Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 KASIM1992 PERŞEMBE 8 DIŞHABERLER Lübnan'danuyan •BEYRVJT(AA) - Lübnan hükümeti. İran yanhsı Hızbullah örgütünden İsrail'in kuzeyine>öneluigi roket saldınlannı durdurmasını ıstedi. Bcyruttaki kaynaklardan cdinilcn bilgiye göre, Savunrna Bakaru Muhsin DalluL hükümciin isteğıni huzuruna çağırdığı Hizbullah heyeüne ilctti. HızbuUah heyetinde. millctvckih Ali Ammar. Syaa Buro Başkan Yardımas Hajj Amer ve partının yönetim konseyı üyesi Abdülhadi Aniade bulunuyordu. Beyrut'taki kaynaklar Lübnan hükümelinin HızbullahTa bu rcsmı görüşme\ı ABD'nin tavsiyesi üzerineyupüğmı ve amaarun bölgeyeaskeri yığınak yapmayı sürdürcn İsrail'in Güncy Lübnan'a müdahale şcrckccsıni ortadan kakiırmak okluğunu büdiriyorlar. Güreş Bulganistan'da • SOFYA(AA)- Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş. askeri işbirlıği konusunda görüşmeler yapmaküzeredün Bulgaristan'a geldi. Türkiye ve Bulgaristanın orlak Mnınnın her iki tarafında yapılacak ve iki gün sürecek görüşmcler için Kapitan Andreevo sınır kapısmdan Bulgaristan'a geçen Güreş, burada meslekıaşı Korgeneral Lüben Petrov tarafından karşıîandı. Irakgate skandalı • LONDRA (AA)- Kuveyt'i işgalinden altı gün öncesine kadar Irak'a sflah yapımında kullanılacak askeri malzeme ıhraçeden İngiltere'de 'Irakgate' diyeadlandınlan skandal ve yankılan gıderek büyüyor. Ana Muhalefet İşci Partisi lideri John Smılh, Başbakan John Major'a dün bir mektup göndererek olayla ilgili bir "adli soruşturma" yerine. skandala kanşan tüm bakanlann yemin altında tanıklık yapmalanna imkân uınıyacak bir daya açılmasını istedi. İşçi Partisi lıden mektubunda adli soruşturmada gerçcklerin su yüzüne çıkmayacağına işareı etti. Ermenistan'aAT yankm • LONDRA (AA) - Avrupa Topluluğu, elektrik enerjisi sıkıntısı yüzünden sanayisi durma noktasına gelen Ermenistan'a nükleer enerji konusunda yardım ediyor. Londra'da yayımlanan Eaust European Energy Report (Doğu Avrupa Enerji Raporu) adh dergide yer alan habere göre Avrupa Topluluğu. Ermenistan'ın üç yıldır çahşünlmayan iki nükleer reaktörünün yeniden devreye sokulabilmesi konusunda yaptınlacak bir etüdü fınanseetü. Dergi Erivan'a 28 km uzaklıktaki Metsamor kasabasında Rus dizaynı iki reaktörün 440 mw kapasiteye sahip okluğunu bildirdi. gönüllü takıbyor •T AHRAN (AA) - İslam dinıne hakaret unsurlan içerdiği gerekçesiyle "Şeyt?nca Ayeüer" kitabının Hin't asıllı Hint yazan Salman Rüşdü hakkında Ayetullah Humeyni tarafından verilen ölüm fetvasını infaz etmek üzere gönüllüler seferber edilebıleceğı haber verildi. Salman Rüşdü'nün başına ödül koyan 15 Haziran (15 Hordad) adh İranlı kuruluşun başkanı Ayeüıllah Hassan Saney. İngiliz yazar hakkında venlen ölüm tctvasını uygulamak amacıyla yurtdışına gönüllüler göndermeyi düşundüklerini söyledi. tNGÜİZCE'yi t tytU konafu ttd Bahariye Cad. 62/3 349 99 38 OZEL BORA SURUCU KURSU 94. DÖNEM KAYTTLARI DEVAM EDtYOR lljfta sonu - Hafta içı ve akşam kurslandevam ediyor. ISKUDAR: 3436782 3109286 K0ZYATAĞI.