Katalog

(İM1992SALI CUMHURİYET KULTUR 13 rkiye larlarBiPliği lüllerl ıNKARA(AA)-Türkiye jarlar Birliği'nce n yazar, düşünce adamı ve latçılanna verikn ödülkri ekim günü Mİacak törenk verilecek. 'B.buyılmimarive \ircilik konusundaki uzun reliçalışmalanyla Turgut ınsever ve kültür yaşamına rekli katkılanyla ydın Bolak'ı yıhn kültür iamı seçti. Banş MançoTV rogramcıbğı. Selim eri roman, Aile Araştırma Lurumu kilap yayıncüığı, • ngin Ardıç basın-fıkra lalîannda ödüklayık rörüldü. Sinema dalında ise jalit Refığ"İki Yabancı" "ilmiyk, müzik dahnda da Kudsi Erguner yurtdışmda yaplıgı çalışmalarla ödül alacaklar. Almankitapları İngiltere'de • ANKARA(AA)-Üç bin 300cilt kitabı kapsayan Factsand Fiction From Germany" adlı sergi, 19 kasıml992-30Ocakl993 tarihkri arasında İngihere'nin üç kentinde açılacak. Almanya Büyükelçiliği'nde yapıian açıklamaya göre, "Yazın üzerinediy alog" parolasıyla Birkşik Almanya'nın kültürel yaşamının lanıtılması amacıyla düzenknen sergide, 400 Alman yayınevinin ülkeflin larihi. teknolojisi ve dili üzerine yayımladıklan eserler yer alacak. Londra, Manchesterve Glasgow kcntlerindedüzenlenecck oîan serginin yanısıra, seminer ve okuma günleri gibi etkinlikleri içeren birçerçeve programı da yer alacak. Proje. İngiliz kitapçılan ve yayıncılan ile Goethe Enstitüsü ve Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiligj'nin işbirliğiyk gerçekleştirilecek. Karajanınbüstü • ANKARA(AAVBerlm Fılarmoni Orkestrası'nı uzun yıllar yöneten Herbert Karajan'ın bronz bir büstü fılannoru fuayesine konuldu. Alman BüyükelçiliğYnden yapıian açıklamaya göre. 1954-, 1989 yıllan arasında Berlin Filarmoni Orkestrası'nı yöneten Karajan'ın büstü, Avusturyah heykeltıras, Hanb Baier larafından yapıldı. Salzburg ve Aachen şehir tiyatrolannda kopyalan bulunan esere. fılarmoni fuayesinde Karajan'ın sekfkriWilhelm Furtwangkr. Arthur Nikicch ve Hans Von Bülovvın büstlerinin yanındayerverildi. RengimGökmen Moskova'da • • ANKARA(AA)-Türk Rus dostluk ilişkılerinin başlangıcının 500. yıldönûmü nedeniyle Türkiye ve Rusya'da düzenknen etkinlikkr, 28 ekim günü Moskova'da. Rus Devkt Senfoni Orkestrası'run konseriyk başlayacak. Orkestrayı. DevktOpera ve Baksi GenelMüdürü CSD şefkrınden RengimGökmen yönetecek. Türk ve Rus bestecikrinin eserkrinin yer alacağı konserde, Adnan Saygunun orkestra çeşitkmekri, Çaykovski'nin dördüncü senfonisi ve Ulvi Cemal Erkin'in kemankonçertosu seskndirilecek. Bukonsere solist olarak Devkt Sanatçıa kemancı Suna Kan katılacak. 500. yıl kutlama etkinlikleri çerçevesinde Devkt Opera ve Balesi. mart ayında Prens İgor operasını Türkiye'de ilk defa Rus sanatçılarla birlikte sahnekyecek. Aynca DOP. 1993 yılınmÇaykovski yilı olması nedeni ve 500. yıl kutlamalan kapsamında" Anna Karenina" balesini de sahneleyecek. Fotoğraf söyleşisi KültürSenisi-Gazetecikr Cemiyeti Basın Müzesi.ekim ayı kültür ve sanaı etkinlikleri kapsamında bugün saat 18.00'de bir söykşi düzenkdi. Basın fotoğrafç ılığı başlığında yapflacak söykşiye, Gültekin Çizgen, Özgen Acar,Savaş Ây, Aclan Urazve Coşkun Aral kaülıyor. 