Katalog

5AYFA CUMHURIYET 27EKİM1992SAUr HABERLER ANAP'tanDYP'ye CMUKdestegi • ISTANBLL (ANKA)ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, DYP Grubu'nun sağduyusuyla hukumetınCeza Muhakemelen Usul Kanunu (CMU K) tasansındakı yanhşı gıderdığmı belırterek SHP'nın bu durumu sıneye çekmek zorunda olduğunu soyledı Mesut Yılmazseçim propagandası nedenıyk Bağcılar'da dolaşarak tek tek vatandaşlarla sohbeteltı ANKA muhabmnm CMU Ky a ılışkın sorusunu yanıtlayanYümaz, hukümetın özellıkfc Doğru Yol Panısı grubunun sağ duyusuylaCMUK tasansındakı yanlışlığı gıderdığını kaydettı Yılmaz. "Hükumetm kendı yanlışmı gıdermesme SHP ne kadar karşı çıkarsa çıksın sıneye çekmek zorundadır"dedı İPIilereSHPden ziyaret • İç Politika Smiâ - SHP Grup Başkanvekılı Ercan Karakaş MdltepeBeledıye Başkan Adayı lsmetŞengul \e Kartal llçe Başkanı MustafaSanbaş MÇPlıler larafından saldmya uğrayarak yaralanan Işçı Partısı Başkan Adayı GurbuzÇuhadar ve arkadaşlannı ziyaret cttı Karakaş zıyarette şöykdedı " Banş havası ıçınde yapılan buseçımortdmının MÇP"lıler taraftndan bozulmasım şıddetk kınıyoruz Adaylar.sıyası propaganda faahyetlennı ozgürce yapdbılmelı Dcmokrasılerde karşıt duşunceknn bırbınne karşı hoşgörulü olmalan gerekır Sağcılann bır kesımı, faşıstler demokrasi kulturüne sahıp dcğılkr Buscçımlerde yaşanan bu olay uzücü Malumçcvreden gelmcsı ıse bırteselh " istemi • ANKARA (AA) - Yargıtay Cumhunyet BaşsavcıUğı, ANAPVİerkez Karar ve Yöneüm Kurulu tarafından ışten el çektınkn bazı ılçe yonetımlcnnın yenne yasal süre olan 30 gün ıçınde seçım yapmadığı gerekçcsıylc part»xeıhtar %cnlmesı ıçın Anayasa Mahkemesı'ne başvurdu AAmuhabınnm yetkıhlerden aldığı bılgıye gore Yargıtay Cumhunyel Başsavalığı buıstemtne ddyanak olarak Sıyası Parukr Kanunu nun 20ve 104 maddelennı gösterdı Anayasa Mahkemesı. Yargıtav Cumhunyet Başsavalığı'ranıstemı ûzenne daha önce de MKYK'ca görevden alman ancak45 gun ıçerısınde seçımle yenısı belırknmeyen 24ıl yonetvmı ıçın ANAP'a ıkıkezıhtarvermıştı Anayasa Mahkemesi'ni şikâyet JANKARA(AA)-lnsan HaklanDerneğı(lHD),3713 sayılıTerork Mucadek Yasası'nm kaldınlması ve TCKnın 125 ıncımaddesı uyannca cezalandınlanlann daşartlıtahlıye hükumknnden yararlandırılmalannın sağlanması ıçın yasa akanlmasj ıstemıyleTBMM BaşkanhğYna 10 bın ımzalı dılekçcverdı Dılekçede anayasa mahkemesı, hukuktaçıfte standart uygulamaklaekştınldı IHD Genel Başkanı Akın Bırdal veGenelSekreıer Hüsnu Öndül'ün de aralannda bulunduğu 12 kışılık ınsan haklanheyetı bugunTBMM Başkanvekılı \ ıldınm Avcı'vla göruşerek. lObm ımzalı dıkkçeyı kendısıne verdıler DfiM'ninHEP kongresi IVNKARA (A,A)- Ankara DGM'nın bır süre once toplanan Halkın Emek Partısı(HEP) 2 olağanustü kongresıüeılgılı soruşturması devam edıyor Emnıyetçe kongre tle ılgıb DGM'ye ıletılenbelge, vıdeo kaset ve fotoğraflanrt ıncelenmesıne devam edıbyor Ankara DGM Başsavctsı Nusret Demıral, gazetealennkonuya ılışkm sorulannı cevaplandınrken, soruşturmanmbüyuk bır tüzhkle surduruldüğünu söykdı Demıral. şuaşamada fazla bırşey soylemenın doğruolmayacağınıda ıfade ederek, "Kongre ık ılgılı soruşturmamızsuruy or, dava açmaaşamasma henuz gehnedık" dedı Devletinharcamalannı denetleyenSayıştay' da şimdide otomobilisrafı tartışılıyor Devletidenetleyenleri