Katalog

25 OCAK 1992 DİZİ CUMHURİYET/15 Ceznyifde ordunun örtük darbeyapması siyasal hayatı dondurdu FIS sandığınbaşındabekliyor TOPLL NAMAZ — Uidinni ı«.s.nı din ulmasını ongoren J Kasım 1988 anayasa re- ferandumundan bir gun sonra Muslümanlar başkent Ceza>ir'deki Bab Kl Oued Ca- mii'nde toplu bir şekilde namaz kılarak ilk govde gosterilerini yaptılar. -ezayir'de birinci tur seçimlerini kazanan İslami Selamet Cephesi'nin (FIS) kuruluşu 1980'lerdeki ayaklanmalardan sonra şekillendi. Yoksullaşan kitlelerin ayaklanmasını aktif biçimde desteklememesine karşın İslamcılar devletin baskısına karşı en etkin propagandayı yürüten kesim oldu. İslamcılar 1988 olaylarından sonra da atağa kalkarak FIS'ı kurdular. — 3 — öendikacılardan teknokratlara, kent yoksullarından işadamlarına kadar uzanan geniş bir yelpazeye yayılan FIS, 27 Haziran 1991 seçimlerinirı ertelenmesi ve sokaklarda tankların görülmesi üzerine siyaset sahnesindeki yerini sağlamlaştırdı ve 92 ocak seçimlerinden zaferle çıktı. Şimdi soru şu: Ocak darbesi FlS'a yarayacak mı? Yoksa muhalefet kendine yeni bir rota mı çizecek? TANIL BORA Cezayir'de tslami hareket, "Cezayir sos- yalizmi"nin Tunus'taki Burgiba rejimi gi- bi "Kemalist" bir politika izlemeyip İsla- mi motiflcri "resmen" kullanması, sivil ce- maatlere de açık baskı uygulamayışı ne- deniyle, uzun süre "iki arada bir derede" kalmıştı. Bu nedenle, İslami yapı son de- rece dağmıktı. Çok sayıda şeyh ve cema- at, faaliyetini, politika dışı kalmayı içine sindirerek sürdûregelmişti. öte yandan, batıda ve güneyde Sufılik ağırhğını koru- yondu. Ülkede cami hayatı örnegin Mısır'a kıyasla daha az kavrayıcı, İslami bilgi bi- rikimi hem "flinT hem ideoloji bakımın- dan zayıftı. Radikal Islama kadrolar, bu zeminde, faaliyetlerini Müslüman Kardeş- ler'le dirsek teması halinde, ama oraya bağlanmadan geliştirdiler; bürokraside ve FLN içinde güçlenme stratejisi güttüler. İslami hareket, özellikle iktisadi "infitahi 'tan sonra, toplumdaki eşitlikçi ideoloji- nin ve yapınm aşmmasıyla bağımsız bir gelişme ivmesi kazandı. Ozdlikle kentler- deki yoksul ve işsiz kitlelerin, burjuvala- şan bürokrasiye tepkilerine hitap ettiler. Bu "tebliŞ" kolay oldu, zira FLN'nin resmi ideolojisiyle kesişme noktalan çok- tu. tslami hareket, bağımsızlık savaşı dö- neminin FLN'sine bir tür çağdaş "asr-ı saadet" gibi sahip çıkıyor, bu dönemin "kirlenmemiş" eşitlikçiliğini ve anti- emperyalist Batı karşıthğını savunuyordu. "Küçük üretki sosyalizmi'ne benzetilebi- lecek korporatıst toplumsal dayanışma öz- lemleri, işsizliğin ve kapitalistleşmenin hız- landığı 1980'ler Cezayiri'nde yoksullaşan kitlelerin arayışlanyla rahatça buluştu. Ayaklanmaya aktif biçimde katümayan, ancak ardından devletin baskısına karşı en etkili propagandayı yurüten Islamcı hare- REFERAN.DLM - Cezajir De\let Başkanı !?adli Bin Cedid, ekim 