Katalog

31Ocakl992 dış haberler Cumhuriyet 11 Flovvers işten atıldı • Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı aday adaylanndan Demokrat Partili Bill Clinton'la ilişkisi olduğunu açıklayarak tüm dünyayı meşgul eden Gennifer Flovvers önceki gün işten atıldı. Çalıştığı "The Arkansas Appeal Tribunal' gazetesi, üçgün habersiz işe gitmediği gerekçesi ile Flovvers'ın işine son verdi. AP'nin haberinegöre Flovvers'ın işten atılması ile Clinton'la yaşadığı yasak aşk arasında bağlantı olmadığı belirtildi. Arkansaslı gazeteci yılda 17.000 dolar kazanıyordu. Gennifer Flovvers'ın Demokrat Partili başkan aday adayı ile olan ilişkisini açıklayarak 130 ile 175 bin dolar arasında para kazandığı ile sürülüyor. RKstinli haklan • AA (Londra) — Uluslararası Af örgütü, Israil işgali altındaki topraklarda, 1987 yılı aralık ayında başlayan Filistin ayaklanması intifadan bu yana insan hakları ihlallerinin fazlalastığını bildirdi. örgüt tarafından Londra'da yapılan açıklamada, BM İnsan Haklan Komisyonu'nun bu konuya dikkati çekilerek özellikle işkence, kötü muamele ve Filistinlilerin mahkeme önüne çıkarılmadan tutuklanmalan ile ilgili uygulamalar bulunduğu belirtildi. BM'ye yeni üyeler • AA (New York) — BM Güvenlik Konseyi, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan Kırgızistan, özbekistan, Tacikistan ve Ermenistan'ın BM üyeliğini-oy birliği ile onayladı. Güvenlik Konseyi'nin onayından sonra üyeliğin resmen kazanılması, genel kurulun bir formalite niteiiğindeki onayını getiriyor. Genel kurulun, geçen hafta Güvenlik Konseyi tarafmdan üyeliği onaylanan Kazakistan'la birlikte bu dört BDT uyesinin üyeliklerini ne zaman onaylayacağı ise henüz belli değil. Riyad'da imam avı • AA (Lefkoşa) - Suudi Arabistan'da son bir ay içinde 20 kadar din adamının, 'toplumsal istikrara zarar verdikleri' içüı tutuklandığı bildirildi. Körfez bölgesindeki diplomatik gözlemciler, Suudi Arabistan'da bir din adamının tutuklanmasının olağandışı bir şey olduğunu belirtiyorlar. Gözlemciler, tutuklanan din adamlannın Cezayir'deki Ulusal Selamet Cephesi (FIS) ve Iran mollalanna sempati duyduklarını ve şeriatın en küçük bir ödün vermeden uygulanmasını istediklerini bildiriyorlar. Halabani söyleşisi • AA (Ankaıa) — Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği (KYB), Kuzey Irak'ta bağımsız bir devlet değil, demokratik, federal bir yapı istediklerir' söyledi. KYB'nin Ankara temsikisi Serçil Kazaz, bir Istanbul gazetesinin Talabani ile yaptığı ve salı günü yayımlanan söyleşi ile ilgili açıklamada bulunarak "Bay Talabani hiçbir zaman, 'bir Kürt devleti kuracağız' dememiştir" dedi ve Talabani'nin sözlerinin çarpıtıldığını söyledi. MIG uçaklan • AA (Kudüs) — Israil'in, Sovyet yapımf MIG savaş uçaklannda Batı ürünü radar ve teknoloji kullanılmasını onerdiği bildirildi. tsrail'de yayımlanan EI Hamişmar gazetesinde önceki gün yer alan habere göre Israil Havacılık Sanayii (IAI) adlı kurum, bu teknolojiyi MIG-21 ve MIG-23 uçaklanna ekleyebileceğini, MIG'leri üreten devlet şirketine bildirdi. Haberde, Israü'e verilen yanıt konusunda bilgi verilmedi. BM gücü askıda • AA (Belgrad) — Yugoslavya'da temaslarda bulunan BM temsilcisi Marrack Goulding, "Barış gücü gönderilmesini bu aşamada öneremeyeceğim" dedi. Bu ülkeye BM barış gucü gönderilmesinin koşullannın hazır olup olmadığını incelemek üzere bir süredir temaslarda bulunan Goulding, Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç ile görüşmesinin ardından bir