-3624733 1\RABYA: 2620818 N ı Tarab>a^ubemizde3 döııem kayıtlanmız başlamıştır. Ankara'nın AT ve BAB toplantılanndaki başansı, Avrupa'nın Atina'nın yarattığı sorunlara tepkisine bağlanıyor AvrupakapısıTürkiye'ye aralandı• Dlşİşleriçevreleri,Av- f—I I _ . . . . . . ' J - . ' r — - — - — — * bu maddenin de Türk-YuıuDışişleri çevreleri, rupa'daki başanda, An- kara'nın yürüttüğü dip- lomasinin etkili ol- masının yanı sıra AT- nin, Atina'nın yarattığı sorunlardan "yaka silk- meye" başlamasının et- kili olduğunu bildirdiler. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Baü Avrupa Bırlığı (BAB) ve AT-Türkiye Ortakhk Konseyi toplanüsında, Yuna- nistan'ın engellemelerinin aşıl- ması, Avrupa ülkelerinin, Ati- na'nın yarattığı sorunlardan kaynaklanan tepkisine bağlanıyor. Dışişleri çevreleri, Yunanistan engelinin aşılmasında. Ankara'nın yürüttüğü diplo- masinin etkib olması yanında, AT'nın, Ati- na'nın yarattığı sorunlardan "yaka silkme- ye" başlamasının da etkili olduğunu bildıri- BatıAvrupa Birliğinedir? 17 Mart 1948'de Brükserde Benehıks, görüşü böylecefilizlendi.BAB, . İngiltere arasındaimzalanan anlaşma Yugoslavya bunalımı sırasında ilekuruian BAB, 1954 yılında Adriyatik Denizi için birdevriye filosu Almanya ve îtaly a'yı da üye aldı. önerdi ve BM ambargosunu îspanya ve Portekiz 1988'de üye denetlemeyi üstlendi. Son yıllarda oldular. Soğuk Savaş dönemınde Almanya ve Fransa, Avrupa Savunma etkinlik gösteremeyen BAB, önce Kavramı çerçevesinde, BAB'ı, 1984'teRoma'da, sonra 1907'deLa NATO'yaalternatifbir AT savunma Haye'de yapılan toplantılarda örgütü olarak görme eğitimine girdiler. "kendisini yeniden tapımladı." BAB'ın Genel sekreterliği Londra'da olan ilk somuteykmi, Iran-Irak savaşı BAB'ın önümüzdeki yıldan itibaren sonlanna doğru Basra Körfezi'nde Bruksel'e taşınması, NATO ile daha mayıntaramagirişimiydi. BAB'ın yakmişbirliğıveeşgüdüm içinde AT'nin savunma örgütüolabileceği çahşma fırsaü bulmasına yarayacak. Türkiye nasıl üye alındı? BABDönemBaşkanhğı'ıuhalen Yunanistan'ın BAB üyeliğini İtalya yürüttüğü için 20kasımda saglamak için Maastricht öncesinde Roma'da yapılacak bir törenle AT üyeliğini koz olarak kullandığı Türkiye, BAB'a kaülmış olacak. Aynı ortaya çıkmışü. 1989'da ise BAB, gün Yunanistan ise "tam üye" oluyor. Yunanistan ve Türkiye'nin o günün BAB'm genişletilmesine iüşkin geçen koşullan çerçevesinde üyeîikterinin yıl haarlanan birraporda,AT üyesi mûmkün olamayacağına karar olduğu için Yunanistan'ın örgüte üye vermişti. Bu ülkelerden bhi üye ahmpTürkiye'nindışanda ahndığı takdirde "üyeliğini. BAB birakıhnasının yararb olmayacağı içinde ulusalçıkarlan doğrultusunda belirtilmişti. Yunanistan'ın Türkiye'ye kullanabileceği, örgüt üyeleri üerde üyelik engeh' çıkartabüeceği tarafından paylaşıCnayan amaçlara vurgulanarak "BAB, ATnin düştüğü yöneik çağ^ılarda buhmabikcegi" hataya düşmemelı" denilmişü. kaydedilmişü. yorlar. Önceki gün sonuçlanan BAB toplantısı- nda, Yunanistan'ın BAB anlaşmasının 5. ve 10. maddelcnnın Türk-Yunan anlaşmazlı- klannda da geçerli olması isteği, diğer ülke- ler tarafından destek