118 yıl önce Çanakkale'denkaçmlanTroyaHazinesi, Moskova'daki PuşkinMüzesi'ndebulunuyor Tûrkiye^TroyaHazanesrnigeri isteyecek • Yann Rusya'ya gidecek olan Kültür Bakara Fik- ri Sağlar, Rusya Federasyonu*ndan Moskova'da ki Puşkin Müzesi'nde bulunan Troya Hazinesi'ni geri isteyecek. Rusya Kültür Bakanı Yevgeni SidoroV- un, hazineyi "geri verme" konusunda Bakan Sağlar ile görüşmeyi kabul ettiği belirtildi. Kültür Servisi-Türk-Rus dostluk ilişkılerinin baş- langıanın SOO.yıldönümü ne- deniyle düzenknen kutlama haftasına kaulmak üzere yann Rusya'ya gidecek oîan Kültür Bakanı Fikri Sağlar. Rusya Fe- derasyonu'ndan Moskova'da buîunan Troya Hazinesi'ni geri isteyecek. Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürü Prof.Dr. Engin Öz- gen. Rusya Federasyonu Kül- tür ve Turizm Bakara Yevgeni Sidorov'un temmuz ayında Türkiye'yi ziyaret sırasında iki ülke arasında Kültür İşbirliği Anlaşması imzalandığını anım- satarak. Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ın Troya Hazinesi konu- sunda Bakan Sidorov ile görüş- tüğünü belirtti. Özgen, Bakan Sağlar'ın Puşkin Müzesi'nde bulunan Troya Hazinesi'ni Rusya Federasyonu Kültür Bakanı Sigorov'dan geri istedi- ğini ifade etti. Bakan Sigorov'- un "Troya Hazinesi"nin geri verilmesi konusunda görüşme- yi kabul ettiğini söykyen Engin Özgen. ancak yaklaşık bir bu- çuk ay önce Rusya Federasyo- nu senatosunun "hiç bir dış kö- kenü sanat eserinin yurtdışına çıkanlmasına onay vermeyece- ğine" ilişkin karannı öğrendik- lerini kaydettı. Özgen, bu kara- rafcarşm Rusya Kültür Bakanı Yevgeni Sidorov'un, Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ın Rusya ziyaretinde bu konuyla ilgili olarak "görüşebiliriz" dediğini sözkrine ekledi. Rusya Kültür BakanlığYnın 1940'lann başında Nazikrin el koyduğu, 2Dünya Savaşı biü- minde Kızıl Ordu tarafından Sovyetkr Birliği'ne götürükn "Eski L'stalar" kokksiyonunu Hollanda'ya geri vereceğini açık- ladığı bugünlerde, Alman ar- keolog Heinrich Schliemann'ın 19. yüzyılda Türkıye'den kaçırdığı Troya Hazinesi de ye- niden gündeme geldi. Kısa bir süre önce, Rusya Kültür Bakanı Yardımcısı Tat- yana Nikitina. İngıltere'de yayımlanan "The Observer" gazetesinden Martın Baılcy'e yaptığı açıklamada. paha biçil- mez Troya Hazinesi'nm Mos- kova'daki Puşkin Müzesi'nın "gizli depolannda durduğuna" inandığını söyledi. Kültür Ba- kanı Yardıtncısı Nikitina, ba- kanlığa çok yakın olan Puşkm Müzesi'ndeki Troya Hazmesi'- ne kendisinin de ulaşamadığını vurguladı. Nikitina, •"Sanınm, Puşkin Müzesı'nin müdürii hâlâ KGBnın talimatlanna uy- mak zorunda. KGB'nin bu ko- nudaki emirleri kaldınlmadık- ça. Troya Hazinesi'nin duru- munu öğrenmek mümkün ol- mayacak"dedi. Alman arkeolog Schlie- mann. 1871 yümda kazı cahş- malanna başladığı Hisarlık'- takı büyük höyükte. 1873"te baa sur duvarlanna rastlamış, moloz arasında altın eşyadan oluşan bir de hazine bulmuştu. Schliemann. Anadolu yanma- dasmın kuzeybatısında. Ça- nakkale Boğazı'nın Ege De- nizi'ne açıldığı noktadan 6 kilo- metre kadar içerdeki Hisarlık'- ta. Homeros'un "İlyada" des- tanında geçen Troya kentini bulmuştu. Troya'da bulduğu hazinenin de yine "İlyada"da geçen Kral Priamos'un hazinesi olduğu so- nucuna varan Schliemann, ha- zineyi kansı Sophia Engaslro- menos'un yardımıyia gizlice Türkiye dışma kaçınnıştı. Schliemann'ın hulup Alman- ya'ya kajırdığı ve Berlin Müze- si'ne verdiği hazine. 