1988 olaylarından sonra anavasa değişikliği referandumuna gitti."Demokrasi ve gelecek için 3 kasımda o> kullaımorum" yazılı afişlerlc kampanyayı yurulen Cedid değişikliği onaylaltı. ket, ekim 1988 olaylanndan sonra atağa kalktı ve FlS'ın kuruluşunu gerçekleştir- di: Fransızca anılışıyla İslami Kurtuluş (ve- ya Selamet) Cephesi, Arapçasıyla El- Cebhetü'l Islamiyye L'l înkaz, FlS'ın dı- şında da, üstelik çok saygın İslami önder- lerce kurulan pek çok Islamcı örgüt var- dı: Müslüman Kardeşler'in "Ceıayir sonımlusu" olduğu söylenen Nahnah'ın kurduğu Hamas; bağımsızhk öncesinin geçici Cezayir hükümeti başkanı Bin Yu- saf Bin Gedda'nın 1984'te serbest bırakıl- dıktan sonra kurduğu Umma; Şeyh Ca- buUâh'ın kurduğu Nahde; Şeyh Şahnun- un Rabıta'sı... FIS ise kent yoksullarından öte, sendi- kacılardan teknokratlara, işadamlarına uzanan geniş bir sınıfsal yelpazeye yayıl- mayı başardı. Sadece, laikliğe yatkın Ber- beri halkın yaşadığı Kabiliye'de ve politi- ze olmayan Sufiliğin toplumsallaştığı ba- tı ve güney kırlannda zayıf kaldı. FIS, bu tabloda, esasen bir tepki potansiyeline da- yanarak gelişti. Seçimlerde, FLN'ye tepki oylanmn adresi oldu. Katılımın düşük ol- duğu seçimlerde taraflarını sıkı organize edebilmesi ve aile adına vekâleten oy ver- me olanağmdan başanyla yaraılanması da çok önemli. Buna karşıhk FlS'ın rejimin ve ordunun toplumsal tepkileri besleme- diği anlarda bocaladığı görüldü. örneğin 1971 martında, sendikalann hayat paha- lılığım protesto için yaptıklan gTeve des- tek vermeyişi, eşitlikçi, adaletçi havasını epey bozmuştu. Hatta, Bin Cedid'in ha- zırladığı adaletsiz seçim yasasını protesto için yaptığı genel grev çağnsı başansız kal- mıştı. Ancak 27 Haziran 1991 seçimleri- nin ertelenip sokakta tanklann gövdesi ve önderlerinin tutuklanması, FlS'a ocak 1992 seçimlerine taşıyan bir ivme sağladı. —BtTFt— Cezayir Uluscd Kurtuluş Savaşı militanlanndan Zehra Bensaid 'Bizdeiç savaşçıkmaz'•T ransızlara karşı bağımsızhk savaşmdâ'aktif olarak yer alan 63 yaşındaki Zehra Bensaid, ülkesi Cezayir'in "FIS sorununu bertaraf ettikten sonra" iki yıl içinde demokrasiye geçeceğine inanıyor. ALİ DİZDAR Zehra Briria Bensaid, 63 yaşında Arap kökenli bir Cezayirli. "Bizde sa- vaş çıkmaz, kardeş kardeşe kurşun sık- maz" diyor. Ülkesi için çok iyimser. Yüksek Devlet Komitesi'nin (YDK) vaat etuğı gibı 1994'te demokrasiye ge- çileceğine yürekten inanıyor. Kendini "ticaretten emekli" olarak tanımlayan Bensaid ile bazı Fransız fîr- malan adına Türk temsilcilerle konuş- maya geldiği Istanbul'da konuştuk. Yaklaşık 30 yıldan bu yana Fransa'- da yaşıyor, ama sık sık Cezayir'e gidi- yor, ülkesindeki gelişmeleri. çok yakın- dan takip ediyor. Bu da çok doğal, çünkü Zehra Bensaid Cezayir Ulusal Kurtuluş Savaşı'nda Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) saflannda yıllarca aktif görev