Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
OMITM »•ındim ISKM9MJ
8 DIŞHABERLER
Yeltsin Ossetya'da olağanüstü hal ilan etti. Abhazlar Sohum'a saldınyor. Karabağ'da çatışmalar sürüyor
Rüşdü'nûn başma
ödul arttmhb
•TAHRAN(AA) - Islam
dininehakaretettiği
gerekçesiyle İran'm eski dini
lideri Ayetullah Humeyni
tarafından ölüm cezasına
çarpünlması için fetva
verilen ""Şeytanca Ayetler"
kitabının İngjlizyazan
Salman Rüşdü'nûn başına
koyulan 2 milyon dolarlık
ödülün arttınldığı haber
verildi. tran'da yayunlanan
Cumhuri İslam gazetesınde
dün yer alan haberde,
Rüşdü'nûn başı için koyulan
ödülü verecek Hordad adh
kuruluşun ödülü ne kadar
arttırdığı açıklanmadı. Bu
konudaki karann Salman
Rüşdü'nûn Almanya'ya
yaptıjn ziyaret ve Alman
basınında Rüşdü hakkında
verilen fetvanın iptal edılmesi
yolundakı yoğun
kampanyadan sonra alındığı
bıldınldi.
İngiltere'de
oylama
• LONDRA(AA)-
İngıltere'de Avnıpa'nın
bütünleşmesini öngören
Maastricht Anlaşması'nın
' maddelerinin görüşülmesine
karar verecek oylama yann
yapılıyor. Başbakan John
Major hükümeti için güven
oylamasma dönüşen Avam
Kamarası'ndaki oylamada,
İngiliz Liberal Demokrat
Parti'nin olumlu oy .
kullanacağj bildirildi. Ancak
parti genel başkanı Charles
Kennedy, olumlu oy
kullanmalannın hükümet
için gûvenoyu anlamına
gelmeyeceğini belirtti.
Kennedy. dün BBC
televızyonuna yaptığı
açıklamada,
anamuhalefetteki İşçi
Partisinın bu konudaki
suçlamalannı reddederek
" Eğer parlamenterler aleyhte
oy kullanırsa, bu Avrupa'ya
karşı olmak demekür ve
bunun sonucu olarak
İngjltere siyasi \e ekonomik
zarar görecektir" dedi.
Angola:Ateşkes
ihlal edildi
• LİZBON(AA)-
Angola'nın başkenti
Luanda'da BİTleşmiş
Milletler'in (BM) gjrişimiyle
sağlanan ateşkesin ihlal
edildiği bildirildi. Portekiz,
TSF radyosu. başkent
Luanda'da yoğun silah
seslerinin duyulduğunu ve iki
üstdüzey UNITA liderinin
öldürüldûğünü duyurdu.
TSF, sağhk personelinin acil
olarak işbaşı Vapması
' çağnsında bulunan Angola
radyosunun başkent
sokaklannın yüzlerce yaralı
ve ölü ile dolduğu yolunda
haberler verildiğinı kaydetti.
Portekiz radyosunun
haberine göre UNITA
hareketı başkan yardımcısı
Jeremias Chitunda ve
Luanda'daki askeri temsikasi
Elias Salupeto Pena'nm
başkentten kaçmaya
çahşırken öldürüldûğünü
bıldirdiler.
Gallep'de
teröp
• LONDRA(AA)-
Galler'in bağımsızlığı için 13
yıldır mücadele eden
"Meibion Glyndwr"
milliyetçi örgütü militanlan,
hafta sonu Kuzey Galler'de
tngilizlere ait çeşitli binalan
kundakladı. Dyfed-Powys
bölgesiemniyetamiri Ray
White'in verdiği bilgiye göre,
Meibion Glyndwr
militanlannın, Kuzey
Galler'de beş ayn binaya
yerleştirdikleri yangın
bombalannın patlaması
sonucu çıkan yangınlarda
ölen veya yaralanan olmadı,
ancak büyük maddi hasar
meydana geldi.