2.Dünya Savaşı sırasında kaybolmuştu. Hitkr'ın yenilgiye uğramasın- dan sonra Berlin'e giren Kıal Ordu birlikkrinin müzedeki Troya Hazınesi'ne cl koyduk- lan ve değerli eşyalan Sovyetkr Birliği'ne götürdükkri anlaşıl- mıştı. Rusya Kültür Bakanı Sidorov, 2. DünyaSavaşı'nda kaçınlan "EskiUstalar" koleksiyonunuanayurduHollanda'yaveriyor Eşsizkoleksiyoıı ilkkezgözlerönündeKültür Serviâ-Rusya Külıür Bakanı Yevgeni Sidorov, ünlü "Eski Ustalar' kokksiyonu- nun Hollanda'ya geri verilece- ğjrü açıkladı. Reuter'ın haberi- ne göre, Hollanda Televizyo- nu'na bir demeç veren Sidorov, böylece, ünlü ressamlann 500'- den fazla desen ve resim tas- lağını içeren kokksiyonun Rus- ya'da olduğunu da ilk kez res- men doğrulamış oldu. Kültür Bakanı Sidorov'un açıklaması en çok 2.Dünya Savaşfnın biti- minden bu yana kokksiyonun peşinde olan Hollandalı sanat uzmanlannı sevindirdi. Hollandalı işadamı Franz Koenigs'in 1920'krde oluştur- duğu kokksiyon daha sonra Rotterdam kentindeki Boy- mans Müzesi'ne bağışlanmış. 2.Dünya Savaşı sırasında Nazi- krce el konulan Rembrant'lar. Dürer'kr. Van Dyck'kr, Tizia- no'lar ve Van Gogh'lar savaş sonunda Almanya'ya giren Kızıl Ordu taragfından Sovyet- kr Birliği'ne gölürülmüştü. Yapıüann Hollanda'ya ne zaman geri verileceğj açıklan- mamakla birlikte, yaklaşık 40 yıldır soruşturma ve araştırma- lara konu olan ünlü kokksiyo- nun 18 kasım gününden baş- layarak St. Petersburg'daki Hermitage Müzesi'nde sergile- necegi belirtildi. "The Observer"dan Martin Baiky, Hermitage Müzesi Mü- dürü Mihail Piotrovski'yk yaptığı görüşmede. bundan bir •40 yıldır soruşturma ve araştırmalara konu olan ünlü koleksiyonu Almanya'dan Rusya'ya getiren eski Kızıl Ordu subayı Viktor Baldin'm kurtardığı yapıtlardan Dürer'inbir suluboyası. iki ay öncesine kadar müdürün kendisinin de müzedeki değerli koleksiyonu göremedigini. bu konuda KGB'nin kesin emri olduğunu öğrendi. Hermitage Müzesi Müdürü Piotrovski, İngjlız gazeteciyi. eski dev sa- rayın tavanarası odalanndan birine götürerek koleksiyondan bazı parçalan gösterdi. Van Gogh'un asıl tablosû New York'ta olan "Yüdızlı Ge- ce'sinin deseni, Rusya'da 50 yılı aşkm bir zamandır ilk kez bir yabancıya gösterildi. Van Gogh'un 1888'deSt.Remyhas- tanesinde çizdiği desenindeki tek hasar belirtisi. tam onasın- dan geçen kal yeri. Kızıl Ordu subayı kaşdı çantasına sığdıra- bilmek için ortasından kat- lamış,. Bugün 5 milyon sterün (yaklaşık 50 milyar lira ) de- ğerinde olduğu sanılan desenin arkasına Kızıl Ordu subayı Viktor Baldin kurşunkakmk Van Goh'un admı yazmış. "The Observer"dan Martin Baiky, ünlü kokksiyonu Al- manya'dan Rusya'ya getiren 72 yaşmdaki eski Kızıl ordu su- bayı Viktor Baldin'i de Mosko- va'da bularak bu ilginç serüve- ni anlaturdı. Kıal Ordu 1945'te Almanya'ya girdiğinde. Baldin 25 yaşında bir subaymış: "Bizim birlik, Berlin'in ku- zeybatısındaki Schloss Karn- zow malikanesinde konak- lamıştı. Bir gardrobun ardında yeni sıvanmış bir duvara rast- ladık. Duvann ardındaki yol bir mahzene ıniyordu. Asker- kr. mahzende, Âvrupa'nın en büyük ressamlanmn binkrce desenini buldular. Ama ben mahzene ininceye kadar subay- lar resimlerin çoğunu pay- laşmıştı bile. Birkaç yüz tanesi yerde dağınık bir biçimde duru- yordu." Aslında amatör bir ressam olan Viktor Baldin, kalan par- çalan kurtarmaya karar ver- miş. Mukavva muhafazalar ağırhk