bulmadı. Anlaşmanın beşinci maddesi "üye ülkelerden biri saldın- ya uğrarsa, diğer üyelerin bu ülkeye yardım etmesıni" hükme bağhyor. Türkiye, Yuna- nistan'ın aksine, bu maddenin Türk-Yunan ilişkilerinde geçerli olmamasıru isüyordu. Sonuçta, Türkiye'nin istediği oldu. Yunanistan'ın "tam üye" Türkiye'nin ise "ortak üye" olduğu BAB'ı oluşturan anlaş- madaki onuncu madde ise "Üye ülkeler arasmdaki ihtilaflar Lahey Adalet Divanı'- nda çözülür" hükmünü getiriyor. Türkiye, yine Yunanistan'ın karşı çıkmasına rağmen c-Yunan anlaşmazlıklannda uygu- lanmaması hükmünü kabul et- tirdi. Türkiye, Ege'deki kıta sa- hanlığı anlaşmazlığında Adalet Divanı'na gitmeyi istemiyordu. önceki gün sona eren AT- Türkiye Ortakhk Konseyi top- lanüsında da Yunanistan ama- anaulaşamadı. Dışişleri çevreleri, Atina'nın ortakhk konseyi toplanüsında bütün çabalannı, gündeme Kıbns ve ınsan haklan konu- lannı sokmak için yoğun- laştırdığını, ancak bunu başara- madığını ifade ediyorlar. Yunan taküğinin bozulma- sında Ankara'nın hükümet dü- zeyinde AT ile gümrük bırliğı hedefine bağh olunduğu, 1993 yılında tek vergi sıstemine geçileceği, gümrük liste kalemlerinde indiri- me gıdılecegi ve patent yasasında değişıklik yapılacağı leminatının verümesinin etkili ol- duğu belirtiliyor. Türkiye'nin örgüte üyeliği Ege'de statükoyu korumakiçin Ankara'ya yarar sağlayacak BAB, Atiııa'yakarşıdengeımsııra • Ankara'nın ortak üye olarak BAB'a katılmasıyla, Yunanis- tan BAB anlaşmasının "Üye ülkelerden birinin saldınya uğra- ması durumunda diğer üyeler otomatik olarak yardım eder" şeklindeki 5. maddesini Türkiye'ye karşı kullanamayacak. EDİPEMİLÖYMEN LONDRA - Türkiye'nin, Baü Avru- pa Bırliği'ne tam kaühmlı ortak üye sta- tüsü ile kabul edilmesiyle Ege'de Yuna- nistan ile çözülemeden askıda duran so- runlar, daha dengeli ve gerçekçi biçimde ele alınabilecek. Türkiye'nin BAB ortak üyeliğine iliş- kin aynnülann tartışıldığı Londra'daki görüşmelerde. Türkiye'nin dış politikası açısından çok yararh adımlar atıldı. Yu- nanistan'ın, bugüne kadar AT üyehğini Türkiye aleyhine kullandığını hatırlatan dış politika uzmanlan. BAB'a tam üye olarak alınmasını da yine aynı şekilde kullanmaya hazırlandığını beliıtiyorlar. Ancak Türkiye'nin tam üye olmasa bile, "tam kaülımh ortak üye" olarak BAB'a katılmasıyla Yunanistan'ın elinden, Türkiye'ye karşı kullanabileceği çok önemli bir kozun bizzat Avrupa Toplu- luğu tarafından alındığı belirtiliyor. Türkiye'nin BAB'a "tam kaühmlı or- tak üyeliği" Yunanistan ile Ege'de stra- tejik dengeyi ve statükoyu korumak, diplomaük bakımdan da şımdiye ka- darkinden daha gerçekçi bir ilişki düze- yi tutturmak açısından iki önemli yaran olacak. 