Tepöpistlepin
rekabeti
• LONDRA(AA) - Kuzey
İrlanda'daki iki terör örgütü
yasadışı İrlanda Çumhuriyet
Ordusu (IRA) ile İrlanda
Halkın Kurtuluşu Örgütü
(IPLO) arasındaki kanlı
rekabet.birlPLO
militanının IRA
teröristlerince
öldürülmesiyle yeni bir boyut
kazandı. Önceki gece
Belfast'ın doğusundaki bir
barda IPLO örgütü üyesi
Sam Ward, iki kişj
tarafından yakın mesafeden
açılan ateş sonucu delik deşik
edilerek öldürüldü.
Kafkaslardakî yangınIhşHaberlerServisi-SovyetlerBirliği'nin •Kuzey Ossetya'da înguşlar'-
çöküşü ile patlak veren toprak takpieri, mıl- j a Ossetler arasındaki çatışma-
lıyetçı savaşlar ve etnık çatışmalann en çok '
yoğunlaşüğı bölgelerden biri de Kafkasya.
Bu bögedeki tüm ûlkeler çeşitli nedenlerle
sürmekte olan savaşlann merkezd durumun-
da. Son olarak, Stahn döneminde Kuzey Os-
setya'ya verildigini ıddia ettikleri topraklan
geri almak için İnguşlar, Ossetler'le savaşa
tutuştu. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin
Kuzey Ossetya'da bir ay süreli olağanüstü
hal ilan ettı. Abhazlar'ın Gürcistan'dan
bağımsızlıklannı ilan etmelen ile başlayan
Abhaz-Gürcü savaşı da kısa bir dönem için
yavaşladıktan sonra yeniden ateşlendi.
Azerbaycan ile Ermenistan'ı topyekun sa-
vaşın eşiğine getiren Karabağ krizi ise sı-
caklığından hiç yitirmeden sürüyor.
• Kuzey Osserya - Rusya'nın Kuzey Os-
setya özerk Cumhuriyeti'nde geçen cumar-
tesi günü sabaha karşı İnguşlar'la Osetler
arasında başlayan çatışmalann önceki gece
vanldığı bildirilen ateşkes anlaşmasına
karşın devam ettiği haber veriliyor.
TASS , ateşkese uyulmaması üzerine, Os-
setlerden çok sayıda kişinin "Rehineleri kur-
tarmak, sınırlan ve köyleri İnguşlardan ko-
rumak" için silah elde edebilmek amacıyla
gönüllü yazıldıklannı bildirdi.
Henüz resmen doğrulanmayan haberlere
göre bölgede üç gûndûr devam etmekte olan
çaüşmalarda 100 dolayında kişi öldü.
İnguşlar'ın bölgedeki çaüşmalara mü-
dahale eden Rus güvenlik güçlerinden 70 do-
layında askeri rerun aldıklan haber veriliyor.
Bu arada Rusya Devlet Başkanı Boris
Yeltsin, Kuzey Ossetya'da ve Çeçen-lnguş
Özerk Cumhuriyeti'nde bir ay süreli olağa-
nüstü hal ilan edildiğini açıkladı. AFP'nin
lar ateşkese rağmen devam edi-
yor. Çarpışmalarda 100'den
fazla kişinin öldüğü bildiriliyor.
• Abhazya'da Abhaz güçleri,
Gürcü birliklerin denetiminde-
ki başkent Sohum'a yönelik
saldınlannı yoğunlaştırdılar.
TASS, Sohum'a açılan havan
ateşinin biri kadın iki kişinin
ölümüne yol açtığını duyurdu.
• Azerbaycan Savunma Ba-
kanlığı, Ermeni ordusunun La-
çin koridorunu genişletmek için
önceki gün başlattığı büyük bir
saldınnın püskürtüldüğünü,-
saldınya katılan iki Ermeni
uçağının da düşürüldüğünü bil-
dirdi.
haberine göre aynca bu iki bölgenin yöne-
timi de geçici olarak Moskova'ya bağlandı.
Geçici yönetimin başına ise Rusya Başba-
kan Yardımcısı Georgy Khizha getirildi.
Hafta sonunda bölgeye gönderilen 3 bin
Içişleri Bakanhğı askeriyle iki paraşütçü ko-
mando alayınm, bütün çabalanna karşın
çatışan taraflar arasında bir tampon bölge
oluşturmayı başaramadıklan anlaşılıyor.
