Katalog

1 AĞUSTOS 1991 EKONOMI CUMHURÎYET/13 SERBESTPİYASAOADâVİZ ASOOolan Alman Marto Isvıçre Fra/ıgı HoManda Flonnı 'ngılız Steriinı 'ransız Frangı 100 I LıreS 3.A Rıyalı Avus. Şilinı Alış 4420 2530 2890 2240 7430 740 337 1150 358 Satıs 4430 2540 2900 2250 7480 747 342 1165 363 M.BANKASI PİYASALARI TL Pıyasas Oöviz Pıyasası Altın Pryasası Ort Faz (%) M Dolaftapanış(TL) Işl Hac.(Mılyoo J) Kapanış (ons/1i Işlem Hacmı (kg) 65 75 2366.4 ALTIN 6ÜMÜŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bıleok 900 ayar gûmüş Alış 343 000 360 000 51900 46.700 634 Satış 348 000 375 000 52100 51.000 662 Holdinglerde sermaye artaşı • ANKARA (AA) — Koç Holding Anonim Şirketi ile Eczacıbaşı Yatınm Holding Ortaklığı Anonim Şirketi sermayelerini arttırdılar. Koç Holding, yönetim kurulu kararı ile sermayesini 300 milyar liradan 400 milyar liraya çıkardı. Koç Holding arttırdı|ı sermayenin 11 milyar 337.4 milyon liralık tısmını Yeniden Değerleme Değer Artış Fonu'ndan, 38 ailyar 662.5 milyon liralık ısmını iştiraklerdeki değer artışından, 50 milyar liralık kısmım da nakit olarak karşılayacak. TGSS'den Lstifa • İSTANBUL (ANKA) — Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası Genel Sekreteri Remzi Erkürem görevinden istifa etti. Remzi Erkürem, TGSS Genel Başkanı Aydın Doğan'a gönderdiği istifa dilekçesinde, 'basındaki bağının kopması' nedeniyle istifa ettiğıni belirtti. Basın kuruluşlarınm siyasal kumluşlarla maddi-manevi bağ kurmalarırun yanlış olduğuna inandığını belirten Erkürem, dilekçesinde şöyle dedi: "Basınımızdaki tesanüdün bozulması, basın üzerinde iktidarlann baskı kurmalan, haber alma özgürlüğünü kısıtlamalan, basının zaman zaman çeşitli şfltillerde ekonomik baskı aJtina ahnması, basın kuruluşlarıyla gazete yönetimlerindeki sorumsuzluklar, işkolunda arzu edilmeyen bugunkü olayların temelini teşkil etmektedir. " Özden tıırizme • ANKARA (AA) — Eski Tekel Genel Müdürü Süreyya Yücel Özden Carnel ve Gama Endüstri ile birlikte turizm şirketi kurdu. "Iurizm Rekreasyon Yatınm ve tşletmecilik Anonim Şirketi' adlı şirketin kuruluş amaçları ara&nda, Türkiye'nin iç ve dış turizm potansiyelinin gelişmesi, sportif amaçlı turiım tesisleri kurmak eletronik oyun merkezleri kurnak gibi konular yer alıyor. Sermayesi 50 milyon lira olan şirkete, ortalclardan Ayık-Tur Turkm tnşaat ve Ticaret AŞ Bayındır tnşaat Turizm Tica-et ve Sanayi AŞ, Canel Turizm Endüstrisi Yauim ve lşletmecilik AŞ ve GAMA Endüstri -«Tesuleri Imalat ve Montaj AŞ. 12.5 milyon liralık eşit paykrla, Süreyya Yücel Özcfcn de 500 bin lira ile katıdı. Pakdemirli Izmir'de • İZMİR (AA) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ekrem Pakdemirli, bugün Izmir'de Egeiı işadamları ile görüsecek. Pakdemirli, îzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, Izmir Ticaret Borsası, Ege îhra:atçı Birlikieri ve Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi'nce ortaklaşa düzenlenen toplantıda konuşacak. Dısan Karagöz Güneş Hayat'ta • Ekonomj Servisi — Güneş Hayat Sigorta AŞ Genel Müdürlüğü'ne thsan Karagöz atandı. Uzun yıllar Çukurova Grubu'nda nızmet veren Karagöz, 1987 yılında İktisat Bankası bünyesinde kurulan Emek Sigorta AŞ'ye organizasyon ve mali işlerden