kim• DevletTaşıt Alım Yasası'nı hıçe saydıklan iddıa edılen Sayıştay yönetıcılennmher ıkı üyeden bırını makam otomobılme kavuşturuken 1992butçesınenbın başkan makam otomobılı olmak üzere 25 bmek oto, ıkı mınıbüs. üç otobüs. ıkı kamyon, ıkı ambulans alımı ıçm ödenek almalan tartışılıyor Sayıştay 1993 butçesınden de 25bınek oto alımı ıçmpayıstıyor TUNCAY ÖZKAN ANKARA - Devletin harcamalannı de- netleyen Sayıştay ın uygulamalanndakı sa- vurgahk tepkıyk karşılanıyor Devlet Taşıt Alım Yasası nı hıçe saydıklan ıddıa edılen Sayıştay yönetıcılennm her ıkı üyeden bmnı makam otomobılıne kavuştururken 1992 butçesınden bın başkan makam olomobılı olmak ûzere 25 bınek oto. ıkı mmıbus. uç otobüs, ıkı kamyon ıkı ambulans alımı ıçın ödenek almalan laruşılıyor Sayıştay 1993 butçesınden de 25 bınek oıo alımı ıçın pay ıs- üyor Öte yandan Sayıştay'm, yun dışı gezıkn- ne olanak sağlayan yasaya aykın yonetme- lık yaptığı ve yonetıcılenn kendı yapüklan yonetmelıkten yararlanarak ıstedıklen kışı- len gealere gonderdıkkn ıddıa edılıyor Sa- yıştay'm yurt dışına kımknn gondenleceğını hukme bağladığı yonetmelığın. resmı gaze- teye yaymlanması ıçm de gondenlmeyerek, ıç genelge gıbı ışlem gorduğu behrtıbvor Sayıştay'vn 18 uyesınm Amenka'ya gon- denlmelenne zemın oluşturan \e AfsAP ık- üdan sırasında çıkanlan, Savıştay meslek mensuplannm yurt dışına çıkışlanna olanak sağlayan yasanm uygulanışı yoğun eleştınler almaya devam edıyor Sayıştay Başkanlığı - nm uyguldmalarda ızledığı bu yöntemler TBMM denetçılennı de harekete geçırdı Sa- yıştay'ın denetçılığını yafian SHP Gazıantep mılletvekılı Mustafa Yılmaz. taşıt alımı ve yurtdışı genknyk ılgılı olarak kendısıne ula- şan bılgıler üzenndeçalışmalar yapuğını açık- lddı Yılmaz. laşıt alımı konusunda Sa- yıştay yönetıcılennı uyardığını kendısının taşıt savurganlığıyla ılgılı hıçbır belgeyı ım- zalamayacağmı bıldırdığmı kaydettı Sayıştay taşıt alım ışlemlennın savurganlı- ğın ötesınde 237 sayıh Taşıt Alım Yasası'na aykın okiuğu ıddıa edıhyor Yasayla Sayış- tay Başkanı'na sadece bır adet bınekmakam otomobılı ıle en az beş yıl kullanma suresı olan bır başka otomobıhn tahsısı mumkün- ken. Sayıştay Başkanlığı sayısı 57 olan uyele- nn yansmı makam otomobılme kavuştur- du Sav urganlığın ötesınde. yasayı açıkça ıh- lal olarak değerlendınlen uygulamaya de- vam amacıyla onumüzdekı butçe dönemı ıçın de ödenek konulması benımsendı Sa- yıştay uvelenne otomobil tahsısı yasada mevcut değılken bunu yaratan Sayıştay \o- netımı 1993 sılı butçe teklıfinde de oto alım- lannın devamı ıçın ödenek ıstedt Gönül villa yaptırdı Avnca Sa\ıştay Başkanı Vecdı Gonül un Manavgat ta bulunan yuksek yargı organla- n taiıl sıtesmde kendısıne tahsıs edılen \ılla tıpındekı dort unıteh bınayı dar bulduğu ıçın yıktınp yenıden yaptırması da tepkıyle kar- şılanıyor Öte yandan, Sayıştay meslek mensuplan- nın " Bılgı ve görgulenne arttırmak, meslek- len ıle ılgılı araşürma yapmak. kurs ve öğre- nım görmek" amaçlanyla y urt dışına çıkma- lanna olanak sağlayan 3667 sayılı yasanın 5 maddesınde yasanın belırtüğı hukumlert aşan duzenlemeler yaptığı ılen sürülüyor Yasa gerekçesınde ve yasada araştırma. kurs ve oğrenım amaçh \urt dışına çıktşlann mes- lekle ılgılı olması şartının yonetmelığın 3 maddesındekı tanımlamalarla