Rusya Başbakan Yardımcısı Gyorgy
Hija, TASS'a yaptığı açıklamada, "Ne ta-
raftan olursa olsun", bölgedeki tüm militan-
RUSYA ^ ^ 7
/° ÇEÇEN-İNGUŞ
rv^\ •Grozni\
/feUadikafkas A
IIA7AH
GURCİSTAN • T i f l i s
TÜRKİYE
lan silahtan anndırmaya ve bunun için gere-
kirse güç kullanmaya kararb olduklannı bil-
dirdi.
Bölgeye catışmalan engeuemek için gön-
derilen Rusya Içişleri Bakanlığı bırlikleriyle
paraşütçü komando alaylannın, Kuzey Os-
setya'nın Çeçen-İnguş Özerk Cumhuriyeü
ve Gürcistan'la olan sınınnı kapatmak için
konuşlandınlmaya başladıklan haber verili-
yor.
Rusya Güvenlik Konseyi, Kuzey Osset-
ya'da yeniden alevlenen çatışmalan görüş-
mek için olağanüstü toplandı. Açıklamayı
yapan Rusya Yüksek Sovyet Milliyetler
Meclisi Başkanı Ramazan Abdülatıpov,
çaüşmalara karşı acil önlemler ahnmaması
halinde huzursuzluğun patlama noktasına
gelebileceği uyansında bulundu. Rusya Par-
lamentosu da, dün yaptığı olağanüstü top-
lantıda sorunu görüştü.
Kafkaslar'daki olaylann yayılması ve di-
ğer Kafkas cumhuriyetlerine de sıçraması-
ndan endişe duyan Rusya, Kuzey Ossetya'-
daki soruna karşj özel bir dikkat gösteriyor.
Duyuyor• Abhazya - Abhazya'da Gürcü kuvvet-
lerinin denetımindeki başkent Sohum'a A'
haz kuvvetlerinin düzenlediği saldırılann
önceki gün yeniden yoğunlaşüğı haber veri-
liyor.
TASS, Sohum'a açılan havan ateşinin biri
kadın iki kişinin ölümüne yol açtığûu, kent-
teki bir otobüs durağında meydana gelen
patlamada yaralanan 13 kişiden ikisinin de
kaldınldığı hastanede öldüğünü belirtti.
Abhazya'da, Kuzey Kafkasya cumhuri-
yetlerinden gelen gönüllülerin desteğindeki
Abhaz güçler, ay başında giriştikkri büyük
bir karşı saldın ile ülkenin kuzey ve batısı-
ndaki Gürcü birliklerini geri püskürtmüşler-
di.
Daha sonra dikkatlerini başkent Sohum'a
çeviren Abhazlar kente yönelik saldınlannı
aralıksız sürdürüyorlar. Gûrçıstan, Rusya'-
run Abhazya'ya destek verdiğini iddia edi-
yor.
•Karabağ - Azerbaycan Savunma Ba-
kanlığı, Ermeni ordusunun Laçin korido-
runu genişletmek için önceki gün başlattığı
büyük bir saldınnın püskürtüldüğünü,
saldınya katılan iki Ermeni uçağının da dü-
şürüldüğünü ıddia etti.
TASS, Savunma Bakanlığı'nın açıkla-
masına dayanarak verdiği haberde, Erme-
niler'in Azen sınır köylerine açmaya devam
ettikleri top ateşi sonucu can kayıplan oldu-
ğunu da kaydetti, ancak aynntı vermedi.
öte yandan Ermeniler'in dün bir Azeri sa-
vaş ucağıru düşürdükleri, Azeri Savunma
Bakanlığı tarafından dogrulandı.
Ancak bakanlığı n açıklamasında, uçağın
pilotunun hayatını kaybettiği yolundaki ha-
berlerin asılsız olduğu ve pilotun düşmeden
önce uçaktan atlamayı başardığı belirtildi.