sorumlu genel mudür yardımcısı, 1989 yılı sonundan itibaren aynı grup şirketlerinden Hayat Sigorta AŞ'de murahhas üye ve genel müdürlük görevlerinde bulundu. Istanbul'dayaşayan 4 kişilik ailenin mutfak harcamasıyüzde 2.9 arttı Mutfağa devlet külfetiEkonomi Servisi — Geçen ay' r memur ve işçi ücretlerine yapı- lan zamların hemen üstüne ge- len KÎT zamları mutfak enflas- yonunun yüzde 2.9 artmasına neden oldu. Böylece Istanbul'- da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması 1 mil- yon 85 bin 165 liradan, 1 mil- yon 116 bin 913 liraya çıktı. Ha- ziran ayında mutfak enflasyonu yüzde 3 azalmıştı. Temmuz ayında birbiri üzeri- ne gelen KÎT zamları mutfak enflasyonunu derinden etkiledi. önce çay, ardından tüpgaz ve nihayet şekere gelen büyük oranlı zamlar geçen ay mutfa- ğa hüzün getirdi. Yeni zamlann memur, emekli ve işçi ücret ar- tışlanndan hemen sonra yürür- lüğe konması bu kesimlerin se- vincini de kursağında bıraktı. Piyasa çevreleri, "Ücretlere ya- pıİan zamlar teker teker geri alı- nıyor. KİT zamlanndan sonra, özel sektör de bu ay içinde zam yspmaya basiar" görüşünü sa- vunuyorlar. Geçen ay ilk olarak çaya zam yapıldı. Türkiye'de çay piyasa- sını kontrol eden Çay tşletme- leri, 18 temmuzda fiyatlarını yüzde 21-23.7 oranında antırdı- gını açıkladı. Bu zamla beraber çay fiyatları yılbaşından bu ya- na yüzde 91 artmış oldu. Çayı birkaç gün sonra tıipgaz izledi. Böylece 12 kilogramlık tüpgaz fiyatı yüzde 12 artarak 24 bin 500 liradan 27 bin 500 li- raya çıktı. Ve nihayet 26 tem- muzda Türkiye'nin şeker teke- Pirinç fîyatlan tırmanışta Ekonomi Servisi — Pirinç fîyatlan geçen ay yüzde 19 arttı. Piyasa çevreleri, pirinçteki bu artışı doların artmasıyla apklıyorlar. Türkiye'de yıllık tüketimin 500 bin ton olduğunu belirten çevreler, geçen yıl Bulgaristan'ın suyu kesmesiyle yurtiçinde büyûk bir kuraklık yaşandığını ve pirinç üretiminin yüzde 70 azaJdığını dile getiriyorlar. Rami Gıda piyasasındaki yetkiliier, "Pirinçte büyük oranda dısa bağımlı olduk. ttbal pirinç piyasası da sadece iki finnanın elinde. Dolayısıyla hem dolann aıtması hem de bu iki firmanın fiyatiaria istediği gibi oynayabilmesi pirinç fiyatlannı köriikliiyor" diyorlar. Pirinç fiyatlannın daha da artması bekleniyor. Istanbul'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması (TL.) Ûrûmifl adı Peynir Zeyön Şeter Çay Et Ekmek Süt Yumurta Yoflurt Un Makama Pirinç Baktiyat Patates Sofian Sebze Meyve Margarin Ayçiçekyağt Zeylmyaöı Tereyağı Tüpgaz 12 kg ffyatij fiyatı 18667 20000: 4900 18533 23833 1000 2400 373 4733 2350 2600 3633 3623 1333 2000 3068 4682 7200 6500 12000 210O0 24500 18333 20667 6000 Aytak mfktır 4kg. 1.5 kg. 6kg. tvtan nrtan 233331 0.8 kg. 24667ı 1000 2400 323 4733 2333 2500 4333 3911 15 kg. 3det 15 Lt. 9Cadet 3kg. 2kg. 4.5 kg 1400 2000 3380 4416 7333 6600 12333 8 kg. 6kg. 30 kg 30 kg. yüzde 10 yükseldi. Havaiann sı- cak olması nedeniyle Akdeniz'- de urünlerin "kavruldugunu" belirten piyasa çevreleri, sebze fiyatlarının yeniden artmasını şöyle açıklıyoriar: "Havanııı sı- cak olması, Akdeniz'den mal buraya gelene kadar ünınlerin bozulmasına neden oluyor. O t nedenle tstanbul'da satüan seb- 14827J 18667 j zeler daba pahalı oian Marma- ra ve Tekirdag'dan getiyor". 