Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 19 AĞUSTOS 1991 BORSA NOTLARI ABDURRAHMAN YILDIRIM Bilgisayara geçişin hikâyesi Bilgisayar sistemi için aracı ûyelerle Oslo Borsası'nı zi- yaret eden İMKB heyeti yurda döndü. Borsanın işlemler mü- dürü ile bitgi işlem merkezi mü- dürü 15 günsüreyle sistemi in- celemek üzere Norveç'te kaldılar. Borsayönetimi büyükaksilik çıkmazsa Oslo sistemıne ben- zer bir bilgisayar sısteminı al- maya kararlı. Cttibank'ın hazır- ladığı "sermaye piyasalarını modernizasyon projesine" ise hıç sıcak bakmıyor. Borsa Başkanı Yaman Törüner, Oslo gezisisırasındabunun nedeni- nişöyleaçıkladı: ' Crtibank'ıGüneşBey(Gü- neş Taner) devreye soktu. Projenln finansmanını da SPK karşıladı. Biz borsa ola- rak böyle bir projenin hazır- lanmasına katkıda bulunuruz ancak uygulama konusunda- ki tercih tamamen bize aittir' dedik. 0 sartla Citibank'a projenin hazırlanmasında tam destek verdik. Tamamla- nan projenin yüzde 99u da bizim görüslerimize uygun çıktı. Sorun bundan sonra basladı. Cttibank projeyle bir- likte ABD'nln bir zahire bor- sası için hazııiadığı yazılım programını da birtikte satmak istedi. İki yıl sonra da progra- mın revizyonu geretdyDrmuş. Buna itiraz ettik. Bir kere bi- zim sartlarımıza uyacak bir yazılım değildi. İkincisi Citi- bank'ın hem danışman hem de yazılım firması olmasınm bazı sakmcaları beraberinde getireceği açıktı ve bu hemen ortaya çıktı." Törüner, borsa olarak iste- dikleri sistemin özelliklerini de şöylesıraladı: — Denenmiş bir yazılım programı. — Program üzerinde isteni- len değışikliklerin yapıla- bilmesi. — Takas sistemini de içe- ren bir sistem olması. — Uluslararası sistemlerle uyumlu olması. Bunun için biri Kanada'nın Van Covert, diğeri Hollanda : nın Amsterdam ve Norveç'in Oslo Borsası olmak üzere üç borsa vaımış. Amsterdam Bor- sası sistemini Törüner çok be- ğenmiş, ama bu borsa zaman ayıramadığı için oraya gidile- memiş. Van Covert'a ise gidi- lecek. Hisselerin nama yazılı olduğu, takasın tamamen bikji- sayarla gerçekleştiği ve tüm iş- lemlerin bilgisayar programıy- la yapıldığı Oslo sisteminin tam aynısı alınmayacak. Öncelikle sistemepazarlıkunsurukona- cak. Türk hisse senetleri hami- line olduğundan geçiş dönemi için bir ara formül bulunacak. belki "ad" yerine "kod" isim- leri konacak. Diğer iki borsada görülecek ve bunlar arasında birkarşılaştırmayapılaraknihai karar verilecek. Akbulut hükümetinde borsa- dan sorumlu devlet bakanı ola- rak çalışan Güneş Taner, 1990 başında borsa yöneticilerinden habersiz Noramin Han'ı İMKB için kiralamıştı. Sonra bu işten vazgeçildi. AmaTaner'in borsa üzerindeki etkisi "bilgisayar" ile devam ediyor. Eski bir Citibanklı olan Ta- ner'in "kendi grttl, adı kaldı yadigar'. Koç ve Sabancı ile borsa üzerine Ozel sektörün en büyük iki ismi Vehbi Koç ve Sakıp Sabancı, geçen hafta başında TOBB'nin Doğu Anadolu gezi- si için Van'a gitti. Koç'un borsada 14, Sa- bancı'nın ise 7 şirketi var. Borsa şirketle- rinın 