almış. Bağımsızlıktan üç yıl önce, yani 1959'da, bağlı bulundugu hücre- nin diğer elemanlan Fransızlar tarafm- dan tutuklanınca eşi ve çocuklanyla birlikte önce İsviçre'ye. ardından da Fransa'ya kaçmış. Fransa'da bulundugu süre içinde FLN'nin lojistik ihtiyaçlarının saglan- ması faaliyetlenne katılan Bensaid, bağımsızlığın kazanıldığı 1962'de FLN'nin talimatıyla ülkesine dönmüş. Ahmet Bin Bella'nın Huari Bumedyen tarafından devredilmesiyle de 1965 yı- hnda Fransa'ya yerleşmiş. "Sosyal demokrat" oldugunu belir- ten Bensaid'in, Aid Ahmed'in Sosyalist Güçler Cephesi'ni (FFS) desteklediği anlaşılıyor. Fakat, FFS'nin, Berberi ağırlıklı bir oluşum olduğu için Araplar tarafından fazla desteklenmediğinden yakınıyor. Kendisi de bu etnik aynmcı- lıktan çok çekmlş. Berberi olan kocası- nın ailesi tam İÜ yıl boyunca, onu gelin- leri olarak benimsemeye yanaşmamış. Bensaid, Cezayir'de bir darbe yapıj- madığını savunuyor. Ordunun yöneti- me el koyduğunu da reddediyor. Ona göre bütün sorunlann temelinde İslami Selamet Cephesi (FIS) yaüyor "Aslında secimlerin birinci turunun resmi sonuçları açıklanmış değil. FlS'ın kazandığı iddia edilen millervekillerinin en az 100 tanesi hileyle seçilmiştir. Şadli Bin Cedid, ne birinci turdaki hileleri or- taya çıkarabilecek ne de ikinci turdaki hilelerin önünü alabilecek dunundaydı." FlS'ın sanıldığı kadar güçlü olmadı- gını ileri süren Bensaid, uluslararası medyayı da eleştirmekten geri durmu- yor: "Gazeteler çarşaflı kadın fotoğraf- ları basıyor. Halbuki örtülü olmayan kadınların sayısı, onlardan çok daha faz- la. Bir de Cezayir'de camilerin sayısı az olduğu için cemaat kalabalık olur. Onla- nn fotoğraflarım da bol bol yayunlıyor- lar. Halbuki Cezavir halkının Möslü- manlığı genelde çok ılımlıdır. Müslüman olarak doğmak Cezayirliler için yeterli- dir." Çok geniş bir ailesi olan Bensaid'in birçok yakını Cezayir'dekı yeni yöne- timle ıyi ilişkiler içinde. Ülkesinin gele- ceği hakkındaki iyimserliğini, yakınla- nyla olan temaslan pekiştirmiş. "Gnzel günlerin" gerçekleşmesi için iki şeyi şart koşuyor: FlS'ın "dış desteklerinin" teşhir edilip bu kanallann tıkanması ve yıllardır sürüp ülkeyi sefalete ken kapa- lı ekonomiden vazgeçilmesi. Bensaid şöyle diyor: "Ülkemizin ka- pısuıı 'kapitalist olmayahm" endişesiyle yabancılara kapadık. Bu yflzden toprak- İarunızı verimli bir şekilde işlevemedik. Uzmanlara >e makinelere ihtiyacımız var. Dışa açılmamız, serbest ticarete im- kân sağlamamız gerek." Bensaid FIS konusunda da şunlan söylüyor: "Cezayir çanak antenlerle doldu. tnsanlar riim dünya televizyonla- nnı izliyor. FIS bunları kaldıracağını söylemişti. Sırf bu yüzden bile Cezayirli- ler onlara iktidar sansı tanımaz." ZEHRA BENSAİD— 'Cezajirlile! İslamcılara iktidarşansı tanımaz.' SAMSUN DEFTERDARLIĞI ÇARŞAMBA VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN GAYRİMENKUL SATIŞ İLANI 1- Gayri menkulün bulundugu mahal: Tarla: 189 parsel A. Dikencik Köyu Çarşamba Tarla: 9-16-17-92-93 parseller, Kumarlı Köyü Çarşamba 2- Gayn menkulün Durumu >e Hususı Vasıflan: Tarlaların tamamı ekilir ve verimli topraklara sahiptir. Ga>rı menkullerin Çarşamba Tapu Sicil Mu- durluğundeki kayıtları aşağıya çıkarıimıştır. Sıra Paısd No: No: Cinsi Mevkii: Taria Aşağımahalle Çay 00 Hissesi: 1/2 Tam 1/2 Tam Tam Tam 3- Saulacak gayri menkullerin artırma esas rayiç değerleri ile alınacak leminaıın tür ve miktarları: Gayri menkullere satış komisyonu tarafından aşağıdaki yazılı rayıç değerler biçilmiş olup bu rayiç değerlerin °It> 7,5 nısbetine ısabet eden alınacak leminat miktarları hizalarında gosterilmiştır. 189 9 16 17 92 93 Miktan: 24100 M ! 4450 rrr 11100 m 1 7600 m' 6300 m : 1100 m 2 Köyü A.Dikencik Kumarlı 00 Köyönıi Stra No: 1 2 3 4 5 6 Parsel No 189 9 16 17 92 93 Değeri: 12.O5O.OO0=TL. 4.450.000rTL. 5.550.00OTL. 7.6O0.0O0=TL. 6.3OO.0O0.TL. 1.100.000.-TL. «?o 7.5 Teminat Miklan: 9O3.75OrTL. 333.75O.TL. 416.250rTL. 570.0O0rTL. 472.500.TL. 82.500rTL. Teminat olarak para, teminat mektubu, hazine tahvil ve bonosu hukumetçe belırlenmiş olan oran essam ve tahvılat (En yakın borsa cetveii üzerinden % 15 noksanı ile) kabul edilecektir. 4- Satışın yapılacağı yer gun ve saat: Satış Çarşamba Malmudürluğunde 27 Mart 1992 gunu saat 14.00'te yapılacaktır. 5- Satışa iştirak etmek isteyenler, teminatlarını Çarşamba Vergı Dairesi Mudurlugu veznesine yatıra- rak yatırıldığına daır emanet makbuzlarını 27 Mart 1992 Cuma gunu saat 13.30'a kadar satış servısine ibraz edeceklerdir. 6- Gayn menkul satış şartnameleri Çarşamba Vergi Dairesi Müdurlüğu satış servısinden temin edıle- bilir. Ayrıca daire ilan tahtasında ilan tarihinden itibaren her gun görulebilır. 7- Gayri menkuller açık artırma ve peşin para ile satılacaktır. Isteyenlere 3 gunluk sure verilebilır. Gayri menkul satışında verılen bedel, ga>ri menkule biçılen rayiç bedelın % 75'ini bulmadığı ve yapıl- mış >a da yapılacak masrafları karşılamadığı takdirde, en çok artıranın taahhudu bakı kalmak şartı ile artırma 3 Nisan 1992 Cuma gunu aynı saat ve yerde tekrar yapılacaktır. İkinci ıhalede en çok artırana masrafları aşması şartı ile ıhale edilır. 8- Hangı masrafların alıcıya ait olacağı: Belediye tellalıye harcı, Resmi ihale pulu, tapu harç masraf- ları ile "o 12 nisbetindeki KDV'si alıcıya aittir 9- lhaleye iştirak edenlerin, şartnamelerı görmuş ve kabul etmiş sayılacakları, başkaca bilgı almak isteyenlerin 960-2500-36996-44535 sıcıl numaralı satış dosyası için Çarşamba Vergı Daıresı Mudurlu- ğu'ne başvurmaları ilan olunur. Basın: 17515 Güvenlik güçleri, cuma nedeniyle camilerde toplanan kalabalığa uyarı ateşi açtılar Camilerden silalı sesleriİslami Selamet Cephesi (FIS), yönetimdeki Yüksek Devlet Komitesi'ni