74667 30000 29400 77333 31000 36000 357500 72000 36000 33600 71000 7050 370000 ! 72000 36000 29100 71000 7000 5200 5200 14533 16302 10667 12000 17333 17600 11200 12000 92050 101410 140470i 132470 1*0. 21000, 0.5 kg 27500i 1 adet TOPLAM 144001 14667 6500 12000 10500 24500 1085165 6600 12333 10500 27500 1116913 lini elinde bulunduran Türkiye Şeker Fabrikalan ürünlerine or- talama yüzde 24 oranında zam yapüginı açıkladı. Tüm bu zana- lar da, mutfak enflasyonunun geçen ay yüzde 3 artmasına ne- den oldu. Geçen ay ele aldığınuz 22 te- mel gıda ürünunden 13'ünün fi- yati yükseldi, 3 ürünün fiyatı da düştü. Çay ve şeker zamların- dan sonra geçen ay en yüksek zam pirince geldi. Haziran ayın- da ortalama 3 bin 600 liradan satılan BaJdo pirinç, temmuz ayında 4 bin 300 liradan alıcı buldu. Böylece bir ay içinde pi- rinç fiyatlanndaki artış yüzde 19 olarak gerçekleşti. Sebze fiyatları da geçen ay Haziran ayında sebze fiyatları yüzde 18 ucuzlamıştı. Haziran ayında yaklaşık yüz- de 25 anan yumurta fîyatlan ise geçen ay yine düşüse geçti. ön- ceki ay İstanbul'da ortalama 373 liradan satılan bir adet yu- murta, temmuz ayında 323 lira- dan tüketiciye ulaştı. Yumurta fiyatlannın bir azalıp bir artma- sı, yumurta talebinin değişme- sine bağlaruyor. Temmuz ayında satışlann önemli ölçiide düştügünü söyle- yen piyasa çevreleri, şimdi de umudunu eylüle bağlamış du- rumda. Çevreler, "tşsizlik bad safhada. Memur ve işçiye yapı- ian zamlar belki piyasayı bare- ketlendirir dedik. Olmadı. Şim- di okoliann açılmasım bekli- yoruz" diyorlar. Geçen ay zam gören diğer gı- da maddeleri ise şunlar: "Beyazpeynir ve et yüzde 3.5, zeytin yüzde 3.3, bakh'yat yüz- de 7.9, patates yüzde 5, marga- rin yüzde 1.8, ayçiçekyağı yüz- de 1.5 ve zeytinyağı yüzde 2.8." AsilNadir bugün mahkeme karşısında Nadir için yol aynınıEDİP EMtL ÖYMEN LONDRA — Asil Nadir ile 'Agır Dolan- dıncılık Bürosn' bugün yeniden karşı kar- şıya geliyorlar. Asil Nadir'i Polly Peck'e ait 25 milyon sterlini zimmetine geçirmekle suçlayan 'A|ır Dolandıncılık Bürosu'na karşı Asil Nadir'in avukatı, bir önceki du- ruşmada isnadı reddetmiş ve 'Büro'yu mü- vekkilinin savunmasını incelemeye davet et- mişti. Çalışmalannı büyük bir giziilik için- de sürdüren *Büro' temsilcilerinin geçen cu- ma günü Kuzey Kıbns'a gittiği öğrenildi. Bunun, Polly Peck olayının ortaya çıktığı geçen yıldan bu yana 'Büro'nun Kuzey Kıb- ns'a ilk ziyareti plduğu sanıüyor. Asil Nadir, 15 Aralık 199Û'da tutuklan- dığında 'Agır Dolandıncılık Bürosu' hak- kında tarih ve miktar belirterek 18 isnat ge- tinniş, Polly Peck'e ait 25 milyon sterlini zimmetine geçirmekle suçlamıştı. Asil Na- dir'in 4. kez yargı önüne çıktıgı 9 temmuz- da avukatı Anthony Scrivener, sözkonusu *kayıp para'nın karşılığının Kuzey Kıbns- da Türk Lirası olarak yatınlmış olduğunu ve bunun bağımsız bir muhasebe firması ta- rafından belgelendiğini açıklamıstı. 'Ağır Dolandıncılık Bürosu'nun geçen günlerde Kuzey Kıbns'a giderek sözkonu- su belgeleri incelediği anlaşıhyor. Belgele- rin, 'gerçekliğini' saptamak amacıyla adli tıp ve sahtekârlık soruşturmalannda basvu- ruian türde testler kullanılarak kâğıt, mü- rekkep cinsi ve yazı tekniğinin aynntılan ile incelendiği belirtiliyor. 