yapacağı için desenkri muhafazalanndan çıkarmış, her birinin arkasına kurşunka- kmk ressamının adını yazmış. Sonra da öteki subaylann aldığı bazı önemli taslaklann peşine düşmüş. "Çünkü bili- yordum ki, onlan, özellikk de 'nü'leri çadırlarına asacak- lardı." Baldin'in bir subaym elinden kurtarmayı başardığı yapıtlar- dan biri de, Dürer'e aiı bir "İsa Başı". Subayın çantasmda epeyce hasara uğrayan "İsa Başı'nı Baldin. bir cift Ameri- kan postalı karşılığında geri almış. Sonunda, bu tür yön- temlerk askerkrden 30 baş- yapıt daha kurtarmış. Ama yine de, Baldip, nasıl bir hazineyk yüz yüze olduğunu ancak Moskova'ya dönerken Zagorsk'ta çantasını açıp de- sertkrin tümünü incelediğinde anlayabilmiş. Raphaello'lar, Tiziano'lar, Velazquez'kr, Ru- bens'kr, Goya'lar, Corot'lar. Rodin'kr, Manet'kr ve Munch'lar... Aradan iki yıl geçmiş. Bal- din. Moskova'daki Mimarlık Müzesi'nde çahşıyormuş: So- nunda, elindeki 364 deseni Le- nin Mozoksi'nin tasanması da olan. müze müdürü Akksey Şçusev'e teslim etmiş. Resim taslaklan ve desenkr, Mimarlık Müzesi'nin birinci katındaki gizli bir depoya aktanlmış. 1963"te müzenin müdürlüğüne getirekn Baldin, kokksiyonun gen verilmesi için birçok kez başvuruda bulunmuş. ama sağlıklı bir yanıt alamamış. Geçen yıl, kokksiyondaki yapıtlar Mimarlık Müzesi'nden esrarengiz bir biçimde yok ol- muş. Baldin müthiş öfkeknmiş, yetkilikri harekete gecirmeye çalışmış, sonunda o sırada Kül- tür Bakanı olan Nikolay Gu- benko 1991 şubatında duruma el koymuş, kokksiyonun bü- rosuna getirilmesini sağlamış. Birkaç ay sonra kokksiyon giz- lice Hermitage Müzesi'ne ta- şınmış. Ama Hermitage Müzesi Mü- dürü Piotrovski, koleksiyonu ancak Nikolay Gubenko'nun 1992 başında'Külıür Bakan- hğı'ndan alınmasından ve yeri- ne Yevgeni Sidorov'un getiril- mesinden sonra görebilmiş. Ni- tekim, bu paha biçilmez kokk- siyonun kasım ayında Hermi- tage'da ilk kez sergiknmesi ka- ran da yeni bakan Sidorov ta- rafmdan ahnmış. Şimdi herkes büyük bir me- rakla 18 kasında St. Peters- burg'da açılacak sergiyi bekli- yor. Ama Hollandalı yetkilik- rin asıl merak ettiği. Kültür Ba- kanı Sidorov tarafından açıkla- nan "geri verme" karannın ne zaman uygulamaya konula- cağı.,. Rubens'in'La Aurora'sıartık İspanya'da Kültür Servisi ABD. Flaman ressam Peter Rubens'in (1577- 1640) 356 yıllık bir tablosunu İspanya'ya geri verdi. İspanya'dan kaçınlan ve ABD'ye kaçak olarak sokulan Rubens'in "La Aurora" adlı tablosu. İspama'nın Washing- ton Büyükelçiliği'nde düzenk- nen bir törenk. ABD Gümrük Bakanhğı yetkilikrinden Carol Halklt larafından elçilik görev- ükrinden Jorge Fuentes'e tes- lim edildi. Rubens'iri başyapıtlanndan sayılan "La Aurora". gizli ajanlara satılmaya çalışıhrken ek geçirilmişti. Barok resmin duygusal özel- likkrini en iyi işkyen Flaman ressam olarak tanvnan, Ru- bens, çok sayıda portresi ve dinsel konulu resmi olmasma karşın. dindışı akgorik yapıtla- nyla ünknmişti. ABD, Flamanressam Rubens'in 356yillık"La Aurora" adlı tablosunu İspanya'ya geri verdi. Bulgarlarııt Bir Alkış Makinesi Var. Ruslar Daha Mütevazı: Sadece 11 "Başyapıtf l İle Geldi! Re*im, heykel, enstalasyon, video... bvgün üretllen en ilerl, en cesvr. en farklı Işlerden bir kesil... dönyanın M . • •, gündemindekt sanatfılardan... S î A l I I l I I [ I A L ABD'deki 48 eski kutsal dokuma Bolivya'yadöndüKûltûr Servisi-ABD. dön yıl süren tartışma ve görüşmeleT- den sonra. 