Katalog

12 EKİM1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER CUMHURIYETTEN OKURLARA OZGENACAR Yeni Yapılanmalar... Devlet olmanın göstergelerinden biri de kendi adına pa- ra bastırmaktır. İlk parayı İÖ. 6. yüzyılda Lidyalıların bastığı söylenir. Ancak yeni buluntular bu tarihi daha geriiere götürüyor. Tarih boyunca bir ülkenin bir başka ülke üzerindeki egemenliği de orada kullanılan para birimiyle anlaşılıyor. İO. 6. yy'de Persler üdya'yı ele geçirdiklerinde Anadc- lu'da kullandıkları paralar üzerinde 'safrap'ların (vali) sim- gesel resimlerıni darp etmışlerdir. Başında tacı, diz çök- müş, yay çeken Pers satrapını gösteren paralar, Persle- rin Lidya üzerindeki egemenliğınin bir simgesidir. Paraya kendi resmini ilk bastıran kişi (İ.Ö. 359-336) Ma- kedonya Kralı 2. Filip olmuştur. Oğlu Büyük İskender Hin- distan'a giderken darphanesini de beraberinde götürmüş- tür. İskender, 'devlet olma kavramı' ile ilgili önemli bir sim- gesel geleneği de başlatmış ve yol boyunca işgal ettiği ülkelere egemenliğini üzerinde kendi resmi bulunan pa- rasıyla anlatmıştır. Daha sonra Romalılar, Bizanshlar da aynı yöntemi iz- lemişler, imparatorlar, krallar, valiler sikkelere resimleri- ni bastırmışlardır. Bu imparatorların gerçeğe en yakın portreleri günümüze bu sikkeler sayesinde kalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda hangi hükümdarın iktidar- da olduğu, padişahın resmi yerine sikkenin üzerine ba- sılan tuğra ile yani imzasıyla imparatorluğun en uzak kö- şesine kadar duyurulmuştur. Tuğrayı sikkelerde kullanan ilk Osmanlı Jmparatoru 2. Murat'tır (1421-1444). Türkiye Cumhuriyeti paralannda ise 1. Cumhurbaşkanı Atatürk ve 2. Cumhurbaşkanı inönü'nün fotoğrafları var- dır. 1950'de Demokrat Partı ıktidara geldığınde bu gele- nek kaldırılmıştır. Geçen hafta bu düşünceden hareketle bir an Kuzey Irak'taki gelişmeleri düşündüm. Anımsayacaksınız 30 ey- lül tarihli Cumhuriyet'in sekiz sütunluk başlığı 'Irak'ta Kürt Devletine Doğru' idi. Haberde Kuzey Irak'ta 'devlet olma'- nın göstergelen değerlendırilmişti. Bir sabah yazı işleri toplantısında Kuzey Irak'taki ge- lişmeleri 'devlet olmanın göstergeleri' açısından değerlen- dirdik. Cumhuriyet'in araştırması dört gün sonra Kuzey Irak'tan gelen haberlerle doğrulandı. Kuzey Irak'ta 'dev- let olmanın göstergeleri' teker teker gerçekleşiyordu. He- nüz gerçekleşmeyenler arasında bir de para bastırma ol- gusu kalmıştı. • * • Cumhuriyet okuru, gazetenin gerçek sahibi olduğunu bir kez daha kanrtladı. Fiyatımızı arttırma konusundaki ka- rarsızlığımızı, okurumuzun desteği ve verdiği cesaret ile giderdik. Öteki gazetelerin 3.500 TL'ye çıktığı sırada yaptıkları dev kampanyaların hızı kesilince satışlarındaki düşme ka- çınılmaz oldu. Herhangi bir 'promosyon' yapmayan Cum- huriyet'teki fiyat artışı (hem de 4.000 TL) hiç kuşkusuz bir satış düşmesine yol açtı. Ancak, bu düşme öngördü- ğümüzden daha az oldu. Bundan dolayı vefakâr okuru- muza şükran borçluyuz. Maddi olanaklarının dışına taştığı