'Büro'nun kayıt ve belgelerdeki bilgi ve girdilerin, iddia edildiği gibi o tarihkrde yapıhp yapılmadığına ve gerçekliğine karar vererek sonucu bugün mahkemede açıklaması bekleniyor. Asil Nadir'in 'Büro'nun incelemesine aç- tığı belgeler, daha önce Nadir'in avukatla- n tarafından görevlendirilen Binder Hamlyn muhasebe firması tarafından in- celenmiş, firmanın bu konudakı raporu, 'Büro'ya geçen haziran sonunda sunulmuş- tu. Konuyu Kuzey Kıbns'ta soruşturan 'Ağır Dolandıncılık Bürosu' eğer belgelerden tat- min olursa, dava nedeni ortadan kalkacağı için davanın düşmesi gerekecek. 'Büro' ye- ni bir isnat getirmediği ve yeni bir dava aç- madığ] takdirde, Asil Nadir haklundaki tüm kısıtlamalar kaldınlacak ve serbest kalacak. Ancak *Büro' tatmin olmadığı takdirde, so- ruşturmayı sürdürecek. Bu aşamada Asil Nadir'in kefalet koşullarının değişmesi de sözkonusu olmayacak. 'Büro'nun soruştur- ması ve tüm delüleri tamam olduktan son- ra Asil Nadir aleyhindeki 18 isnadını ispat- lamak amacıyla bir üst mahkemede dava açması gerekecek. Haklundaki dava düştüğü ve yeni bir da- va da açılmadığı takdirde Asil Nadir'in "tn- giliz hukuk tarihinde şimdiye dek göriilme- dik bir tazminat' ısteme hakkı doğuyor. Ancak 'Agır Dolandıncılık Bürosu'nun davayı bir üst mahkemeye sevk karan alma- sı durumunda davaya Londra Merkez Ağır Ceza Mahkemesi'nde bakılması gerekiyor. Kamu kuruluşlan 1992yılıyatınm tekliflerini ha&rladılar Kamu yatırımı 51 trîlyonANKARA (AA) — Kuruluş- jarın, 1992 yıh yatınm programı için gönderdikleri yatınm teklif- leri tutannın 51 trilyon liraya ulaştıği öğrenildi. AA muhabirinin edindiği bil- giye göre kuruluşlar 1992 yılı program çalışmalanna esas alı- nan yatınm tekliflerini 15 Tem- muz 1992 tarihine kadar Devlet Planlama Teşkilatı'na (DPT) gönderdiler. Buna göre toplam 77 kurulu- şun DPT'ye gönderdiği 1992 yı- lı yatınm teküfleri tutan 51 tril- yon 9 milyar 119 milyon lira ol- du. Fon ve mahalli idare yatı- nmlan dışında 1991 yılı yatınm tutan ise 30 trilyon 173 milyar 600 milyon lira olarak kesinleş- mişti. Bu miktar fonlar, mahal- li idareler ile döner sermayeli ku- ruluşlarla birlikte 43 trilyon 929 milyar 800 milyon lira olarak DPT'ye iletilen bazı ***** Asil Çelik Afet Işlefi Karayollan G.M. DSİ G.M iller Bankası Botaş Çıtosan D.B Demz Nakliyat EİEİ Eübank İGSAŞ Karadeniz Bakır Işl Orman G.M. Petlas Petkim Petrol Ofisi Yatmm tekllfl mHyar TL.) 18 445 6.562 11.600 2.250 1.008 223 559 132 546 259 19 2.375 84 500 107 teklifler Kunri* Tekel Testaş Taksan T. Denizcjlik Işl T. Şeker Fabr. TM0 G.M. THY G.M. TKI G.M. Köy Hiz. G.M. TÜGSAŞ TÛPRAŞ HKG.M. TÜMOSAN SfKA Yem Sanayii A.$. Ziraat Bankası Yatnatskim •HyarTL) 714 35 8 246 710 547 166 435 346 171 823 395 101 177 19 363 1991 yılı programmda yer al- mıştı. Bu yılın yatınm programına gönderilen teklifler içinde yatı- rıma kuruluşlardan DSİ 11.6 trilyon lira ile yine en büyük ya- tırımcı kuruluş olma özelüğini koruyor. DSİ, bu miktann 6.7 trilyon ürası tanm, 3.4 trilyon li- rasını enerji yatınmlanna ayın- yor. Kuruluşun, iktisadi ve sos- yal yatınm kalemlerinin ifade edildiği "diğer yannm hizmetle- ri"ne ayırdığı pay ise 1.3 trilyon