basın toplantısı duzenledi. Goulding, Sırp, Hırvat ve federal ordu komutanları ile yaptığı görüşmelerden olumlu bazı sonuclar aldığını, ancak barış gücünün yerleştirilmesi için gerekli koşulların tumünün yerine getirilmediğini kaydetti. Rusya lideri, Londra'nın indirim kapsamı dışında tuttuğu nükleer programdan kaygılı Yeltsin, İngiltereHi ikna edemediEDİP EMİL ÖYMEN (Londra) - Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile Ingiltere Başbakam John Major arasında dün ekonomik ve askeri işbirliği anlaşmaları imzalandı. Anlaşma ardından yayımlanan bildiride her ne kadar işbirliği önemle vur- gulandıysa da İngiltere'nin Orta Menzilli Nükleer Füzelerde în- dirim Anlaşması (INF) kapsamına girmeyen denizaltı nükleer füzeleri Rusya'yı kaygılandırıyor. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Bo- ris Yeltsin, Sovyetler Birliği'nin hukuken so- na ermesinden bu yana ilk kez bir Batılı ül- ke ile ekonomik ve askeri işbirliği bildirisi imzaJadı. Iki yıl önce Thatcher'ın Gorbaçov'u mi- safır ettiği Başbakanlık Konutu'nda bu kez Major ile Yeltsin, iflas eden Rus ekonomi- sine İngiltere'nin yapacağı mali yardım, ve- receği siyasal destek ve nükleer silahsızlan- ma konularını içeren 15 maddelik bir bil- diriye imza koydular. "Doksanlı Ydlarda İşbirliği" başüklı bildiride iki ülke, "Nük- leer silahlar ve tüm kitle imha silahlan her zaman için güvenli bir şekilde denetlenme- lidir. Bu tür silahlann yaydması dünya ba- nşı ve güvenliği için büyük tebdit oluştur- maktadır" görüşünü paylaştılar. Ingiltere ve Rusya, nükleer silahlann yayılması, aynca biyolojik ve kimyasal silahlann yasaklan- ması anlaşmalanna "tamamen uymaya ka- rarlı olduklannı" belirttiler. Bildiride ayn- ca "Rusya'daki nükleer ve kuUanılmayan di- ğer silahlann güvenli bir şekilde yok edil- mesi amacıyla iki ülke arasında işbirliği yapüması" gerektiği de belirtildi. Başbakan Major, Yeltsin ile yaptığı göriişmeleri, "iki Ulke arasındaki ilişkide yeni bir dönemin başlangıcı" olarak tanımladı. Bildiride Ingiltere-Rusya işbirliği her ne kadar gösterişli bir şekilde vurgulanıyorsa da Ingiltere'nin nükleer silah programı ko- nusunda iki ülke arasında derin görüş ay- nlığı var. İngiltere'nin, Orta Menzilli Nük- leer Füzelerde İndirim Antlaşması (INF) kapsamına girmeyen, şimdi "Polaris", ya- kın gelecekte de "Trident" denizaltılarında konuşlandırdığı nükleer füzeleri, Rusya için endişe konusu. Başkan Bush'un, nükleer silahlarda kap- samlı indirim önerisini Yeltsin'in hemen ka- bul etmesi Ingiltere tarafından memnunluk- la karşılandı. Boris Yeltsin Evde benim sözüm geçer Dış Haberler Servisi - Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin bugün ABD'ye yayımlanacak olan söyleşisinde, aile dûzeni ve çok içtiği yolundaki söylentileri yanıtladı. Yeltsin, "evin reisinin kendisi olduğunu" belirtirken çok atletik bir insan olduğunu ileri sürerek çok icki içmediğini söyledi. Barbara Walters'ın sorulannı yanıtlayan Boris Yeltsin, üç torununun kaçınlacağı endişesi taşıdığını kaydetti. Rus lider kendısine bu yolda tehditlerin ulaştığından söz etti. Boris Yeltsin, eski Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un aksinesiyasi konularda eşine danışmamasıyla tanınıyor. Yeltsin "yine de eşimin kendi görüşleri var ve bunlan özgürce dile getirebilir" dedi. İki yıl önce ABD'ye yaptığı bir gezi sırasında sarhoş olan Boris Yeltsin kendisini 'atletik' olarak tanımladıktan sonra şunlan söyledi: "Sporla alkol bir arada