7*de biri bu ikiliye ait. Tabii büyük öl- çüde borsanın kaderi de. lyi kâr edip iyi temettü dağıtırlarsa borsa da iyı olacak. Uçakta yan yana oturan bu ikiliye, bor- sanın geleceğinin önemli öiçüde kendi el- lerinde olduğunu hatırlattık ve borsayı sorduk. Vehbi Koç, "Arkadaş ben bor- sa konusunda bir şey bilmiyorum. Fi- yat hareketlerine de akıl sır erdiremi- yorum" diyerek kestırip attı. Sabancı ise "Borsayı hep beraber yeni yeni oğre- niyoruz. Epey bir zamandan beıi düsü- yordu, şimdi yükseliyor. Seçim var. Da- ha da iyi olacak. Biz de daha fazla ça- lışacağız ve borsayı daha iyi ögrene- ğ i " dedı. Bir sonraki gün Koç ile Van Gölü ke- narında söyleşirken bu kez Koç'un dili açıldı: "Şirketler halka açılırken iyice tetkik edilmeii. Saglam ve kâriılan açıl- malı. Yoksa halk zarar eden şirketin hissesini alıp da mütemadiyen zarar ederse boreadan soğur. Borsa çok mü- him. Ayakta durmak ve yeni yatırımlar için halka açılmak sart. Biz de halka açılacağız. Sırada Beko var. Onu dJğer- leıi izleyecek. Kişisel portföyüm yok.' Koç'un, portföyü olmayan, küçük his- sedarına temettü dağıtmayı amaçlayan yaklaşımı, bu dönemde borsada yatırım- cılar tarafından çok özlenen bir yaklaşım. Belki de şu sıralar borsadaki "Koç devıinin" ana nedeni bu. Sabancı ise 1986 ve 1987'de Akçimen- to ve Lassa ile "borsa devrini" yaşamış- tı. Ondan sonra Sabancı şırketlerınin sık sık sermaye artırımına gitmesi, bu yolla dağıttığı temettülerinin büyük bölümünü geri alması, bu grubun kâğıtlarına ilgiyi azalttı. Bakalım borsada "bilmiyorum" diyen Koç'un "devrinden", "öğreniyoruz" di- yen Sabancı'nın "devrine" geçilecek mi? Yaşayıp göreceğiz. Tatlıcı, yeniden borsadaŞehmuz Tatlıcı, Şetatborsa ile yenVden dönüş yaptı. 1988de, o zamanki durgun- luk konjonktüründe "para kazanamıyorum" diyerek Şetatborsa'yı tasfiye eden Şehmuz Tatlıcı, son zaman- lardakı aracı kurum kurma furyasma katıldı ve aynı adla yeniden borsada faaliyete geçti. Tatlıcı'nın yeniden dö- nüşünü yorumlayan borsacı- lar, "Sütten ağzı yanan yo- ğurdu üfleyerek yer. Para kazanamayacağından kuş- kusu olsa Tatlıcı yeniden dönmezdi. Ya borsanın can- lanacağına kuvvetle inanı- yor ya da çok sağlam bir yerden tiyo aldı" diyorlar. Bankerlerin genel kurtılu Sayıları hızla artarak 102'yi bulan aracı kurumlar Bor- sa Bankerleri Yöneticileri Derneği çatısı altında toplanı- yor. 1986 yılında kurulan der- neğe yeni aracı kurumlar da kaydediliyor. Şimdiden üye sayısı 80'i buldu. Çok çekiş- meli geçeceği beklenen ge- nel kurulun tarihi de belirien- di. 23 ağustos cuma. Yer, TSKB Salonu. Genel kurulda yönetim kurulu üye sayısı 8'den 11'e çıkanlacak ve se- çim yapılacak. Ayrıca araştır- ma grupları da duşturulacak. Yeni üyelerie güçlenen ve bü- yüyen derneğin yeni yöneti- minin misyonu, Meclis gün- deminde bulunan Sermaye Piyasası Kanunu Degişiklik Tasarısı'nın yasallaşmasına kadar "lobi faallyetlerini" sürdürmek ve kanunun ban- kerler lehine çıkmasını sağla- mak olacak. Dernek