lira. Tanm Orman ve Köyişleri Ba- kanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdurlüğü'nün 1992 yılı yatı- nm teklifi de 9.3 trilyon lira ola- rak gönderildi. Ikinci büyük ya- tırım teklifî sunan kuruluş ola- rak görulen Köy Hizmetleri Ge- nel Müdürlüğü'nün yatınmlan içinde ulaştırma alanına ayıra- cağı pay 5.6 trilyon lira düzeyin- de. Tarım sektörüne yapacağı yatuım tutan 1.8 trilyon lira ola- rak görülürken kuruluşun içme- suyu hizmetlerine öngördüğü miktar 1.2 trilyon lira olarak be- lirlendi. Karayollan Genel Müdürlüğü ise 1992 yılında 6.5 trilyon lira yatırım teklifi ile geldi. Özbek,alım fiyatlannın arttınlmasını istedi ANKARA (ANKA) — Türkiye Ziraat Odalan Birli- $ (TZOB) Başkanı Osman Ozbek pamuk, ayçiçeği, soya, çekirdeksiz kuru üzüm, kuru incir ve fındık ile şekerpanca- n destekleme alım fiyatlannın geçen yıla göre yüzde 80 ile yuzde 144 arasında arttınlma- sını istedi. Osman özbek düzenlediği basın toplantısında Mesut Yıl- maz hükümetinin bir seçim hükümeti olduğunu savuna- rak, "Hükümetin oy alacağı kitienin hakkını teslim etmesi gerekir. Bizleri oy potansiyeli olarak gormüyoriarsa, cevabı- mızı sandık sövler" dedi. Hükümetin apklayacağı fi- yatlardan üreticilerin memnun kalmasını, bunun için de fiyat- lann, maliyetler esas alınarak ve maliyetlere yüzde 30 üreti- ci kân eklenerek beürlenmesi- ni istediklerini bildirdi. Osman özbek, üreticilerin desteklenmesi ile ilgili önerile- rini açıklarken destekleme kapsamından çıkarılan ürün- lerin tekrar kapsama alınma- smı, üriin bedellerinin peşin ödenmesini, ihracata alınan destekleme ve fıyat istikrar fo- nu primine son verilmesini is- tedi. Alımlarla ilgili olarak ko- operatif birliklerînin 3.5 tril- yondan fazla desteğe ihtiyacı olacağını açıklayan Ozbek, bu paranın da en kısa sürede Zi- raat Bankası'nda hazır edilme- si gerektiğini söyledi. Ozbek, sorulan yanıtlarken isteklerinin hükümet tarafın- dan kabul edilmemesi duru- munda, yapılacak eylemlerin fiyatların açıklanmasından sonra Ankara'da toplanacak başkanlar toplantısında belir- leneceğini açıkladı. Osman Özbek tarafından açıklanan, 1990 yılı fiyatlan- na oranla 1991 yılı fiyat tek- lifleri şöyle: Orûırier Küdü Pamuk 1990'a 1991 9*re tekif artş (H) ) Soya Ayçiçeği Fındık Kuru ıncır C.Kuru ûaım Şekerpancan 4.300 1.950 2.000 6.500 4.000 4.500 225 100 144 135 86 105 100 80 ADAMEMN AGUSTOS'91 GUMUGU Hazir iay»n: H. TURGUTARIĞ 7 aeustos '91 çarşambaya kadar • Ücretliler, geçen aya ait alış fatura ve fişleri vergi iade bildirimine listeleyerek işyerine verirler. 12 ağustos '91 pazartesiye kadar • Boş video ve ses kaseti imal ya da it- halinden geçen ayın vergi kesintisi Ziraat Bankası'na yatırılır, bildirimi Turizm Bakanlıği'na yollanır. • TV satışı bandrol ücreti Ziraat Ban- kası'na yatırılır, bildirimi TRT Gn.Md.'ne gönderilir. 15 ağustos '91 perşembeye kadar • Geçen ayın banka ve sigorta işlerrbe- yannamesi, vergi dairesine verilir ve ödenir. •Anlaşmalı matbaalarda geçen ay bası- lan ve dağıtılan fatura, PSV ve reçete- lerin bildirimleri vergi daireleri ve def- terdarlıklara verilir. • Eczane, imalatçı kuyumcu, mıhlama- cı, anlaşmalı matbaalann recete basımı ile tapu sicil, valilik, belediye, TEK ve benzeri kuruluşlarda onaylanan emiak- la ilgili Temmuz '91 aylık bilgi formlan bildirimleri, MGB-Vergi Istihbarat Şb.