için gazeteyi alama- yan bazı okurlanmızdan gelen mektuplarda ise "Belkibu- gün için Cumhuriyet'i almayıbıraktık... Ancak, komşunun ya da yan masadaki arkadaşın Cumhuriyet'ini okuyup tir- yaklllğimizi sürdûrûyonjz..." deniliyor. * • • Birkaç hafta sonra okurlanmıza daha güzel bir Cum- huriyet vermeye hazırianıyoruz. Bu hazııiıklarımız arasın- da iç yapılanmamızda yaptığımız bazı olumlu değişıklik- lere deginmek isterim. Okurlarımızın bu hafta, geçen haf- talara kıyasla daha az dizgi hatasıyla karşılaştıklannı sa- nıyorum. Yeni bir uygulama ile -şimdilik- gazetenin say- falarının yarısında değişik bir düzeltme yöntemi uygulu- yoruz. Önümüzdeki hafta sonunda bu uygulamayı tüm sayfalarda gerçekleştireceğiz. Düzeltme servisindeki arkadaşlarımız Taner Çağlayan, Barlas Özarıkça ve Asaf Taneri, yazıları 'anında ve yerinde' düzeltmek amacıyla servislerinden çıkarak Ha- ber Merkezı'ne, Dış Polıtika ve Ekonomi servıslerine ta- şındılar. Düzeltmeleri daha üretim aşamasmda gerçek- leştiriyorlar. Amacımız daha az hatalı bir gazete vermektir. ' Ancak bir hatamız var ki bunu şimdilik düzeltme ola- nağından yoksunuz. Satır sonunda hece bölümünde (ı) harfinden sonra bazı bölünmeler okurumuzun canını sı- kıyor. İngilizce'deki hece yapısmdan kaynaklanan bir bil- fljsayar programı bu hatayı yaratıyor. örneğin, 'kışkırtma' kelimesi satır sonuna geldiğinde Türkçe'de 'kış-'tan bölünüp satırın başına 'kırtma'olarak geçmesi gerekirken bilgisayar bu kelimeyi 'kh' diye bö- lüp satırbaşına 'şkırtma' diye geçiriyor. Tabii bu kelime ikinci heceden bölünecek olsaydı, yine aynı hata kaçınıl- maz olacaktı. Aynı bilgisayar programını kullanan bazı Türk gazeteleri gibi biz de bu soruna çözüm getirmeye çalışıyoruz. • • • Mustafa Balbay'ı yaklaşık on yıldırtanırım. Ben Anka- ra'da Milliyet gazetesinin istihbarat şefi iken o da İzmir'- de aynı görevi yapıyordu. Kendisini Ankara'ya getirmek için çok uğraştım. İzmir'deki temsilcisi kendisini bir türlü bırakmıyordu. Birkaç yıl sonra Balbay Cumhuriyet'in İzmir Bürosu'- na geçti ve istihbaratı yönetti. Daha sonra Ankara'ya ha- ber müdürümüz oldu. Geçen pazar günü de istanbul'da haber karargâhının başına geçti. Balbay bundan böyle 'Yazı İşleri Müdûrü' yetki ve sorumluluğu ile yeni 'Haber Müdürü'müz oldu. Ege Üniversitesi Basın Yayın Okulu'ndan birincilikle mezun olan Balbay'm en önemli özeiliği nerede bir ma- raton, kır ya da 10 bin metre gibi koşular varsa kendisini tutamıyor ve başlıyor koşmaya... Şimdi 32 yıllık yaşamı- nın en güç maratonu Balbay'ı bekliyor. Kendisine İzmir Büromuzdan Hakan Kara yardımcı ola- cak. Makan'ı çevre sorunları ile ilgili haber ya da 'caretta caretta' kaplumbağalarının korunması ile ilgili mücade- lesinden daha iyi tanıyorsunuz. Hakan'ın özelliği ise ya- tağa bile bilgisayarı ile girmesi... Balbay'dan boşalan Ankara Haber Müdürlüğü'nü bun- dan böyle yıne Işık Kansu ile birlikte Hakkı Erdem yürü- tecek. Universitede gazetecilik eğitimi görmüş olan Hakkı, 1985 yılından bu yana Cumhuriyet'in