yürümez. Ben her salı vc cumartesi bir buçuk saat spor yapıyomm, sabah akşam soğuk duş alıyorum. Günlük çahşma süremse 20 saati buluyor." FIS, duvarlara tuluklu liderleri Abassi Madani'yi devlet başkanı kabul ettiklerini belirleyen yazılar yazıyor. (Fotoğraf: LE FIGARO) Cezayir'decamiye el kondu Dış Haberler Servisi - Cezayir'de iktidarı elindc tutan ordu desteğindeki Yüksek Devlet Komitesi (YDK), İslamcılara karşı giderek sertleşiyor. YDK, Islami Selamet Cephesi'nin (FIS) kalelerinden olan El Sunna caminin kontrolünü ele aldı ve yeni imam atadı. El Vatan gazetesinin yetkili kaynaklara dayanarak verdiği habere göre FlS'ın işçi kalesi olarak bilinen Bab El Kuid bölgesinde bulunan cami tümüyle YDK'nın denetimine geçti. El Sunna camisi bugüne dek cuma namazlannın gösteriye dönüştüğü bir yer olarak olaylann merkezinde yer almasıyla dikkat çekti. El Vatan'a bilgi veren yetkili kaynaklar caminin FIS önderlerinden olan imamı Abdülkadir Muhni'nin de görevden alındığını söylediler. 35 yaşındaki Muhni, ülkenin ilk serbest genel seçimlerinin birinci turunda oylann büyük çoğunluğunu alarak Bab El Kuid bölgesinden milletvekili seçilmişti. M uhni'nin yerine yönetim yanlısı bir imamın atandığı bildirildi. Bugünkü cuma namazmı bu yeni imam kıldıracak. Ancak FIS yanlılannın bu değişikliğe nasıl tepki gösterecekleri bilinmiyor. Cezayir'de gerginlik bu cuma ile birlikte yeniden artmış durumda. Bu arada, Cezayir'in güneyindeki Başcerrah kentinde önceki gün meydanagelen İslamcı-polis çatışmasında 2 kişi öldü, 7 kişi de varalandı. Rusya lideri söz verdi Nükleer uzmanlara zanüı ücret Dış Haberler Servisi - Rusya lideri Boris Yeltsin, eski Sovyetler Bir- liği nükleer uzmanlannın Irak Devlet Başkanı Saddam Hüse- yin ya da Libya lideri Muammer Kaddafi hesabına çalışmaya başladığı yönündeki iddialan reddetti. Yeltsin, bu uzmanlann ücretlerini yüzde beş yüz arttıra- cağına söz vererek Batı'daki kuşkulan yatıştırmaya çalıştı. Sovyet nükleer uzmanlannın gelece- gi, Batı'yı en az Sovyet nükleer silahla- nnın geleceğj kadar ilgilendiriyor. Eski SSCB'den nükleer silah uzmanı göçünün önlenmesi, bu uzmanlann Irak ve Libya gibi ülkeler hesabına çalışmasından kor- kan Batı için öncelikli sorunlardan birini oluşturuyor. Yeltsin, Amerikan ABC Televizyonu*- na verdiği demeçte, Batı'nın bu yöndeki korkulannı yatıştırmaya çalıştı. Yeltsin, ABC'de bugün yayımlanacak olan de- mecinde, fiyatlann serbest bırakılması- nın getirdiği büyük zamlann bu bilim adamlannın alım gücünü bütün zaman- lann en düşük düzeyine indirdiğını kabul etti. Yeltsin, "Bu uzmanlann aylık ortala- ma ücreti bin ruble düzeyinde. Bu du- rumda olan yaklaşık 3 bin bilim adamı var. özel bir kararname yayımlayarak aylık ücretlerini 5 bin rubleye çıkarmak niyetindeyim" dedi. Eski Sovyetler Bir- liği'nde ortalama aylık ücret yaklaşık 960 ruble düzeyinde. AtaiMMiys'ınn AncıHsi Batılı liderler de sorunun çözüme ka- vuşturulması için formül arayışı içinde. Almanya bu konuda en duyarlı ülkeler- den biri. Almanya Dışişleri Bakanı Hans Dietrich Genscher, son günlerde verdiği demeçlerde sürekli olarak bu konu üze- rinde duruyor. Dilek Zaptçıoğlu'nun Berün'den bil- dirdiğine göre Genscher, uluslararası bir fon oluşturulmasmı ve bu bilim adamla- nnın başka alanlarda çalışmaya teşvik edilmesini önerdi. İran'ın, eski Sovyet uzmanlanndan ba- zılannın atom bombası yapımı için an- laştığı yolundaki haberler Almanya'nın kaygılannı güçlendiriyor. Aynı konunun ocak ayı