- Ulus-Ankara'ya taahhütlü gönderilir. • Oda kaydı olmayan ve Ukokulu bitir- meyen kadm-erkek konfeksiyoncu ve terzileri, ustalık belgesi aknak ve yeni iş- yeri açabilmek için Ist. Meslek Odası'- na (eski dernek) başvurmaJı. 20 ağustos '91 salıya kadar • Anonim şirketlerce Damga V. Beyan- namesi vergi dairesine verilir ve pul be- delleri ödenir. • Ücretlilerin geçen ay alış belge sonuç- ları, Vergi İade Beyannamesi ile vergi dairesine verilir. • Kişi ve şirketlerin ağustos '91 geçici vergisi ödenir. • 10'dan az işçili işyerinde mayıs- temmuz döneminde, 10'dan fazla işçili işyerlerinde ise temmuzda yapılan öde- melerin vergi kesintileri muhtasar beyan- name ile vergi dairesine verilir ve öde- nir. • Kendi adlanna reklam yapanlar ve reklamcılann geçen aya ait ilan reklam beyannamesi ile eğlence, yangm sigorta ve akaryakıt tüketim beyannameleri be- lediyeye verilir ve ödenir. 26 ağustos '91 pazartesiye kadar • Geçen ayın KDV beyannamesi vergi dairesine verilir, vergi kesinti fazlası var- sa ödenir. 30 ağustos '91 cumaya kadar (2 eylül pazartesiye uzar) • Bağ-Kur'un ağustos '91 aylık yeni zamlı primi bankaya, postaçekine, il müdürlük veznesine ödenir. • Temmuz '91 aylık sigorta bildirgesi SSK Md.'ne verilir ve prim tutan öde- nir. • Geçen ay 9'dan fazla işçi çalıştıranlar- ca: a) Konut E.Y.Fonu Bildirimi SSK Md.'ne verilir, tutan banka ya da sigor- taya ödenir. b) Zorunlu tasarruf kesintisi yeni ay- lık bildirim formlan Ziraat Bankası şu- besine verilir ve yatırılır. • Ticaret ve serbest meslek sahipleri, ge- çen ayın vergi iade beyannamesini verir- ler. • Gelirleri götürü vergilendirilen ücretli- ticaret-serbest meslek sahipleri, 2. ver- gi taksitlerini vergi dairelerine öderler. • 1989'da verilen harita müteahhitlik karnesi ve imar planı yeterlilik belgesi yenileriyle değiştirilmeli. (4. ve son ay- RG 20.9.1990) • Mevcut katı atık işleme ve depolama tesisleri, inşaat ve işletme ruhsatı almak için ilgili makamlara başvurmalı. (5. ay- RG 14.3.1991). • Bağımsız denetim kuruluşlan, durum- larını yeniden düzenlemelidir. (6. ay-RG 9.3.1991 m 5 ve 6) • Daha önce yabancılara ait yatlan ki- ralayan ve temsilciliğini ustlenen işletme- lerin faaliyetleri son bulur. (2. ay-RG 29.6.1991) • Halen kuruJu tüm ihracatçı birlikleri, bolge birliği olarak çalışmalanm sürdü- rebümeleri için yenileme düzenlemelerini yapmah. (2. ay - RG 1.7.1991) • 17.5.1991'den önce olağan genel ku- rullannı yapmayan ve 200'den az üyeli esnaf derneklerinin durumlan, yeni oda yasasına uyumlaşmalı. (3. ay - RG 17.5.1991 G.m.2) IŞÇCNIN EVREN1NDEN ŞUKRAN KETENCJ Beykoz Olayı İstanbul'da ulaşım felç. İstanbul'da yaşayanların çok bü- yük çoğunluğu yillarla Beykoz'a hiç ayak basmaz. Hiç gör- memiş olanlar da çok fazladır. İstanbul'un, Boğaz'ın tadını çıkarabilenler için ise Beykoz'un özel anlamı vardır. Onlarda Beykoz'un sosyo-ekonomik yapısını, Beykoz'da yaşayanların iç dünyasını, yaşam koşullarını öyle pek fazla bilmez, merak da etmezler. Oysa Beykoz'da çok güzel, çok zenginlerin yaşadığı kıyı şeridinin hemen ardında, ağırlıklı Karadeniz'den