parlamento muha- birliğini ve şefliğini yapıyor. Parlamentodaki 10 yıllık de- neyimi ile bu alanın en deneyimli 3-5 meslektaşımızdan biri olan Hakkı, bu kez daha genç arkadaşlarımızı yöne- tecek. Kısa bir süre önce İzmir'den Ankara'ya geçen Tü- rey Köse de bundan böyle siyasal muhabir olarak ça- lışacak. Ekonomi Servisi'nde de yeni bir yapılanmaya gidildi. İstanbul İktisat Fakültesi'nden mezun olan Dinç Tayanç, Ekonomi Servisimizi yönetecek. Gazeteciliğe Cumhuri- yet arşivinde başlayan Dinç, daha sonra ekonomi muha- birliği ve çeşitlı gazetelerde yazı işleri müdürlüğü ile eko- nomi servis şefliği yaptı. Araştırıcılığı ile kendini kanıtla- mış olan Dinç'in çeşitli başarı ödülleri arasında 1977 yılı Yunus Nadi Odülü de var. Ansiklopedik yayından roma- na değin yüzlerce çevirisi de Dinç'in bir başka özelliği... , Gelecek hafta daha güzel haberler okuma dileğile... Toptan, ikili öğretimin admı koydu • Milli Eğitim Bakanı KöksalToptanıParalı ikili öğretim 1 arahkta başlayacak. Yıllık 10 milyon civarında eğitim ücreti alınacak. Sistem ciddi biçimde uygulanırsa 6-7 yıl sonra üniversite önünde yığılma kalmayacak. İstanbul Haber Servisi - Üni- versitelerde paralı ikili öğretim uvgulanmasna ilişkin yasanın bu ay içinde çıkması halinde uygulamaya 1 arahkta başla- nacak. Bakanlar Kurulu'nun belirleyeceği yıllık eğitim ücreti. 10 milyon liracivanndaolacak. Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan, "Yılda yaklaşık 50 bin öğrencilik kontenjan yaratıl- ması ve her yıl bu rakamın art- ması halinde 6-7 yıl sonunda üniversite önündeki yığılma onlenecektir" dedi. Bakan Köksal Toptan dün Anadoluhısan'ndaki Sabancı Öğretmen Evi'nde düzenlediği basın toplantısında, ikili öğre- tim ile ilgili açıklamalarda bu- lundu, gazetecilerin çeşitli ko- nulardaki sorulannı yanıtladı. yok. Birçok öğretim üyesi za- Üniversite binalannın büyük man olanağına sahiptir." bölümünün, günün ortalan- ndan itibaren boşaldığını ve özellikle büyük kentlerc tim üyelerinin önemli leogre- ölçüde boş zamanlan bulunduğunu belırten Toptan. şöyle konuştu: "Baa çevreler. •Öğretim üye- leri sadece ders veren değil araştırma da yapan insanlardır' diyerek karşı çıkıyor. Bızim ta- lip olduğumuz, ders ve araştı- rma dışındaki boş saatlerdir. "Böyle bir saatimiz' yok diyen- lere diyecek bir şeyimiz yok. Öğretim üyelerini araştırma- lanndan alıkoymak söz konusu değil. Bazı öğretim üyeleri danışmanlık hizmeti de veri- yorlar. O nedenle boş saatleri 'Mevcut üniversite mezunlan iş bulamıyor. Bu uygulama üni- versiteli işsiz sayısını artınr" yaklaşımıru da doğru bulmadık- larını vurgulayan Bakan, Tür- kiye'nin eğitim görmüş kişijere ihtiyacı olduğunu söyledi. İkili öğretimin ücretinin üniversite- lerin yapacağı maliyet hesap- lanna göre Bakanlar Kurulu'- nca kararlaştınlacağını ve ücre- tin öğrencilerden iki eşıt taksit- te alınacağını kaydeden Top- tan, tasannın bu ay içinde yasa- laşmasını beklediklerini bıldir- di. İkili öğretimden, bu yılki üniversite giriş