ortadan kal- dınldığı belırtılıyor Buna bağh olarak yurt dışına lngılızce oğrenım gormeye gondenlen 19 kışının hıç bınsının yabancı dıl sevıye sı- na\ındangeçmedığı oğrenıldı lngıltereyedıl oğrenımı ıçın gondenlen 19 kışının kamu personelı yabancı dıl bılgısı sevı\e tespıt sı- na\ ına katılmadıklan behrlendı Yasanın ek 5 maddesı Sayıştayın çıkardığı yonetmelı- ğın 4 maddesı ıle deejşıkhklere uğratıldı Buna gore, yurt dışma gıdecek kurum çalı- şanlan ıkıye a\nldılar Bınna gnıpta yera- lanlar ıçın" Hazırlanan bır programa gore yabancı ülkelenn malı sıstemlen ıle Dünya Sayıştaylannm çesresı ılışkılen ve çahşma- lan hakkmda bılgı edınmek" amaçlı yurt dışı gezıler, yöneımehğe konarken, ıkına grup ıçm" Oğrenım gormek kurs veya semınere kaülmak, mesleklen ıle ılgılı konularda araş- tırma yapmak , bılgı \c gorgulennı arttır- mak" yönetmelıkte yeraldı Bınncı grupta \ urt dışına gıdeceklerle ılgılı şartlann yasada yeralmaması yoğun eleşıın- lere neden oldu Bu yonetmehk maddesıyle, bınna grupta yeralanlann hıç bır teste tabı tutulmadan yurt dışınaçıkanlmalan da eleş- tırîıîyor Bınncı gruptan sayılarak nka'ya göndenlmelen kararlaştmlan 18 kı- şının de hıç lngılızce bumeden ve hıçbır ele- meye tabıı lutulmadan. Amenkan sayıştay sıstemını nasıl mceleyeceklen kurum ıçınde yanıt aranan sorulardan bınnı oluşturuyor Sayıştay'ın yurt dışı gezılenne yonelık ola- rak Cumhunyetın goruşlenne başvurduğu bazı Sa\ışta\ mensuplan şunlan soyledıler " Sayıştay, polıtıkkadrolaşmanın ıçıne çe^ kıldı Maalesefşımdı bu kadrolann elde tutuk masına vonelık bazı ataklar gerçekleşünlı- yor Once lngıltere'ye yasaya aykın olarak bır kısım arkadaşlar gondenldıler Şımdı de Amenka gezısı yapılmaktadır ANAP'ın Sa- yıştay "ı ele geçırme planlan doğrultusunda kurumun başına getınlen Vecdı Gönul. İçış^ len müsteşarlığı donemınde yaptığı aynmla-! n burada da \apmaktadır Gonül. musteşar-' Uğı donemınde vahlen Amenka'ya, kayman kamlan İngıltereye goturmüştu Aynı aynm burada da soz komısudur Yanı uye- ler vahler ve kaymakamlar gıbı Amenka'ya. İngıltere'ye gondenhyor Yasalara aykın yonetmelıkler duzenlenıyor Bız TBMM Başkanından \c TBMM de kurumumuzuri deneiımınden sorumlu olan sayın mılletve* kıllennden Sayıştav'da olanlara karşı hare- kete geçmelennı ıstıyoruz ' * SP'ninkapatılma gerekçesi Kürt realitesinin 'hukuk'ta yeriyokANKARA (Cumhuriyec Bü- rosu) - Anayasa Mahkemesı'- ran, Sosyalıst Partrnın ka- pdtılmasına ılışkm verdığı ka- rann gerekçesi Resmı Gazete'- deyayınlandı Kararda, Sosyalıst Parıf- nın "ayn dılı ve kullurü oldu- ğu. özeHıkle de kendı kadennı tayın hakkına kayıtsız ve şartsız sahıp bulunduğunu ıle- n surerek. TC topraklan uze- nnde yaşayan ezılen bır Kürt rrulletının varlıgıru açık \e se- çık benımsedığı ve kabul ettır- meye çahştığT bunun da bo- lücülük suçu oluşturduğu be- lırtıldı Gerekçelı karardd ' Ana- vasddakı ulus butunluğu ılke- smden uzaklaşıpTürk ve Kürt uluslan aynmına gıdılemeye- ceğı". "Ataturk mıllıvetçıhğı- ne karşı çıkan SP'nın. Turk ulusunu ırka dayalı bır bıçım- de, Sevr Andlaşmasfnın esas aldığı Fırat nehn sınır olmak uzere, Turk \e Kurt olarak ayırmaktd sakınca gormedı- ğı"görüşlen yeraldı CHFnin ilk IstanbulIIBaşkanıProf. Haluk Ulman: CHP'liler gerivedönmeii AYŞEYILDtRlM "Daha