göçmüşle- rin apayrı bir dünyası vardır. Beykoz'da çalışarak yaşamları- nı sürdürenler, İstanbul dışında ayrı bir kentte yaşar gibi ka- palı bir dünya içindedirler. Beykoz'un en büyük iş kapısı Pa- şabahçe Şişe-Cam Fabrikası'dır. Bir de Sümerbank Deri- Kundura ile Tekel fabrikaiarı vardır. İşçilik babadan oğula, ya- kın akrabalara geçer. Onlarm kazandıkları da yöre esnafına. Böyle olduğu içindir ki de Paşabahçe Şişe-Cam işçi atmaya kaltığında, Beykoz'da yaşayanlann tümü etkilenir, kendi ge- lecekleri ile ilgili paniğe Kapılır. Onun içindir ki Paşabahçe1 de yaşanan en büyük işçi kıyımı bir küçük Zonguldak dire- nişine dönüştü. Atılanlar atılmayanlar, atılmaya aday olanlar hep birbirini tanıyor, birbirinin yüzüne bakıyor, belki de yakın akraba. Ka- der birliği bilince dönüşüyor Hep birlikte, atılmaları durdur- mak üzere 8 gündür kendilerini fabrikalarına hapsettiler. Dı- şarıda Beykoz halkı, ailelerm öncülüğünde ayakta. Yörenin bütün siyasal, demokratik örgütlenmeleri işçilerin yanında. Her gün çeşitli demokratik tepki yöntemleri ile Türk kamuo- yunun, sermayenin, siyasetçilerin, iktidann dikkatini çekmeye çalışıyorlar. Aslında Sinop carn jşçileri, çıkarmaları durdurmak üzere daha erken davranıp bayram öncesi uyarı eylemlerini yaptı- lar. Sinop daha uzak, sayıları daha az olduğu için seslerini daha az duyurabildiler. izmit Sümerbank Boru Fabrikası iş- çilerinin bir haftayı aşan üretimi durdurma eylemleri, çıkarıl- malan durdurarnadı. Adana-Ceyhan Garıpoğlu İplik Fabrika- sı'nın 600 işçisi ise işten çıkarıldıklarını servis araçlannın ken- dilerini almaya gelmemesi, fabrikaya yürüyerek gitmeleri üze- rine öğrendiler Başlattıklan açlık grevi eylemi henüz bir ses yapamadı. Beykoz olayını, fabrikadan çıkmayan işçiler, kapı önünde direnen aileler, Beykoz halkı kamuoyuna gazete haberleri ile olsun bir dlçüde duyurmayı başardılar. Öyle olunca da bir haftadır bir açıklama yapmayan Cam Holding'in dünkü ga- zetelerde ilanı çıktı. "Uluslararası piyasadaki etkili yerini ve rekabet gücünü koruyabilmek için bir kısım idari ve teknolo- jik önlemler alma kararı vermiştir" denildi. Körfez krizi ile bağ- iantılı dünyadaki ekonomik durgunluk anımsatıldı. Gelişmeleri biraz daha yakından izleyebilenler ise İş Ban- kası yönetiminin değişmesi ile birlikte birkaç yıldan bu yana Cam Holding'de Kristal-İş Sendikası'nın, sendikal haklann defterinin dürülmeye başlandığını biliyorlardı. Işçilere, sen- dikal haklara sıcak baktıkları gerekçesi ile görevden alınan yöneticiler vardı. 39 günlük grevin ardından 1500 işçinin iş- ten atılması ile gelişen olayın bir anlamda Kristal-İş Sendi- kası'nın cam işkolundaki sendikal örgütlenmenin sallanma- sı olduğunu da yakından ilgili herkes çok iyi kavnyor. Beykoz olayı bilmesi gerekenlerce çok iyi biliniyor da ne yapılıyor? Herhalde kimse iktidardan işçiden yana bir müdahale rü- yası görmeye kalkışmıyor. Cumhurbaşkanı Özal'ın özünde hü- kümetin seçim ekonomisini topluma, işçilere benimsetmek için de olsa, son kamu sözleşmelen üzerine yaptığı çıkış ku- laklarda: Madenciler yüzünden 1990-91 sözleşmelerinde üc- ret artışlannın çok yüksek olduğunu, asgari ücretle çalışmaya gönüllü işçi kaynarken sözlesmelerin ardından işçi