sınavlanna gi- ren ve kazanamayanlarla açı- köğretim fakültesini kazanan- lann yararlanacaklannı belir- ten Toptan, "Üniversitelerin hangj bölümlerine kaç öğrenci alınacağı ilan edilecek. Başvu- ranlar, üniversitej;e giriş anavı puanlanna göre ÖSYM'de de- ğerlendirilecek ve yerleştirme yapılacak" dedi. Milli Eğitim Bakanı, öğret- men adaylannın bir bölümü- nün. güvenlik soruşturması so- nuçlan gelmemesi nedeniyle atamalannın yapılmamasına ilişkin bir soruyu da şöyle ya- nıtladı: "17 bin 500 ögretmen adayından yaklaşık 1.500'ünün ya evrakı eİcsik ya da soruştur- malan bitmedi. Gelen bazı ce- vaplar tatmin etmiyor, yeniden sormak zorunda kalıyoruz. O zaman da iş uzuyor. " İstanbul'da polis ekiplerince basılan evde bir kadın öldürülmüştü Operasyona açıklama bekleniyor İstanbul Haber Servisi - Ka- dıköy Acıbademdeki bir eve Terörle Mücadele Şubesi tara- fından önceki gece düzenlenen ve bir kadının öldürüldüğü, bir erkeğin yakalandığı operasyon- la ilgili bugün bir açıklama ya- pılması bekleniyor. Acıbadem Muhittin Üstün- dağ Caddesi Eminbey Sokak Murtezaoğlu Sitesi B Blok üçüncü kat 29 numaralı eve. Terörle Mücadele Şubesi timle- ri. önceki gün saat 19.30'da bir operasyon düzenledi. Kadıkö> Emniyet Müdürlügüne bağlı ekipler, sılah seslerinin duyul- ması üzerine olay yerine gitti. Olay yerine giden ekipler, Te- rörle Mücadele ekiplerinin bir çahşması olduğu anonsunu geçti. Kısa sürdüğü öğrenilen silah seslerinin kesilmesinden sonra. içeride çatışma olduğu ve bir kişinın öldürüldüğü bildi- rildi. Çaiışmadan sonra olay yeri- ne gelen İstanbul Emniyet Müdürü Necdet Menzir.ola\la ılgılı olarak "Bilınen örgüt. Fazla söylenecek bir şey yok. Gerekli açıklamalan gerektiği zaman yapacağız" dedi. Men- zir. operasyonun geçen hafta içerisinde yapılan operasyonla- nn bir devamının olup olmadı- ğı şeklindeki bir soruya ise "Operasyonlann devamı diye bir şey olmaz. Çalışmalanmız her zaman devam ediyor" şek- linde cevap verdi. Sılah sesleriyle sokaklara dö- külen mahalle sakinleri, ope- rasyon düzenlenen evde kalan- lann 5-6 ay önce evi kiraladık- lannı ve fazla gelip gidenlennın olmadığını söylediler. Murteza- oğlu Sitesi sakinlen ise öldürü- len kadının adını Nesrin olarak bildiklerini belirterek kadının, sıcakkanh, sevecen bir kişiliğe sahip olduğunu söyledi. Ma- halle sakinleri, çiftin kendılerinı yeni evli olarak tanıttıklanru, erkeğin de Bostancf da bir kon- feksiyon atölyesi olduğunu söy- lediğini belirtti. Apartman sakinlen, çatışma- yı da şöyle anlattılar: "Saat 19.15 sıralan idi. Elı si- lahlı bir grup bızden evlerirnize girmemizi istedi. İlk önce bir el sılah sesi, daha sonra a n arda yaklaşık 5 dakika süren silah seslerini ışittık. Sonra da içeride bulunan kadının öldüğünü duydıık. Korkumuzudan dışan cıkamadık." Basın mensuplannın eve gir- melerine savanın gelip incele- me yapmasından yaklaşık 5 saat sonra izin verildi. Evde. bir kadın cesedi bulunuyordu. Operasyon sırasında yaka- landığı belirtilen erkeğin ise ne- rede ve nasıl