dün alandık lstanbul'da degıl bır bınamız, bır odamız bıîe yok" dıyor yenıden açılan CHP'nın Istanbul'dakı ılk 11 Başkaru Prof Haluk Ulman Günaydın Gazetesı'- nın 5 katındakı odasında, "Gazete- nın odünç masasında çahşan bır baş- kan" olarak takdım edıyor kendısı- nı Sıyaset bıhma Prof Haluk Ul- man, 1%7'de Bülent Ecevıt hareke- ııyle beraber Halk Partısı ne gırdı 1973-1980 arası Istanbul mılletvekıl- hğt yapan Ulman. Ecevıt'k gorüş avnlığma duşüp bır kenara çekılmek gereğını duyduğu 1976 tanhıne ka- dar CHP'nın Merkez Yöneüm Ku- rulu nda çalıştı 12 Eylül'de CHP'nın kapatılmasınm ardından pohtıkayı bırakarak Istanbul'a yerleşen Ul- man. Gunayd<n Gazetesı'nde çalış- ma\ a başladı Ülman'la CHP'nın İstanbul'dakı orgutlenme modelı uzenne konuş- tuk - CHP yenı bır orgutlenme modelı ıle ortaya çıktı Srz Istanbul'da nasıl bır örguılenme oluşturacaksınız'' - Dıkkat etmışsenız, İstanbul'dakı venı orgutlenme modelımız İl Meclı- sı'nın yapısından ortaya çıkıyor 11 Meclısı, eskı CHP'de, daha sonra SHP'de ya da DSP'de sıyasal kavga ıçınden gelen ınsanlardan daha çok kendı mesleğmde başanh olmuş ka- muovunda yer tutmuş hanımlanmız- Onun dışında venı yetışen genç ku- şaklann bızebakmalannı ıstıyoruz - SHP ve DSP den. CHP've geç- mek üzere bırçok ıstıfalar oldu CHP'nın açıhs, çahşmalan Mrasında ıse 'Herkesı almayacağız gıbı bır soz soylendı Nasıl bır suzgeç kullanıla- k> CHP tstanbul tl Başkanı Prof. Dr. Haluk Ülman. (UĞUR GÜNYIJZ) dan bılımaddmlanmızdan. ışa- damlanmızdan oluşuyor Polıtıkacı dıye nıtelendırebıleceğımız uye sayısı 10-12'nın üzennde değıldır Uçelen- mızı de aynı şekılde oluşturacağız Genış kurullar oluşturacağız Tabıı gentş kurullarla yönetımzor ama on- îdnn ıçınde yurutme yetkısıyle do- natılmış başkan \e başkan yardım- alan gunluk ışlen yoneıecekler Meclıslenmız de her konuda yol gos- teren, denetleyen, polıtıka üreten ku- rullar olarak gorev yapacak - htanbul'dakı hedef kıtleruz ne olacak 1 SHP ve DSP'nın tabanını alabıkcek mısıruz 0 - ktanbul Turk sıyasal yaşamını çok onemh bıçımde etkılıyor lslan- bul'un kentı var taşrası var Isıan- bul'dakı butun toplum katmanlan- na seslenebılecek. onlan çekebılecek polıükalar oluşturmamn gereğı vardır Bız tabıı kı eskı partıhlenmı- zın o\lannı ıstıyoruz CHP'lılenn ov- lannı mutlaka ıstıyoruz Bugun SHP de de olsalar, DSP'de de olsa- lar, CHP'lılenn oylannı mutlaka ısü- yoruz Bunun, Cumhunyetı kuran laık. demokratık CHP olduğunu bıl- melıdırler ve bıze gen donmelıdtrler - Bu söz çok yanlış anlaşılmış Bır partı kendısıne gelenı mutlaka alır Sıyası p^rülenn amacı ıktıdardır. ne kadar çok genışlersenız ıküdara o kadar yaklaşırsınız Yalnız şu var 1980 sonrasmda açılan donem polıtı- kaya çok buyuk olumsuzluklar sok- tu Çıkar ıhşkılennı sıyasal ılışkılenn başma geçırdı Bu çıkar ılışkıknnde pek çok ınsan boğuldu. battı Bunlar kamuoyu taratından bılınen kışıler- dır Şımdı bız temız bır partı başlat- mak ısiıyoruz Polmkaya ahlak. du- rustluk.hızmet anlayış^ı getırmek ıstı- yoruz Tabıı kı bıze muracaat edenk- n bellı bır suzgeçten geçırerek yanıt vereceğız -llçe \onetimkn nasıl belırkne- Burada herkes yanhşlığa duşuyor Bu belırlenenler devamlı kurullar de- ğıldır 1993 Martında toplanacak kurultayı belırkyecek olan geçıa yo- netımkrdır Bızım gorevırruz, üye kayıtlannı yaptırmak, ılçe kongrek- nnı vaptırmak. ıle gıdecek delegekn seçmek, ıl kongresı vapmak ve kurul- tay delegelennı seçmek Bızım gorev suremız 4 av kadar bır suredır CEVDETSELVI: Segmdensonra kabinegözden ?