktanın değerlendıril- mesini başka bir yazıya bırakı- rken, burada serginin ele alınış tavn ûzerinde durmak istiyo- nım. Sergi için özel oluşturul- muş sergileme standlan ve bun- lann düzenlenişi, serginin, gra- fik ürünün en yetkin biçimde sunulmasma vönelik bir ta- sanm öznesi kılındığını gösteri- yor. Başka bir deyişle. sergi dü- zeni. grafik ürüne yaklaşımda belirli bir düzey ya da standart öneriyor. Bu düzey. yalnızca kusursuz bir sergileme biçimi oluştur- mayı değil. yapıtın bütününün okunmasına olanak sağlamayı da amaçlıyor. Erkmen, sergide yer alan ürünleri, "1991-1992 Çabşma- lan" adı alünda kitaplaştırmış. Yine serginin düzeyine koşut bir özenle biçimlendirilmiş olan kitap, sergi süresınce (oldukça sembobk bir fiyatla) satışa su- nuluyor ve bu kitabın görüntü- sü, sergiye ilişkin tüm tanıtım öğelerinde. sergiyi anlatan bir "işaret" olarak kullanıbyor. Bülent Erkmen'in sergısınde önemli bir yer tutan kitap tasa- nmlan arasında yer alan. Ayşe Davaz'ın "Renk Kavramlan Sözlüğü", Beuys Etkinhkleri'- nin "Üç Gün"ü. Sarkis'in "I Gün"ü gibi piyasada ulaşılması güç kitaplann sergide satılması son derece anlamlı. bilsak, sıraselviler cad., soğancı sok. 7 cihangir 243 28 79-99 Kraliyet Baleâ'nde domuzlann dana İngiliz'krin ünlü çocuk kitaplan yazan Beatrix Potter öleli tam 49 yıl oldu ama onun ya- rattığı Peter Rabbit(Tavşan Peter), Jeremy Fişher(Balıkçı Jereım). Mrs. Tiggy-\Vinîile(Sal- yangoz Bayan Tiggy), Jeminıa Puddle-Duek(Ördek Jenıima) gibi tiplemeler hala belleklerde. Beatri\ Potter'ın öykülerinden derlenen bir filmden sonra, şimdi de İngiltere'de Kraliyet Ba- iesi çoçuklar için "Tales of Beatri\ Potter-Beatri\ Potter'ın Öy küleri" adında bir bale sahne- liyor. Özellikle kostümlernle çocukları büyüleyen bale, büyükler için de başka yapıtlara gön- derme yaptığı için olsa gerek, çağrtşımlarla yüklii hoş bir izlence olarak nitelendiriByor. Has- ta bir çocuğa gönderdiği mektuplardaki suluboya resimli nayvan öykülerinin beğenibnesi üzerine yazarlığa başlayan Potter, öykülerini \e suluboyalannı çocukİarm taşıyabiunesi için minicik kitaplarda toplamıştı. • •ııntmıı llltlııl 1991-92 çaltşmaJan, bütünsel y apıtın iki yılı içeren bir kesi- tini veriyor. Sanatçının Arredamento Dekorasyon dergisi için yaptığı kapak. Kapak konusu: Bülent Erkmen. Sarkis'ten '19380-19930' yerleştiniM Kûltür Servisi - ç ka Sanat Galerisi'ndeki 4.kişi- sel sergisini -29 aralıkta açıyor. 23 ocaka kadar açık kalacak sergide Sarkis, Maçka Sanat Galerisi'nin mckanı için oluş- turduğu son çabşması olan '19380-19930' adlı yerleştirme- sini sergıliyor. Sarkis, Maçka Sanat Galensi'ndeki ilk yerleş- tirmesi olan 'Çaylak Sokağı'nı 1986da, yine aynı mekandaki 'Savaş Meleği' adlı çabşmasını 1989da sergilemıştı. 1938'de İstanbul'da doğan Sarkis. 1960'da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nden me- zun oldu ve 1964'te Paris'e gitti. 1964'ten ben Pariste yaşayan sanatçı. pek çok ülkede, yüzün ûzerinde kişisel sergi açtı ve 400'ü aşkın karma sergıye kaül- dı.14 aralıkta, Fransız Kûltür Bakanlığı'nın her yıl çeşitli di- siplınlerde dağıttığı Büyük Ulu- sal Ödül'ü. Sarkis heykel dabn- da aldı. Sarkis, 1993'ün ilk kişi- sel sergisini ise 7 ocakta, Anka- ra'da. Zon Galeri'de açacak. Çocuk romanları renkleniyor ANKARA (AA) MiUi Eğitim Bakanlıği, çocuklara okuma sevgisi kazandırmak amacıyla birçok Türk yazann kitabını re- simli roman olarak basma ka- ran aldı. Bakanlık yetkililennden alı- nan bılgiye göre ilk aşamada Ömer Seyfettin'in on kitabı re- simli olarak basılacak. Bakan- lık. bu proje çerçevesinde bası- lan Ömer Seyfettin'in "Fer- man"adlı kitabının basımını ta- mamlayarak piyasaya çıkardı. Seyfettin'in Forsa, Kaşağı, Teke Tek ve Barbaros Kardeş- ler adlı eserlen, mart ayı sonuna kadar basılacak. diğer eserlerin basım işlemi de 1993 yılı sonu- na kadar tamamlanak. Resimli romanlann fıatlan- nın, forma sayısına göre değişe- ceğıni bildiren yetkililer, kitap fıatlanrun 18 ile 25 bin b'ra ara- sında değişeceğıni söylediler. Ömer Seyfettin'in resimb" ki- tap olarak basılacak kitaplan- nın adı şöyle; Ferman (basıldı), Forsa. Kaşağı, Teke Tek, Bar- baros Kardeşler, Diyet. Vira, Keloğlan, Pembe İncili Kaftan ve Talihsiz Şehzade. Milli Eğitim Bakanbgi yetki- lileri, Bakanhğın bu yıl açtığı çocuk kitaplan yanşmasının bundan sonra her yıl yapılaca- ğını belirterek öğretmenler ta- rafından kaleme abnan ve dere- ceye giren eserlerin de basıla- cağını bıldirdiler. İ S T A N B U L B E L E D İ Y E S l CEMAL REŞİT REY K O P İ S E R S A L O N U 27 Aralık Pazar TÜRKLAZ MODERN DANS TOPLULUĞU Saat: 19.00 28 Aralık Pazartesi YUZUKO HORİGOME Keman Resitali Piyano: Patrick De Hooghe Saat: 19.00 2 Ocak Cumartesi CARLOS BONELL GİTAR TOPLULUĞU Saat: 19.00