yakalandığı açık- lanmadı. Bu arada Haklar ve Özgür- lükler Derneği(Özgür-Der). önceki gece gerçekleşen operas- yonla ilgili yayımladıklan basın açıklamasında şöyle dedi: 'Gün olmuyor ki gazeteler yeni bir polis cinayeti haberi ol- madan çıksın. Polisin katlettiği bayanın kimlığinı açıklamıyor- lar. Ama Menzir.'Bildığiniz örgüt' dıyerek bu katliamda kendisini haklı çıkarmaya çalı- şıyor." ız'da balıkçı eylemiistanbul HabeTSenisi - Buigaristan kara stdan içinde avlamrkerT>akalanan ve bu sırada bir Bulgar askerinin ölümüne neden olduğu için 10 yıl hapse mahkürn olan balıkçı Sinan Şahin'e sahip çıkılması için dün balıkçılar gösteri yaptı. Bö>ükdcre'de topianan balıkçdar, Sinan Şahin'in Bulgar karasuiannda a> lannvadığı hakle üç Bulgar hücumboru tarafından \olunun kesfldiğira. bu sırada hücumbottan balıkçı teknesine atlamak istc>en bir askerin iki tekne arasına şıkışarak öMügünü söylediler. Bulgaristan'da > apdan > argılamada. Sinan Şahin'in kaçmak isterken askerin ölünûne neden okHuğunun iddia edildiğini. belirten balıkçdar "Bulgariann iddialan gerçek dçıdr. Sinan Şahin uluslararası Deniz Hukukuna göre > argılanmalı" dediler. D^işierinin baukçmıza sahip cıkmadığmı sö\le)en protestocular. bir gurup tekne iJe boğazda protesto gösterisi yapö. (Fotoğraf: MEHMET DEMİRK.4YA) Hangi mecrada, reklammızı ücret ödemeden tekrar tekrar hedefinizin önüne çıkarabilir- siniz? Reklamda, mesajınızı bir atış- ta defalarca göstermenin yo- lu basından gecer. Reklamınızın etkisini katlamak için basının kırkgücü var. Satranc Fischer zafere • 20 yıl öncesinin satranç devleri Bobby Fischer ve Boris Spassky arasındaki 'Yüzyıhn Satranç Rövanşı'- nda, Amerikalı büyükusta 7-3 öne geçerek 10 puana iyice yaklaştı. Kültür Servisi - Amenkalı Büyükusta Bobby Fischer. Boris Spassky ile oynadığı "Yüzyıhn Satranç Rövanşı'nda 7-3 öne geçti. Yugoslavya'nın Belgrad kentinde devam eden karşılaşmanın 17. oyunu tam 6.5 saat sürdü. Beyazlarla oynayan Fischer, Spassky'nin 58. hamlede oyunu terk etmesi üzerine yedınci galibiyetini almışoldu. Yedi puana ulaşmakla. Fischer'ın karşılaşmayı kazanmak için alması gereken üç puan kaldı. 5 milyon dolar ödüllü özel karşılaşmada 10 oyun alan taraf maçın galibi olacak. Kazananın 3.5 milyon. kaybedenin ise 1.5 milyon dolar alacağı karşılaşmada, beraberlikler puanlamaya dahil edilmiyor. Oyun sonunda taşlarm konumu Kapalı Sıcılya açılışı rBGMT (teyul Ie4 2Ac3 3Ag2 4g3 5ed5 6Fg2 7Ad5 8Aef4 9Ad5 100-0 lld? l2Af4 13 h3 14Fd2 l5Kel !6Vel I7g4 ISVdl !9Ff4 20Vf3 21Vb7 22 Kel 23Fb7 24Fe4 25Fd2 26Fd5 27Kc5 28 şn 29 Ka5 Spassky tsiyah) c5 Ac6 e6 d5 ed5 d4 Af6 Ad5 Fd6 Fe6 Ff5 Kb8 Ke8 Kel Vd7 Ke8 Ff4 Fe6 Ab4 Ac2 Vb7 Ab4 Fa2 Fd5 Ad5 Ab6 f6 Ke7 Rsdnr Spassky 30Fb4 31Fc5 32Şe2 33 ŞO 34Şe4 35Fd4 36ŞO 37 Fc5 38Ka7 39 FR 40Fd6 41Kd7 42Kd8 43 b4 44 b5 45Kb8 46Şe4 47Şd4 48Şc4 49Şb5 5OŞc6 51Şd5 52Şe6 53 Kg8 54Şf7 55Kg7 56Ff8 57Şf6 58 ŞH Kd7 şn Şg<- h5 Ke7 h4 Kel Ad5 Ke8 Ke6 Ab6 Ad5 Kel Kbl Kb3 Ac3 Ab5 Kc3 Kd3 Kh3 Kf3 Kf2 Şh7 Ka2 Şh6 Ka7 Ka6 Siyah terk eder.