daha sonra tasarının yasalaşma- sıyla kurulacak "Aracı Ku- rumlar Birtiği"ne dönüşe- cek. Sermaye piyasası üzerinde önemii etkileri olacak birliğin çatısı şimdiden çatılıyor. Bu nedenle bankerlerin genel kurulunun, ağustos sıcağını geride bırakacak şekilde "sı- cak" ve "çekişmeii" geçme- si bekleniyor. SUMERBANK Bayilik Vermeye Devam Ediyor . Cumhuriyet kurumlarının en önemlilerinden biri olan ve Cumhuriyet tarihimizin en önemli adımlarından birini atan Sümerbank; çağrısını bir kere daha sizlere ulaştırıyor. Ülkemizin en büyük bayilik sisteminin kurulması hedeflenen bu girişimde; YENİ SÜMERBANK VE UÇANBALON MAĞAZALARI BAYİLİKLERİ VERİLECEKTİR Bayilik sistemi çerçevesinde, yeni açılabilecek Sümerbank mağazalarının yanı sıra UÇANBALON mağazalarının da bayiliğinin verileceğini; tüm özel kurum ve kişilere saygıyla bir kez daha duyuruyoruz. Gelin, 451 Sümerbank mağazası ve 58 bayiden oluşan dev zincirin yeni bir halkası olun. SÜMERBANK "Türkiye# nin Bir Numaralı Aile Mağazası" 1000 Sümerbank Hedeflenen Bu Çağrıda Başvuru Adresi: PAZARLAMA İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ BAHÇEKAPI/İSTANBUL Telefonlar: 9 (1) 511 89 30 (Santral) 526 70 05 (İşletme Müdürü) Teleks: 22437 ASM-TR/Faks: 522 41 93 Telgraf: Sümerteks-İstanbul R E K L A M D U N Y A S I Yorum Ajans'a teklifler ANAP'ın ve Türkiye'nin tanıtımını üst- lenen dünyaca ünlü Fransız rekJama Jac- ques Seguela'nın ajansı RSCG, Yorum Ajans'a ortaklık teklifınde bulundu. Yo- rum Ajans'a ortaklık teklifinde bulunan bir diğer ajans da Pepsi Cola'nın tüm dünyadaki reklamlannı Ustlenen BBDO. Yorum Ajans'ın Genel Mndörö Menmet Ural her iki ajansla da görüşmelerin sür- duğünü belirterek ortaklık anlaşmalan- nın önümüzdeki ay kesinlik kazanacağı- nı söylüyor. Yorum Ajans yetkilüeri bu ortaklıktan parasal kazanç beklemediklerini söylü- yorlar. Onlann asıl amacı ajansın yara- ücılığını geliştirmek. Genel Müdür Meh- met Ural bu konuda kendilerine güven- diklerini belirterek ciro ve reklam pazar payı en yüksek 10 reklam ajansı arasın- da yapılan 6 aylık değerlendirmede Yo- rum Ajans'ın 7. sıraya yerleştiğini, bu pa- yın her geçen gün artacağını söylüyor. Ural Seguela'nın ajansı RSCG ile Pepsi Cola'nın reklamlannı hazırlamasıyla üne kavuşan BBDO'nun Yorum Ajans'la il- gisini şöyle anlatıyor: "RSCG ile daha öoce de iüşküerimiz vardı, bunlar bir ara kesilmesİM karşın yeıi birtekMfgetoce şaşınnadık. BBDO ifc de göriişayordık. Ş İ M * ortaklık teklifİBe daha ckMİ bakı- yoruz. Parasal kaza*çtaa çok, yarabcüı- gunızı gehştirmek u n o u Ik pfauda tut- maaıza karşım Yonun Ajans'ıa hisseie- rudea bir bötiuniııe sahip ohuk teteyen- lerin karşıhgıııı ödemesi gerektfcİBİ unut- mayacagız." Ural, yaratıcılık ve parasal katkı konulannda anlaşma olmadığı tak- dirde 'bağımsız ajans' olarak çalışmaya devam edeceklerini de sözlerine ekliyor. îtalya'da reklam yasağı ttalyan Parlamentosu önümüzdeki günlerde bir yasa tasansını kanunlaştır- maya hazırlanıyor. Bu