1) Yunanistan'ın. Ege karasulannı 12 mile çıkartmayı bir hak olarak görmesi, Türkiye tarafından bir savaş nedeni ola- rak kabul ediliyordu. Yunanistan'la farklı statülerde dahi olsa aynı savunma örgütünde yer almakla Türkiye, Ege'de dengeyi ve statükoyu korumayı da gü- vence alüna almış olacak. BAB kuruluş yasasının 5. maddesi uyannca üye bir ülkeye yapılmış bir saldın, tüm örgüt tarafından karşılanmak zorunda. Oysa NATO'da böyle bir zorunluluk yok." Yunanistan, Ege'de karasulannı 12 mile çıkartarak Türkiye'nin tepkisine karşı B\B'a sığınmayı planlıyordu. Türkiye'nin ortak üyeliğine ilişkin gö- rüşmelerde. Yunanistan'ın, BAB'ın 5. maddesini Türkiye'ye karşı kullanama- yacağı kararlaştınldı. Böylece Yunanis- tan. Ege'de 12 mil planlanndan vazgeç- mek zorunda kalıyor. 2) Yunanistan ile Türkiye arasında Ege kıta sahanlığı konusundaki anlaş- mazhğın da Yunanistan'ın sürekli öner- diğı biçimde La Haye Adalet DivanT- nda çözüknesi de Türkiye BAB'a tam üye olana kadar gündeme gelemeyecek. BAB'ın kuruluş yasasının 10. maddesi, üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklan için Adalet Divanı'nı hakem gösteriyor. Ancak Türkiye'nin "tam kaühmlı ortak üyeliği" nedeniyle bu maddenin Türki- ye için uygulanmayacağı belirtildi. Türkiye'nin üyeliği konusunda geçen haziran ayında Petersburg'da yapılan toplanüda vanlan ılke anlaşması uyan- nca Türkiye'nin de Yunanistan ile tüm anlaşmazlıklanna banşçı yollarla çö- züm araması öngörülüyor. "Tam kaübmlı ortak üye" statüsü ile Türkiye, BAB'ın toplanülanna dışişleri ve savunma bakanlan ile ksülabilecek. Ancak BAB kurallan gereğince, tüm üyelerin görüş birliği ile (konsensus) ile alınan kararlara itiraz ya da veto hakkı bulunmayacak. Ortak üyeliğın bir yaran da Türkiye savunma sanayinın, BAB bünyesinde kurulması planlanan merkezi bir silah- lanma karar örgütüne de kaülabihnesi. BOSNA-HERSEK 226 sığınmacı Türkiye'ye getiriliyor• Bosna-Hersek'teki Kızılhaç yetkilileri, başkent Saraybosna'dan 6 bin kişinin tahliye edilmesini ön- gören operasyonun askıya alındığını açıkladı. Bu- na neden olarak önceki gün yola çıkan 1.300 kişilik konvoyun karşılaştığı güçlükler gösterildi. Anne ve babasım Bosna'da bırakan mülteci çocuk ayrılık gözyaşlan döküyor. Dış Haberler Senisi - Bosna-Hersek'tekı savaş nede- niyle zor durumda kaian 226 sığınmacının bugün Türkiye'ye getirileceği bildirildi. Bosna- Hersek'teki Kıalhaç yetkilileri, başkent Saraybosna'dan 6 bin kişinin tahliye edilmesini öngö- ren operasyonun askıya alındı- ğını açıklarken, Sırp yetkililenn Î.Û00 Sırp sığmmacıya yeşil ışık yaktığı kaydedildi. Türkıve'ye getirilecek 226 Bosnah sığınmaanın Kara- dağın Tivat ve Makedonya'nın Csküp kentlerinden alınarak THY'na ait iki uçakla Tür- kıye'ye getinleccgi ve Kırkla- relındekı göçmen misafırhane- sıne >erleştinleceği behrtıldı. AA'nın haberine göre. sığınma- cılan İstanbul Atatürk Havalı- manı'nda karşılayacak olan Devlet Bakanı Orhan Kilercı- oğlu. konuyla ılgıli olarak yap- tığı acıklamada. Birleşmtş Mıl- letler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin başyurusu üze- rine 226 kişiyi gecici olarak ka- bul etme karan aldıklannı söy- ledi. Bu aradaKızılhaç'ın tahliye işlemlerinden sorumlu yetkilisi Pasa Baricic dün yapüğı açıkla- mada, Saraybosna'dan Belg- rad'a hareket eden bin kişilik konvoyun bir kısmının Sırplar tarafından durdurulduğunu hatırlattı. Kızılhaç yetkilisi, Sa- raybosnadan dün