sert bir dille eleştirerek meydan okudu. FlS'ın geçici liderliğine yeni atama yapıldı. FIS askerlere üstlerini dinlememe çağnsı yaptı. Gergin cuma sonrasında 4 Türk gazetecisi bir gün gözaltına alındı. Dış Haberier Senisi — Cezayir'de dün cuma namazı sırasında silahlar ko- nuştu. Güvenlik güçleri, camilerin çev- resinde gösteri hazırlığı yapan İslamcı- lara uyarı ateşi açtılar, göz yaşartıcı bomba kullandılar. İslami Selamet Cephesi (FIS) liderle- ri ise cuma hutbelerinde taraflanna "S«- kin olan" çağnsı yaparken yönetimde bulunan Yüksek Devlet Komitesi'ne (YDK) meydan okudular. FIS, orduya çağn yaparak askerlerin üstlerinden ge- lecek emuieri dinlememelerini istedi. Cezayir'de dün yaşanan gergin cuma namazı sırasında 4 Türk gazetecisinin de aralarmda bulundugu 12 yabancı basın mensubu bir süre gözaltına alındı. Da- ha sonra serbest bırakılan basın mensup- lanndan en kısa süre içinde Cezayir'i ter- ketmeleri istendi. Cuma gerginliği YDK'nın camilerde gösteri ve siyaset yapılmasını yasaklamasından ve FlS'ın geçici lideri Abdülkadir Hacani'nin iki gün önce tutuklanmasının ardından dün Cezayir'de olağanüstü güvenlik önlem- leri alındı. Başkent Cezayir'deki tüm ca- miler polis ve ordu birlıkleri tarafından kuşatma altına alındı, kentin kilit nok- talarına yığınak yapıldı. Reuter'in haberine göre başkentteki Es Sunna Camii çevresinde toplanan ka- labalığı dağıtmak amacıyla polis uyan ateşi açtı. Ajans, olayda ölen ya da ya- ralanan olmadığını bildirdi. Polisin ay- rıca göz yaşartıcı bomba da kullandığı haber verildi. Ajanslar, Es Sunna Camii'nde cuma namazından sonra da güvenlik güçleri- nin kalabalığın dağılması için uyan ateşi açtığını duyurdular. Cezayir Radyosu, İslamcılann gösteriye hazırlandığuıı ge- rekçe göstererek güvenlik güçlerinin ateş açmaya zorunlu kaldığını bildirdi. Açı- lan ateş sonucu ölen ya da yaralanan olup olmadığı açıklanmadı. AFP'nin bildirdiğine gore cuma na- mazı sonrasında birçok İslamcı, güven- lik güçlerince tutuklandı. Ajans, Islam- cılara iktidar yolunu kapayan darbe son- rasında dunkü cuma namazında yaşanan tutuklamalann, bugüne kadarkilerin en geniş kapsamlısı oldugunu haber verdi. FIS liderleri ise Cezayir'deki Kouba Camii'nde vaaz verdüer. Cami çevresin- deki güvenlik önlemlerinin yoğunluğu dikkat çekti. FIS liderleri vaazlarında yönetimdeki YDK'yı sert bir dille eleş- tirdiler ve "YDK'nın bir programı bile yok. Halktan ya ölmelerini ya da yok ol- malarını istiyorlar" dediler. FIS liderleri orduya. da çağrıda bulu- narak askerlerin İslamcıların uzerine ateş açılması yolunda emir veren üstle- rini dinlememelerini istediler. Bu arada iki gün önce tutuklanan geçici lider Ab- dülkadir Hacani'nin yerine Othmane Aissani'nin atandığı bildirildi. AFP'nin haberine göre Aissani, FlS'ın dün cuma namazından önce yapılan toplantısında geçici liderliğe