tasan uyannca res- mi ve özel kanallarda reklam yaymlan, programın normal ses duzeyinde yayun- lanamayacak. Başka ülkelerde olduğu gı- bi Îtalya'da da televizyon ve radyoların reklam daireleri, reklam ajanslannın is- teklerine uyarak reklam kusaklannın baş- lamasıyla ses hacmini programm normal düzeyinden artırıyorlar. Böylece izleyici ve dinleyicilerin daha çok Ugisini çekmeyi amaçhyorlar. Yasa tasansına göre bu ku- rala uymayan televizyon şirketleri 10 ile 100 milyon liret (35 milyon ila 350 mil- yon TL) arasında para cezasına çarptın- lacaklar, ayrıca 10 giinden bir yüa kadar reklam yayımlama yasağına mahkûm edi- lebilecekler. Eskl Adaeılaruı lan-Bir süre önce Ajans Ada'dan ekonomik gerekçelerle iş bırakmak durumunda kalan bir grup reklamcı- dan bazılarının yeni mekânlannı sap- tadık: Ugur Gündoğmuş Ax'ta, De- niz Mukan Era'da, Nur Erol Merkez Ajans'ta, Erdoğan Günay Güzel Sa- natlar'da, Mettem Gürier Halk Yaşam Sigorta'da mesleki yaşamlarını sürdu- rüyor. Gülbin Tokgöz en son Paris'- te göruldü. Can Kartoğlu-Gürses Ekol'de, Atilla Serbesttepe Açıkhava Reklamcılık'ta yoğunlasan kendi işye- rini kurdu. Nükhet Cenbey de yeni çı- kacak bir derginin reklam bölümüne girdi. K«Bkar B a a k e r - Eski tyonya de- nizini andıran bir banka ile sonuçta eluneğe hayat veren buğdayı ammsa- tan bir sigorta şirketi, toplam sayısı 10'u aşan ajans arasında konkur açın- ca, ağustos sıcağında kimi yaratıcılar bankacıhk ve sigortacıhk konusunda- ki bilgilerini tazeleyip stratejiler oluş- turmaya çahşıyor. Ne reklamveren ne de reklam ajansları kesin ve aynntıh bilgi verdikleri için reklam dünyası da ağustos sıcağında böyle dolaylı istia- relerle okurlanna ulaşmaya çahşıyor. Sonuç güzde... tRA'da fclr Atauuı stajyer- Av- rupa'nın 7 ülkesindeki bağımsız ajans- lann katuımıyla oluşturulan EURAD Network işbirliği ilkeleri doğrultusun- da, birliğin üyesi Alman Dorland, Berlin ajansından Carsten Rühl, 1RA reklam ajansında staja başladı. T E K N O L O J I V I T R I N I Bilgisayarda renkli aktarım Ingiliz Otib (Origin Technology in Bu- siness) firması, dizüstü PC bilgisayarla tam renkli görüntüleri hücresel radyo ağıyla aktarmayı mümkün kılan bir ya- zılım geliştirdi. Bu aktanm 30 saniye için- de gerçekleşiyor. Bilgisayarla görüntü 'aktarımında "fraktal transfonn süreci" temel alım- yor. Aktancı PC, resme bakıyor ve sis- temin belleğine kaydedilmiş görüntüler- le benzesen kısımlarmı eşleyerek tanım- hyor. Tanımlama tamamlandıktan son- ra, resmin modelini temsil eden formü- lii göndermek yeterli oluyor. Sonra, bu fomül aktanm için sıkıştınhyor. Aba dizüstü PC resmin kodunu çöze- rek görüntülüyor. Bunun için bu bilgisa- yarın da özel bir yazıhma gereksinimi var. Bununla birlikte, bu yazıhm bellek- te çok küçük bir alan kapsıyor, dolayı- sıyla resimle birükte aktanlabiliyor. Böy- lece, sistemi sık sık kullanmayanlar da bu olanaktan yararlanabiliyor. O Akılü milmMİalga tan SZS rinden oldukça farklı işlevlere sahip olan bu