hareket et- mesı gereken diğer konvoylann hareketlerinin ertelendigini açıkladı ve "Bu konuda yeni bir karar almadan önce biraz bek- leyeceğiz" şeklinde konuştu. Ancak AFP, Bosna'daki Sırp askeri yetkilılerinin 1.000 Sırp mülteci için geçiş izni verdiğjni bildirdi. Saraybosna'dan önceki gün 1300'den fazla kişiyle Hırvatis- tan'a hareket eden ilk konvoy Sırbıstan'ın İlidza kasabasında uzunca süre beklelilmişti. Kızıl- haç yetkilisi. Sırplann konvoy- ları durdururak sadece kimlik kontrolu yaptıklannı, tehditte bulunmadıklannı söyledi. Kı- zılhaç tarafından ilk kez gerçek- leştırilen bu operasyon çerçeve- sinde 6 bin kişinin Saraybosna'- dan aynlması beklcniyor. DIŞ BASIN ŞüddeuîsçrıçZçtrung Politik bir 6 hacıvatmaz' Süleyman Demirel Türkiye koşullanna göre bile politik bir "hacıyatmaz" olarak nitelenebiür. Demirel siyasette hayatta kalmanın bütün inceliklerini ezbere biüyor. 68 yaşındakı köylü çocuğtı Süleyman Demirel, Ankara'da yedinci kez hükümet başkanlığı yapıyor. Bu şaşırücı bir başan, hele 1971 vel980'de iki kere darbeci ordu tarafından görevden alındığı düşünülürse. Ikinci darbeden sonra muhafazakar politikacının kariyeri nihai olarak sona ermiş görünüyordu. Askerler onun bir daha siyaset sahnesine çıkmasını yasaklamıştı. Ama Demirel siyasi rakibi Turgut özal'ın njuhalefeüne rağmen gen dönmeyı başardı. Demirel bu açıdan takdir edilmesi gereken bir politikacı.(llkasnı) Ncwsweek'ten LE FIGARO Yeltsin destek arıyor Resmi bir geziiçin Londra'da bulunan Rus Devlet Başkanı Boris Yeltsin Batı'nın desteğini anyor. Büyük Bntanya'- dakı temaslan sırasında, ingiUzleri, Rusya da daha çok yatınm yapmaya ikna eUnesi de gerekiyor. Yeltsin'in bu gezisi toplam 48 saatlik. Hedefleri ise şunlar: Radikal bir muhalefetin tırmanışına rağmen Baü'yı, dunıma hakim olduğunu ikna etmek aynca, demokrasi yolundaki atıhmının sürdüğünü göstermek. Bunun yan ısıra. gerek hükümeti gerekse fınansal kuruluşlara, Rusya'ya önemli ölçüde yatınmlarda bulunmalanna çağnda bulunmak. Dogrusuşuki aydayüzde 25'lik bir enflasyonve bunun politik ve sosyal patlamalara neden olabileceği kaygısı, City'nin uzmanlannı böylesine bir riske gjrmekten caydırmaktadır. Oysa Rusya var gücüyle fınansal destekler aramaktadır. Bu arada, Londra, bu konuda, mütevazı bircaba harcamış bulunuyor. Aynca gezisırasındaimzalanan iki dostluk anlaşması Rus Cumhurbaşkanı'nı memnun etti. 10 kasnn Alman adaleti, karaciğer kanseri olan Honecker ölmeden davayı sonuçlandırmak istiyor Erich Honecker sanık sandalyesine oturuyor• 'Adam öldürmekle' suçlanan Honecker'in davası bugün başlıyor. Davayı çeşitli ülkelerden 700 gazeteci izliyor. D Alman liderlerin "adam öldürmek" su- çıından mahkum edilmesini istiyor. Savcilı^ hazırladığı 788 sayfalık ıddıanamede DİLEKZAPTÇIOĞLL HONECKER-Tartışmalı bir dava BERLİN - 80 yaşındaki ağır hasta D. Almanya lideri Erich Honecker'in Batı Ber- hn'de yargılanmasına bugün başlanıyor. Savcılık Honecker vc beş Demokratik Al- manya lidennı "adam öldürmekle" suçlu- yor. Dünyadan 700 gazetecinin izleyeceği dava hukuken ve