> geçirilecek \ İZMİR (Cumhunyet Ege Bürosu) - SHP1 Genel Sekreten Cevdet SeKı, koalısyonu oluşluran her ıkı partının aldığı karar s o nucu. 1 Kasım seçımlennın ardından hü- kumet programmın ve kabınenın yemdbA gozden geçınleceğmısöyledı Selvı. kabıne- 1 de bazı değışıklıklenn gündeme gekbılece- ğını soyledı Yerel seçım çalışmalanna ka* lılmak uzere Izmır'e gelen SHP Geneî Sekreten Cevdet Selvı SHP Grup Başkan- vekılı Aydın Guven Gürkan. Genel Sekreter' \ardımcısı Mustafa Gazala İl Başkartf Turan Karakaş ve başkan adaylanyla bırJ lıkte bır basın toplantısı düzenledı . f SHP ye \enlecek oylann koalısyona des^ tek anlamına geldığını behrten Selvı, •Aynı zamanda SHP nm koaltsyon ıçındekı gu- cunu de artıracaktır dedı Turkıye de çok fazla seçım yapıldığınt vurgulayan Selvı. l Kasım yerel seçımlen- nın ardından protokolun \e kabınenın ye-- nıden gözden geçınleceğını soyledı Sdvt "Bu ortamın gereğı değıl Her hûkûmette behrh sureden sonra muhakeme yapıhr Hangı konular yapıldı, hangıkn yapılma- dı Samımı olarak oturulur, hukumet programı gozden geçınlır 1 yılı yenı doldu; ran parlamentonun gerek partıkr gerek gruplar arasında değerlendırmesı yapılaV caktır Bu karar koalısyonu oluşturan par- tıler tarafından karşılıklı olarak ahnmışür'j* dedı ı Konuk yazar MilliyetçiAyrışmaım, UluslaşmaveDemokratikleşınemi? MUZAFFER1LHAN ERDOST Ulus \e uluslaşma demokratık sorunlar- dır Sosydlıst devnm, ulusal sorunla ve ulus- laşmayld ancak demokraıık devnmın ta- mdmlanmadıgı verde ve demokratık devn- mı tamdmldmak amaayla ılgıknmışür Monarşık sıstemın yennı. parlamenter sıs- temın dlmış olması demokratık devnm ola- rak nıtclenmekle bırlıkte. bu sıyasal ve ekonomık anlamda demokratık devnmın tamamlandığı anlamına gelmez Bunu somutlaştırmak ıçın Cumhunyetın kuruldugu gunden bugune sıvasal tanhı ana çızgıknyk şoyk bır anımsayıvermek yeterlı olacak Öncmlı aşdmalardan geçılmış ve önemlı evreler aşılmış olmasına karşın, de- mokratıkleşme merkezde \e ulke butunun- de. teokratık gencılık ıle faşıst uygulamalar arasında akışıp kalmış. kurumlaşamamıştır Ekonomık anlamda demokratıkkşmemn tdmamldnması ancak ekonomık bağımsız- hkla ve sanayıleşmenın kırsal alanda ta- mdmlanmasıyla olanaklıdır Ulusal kurtuluş sa\aşlannın nıtelığıne de kısaca deânmek gerekır Demokratıkleşmek, ayn ulus devleti kurmakla olanaklı olduğu gtbı ayn a\n halklann oluşturduğu tek bır uluspotasmdada olanaklıdır Demokratıkleşme ıçın aynlma zorunluhığu yoktur Ezılen ulusun ezen ulus>a karşı savaşı. ılen- cı savaşlar olarak nıtekndınlırken, Ekım Devnmı'yle bırlıkte ulusal savaşlann nıtehğı değışmış \e dunya emperyalıst sıstemını za- vıflatan ve guçkndıren ozellıkknne göre ıle- ncı \e gencTsavaşlar olarak değerkndınlme- >e başlanmıştır Ulusal Kurıuluş Savaşımrz, bu açıdan ba- kıldığmda yurdu ışgal etmış devktlere karşı bır savaş olmakla bırlıkte esas olarak em- pervalıst saldırganlığa ve emperyalıst payla- şıma karşı bır sav dştır Ikna ve dev nmadır Ulusal-toplulukîann, btr ulus bırhğı ıçın- de, bırarada ve