ortasında, Başbakan Kohl ve ABD Savunma Bakanı Richard Cheney arasında da dile geldiği açıklandı. İki po- lıtikacının ortak kaygısı, eski SSCB'den nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar hakkındaki bilgi veya bununla ilgili mal- zemenin "tehlikeli" kabul edilen azgeliş- miş ülkelere satılması idi. Alman haber alma servisi BND'nin Başbakan'a verdi- ği söylenen gizli bir rapora göre kimi bi- lim adamlan bilgileri dışan sızdınnamak için Batı'ya şantaj bile yapabilirdi. BND raporunda daha da ileri giderek "bu bil- gilerin teröristlerin eline geçmesi uygar Bau'nın çöküşüne neden olabilir" diyor- du. ft KUnh Bush9 a güven krizi İster sağdan olsunlar, ister soldan, George Bush'un muhalifleri kendisini kamuoyu yoklamalannın sonuçlan, yani Vox Populi'nin yankısına fazlaca kulak vermekle suçluyorlar. George Bush'un inandıncılıktan uzak bir bıçimde, kimi zaman ortaya, kimi zaman sağa kayışlan, siyasal çapı konusunda belirgin bir umutsuzluğa yol açmamakla birlikte, oldukça kuşku uyandınyor. Amerikalılar, başkanlanna yönelik bir 'güven krizi' duygusuyla, Bush'un gerek iç cephede, gerekse uluslararası ekonomi rekabeti kurallannın geçerli olduğu dışanda, yerini doldurup dolduramadığına karar veremiyorlar. ABD'nin tek süper güç kaldığı ve Amerikan ekonomisinin eskısınden daha iyi olduğu bir dönemde belıren bu başkanlık krizi oldukça beklenmedik bir tablo Hangi ölçüte vurulursa vurulsun, Amerikan ekonomisinin içinde bulunduğu bunahm, 80'li yıllardaki kadar ağır değil. Üstelik enflasyon hiç bu denli denetim altına alınmamış, faiz oranlan bunca düşük olmamıştı. ABD'nin ihracatı da artıyor. Fakat ekonomi de politika gibi görece bir bakış, bir değerlendirme işidir. (30 ocak) DIEJS&ZEIT SSCB sessizce öldü Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşmiş Milletler'in görevi, barışı örgütlemekti. Onun yerine soğuk savaş başladı. Neredeyse yanm yüz yıl boyunca dünyada barış Amerikan Başkanı ile Sovyet Genel Sekreteri'nin ağzından çıkan sözlere bağlıydı. Bu arada Sovyetler Birliği sessizce öldü. Artık kimse George Bush ile Boris Yeltsin arasındaki zirveye, bir zamanlar Viyana'da buluşan Kennedy ve Kruşçev gibi bakmıyor. Elbette Helmut Kohl de New York'a gitmek isterdi. Ancak eski "düşman devletler" Almanya ve Japonya'ya, BM Güvenlik Komisyonu daimi üyelerinin kurduğu kulübün kapısı kapalı tutuluyor. Oysa onların da ekonomik güçleri uyannca çoktan Güvenlik Konseyi'ne dahil olması gerekirdi. Muhteşem beşli Amerika, Rusya, Fransa, Ingiltere ve Çin yerlerini ve haklannı tartışmak istemiyorlar. Birleşmiş Milletler tüzüğünün gözden geçirilmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Dünya Almanlardan ve Japonlardan daha büyük sorumluluklar almalarını bekliyor. Ama karşılığında onlara da söz söyleme ve kararlara katılım hakkını tanımalıdır. Yalnız Almanya ve Japonya'nın değil, Üçüncü Dünya'nın bazı önemli devletleri olarak Hindistan, Brezilya ve Nijerya'nın da BM'de daha aktif görev alması gerekiyor. (30 ocak) Ortadoğu tarihinde ilk kez İsrail konuştu, Araplar dinledi. Küfreden ya da salonu terk eden olmadı Moskova randevusu İsraiPin yüzünti güldtirdti Habbaş, Fransa'yı Dış Haberler Servisi - Terörist eylemleriyle tanınan Filistin HalkT tuluş Cephesi lideri George Habbaş'ıntedavi amaayla Fransa'y mesine izin verilmesi ülke içindeve dışındabüyük yankı uyand' Dış Haberler Servisi - Ortadoğu barış görüşmelerinin Moskova'da ger- çekleştirilen ve önceki gün sona eren üçüncü turu en çok İsrail'i memnun etti. Konferansa katılan Arap heyetleri, bundan sonraki görüşmelerin Ortadoğu'da sürdürülmesine sıcak bakmıyorlar. Ortadoğu tarihinde ilk kez bir Israil dı- şişleri bakanı Arap yetkililere görüşlerini anlattı ve ilk kez salonu terk eden olmadı. 