Jajce'deki çatışmalardan kaçan binlerce sivil Tomislavgrad kenti sınırma yığıldı
Bosna9
da 15km'likkaçışkuyruğu
• Bosna-Hersek Devlet
Başkanı İzzetbegoviç ve
Hırvat lider Tudjman,
Bosna'da meydana gelen
Hırvat-Müslüman çatı-
şmalannın derhal dur-
durulması konusunda
görüşbirliği sağladı.
Ehş Haberier Servisi -
Sırplânn eline geçtikten sonra
şiddetli çaüşmalara sahne olan
Jajce'den kaçan binlerce insanın
Tomislavgrad kenti sınınnda 15
km'lik kuyruk oluşturduklan
bildiriliyor.
Başkent Saraybosna'da hafta
sonu meydana gelen çaüşmalar-
da 36 kişinin öldüğü ve çok sayı-
da yaralının bulunduğu acı-
klandı.
Bosna-Hersek ve Hıryatistan
Devlet BaşkanJan Alia izzetbe-
goviç ve Tudjman'ın Bosna'da
başlayan Hırvat-Müslüman
çaüşmalannın derhal durdurul-
ması konusunda görüşbirliği
sağladıklardı kaydedıldi.
Baü Avnıpa Birliği (BAB)
Genel Sekreteri Wim van Eeke-
len'in eski Yugoslavya'daki
çaüşmalardan kaçanlann sığı-
Jajcc'deWçatışmalardaııka(^annçokazıTravTÛk'tesığınacakyerbulabiliyor.
nabilecekleri "güvenlik bölgeleri" oluş-
turulmasını önerdiği bildirildi.
Bosna-Hersek'in başkenti Saraybos-
na'nın 160 km baüsindaki Jajce İcenti-
nin geçen perşembe günü Sırplann eline
geçmesinden sonra yoğun saldınlara
maruz kalan binlerce Müslümanın
Travnik ve Tomislavgrad kentlerine
doğru kaçmaya devam ettikleri haber
veriliyor. Tomislav kenti sınınnda 15
km'lik bir kuyruk oluştuğu bildirildi.
Hırvat haber ajansı HINA'nın yerel
yetkililere dayanarak verdiği haberde,
Saraybosna'nın güneybausındaki To-
mislav kenü'ne şu ana kadar 200 Müs-
lüman'ın geldiğjnı duyurdu. Kentteki
Kızılhaç yetkilileri, Jajce'den kaçan
mültecilerin bir kısmının Hırvatistan'a
gönderilmesi için gerekli önlemlerin
alındığını belirttiler.
AFP'nin haberine göre Sırplar baş-
kent Saraybosna'ya hafta sonu havan
topu ve mermi yağdırdılar. Saraybos-
na'daki hastane yetkiblerinin, kenti çev-
releyen tepelerden aralıksız süren Sırp
ateşi sonucu 36 kişinin öldüğünü, çok
sayıda yarabnın da hastanede tedavi
alüna alındığını açıkladıklan bildirildi.
Kentin çeşitli kesimlerinde dün sabah
da çok sayıda patlamanın meydana gel-
v C7
aiği ve otomatik silah ateşinin
sürdüğü ajanslarca kâydedildi.
Bosna-Hersek Devlet Baş-
kanı Alia tzzetbegoviç ve Tudj-
man'ın, Bosna'da son zaman-
larda meydana gelen Hırvat-
Müslüman çaüşmalannın der-
hal durdurulması konusunda
görüşbirliğine vardıklan bildi-
rildi.
Izzetbegoviç'in önceki günkü
ani Zagreb ziyareünde Hırvat
lider Tudjman'la görüşmesi sı-
rasında Bosna'da Sırplara karşı
bırlikte mücadele eden Hırvat-
iar'la Müslümanlar arasındaki
çauşmalann ele ahndığı kayde-
dildi.
Travnik, Vitez ve Prodor
kentlerinde meydana gelen
Müslüman-Hırvat çaüşma-
lannın ardından devlet başkan-
lannın yaptıklan görüşmeden
sonra ortak bir bildiri yayı-
mladıklan bildirildi.