demokratık kurallar ıçınde vdşamalan olanakhdır Orneğın Sovyetler Bırlığınde ulusal-topluluklar (mıllıyetkr) sosyahst ulusun uyelen olarak uzun yıllar bırlıkte ve van yana yaşadüar Ekonomık açıdan gerçekten butunkşmış olsaldrdı da- ğılmaları ya da bırlıkten aynlmalan. bugun- ku gıbı gundeme gelmevebılırdı de Demokratıkleşmek. ayn ulus devleti kur- makla olanaklı olduğu gıbı ayn ayn halkla- nn oluşturduğu tek bır ulus polaanda da olanaklıdır Demokraukleşme ıçın avnlma zorunluluğu yoktur Aynlma Sovyetler Bırlığı orneğındeol- duğu gıbı. mıllıyetknn (ya da ulusal-toplu- lukldnn) bu bırlık ıçınde varolan sınırlan- nın. bu kez bu bırlıkten dyn devklkr olardk bınncıl sınır kabul cdılmesı bıçımınde de açıklanabılır Ne var kı ıkı (ve kımı ycrde daha fazla) halkın tum kent ve kasaba merkezknnde katışık olduğu. kırsal alanda da sırurlı bırkaç yore dışında. köy koy bırbırkrıvkkomşuol- duklan. yanı daha genış bır bolgede halkla- nn kanşık bulunduğu bır durumda. "ay- nlma"dan değıl. "aynşma"dan söz etmek gerekır Türkleştirme ptlitikası Kenı ve kasaba merkezknyle. yerleşık m- sanlann Türk ve Kürt olma açısından katı- şık olması, kırsal alanda da köyknn Türk ve Kurt olarak bırbırknne komşu bulunması. Kurtknn Turklerden aynlmasını değıl, ay- nşmasını gundeme getırebüır Ikı halktşn bınrun kent vekasaba merkez- lennden, kırsal alanda da koyknnden aynl- ması, buralan otekı halka bırakması, aynl- mak değjldır, aynşmakür Bu tur bır aynş- mak ıse (bın yerkşık yennı gönullü olarak otekıne bırakmadığı surece) ıkı halkm bırbı- nnu bın ötekme boyun eğene değın ezmesıy- k olanaklıdır Nasıl kı asımılasyon (orneğın Türkleştır- me polmkası) hıçbır zaman demokratık bır yontem olmamışsa aynşmanın da demok- ratık çozumu olmamak gerekır Buna karşılık, ulus bırlığı* ıçmde, hangı halktan olursa olsun. tum emekçûerk bırlık- te demokratık haklann kazanılmasmın ola- naklan vardır Ben de bu yazıyı, ozellıkk bunun ıçın yazıyorum Demokratıkkşmeyı engelkyen, geaktıren ve eşıtsızlığın temelını oluşturan nedenler şoylesıralanabılır 1 Çozulmeye, dolayıssyla demokraükleş- meye karşı dırençlıaşıretyapısı 2 Sanayıleş- menın kırsal alaru kucaklayacak oİçude gehşmemesı 3 Etnık farklılığın, ulusal fark- lılık olarak algılanması, etnık aynhğm denn- kştınlmesı Bınnası Aştretkr. kanbağına dayalı, bu anlamdakomunalveyonetselyapılanmalan açısından feodal nıtelıkte bırhkkrdır Eko- nomık bakımdan kendılenne yeterlı. dış et- kıkr karşısında çozulup dağılmaya karşı dırençlıdırkr Aşırellerde, toprak, ozel olarak tasarnıf edılmekk bırlıkte, aşıret bırlığının onaklaşa mulku kabul edılır Bu mulkıyet bıçırru, bur- juva mulkıyetk çelıştığı gıbı, ulus devletıyk de (Medenı Yasa anımsatılabıhr) çelışır Aşıreün ortak mulku sayılan topraklan, ya kımı" gozu açık ' aşıret reıslen kendı ozel mulku gıbı ustune tapulatmış ya da tapusu olmadığı ıçın Hazıne mulku sayılan toprak- lar. bu toprakldn yüzyıllardır ışkyen üretıcı koyluve kıratanmıştır Aşıret mulkıyetının bunuva toprak mul- kıyetk karşıtlığı aşıretknn devlet ıle ıhşkıle- nnı farklı bıçımde etkıkmıştır Kımı aşıret ılen geknlen, vonetıakr ık ıyı ılışkıkr gelış- ürmış, bu aşıretk çehşkıkn olan aşıretkr ıse devlete karşı aşıretkr olarak algılanmış. dev- letten yana ve devkle karşı aşıretkr aynmı