20'den fazla ülkenin katıldığı çok taraflı Ortadoğu banş göruşmelerinde 11 Arap he- yeti Israil'e kulak verdi. Suriye, Lübnan ve Filistinli yetkililerin boykot ettiği Moskova görüşmelerine Ce- zayir ve Yemen heyetleri de katılmadı. Reuter'in haberine göre ABD ve eski Sovyetler Birliği'nin önderliğiyle gerçekle- şen Ortadoğu banş görüşmelerinde ilk kez yöntemsel sorunlar bir tarafa bırakıldı ve bölge sorunlan ele alındı. 30-31 ekim tarih- lerinde Madrid'de, ardından aralık ayında iki kere toplanan Arap-îsrail heyetleri bir lürlîı asıl anlaşmazlık konulanna gireme- mişlerdi. • Moskova'daki çok taraflı görüşmelerde dünyarun önde gelen ülke Hderlerinin göze- timinde bölge sorunlan ele alındı. Bölge gü- venliği, ekonomi, silahsızlanma, çevre, su ve mülteci sorunlan komiteler halinde tar- tışüdı. Bundan sonraki komite toplantıla- n nisan sonu veya mayıs başında gerçek- leştirilecek. Mülteci sorunu Kanada'da, çevre Japonya'da, silahsızlanma ABD'de, ekonomi Belçika'da, su konusu da Avus- turya ya da Türkiye'de görüşülecek. İşgal altındaki topraklar Mısır Dışişleri Bakanı Emir Musa, Isra- il'in banş görüşmelerinde BM Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı karannın da temeli- ni oluşturan "toprak karşılığı barış" ilke- sine saygılı olmaması halinde tüm banş sü- recinin çökeceği uyansında bulundu. Emir Musa, Moskova'daki çok taraflı görüşmelerin sonunda düzenlediği basın toplantısında tsrail Dışişleri Bakanı David Levi'nin önceki günkü basın toplantısında Batı yakasını Israil toprağı olarak niteleyen sözler söylemesini kınayarak bu bölgenin hâlâ Arap toprağı olduğunun ve uluslara- rası hukuk açısından da "işgal altında bir toprak" olarak tammlandığının unutulma- ması gerektiğini vurguladı. David Levi, önceki günkü basın toplan- tısında yalnızca Arap diplomatlann not edilmeye değer bulduğu bir ifadesinde "Ür- dün ile Israil arasındaki sının Ürdün neh- rinin oluşturduğunu" söylemişti. Bu ifadenin Urdün nehrinin batı yaka- smdaki İsrail isgali altındaki topraklann ar- tık Israil sınırlan içinde kaldığı anlamını ta- şıdığı belirtiliyor. Emir Musa basın toplantısında Ortado- ğu Banş Konferansı'nın ev sahipleri olan ABD ve Rusya'nın bundan sonra düzenle- necek çaüşma gruplan topiantısma sürgün- de yaşayan Filistinlilerin katılmasını ilke olarak kabul ettiklerini de vurguladı. Kamuoyunun yoğun tepkisi üzerine aynı zamanda Devlet Başkanı François Mitter- rand'ın danışmanlığını yürüten Fransa Kızıl- haç Örgütu'nün Başkanı Georgina Dufobc ve en üst düzeyde görevli üç bürokrat istifa et- ti. AFP'nin haberinegöre önceki gün beyin kanaması geçirmesinden ötürü Tunus'tan Paris'e getirilen Habbaş'ın tedavisi sürerken başbakanlıktan yapılan bir açıklamada, Habbaş'ın ülkeyegirmesinden iç ve dışişleri bakanlığı sorumlu tutuldu. Resmi bir ziyaret ıçııı Umman'da bulunan Fransa Devlet Başkanı François Mitterrand ise Habbaş'ın ülkeden bir an once aynlması içingerekirse arayagjreceğini sö" rand, Habbaş'ın Fransa'y Filistin-Fransız Kıalhaç örgf sağlandığuıı belnterek hük amaçb olduğu içingjrişim vurguladı. Mitterrand'ın açıkla' leri Bakanlığı Sözcüsi' sa'nın genelde insar detmediğini ve H? süresince" kalac FHkchdenH- mişti. Baston' lu tutmuyor