Liderlerin yayımladıklan bil-
diride, taraflar arasındaki çatı-
şmalann, ortak düşmana karşı
mücadeleye zarar verdiği, Hı-
rvatlar'la Müslümanlar arası-
ndaki çaüşmalara derhal son
verilmesi gerektiği ve sonım-
lulann cezalandınlacağı kayde-
dildi. tki bderin aynca karşılıklı
olarak büyükelçilik acma ve Bosna için
uluslararası banş girişimlerine destek
verme konulannda da anlaşüklan bildi-
rildi.
Baü Avrupa Birlıği (BAB) Genel Sek-
reteri Wim van Eekelen'in eski Yugos-
lavya topraklanndaki çaüşmalardan
kaçanlann sığınabileceği "güvenlik böl-
geleri" oluşturubnası önerisinde bulun-
duğu bildirildi.
Fransa'nın eski Başbakanı Laurent Fabius 'onurjürisi' önünde hesap vermek istiyor
'Kan ııakli skandalı9
yiııegündemde
IVtiŞEL PERLMAN
PARİS - Fransa'daki AİDS virüsü
taşıyan "kan naklı skandalı", eski sos-
yalist başbakan ve sosyalist partinin
şimdiki lideri Laurent Fabius'un bir
"onur jürisi" önünde hesap vermeyi is-
temesiyle yeniden siyasal gündemin ba-
şındaki ye'rini aldı.
Anımsanacağı gjbi birkaç ay önce
mahkeme karanyla noktalanan ve çe-
şitli kişilenn ölümüne sebep olan "virüs-
lü kan skandalı'run bu ilk aşamasından
sonra birkaç üst düzey teknik jetkib,
hemofılilere nakledilen kanın AIDS vi-
rüslü olduğu gerekçesiyle hapis cezasına
çarpünlrnışü.
Gerekli önlemlerin zamanında ahn-
ması haîinde böyle bir durumun engeî-
lenebileceği, hemofıhlerin hayatının da
kurtanlabileceği konusu hala tartışıhr-
ken uzmanlann dışında, siyasi yetkilile-
rin manevi sorumluluğu da yeniden
tarüşılmaya başlandı.
Laurent Fabius, 1-2 kasım tanhli Le
Monde gazetesindeki "Gerçek uğruna"
başlıklı yaasında bir "onur jürisi"
önünde ivedilikle hesap vermeye hazır
olduğunu açıkladı.
Fabius'un defalarca ve mahkemede
tanık sıfatıyla yinelediği gibi. 1985'te
başbakan iken mevcut kanın AİDS \i-
rüslü olduğu saptanır saptanmaz. gere-
ken idari önlemleri aldığını ifade etmiş
olmasına rağmen kişiliğini hedefleyen
kuşkuyu ortadan kaldırmak amacıyla,
bir an önce hesap vermek istiyor. Ancak
secimle göreve gelmiş siyasi partililerin
normal mahkemelerde yargılanamayışı
ve zaman isteyen Yüce Di van'a gidilme-
si zonınluğu, eski başbakanı, ivedilikle
bir "mahkeme" ve "onurjürisi" isteme-
ye sevk etti. Şimdi tartışılan konu, se-
cimle göreve gelmiş siyaset adamlannın
sorumluluğu sorunu. Bunlar çok yavaş
işleyen Yüce Divan'da mı, yoksa tüm
vatandaşlar gjbi normal mahkemelerde
mi yargılanmab?
DIŞBASIN
Frankfurler Rundschau
G. Doğu\la savaş
Güneydoğu Anadolu'da hızla
kötüleşen ekonomik koşullar,
artan işsizlik ve yoksulluk,
kuşkusuz PKK'ya yeni
kadrolar yaratacaktır. On bir
ay önce Kürt sorununa siyasi
çözüm vaadiyle iktidara
geçen Demirel hükümeü,
arük sadece askeri çözüm
seçeneğine bel bağlamış
görünüyor. Demirel, yaklaşık
12 milyon Kürte kültürel
özerklik ya da ana dillerinı
okullarda konuşma \ e
öğrenme hakkını bile vermeye
yanaşmıyor. Bütün bunlar
Güneydoğu'da gerilla
savaşının kızışacağının işaretı
sayılabıür. Tüık hükumeünin
Güneydoğu'daki ekonomik
kalkınma çabalan da kanlı
gerilla savaşı yüzünden
tamamen kesintiye uğradı.