akıllı fınn, yalnızca aç/kapa ya da evet/hayır komutlannı degil, pek çok degişik veriyi bir arada degerlendirebilen bir mantık sistemine göre çalışıyor. Fınnın oldukça dnyarlı aJıcılan pisiriJmek is- tenen yemegin hem ağırhğını hem de nem oranını saptayabiliyor. Aynı zamanda fırını yemegin pişirilme süresi, pişirilme şiddeü ve süreci konulannda prognunla- mak da mümkün. Hava kirliliğine sıvı gazla çözüm fi k ' 'Bir Danimarka firması, Avrupa kent- lerindeki hava kirliliğini dizel otobüs ve kamyonlar kullanarak etkin ve ucuz bir biçimde azaltmanın yolunu bulduğunu açıkladı. Skibby firması, dizel motorlan sıvılaş- Unlmış petrol gazı (yüzde yetmiş propan, yüzde 30 bütan) kullanabilecek hale dö- nüştürmeyi başardı. Bu sayede, kirletici Hesap makinesinde bilgisayar Texas Instruments fırmasınm Tl 81 model hesap makinesi, boyut- lanna karşuı (17,4x8, 1x2,1 cm, 241 gram), neredeyse bir cep bilgi- sayarının özelliklerine sahip. Tl 81'in mönü- leri 300 farklı işlevin kullanılmasını müm- kün kıbyor. 16 karak- terlik, 8 satırlık ekra- nında eğriler, histog- ramlar, dairesel diyag- ramlar görüntülenebi- liyor, bu şekiller- den ikisi üst üste yerleştirilebiliyor ya da dört eğri analiz edilebiliyor. Bir "zum" etkisiy- le görüntünün bir bölümü büyütülebiliyor. Tl 81, iki veri tabanı içeriyor: Kartezyen iş- levler ve parametrik denklemler. Mönüler- den biri matris hesapları yapılmasını sağlı- yor. Istatistik analizleri verileri ve hesapla- rı gerçekleştirilebiliyor. 37 program yazıla- biliyor ve bu programlar, girilen verilerle birlikte kaydedilebiliyor. Fiyatı 80 dolar. unsurların yayılımı önemli öiçüde azalı- yor. Azot oksit yayılımı, bir otobüs di- zel motonınunkine göre yüzde 80 azalı- yor. Karbonmonoksit yayıhmı yan ya- nya düşerken, hidrokarbon ve parçaak yayılımı hemen hemen tümüyle kesiliyor. Motorun sıvı gaz yakması için üç yönlü bir katalitik konverter takıhnası yeterli oluyor. Aynca motorda bir degişiklik ya- pılması gerekmiyor. Soğutulmuş yiyecek Soğutuhnuş yiyeceğin raf ömrü yalnızca yedi gündür, çünkü bu süre aşıldığı zaman mikro-organizmalar üreyebilir. Bir Isviçre firması olan Nestle, ko- ruyuculara gerek olmadan soğutul- muş yiyeceklerin raf ömriinü uzatan bir sistem geliştirdiğini açıkladı. Bu sistemde, yiyecek önce, büyük ba- smçlı tanklara konuluyor. Bu tank- lara, birkaçatmosfer basınç altında- ki azot pompalanıyor. Daha sonra bir ısıtıcı tankın içine buhar pompa- lıyor. Buhar yiyeceği pişirme sıcak- lığına kadar ısıtıyor. Yiyecek, sonra basınçh büyük bir kaba kapatılarak pişiriliyor. Yiyecek piştikten sonra ısıtıcıda- ki buhar kesiliyor ve bunun yerini so- ğutulmuş sıvı alıyor veyiyecek soğu- tuluyor. Tüm bunlar kapatılmış ku- tu içinde gerçekleştiği için içeriye mikrop girmesi olasılığı yok. Sonunda, tank temiz bir odaya alınıyor, burada açılıyor ve yiyecek hemen paketleniyor. Nestle firması yetkilüeri, bu şekilde hazırlanan yi- yeceklerin raf ömrünün en az üç haf- ta olduğunu belirtiyor.