atandı. Cezayir'de aşm dinci İslami Selamet Partisi (FIS) liderleri Hacani'nin tutuk- lanmasını şiddetle kınadı. Partinin Cezayir radyosunda yayım- lanan acıklamasmda Hacani'nin gündüz gözüyle kentin en tamnmış bölgesinde tutuklandığı ve bunun bir meydan oku- ma işareti olduğu kaydedildi. FlS'ın Siyasi ve Dış ilişkiler Komite- si Başkanı Rabah Kebir tarafından im- zalanan açıklamada dini inançlannı ye- rine getirmek isteyenlerin camilere giriş- lerinin engellenmesi de şiddetle eleştiril- dL Türk gazeteciler AA'nın haberine göre Cezayir'deki olayları izlemekle görevli yabancı basın mensupları büyük güçlüklerle karşılaşı- yor. AA muhabirleri Kasım Cindemir ve Selahattin Yılmaz, dün polis tarafından bir süre gözaltına ahndı. Aralannda AA ekibinin de bulundugu yabancı gazete- cilerden ülkeyi en kısa sürede terk etme- leri istendi. AA ekibi ile "32. Gün" programı için çekim yapan televizyon ekibi, sabah Küba Camii çevresindeki gelişmeleri iz- lemeye çalışırken bir süre gözaltına alın- dı. Öğle saatlerinde de gözaltına ahndık- tan sonra serbest bırakılan AA muha- birleri götürüldükleri karakolda çok sa- yıda kişinin tartaklandığını, bu sırada fe- nalaşan bir kişinin ambulansla karakol- dan bilinmeyen bir yere, muhtemelen hastaneye götürüldüğunü haber verdiler. Toplam iki saat kadar gözaltmda tu- tulduktan sonra serbest bırakılan, ancak Cezayir'i en kısa surede terk etmeleri is- tenen muhabirler izlenimlerini şöyle ak- tardılar: "Bu (dün) sabah cuma tatili dolayı- sıyla kent oldukça sakin görıinüyordu. Saat 12.00 sıralannda olay çıkması bek- lenen KUba Camii'ne doğru giderken birkaç küçiik caminin de bulundugu böl- gede yoğun güvenlik önlemkri ahndıgını gördük. Kuba Camii'nin çevresinde bin- lerce polis, camiye giden yollan tutmuş- lar, kuşkulandıklan kişileri copluyortar- dı. Camiye yaklaşmamıza izin vermeyen polisler, saat 12.23'te bizi tartaklayarak yakınlardaki bir karakola götıirduler. Karakol ve çevresinde çok sayıda polis vardı. Karakoldayken 5-6 kişinin tartaklana- rak getirildiğini gördük. Bn kişiler bir odaya ahnddar. Saat 12.45'te bize 'tsterseniz gklin' de- diler. Bu kez başka bir yoldan camiye gitmeye çahştık. 32. Gün ekibinin kame- ramanı, polisleri görünce çekim yapma- ya başladı. Bu kez daha sert bir şekilde itilip kakılarak karakola getirildik. Ka- rakola 7-8 yabancı gazeteci daha getiril- di. Çevrede de tutuklamalann oldugunu ve tutuklananlann tartaklanarak kara- kola getirildiğini gördük. Bir ara daha once içeri alınan bir ki- şinin ambulansla bilinmeyen bir yere muhtemelen hastaneye götürüldüğunü gördük. Karakoldaki polis amiri önce '32. Gün' ekibini bir arabayla Emniyet Mü- dürlüğü'ne >olladı. Saat 13.25'te biz de Emniyet Mudüıiuğü'ne goturülduk, bu- rada 15-20 yabancı gazeteci daha vardı. Emniyet Mudürlüğü'nde 'ne yaptığımız' soruidu ve pasaportlarunız istendi."