Ekonomik çöküş ve gerilla
savaşı birbirini tırmandıran
olgular olarak karşımızda
duruyor. Bölgede ekonomik
çöküşü hızlandıran ek bir
neden, yüz binlerce kişinin
baüya göç eünesi. Aynlıkçı
Kürtlerle ordu birlikleri
arasındaki çauşmalann en
sıcak yaşandığı Irak sınınnda
onlarca köy sakinleri
tarafından terk edilmiş
bulunuyor. (l kasnn)
tt
Bol küfürlü kampanya
ABD başkanhk seçımı
kampanyası son günlerde
düzeyini adamakıllı
yitirdi. Örneğin Başkan Bush
arük Demokrat rakibini
"palyoço" ve hatta
"deb'"olarakniteledi. Buna
karşıhk Bıll Clinton da, bu
küfürlerin "çamurdan başka
birşey obnadığı" karşıhğını
veriyor.
Bu tür bir kampanya
Avrupalılan hayrete
düşürebiür. Fakat Amerikan
gclcneğı, ipi göğüsleme
noktasına gelmeden önceki
son hamlede bu tür bir
davranışa izin veriyor.
Arük ekonomik program,
vergi reformu veya doğrudan
seçimlen ılgilendiren konular
söz konusu değildir. Söz
konusu olan eldeki tüm
olanaklarla. rakibini
yıkmakür. Kişisel saldın,
siyasal taruşmanın yerini
almış bulunuyor.
Şunu da anımsaünak gerek:
Bush, aynı yöntemi dört yü
önce o zamanki Demokrat
rakibi Michael
Dukakas'e de uygulamışü.
Seçmeni korkuünak, Clinton
ile Gore'u pislik içine boğmak
için ne mürnkünse yapıbyor.
İki Demokrat aday bugüne
dek belirü bir seviyenin alüna
düşmeyi reddettiler.
Ancak eskısine kıyasla daha
sert bir davranışa doğru
yöneldikleri de açık. Şu anda
Amerikan demokrasisi için
teselli verici tek şey, katılma
oranının yüksek olacağı
haberleri.
(1-2 Kasım)
^^•..^•••^-?ı dergisibuyü Nobel Barış Ödülü 'nükazanan yerli hakları savunucusu Rigoberta Menchu ile konuştu
En çok ABD yerlileriııiıı geleceğînden endişeliyimDış Haberier Servisi - Guatemalalı Rigo-
berta Menchu, Amerika kıtası yerlilerinin
haklan için verdiği mücadeleden ötürû bu
yıl Nobel Banş ödülü'nü kazandı. Kendisi
de Maya olan 33 yaşındakı Menchu, 1983
yıhnda yazdığı "Ben, Rigoberta Menchu"
adb kitapla yerli haklannın en önde gelen sa-
vunucusu olarak adını dünya çapında du-
yurmuştu. Newsweek dergisi, Menchu ile
Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'ya ayak
basışının 500'üncü yıldönümünde kazandığı
bu ödül üzerine birsöyleşi yaptı. Özetleyerek
sunuyoruz.
Nobel Ödülü'nün, yapmaya çalıştıklarımzı
daha iyi yapmanıza ya da daha farklı şeyler
yapmanıza katkısı olacak mı?
RİGOBERTA MENCHU - Pek çok şeye
katkısı olacak. Ancak bazı şeyler var ki yal-
nızca benım hedeflerim olarak kalırlarsa as-
la gerçekleştirilemezler.
Ladinoiar'ın (melezler) yerlilere uzun süre
baskıyaptıklanndan bahsediyorsunuz. Bu du-
rumda neden onlarla işbirliğiyapıyorsunuz?