dennleştınlmıştır Bazı aşıretknn devlete karşı tutumlannm, devletin nıtelığındekı de- ğışmeyk bırlıkte değıştığı aynca belırulmek gerekır Orneğın. tankdtlann (ozellıkk Nak- şıbendı tdnkatmın) egemen olduğu aşıretk- nn. teokratık devktten laık cumhunyete geçışle bırlıkte, devlete karşı tutumlan olum- suz yonde gelışrnışür Kent\e kasaba merkezlenyle. yerleşıkınsanlannTurkve Kürt olmaaçısından katışık olması, kırsal alanda daköylennTürk ve Kürtolarak bırbırlenne komşu bulunması, aynlmayı değil aynşmayı getınr. Devletin devletten yana bır tutum ıçmde olan aşıretlen. PKK'ya karşı. koruculuk sıs- temı altında sılahlandırması. sılahlandınlan dşıretkrle çıkar çelışkısı bulundn otekı aşı- retknn daha etkın bıçımde devletin karşısın- da yer almasma neden olmuş aşıretkr arası çelışkılen kanlı bır duşmanlığa donuşturme- nın de yolu açılmıştır Demokratık devnmın gereğı olan toprak reformunun yapılmddığı yapılamadığı bılı nen bır olgu Şu da var kı. aşırel bırhgınde toprak. kan bağıvla bırbınne bağlı olan aşı- ret bırlığının ortaklaşa mulkü kabul edılır Bu nedenk, ozel mulkıvetı öngören toprak reformunun uygulanmasına olanak tanıma- yan bır özelhk ıçenr Bır başka anlatımda. aşıret yapısı konına- rak, aşıretknn demokratıkleşmesı olanak- sızdır Toprak mülkıvetını yasal yollarla buquva mulkıyete dönuşturmek \e bovlece aşıret yapısırun çozulmesının yolunu açmak da (aşıret buiıklen onemlı olçude gevşemış olmakla bırlıkte) olanaklı değjldır İkınası Bdtıda, Kapıtahzmm başlangıcı ıçın gereklı para sermayenm bınkmesınde onemlı rolu olan kapıtalızm-oncesı seımave- ler, yanı tıcaret ve tefecı sermayesı Asya bı- çımlennde olduğu gıbı aşıretkrde de yalnız- ca yoksullaştıncı bır elkı vapmıştır Aşıret yapısının. modern toplumun sınıf- lanna donuşecek bıçımde sınıfsal değışımı. ancak, bolgenın kırsal alanı kapsayacak yo- ğunlukta sanayıkşmesıyle olanakhdır Oysa bugun, sut fabnkalan gıbı kuçuk ışktmekr bıle kredı ıstemkn karşılanmadığı ıçın kapa- nıyor, bır başka deyışle var olan ışklmeknn de kapatılması yolu seçılıvor 'Teror ık sanayıleşme. aynı terazının ke- feknnde bırbınyle tartılıyor 'Teror bıtme- den vaiınm yapılmdyacağı vurguldnıyor Bır de bu nedenk, esıtsızhk, ışsızhk ve yok- sulluk artıyor Aynntısına gırmeden belırteyım Başba- kan. 33 000 kov korucusunun bulunduğunu açıkladı geçenlerde bır basın toplantısında 33 bın köy korucusu ıçın harcanan para on vildan bu vana bolgeve uretken amaçla yatı- nlsavdı. bugun 33 000 kışının uretken amaçla istıhdam edıldığı. yatınlan para bu- yüklüğundekı değenn her yıl artdn buyük- lukte yenıden uretıldığı sınaı ışktmekr ku- rulmuş olurdu Zor nasıl kı yalnızca tuketır- se. koy koruculan ıçın harcanan para da tuketıldı Şımdı emekçının ulke olçeğınde urettığı değerden emılen pdranın bır kısmı her ay ve yenıden tuketılmek üzere harcanı- yor Aşıret uyeknnın toprağa bağlıhktdn bağımlıhktan kurtulması \e feodal gucu elınde bulunduran aşıret reısı ık aşıret üyesı arasındakı bağımhlık bdğınm çozulmesı, toprağın ve servetm sermayeve donuşmesıy- k (ya da servetın ozgurleşmesıvk). aşıretıne ve toprağa bağımlı emekçının ozgur emek- gucu satıcısına donuşmesn k olanaklıdır Esas olan emek ve sermaye Aşıreı reısmın ve uveknnın, kastsal (vanı sov esasına davalı) sınıflaşmasının