insani açıdan tartışmalı. Eskı Demokratik Almanya Devlet Başka- nı Erich Honecker'in yargılanmasına bugün Berlinde başlanıyor. Üç buçuk aydır Ber- lin'de tutuklu bulunan Honecker ve eski D.Alman Millı Güvenlik Konseyı üyesi beş sunık. Bcrlin Duvan'nı geçmck ısıeyen 12 ki- şının öldürülmesındcn sorumlu tutuluyor- lar. Honecker başkanlığındakı Mılli Güvenlik Konseyi'nin sınırda kaçaklara ateş edilmesi- ni emrcuiğjni öne sürcn ıddıanamc. eskı gın sanıklar "adam öldürmeyi teşvık'le değıl. doğrudan "12 vakada adam öldürmekle" Miçlanı\orlar. Hukuken çok tartışmalı olan davada Honecker'ı biri Doğu. ikisi Batı Al- manya'dan üç avukat savunacak Dava yal- nız Honecker tarafından değil, birçok hu- kukçu larafından da "siyasi nitelikli" olarak tanımlanıyor. Bugün Bcrlin 27. Ceza Mahkemesi'nde sanık sandalyesinde oturacak olan eski Do- ğu Alman sosyahst lider kadrosu şöv le: Dev- Tei ve parti başkanı, 80 yaşındaki Erich Honccker. eskı Devlet Güvenlik Teşkilatı (STAS1) şefi Erich Mielke (84). Bakanlar Kurulu Başkanı Willi Stoph (78). Savunma Bakanı Heinz Kessler (72), MGK Sekreteri Fritz Streletz (66) ve D.Alman KP liderlerin- den Hans Albrecht (72). En genci 66 yaşındaki ullı sanığa karşı açı- lan dava valnız hukuken değil, insani açıdan da larüşmalı. 80 yaşındaki Erich Honecker karaciğer kanseri ve bilirkişi raporlanna gö- re sağlık durumu her gün kötüleşüği için ancak altı ay ile bir buçuk senelık ömre sa- hıp. Honecker'in avukatlan bu nedenle üç kez mahkemeye başvurupyaşh politikaanın tutuksuz yargılanmasmı lalep ettiler. Ancak davaya bakan ve aşın sertlığiyle tanınan yar- gıç Hansgeorg Braeutıgam avukatlann baş- vurusunu her seferinde reddetü. Gerekçesi "Honecker'in uluslararası bağlantılanndan ötürü kaçmaya teşebbüs edeceği" idi. Oysa Honecker tutuksuz yargılanması halinde son günlenni Berlinde yaşayan kızının ya- nında geçirmek istediğini bildirmişti. Yargıc son karannı Honecker'in altı ay sonra ölme ihtimalini göz önüne alarak ver- di ve "davanın beş ayda sonuçlanacağını" ilan etti. Yargıç' ın "Belki mahkeme sanıkta yenı yaşama sevıncı uyandınr ve ömrünün uzamasını sağlar" şeklindeki alaylı sözleri kara mizah örneği oluşturdu. Doktorlar Honecker'in haftada iki kez en çok üçer saat süreyle mahkemeye çıkmasını uygun görü- yorlar. Honecker bugün yattığı Berlin Moa- bit hapishanesinde daha önce de yıllarca tutuklu kalmıştı. 1930'lardaki hapis nedeni Hıtler faşizmine karşı direnişti. Honecker'in avukatlan savunmayı "De- mokratik Almanya'nın tam egemen bir dev- let olmadığı ve Varşova Pakü'ndan bağım- sız hareket etmediği" gerçeği üzerine kura- caklar. Honecker "Madem burada sosya- lizm yargılanıyor, o halde gerçek bütün yönleriyle ortaya çıksın" diyerek Gorba- çov'a kadar bir dizi sorumlu politikacıyı ta- nık göstermek amacında. Mahkemede Ber- lin Duvan'nın 1961'deki inşasına Varşova Pakü'nca karar verildiği, paktın batı sınınnı oluşturan Demokratik Almanya'dan kaç- mak isteyenlerin "bütün yöntemlerle engel- lenmesine" Doğu Berlin'de değil, Mos- kova'da kararverildiği vurgulanacak.