Bugün arük Amerika kıtasının hıçbir ül-
kesinde saf yerli halk bulamazsınız. Guate-
mala'da çözüm, yerbler ile Ladinolar arasın-
da doğacak bir çatışma değildir. Bizim, yerli-
lerin ve Ladinolar'ın karşılıklı saygı içinde
bir arada yaşayacaklan bir ülkeye ihtiyaa-
mız var. Şimdiye kadar saygı olmadı. Örne-
ğin Mayalar, nüfusun yakJaşık yüzde 70'ini
oluşturmalanna rağmen 1985 yıhnda anaya-
sanın oluşturulmasına kaülmadılar.
Yerli halkın imhası, yok olması gibi bir teh-
like var mı?
Kesinlikle evet. Ancak Guatemala'da de-
ğjl. Guatemala'da yerlilerin bürolan var. Bu
bürolar sayesinde verdikleri kimlik kavgası
daha iyi anlaşıldı. Diğer Amerika ülkeleri
arasında beni en çok ABD kaygılandınyor.
Nikaragua'nın Atlantik kıyüarında yaşa-
yan Miskitoyerlileri sizi, 1980lerde kendile-
rine karşı Sandinistalar'ı desteklemekle suç-
luyorlar. Yerlilere verdiğiniz destekte tutarlı
olduğunuzu söyleyebilir misiniz?
Her zaman sadece Miskitolar'dan bahse-
dilmesine karşı oldum. Nikaragua'nın At-
lantik sahillerinde Miskitolar'ın yanı sıra
Sumo va Rama yerlileri de yaşıyor. Ben San-
dinist harekeü, bir grubun çıkarlanndan
çok, ulusal birb'k adma destekledim.
Kitabmızda, önünüzdeki tekyolun "savaş"
olduğunuyazdınız. Şimdişiddet ve silahın yeri
hakkında ne düşünüyorsumz?
tç çaüşmalar her zaman köklü nedenler-
den kaynaklanır Silahb çaüşmalara yol aç-
mayacak çabşmalar yapmak önemlidir. Ben
bir çaüşmayı olumlamak ya da olumsuzla-
maktan hoşlanmıyorum. Çatışmalann ne-
denleri hakkında konuşmayı daha uygun
buluyorum.
Guatemala 'da yönelime karşı savaşan ge-
rillalarm köylü desteğini yitirdiği söyleniyor.
Gerillalann taban desteğini İcestirmek
zordur. Gerillalan bir mistizm kuşaür. 1982-
1983 yıllan arasında Guatemala'yı yöneten
General Rios Montt'un bir sözü, ordu ve
güvenlik kuvvetlerinin sloganı ohnuşrur:
Yerblerle gerillalan ayırmak çok güçtür. Bu
nedenle hepsini öldürmeüyiz. Bu durumda
herhangı birinin gerillalan desteklediğini
söylemesini nasıl beklersiniz?
Gerillalarla ilişkilerini: nasıl?
Babamın kurucusu olduğu Köylü Birliği
Komitesi'ne kaüldım. Babamın mücadelesi-
ne her zaman büyük yakınlık duydum. Pek
çok kişi, başka bir yol bulamadığı için geril-
lalara yaklaştı. Babamın 1980 yıhnda ölü-
münden sonra Devrimci Hıristiyanlar örgü-
tünü kurduk. Eğer silahlı mücadeleyi seçsey-
dim şimdi dağlarda olurdum. Ben Birleşmiş
Milletler'de mücadele vermeyi yeğledim.
Daima hükümeti eleştiriyorsunuz, gerilla-
ları değil. Neden?
Çünkü 440 köy, hükümetin ordusu tara-
fından yerle bir edildi. Guatemala'da 200'-
den fazla gizb toplu mezar var. Bu toplu me-
zarlardan kimin sorumlu olduğunu herkes
biliyor: Hükümetin ordusu.
Bir Maya rahibi sizi "Maya Kraliçesi" ola-
rak tanımlıyor. Sürgünde bulunduğunuz
Meksika 'dan Guatemala 'ya, siyasete atılmak
üzere dönmeyi düşünüyor musunuz?
Bunu söylemek için erken. Guatemala için
daha çok zaman harcamak istiyorum. Çün-
kü bu benım için tarihsel bir yükümlülük.
Menchu, Amerika ülkeleri arasmda en çok
ABD'de yaşayan yerlilerin geleceğinden
endişe duyduğunu bdirtiyor.