48 eski kutsal dokumayı Bolivya'ya geri verdi. Bo- livya'daki Coroma yerlikrine ait olduğu belirtikn kutsal doku- malar cahnmış ve sanat tacirkri tarafından yasadışı yollardan ABD'ye sokulmuştu. Tarihsel değeri olan dokumalar, Washıngton'daki Bolivya Büyükelçiliği'nde düzenknen bir törenk Bolivyalı yetkilikre tesüm edildi. Uzmanlar, müze yöneticikri ve antropologlar, Coroma dokumalannın gerçek sahipkrine geri verilmesini, La- tin Amerika'dan yapıian eski eser kaçakçılığının önknmesinde önemli bir adım olarak niteledikr. The New York Timesın haberine göre ABD'deki görüş- melerde Coroma yerlikrini, New Yorktaki Anayasal Haklar Merkezi temsil etti. Öte yandan, elindeki kutsal dokumalann 44'ünü geri vermeye razı olan San Franciscolu sanat taciri Ste- ven Berger, bu olayın, Latin Amerika'dan yapıian eski eser ka- çakçılığının yönünü Avrupa'ya çevirmekten başka bir işe ya- ramayacagını ileri sürdü. Berger. dokumalan abp ABD'ye so- karken hiçbir yasayı çiğnemediğini söyledi. Amerikah ve Avrupalı sanat tacirkri, 1970lerin başlannda, bazılan 500 yıllık olan dokumalann Coroma'da satın alınabik- ceğjni öğrendikr. Başkent La Paz'ın 200 kilometre kadar güne- yinde, And dağlannda yerlikrin yaşadığı bir yerkştm merkezi olan Coroma'daki doku- • San Franciscolu sa- nat taciri Steven Ber- ger, elindeki kutsal do- kumalan posta kartı yoluyla satışa çıkan- nca, şüphelenen Prof. John V.Murra, ABD Gümrük İdaresi'ne başvurarak dokuma- lann satışının durdu- rulmasmı ve Bolivya'ya geri verilmesini istedi. malar, înkalann And dağ- lanna gelmelerinden önceki dönemde var olmuş Ayma- ra uygarlığının ürünüydü. Topluluğun ortak mah sayılan ve kuşaktan kuşağa aktanlan giysikrin atalann ruhunu taşıdığına inanılı- yordu. Olayı. 1988'de Cor- nell Üniversitesi profesörk- rinden John V. Murra orta- ya çıkardı. And yöresindeki antropolojik çalışmalann öncüsü olarak tanınan Prof. Murra, San Franeis- co'da eski dokumalann sauşa çıkanlacağnı bildiren bir posta kartı alınca kuşkulandı. Fotoğrafıru gördüğü doku- manın Coroma'dan olduğundan şüphelenen Murra. Bolivya Kültür Enstitüsü danışmanlanndan Cristina Bubba'yı haber- dar etti. Bolivya Devkt Başkanı Jaime Paz Zamora'run kuzini olan ve Coroma yerlikrini incekyen Bubba, dokumalann ger- çekten Coroma'dan alındığını doğruladıktan sonra Pio Cruz Flores adlı bir yerüyle birlikte San Francisco'ya gjtti ve ABD Gümrük tdaresi'ne başvurarak dokumalann satışmın durdu- rulmasını ve Bolivya'ya geri verilmesini istedi. Satışa çıkanlan dokumalann çalıntı olduğu ve ABD'ye ya- sadışı yollardan sokulduğu sonucuna varan Gümrük İdaresi, arama izni çıkarttı ve Steven Berger'ın San Francisco'daki evi- ne ve deposuna baskm yapü. Satış ilanını veren Berger'ın evin- de ve deposunda bin kadar dokuma ek geçirildi. Ne var ki. bir- kaç gün sonra 60'ı dışında öteki bütün dokumalar Berger'e geri verildi. Bunun üzerine Coroma yerlikrinin vekilliğini üsteknen avukatlar, dokumalann geri alınması konusunda Berger'la gö- rüşmelere giriştikr. 4 yıl süren görüşmekr sonunda. Berger, hakkında soruşturma açılmayacağı güvencesmi aldıktan sonra elindeki 44 dokumayı geri vermeye razı oldu.