venm. sermaye ve emek esasma dayalı modern sı- nıflann almdsı dşıretlenn ıç ev nmıvk degıl sanavıleşmenm aşıret bırlıklennı kucaklava- rak tamamlanmasıvla olanaklıdır Sanayı- leşmenın umamlanmasının bır başka anla- mı, kırsal dlanm da sana\ıleşmesıdır Uçuncusu Etnık fdrklılık ulusal farkhlık olarak algılandı ve bu nedenkde Kurt gerçe- ğı egemen sıyasal anlavışa gore yadsındı Kunçe akıldışı yasa ve uygulamalarla bas- kılandı ' Turk ulusu' ndakı "Türk' sozu, ulusun tüm uveknnın sov açısından da 'Turk' ol- duğu. olması gereküğı anlammda uygulan- dı ' Ulus da modern anlamda ulus olarak değıl, bır sov ırk bırlığı olarak nıtekndı Ulusun uyesı olan, ama soy olarak Turk olmayankr va da anadtlı 1 urkce olmayan- kr, anayasa ve yasalara aykırı olarak, ıkıncıl kast olarak mtekndıkr Yalnızca erkek çocuklar ve yalnızca as- kerlıkte Turkçe oğrenır ve bu da yeterlı olur- du Devnmcı demokratık bılmcın gelışmesı, doğal kı Kurtlen de kucakladı. onlar da de- mokratıkleşmenın yollannı ve yontemknnı aramaya başladılar Devnmcıkr uzenndekı baskı. Kurtkr üzennde anadılın baskı altına dlınmasıyla bırkşerek katlandı Yaalı (gazete dergı. kııap). sozlu (radyo, teyp) ve gorsel (tekvızyon vıdeo) ıktışım araçldnnın yaygınlaşmasıyla, anadılı olarak Kurtçe uzenne konan \asak, bolge halkının gunluk yaşammda her gun daha yoğun bır bıçımde duvumsandı Anadıl sorunu da öte- kı ulusal sorunlar gıbı demokratık bır sorun olmasına kdrşın ana çocuğuvla.cezaevındç, Turkçe bılmedığı ıçm konuşamadı Llus. behrh bır halkın/kavmm oncülü- ğünde oluşmuş olsa da çağdaş (modem) ulus valnızca başlangıçta sıyasal bırlığın kurulmasında oncu olan kavmm halkın ulu- su olarak algıldnamaz Ulus olarak adım oncu kavmın halkın adından almış olsa da. Çunkuulus sov boy,ırk. kavım ya da halk bmmlennın ustunde ayn avn halklann ıçe- 1 nsınde yer aldığı aynı ekonomık ve sıyasai bağlarla bırleşmış nıtel bakımdan bıröncekı bırhkkrden farklı, aşama bakımından on- lardan ustun yenı bır bırlıktır Irk egemenlığını altıan alta bemmseye^ şoven ulus anlayışının yennı demokraıık ulus anlayışının alması ve bu anlayışın ege^ men olması. sorunun çozumunun ılk koşu- ludur | "Turk ulusu"ndakı "Türk" sözü, i ulusun tum üyelennm soy ' açısınddnda "Turk" olduğu anlammda uygulandı "Ulus" da modernanlamdaulus olarak değjl bır soy/ırk bırlığı olarak nıtelendi. 12 Eylul mılıter yoneumırun Kurtkr uze nndekı ınsan haklannı temelden yadsıya sınırsız baskısının, Kurtknn bır kısrturu aj nlmaya zorîadığı kabul edılmek gerekı Aynlmacı göruşknn olumsuzluklannı serg kyebılır. ozellıkk yontemknnı eleşiırebıl nz Ama kımıknnı aynlmaya ve şıdd yontemknnı berumsemeye yönelten nede lenn başında, mılıter baskıa uygulamalar bulunduğunu behrtmek gerekır Demokı tıkleşmenın gerekknm yapmak yenne, Kı sorununu, PKK eylemknyk özdeşkyen yalnızca askersel yontemkrk çözmeye ) nelmek, doğru ve çıkar yol değıldır Kurt sorunu ıle PKK sorunu ayn ayn alınmak gerekır Bınncı sorun, yam Kurt runu yalnızca sıvasal kadrolar tarafım çozumknmelıdır PKK sorunununda dc kı, sıyası ve asken olmak uzere ıkı ayn çc mü olmak gerekır (Yalnızca yontemın mokraük olması açısından soykmek g kırse) burada da yontem sıyası çözv değıl sıyası çozum asken yöntemı belırk bdır * Bırbk burada toplumsal bınmı arvlatır