çıkarılma- sının kaçınılmaz olduğunu savundu. Savunmadan öte toplu işçi çıkarılması için bir türfetva, talimat verdi. Bu tabloda ik- tidar cephesinden beklense beklense çıkarmalara karşı ön- lem değil, işçi çıkaran işverenlerin ödüllendirilmesi, kollan- ması bekleniyor. Siyasi iktidann kararı, programı çok açık; Türkiye'de 20 mil- yonu aşan çalışma çağı nüfusu içinde sigortalı, kontratlı, ya- sal iş bulabilmiş işçi sayısı hâlâ 3.5 milyon civarında dolaşı- yor. Bu sayının daha fazlası "kara sanayide" kontratsız, ver- gisi ödenmeksizin sigortasız olarak çalıştırılıyor. Bir o kadar da resmi işsiz var. Gizli işsizleri hiç saymtyoruz. 10 milyon civarındaki tarım işçisinin çalışma, yaşam koşullarından da hiç söz etmiyoruz. Ücretleri ne kadar aşağı çekerseniz çe- kin, işçileri ne kadar yoksullaştırırsanız yoksullaştırın, elbet- te bu tabloda, çıkarılacakların yerine koşa koşa çalışmaya aday işçi bulacaksmız. İşçi hakları, sendikalar bu acı tabloya rağmen durumu bi- raz düzeltmek üzere var. Onların toplu pazarlık düzeni için- de sendikalı işçilerin ücretlerini biraz olsun iyileştirmeleri, doğrudan sendikal haklarını kullanamayan memurlara, sen- dikasız, sigortasız çalıştırjanlara, hatta tarım isçilerinin üc- retlerine rakamlar ine ine yansıyor. Sendikalı işçinin ücreti, bütün emeği ile geçinenlerin ücretinin lokomotifi oluyor. 12 Eylül düzeni bu lokomotıfin hareketine fren bastı. Özal jktidarlarında frenin gücü arttırıldı. Geriye kayma yaptırıldı. İşçilerin, emeği i.le geçinenlerin gerçek ücretlerinde hep ge- rıteme yaşandı. İlk kez bahar eylemleri, derken madencile- rin direnişi ile geriye gidiş durdurulmaya çalışılınca kıyamet koptu. 12 Eylül düzeninin, ekonomik modelinin iktidar sem- bolü Özal, zaten uzun zamandır özel sektörde uygulanmak- ta olan "işçi çıkarma ile verileni geri alma" yöntemini fetva- laştırdı. Türk-İş ve sendikalan, Zonguldak olayına destek vermez- ken Genel Maden-iş Sendikası yönetimine çamur atıp dur- muşlardı. "Kendi başına buyruk" gibi bir gerekçeye sığına- rak kaçış, elbette "sendikacılık, dayanışma, güçbirliği ilkelerini" çiğnemenin, Türk-İş'in mazereti olamazdı. Ayrıca bizirn bildiğimiz Kristal-İş yönetimi her ne kadar sol kanat- tansa da genel kuruldan bu yana Şevket Yılmaz'a çok yakın ye saygılı. Türk-İş, böylesi bir olayda da hâlâ ortalıkta yok. işi dün bir hafta sonra yayımlanan bir bildiri ile geçiştirmeye kalkıyor. Nasıl olsun ki son toplusözleşmelerin ardından kendi sendikasından 40 bin, ülke çapında 200 binin üzerinde işçi çıkarmasına seyirci kalmış bir Türk-İş yönetimi var. Önce Zon- guldak olayını, sonra Beykoz olayını, işçi çıkarmalarını, işçi tabandaki değişimi görmemezlikten gelerek yaşamak. kol- tukları korumak daha ne kadar sürebilir dersiniz? • AI»sCTV743(Turkey) Boots CTV1414R [Thaıiand) F»nj»wn 36K2 (ÜK) [2] HHacM C14P21S (UK) • J¥CC14tWl{UK) • Matsai14H(Thutvıd)[6l MwpkyCTV3SM(UK) Pww«mkTC14«5T(UK) OMIff* 1J21 fStfKHfv f1 i?\ 150 160 200 200 190 160 180 200 1jM D DW gw ö bw b D* bw h* 33 5 FST36 3^5 345 34 3* 34 M 34x37*38 37x3~>3~ 38x36*39 35x36x38 34x37x38 37x37x37 37x37<38 34x37x38 31x36x35 Ingilizlere Türk Tvsi tavsiye edîldi Ekonomi Servisi — Profilo tarafından üretilip ihraç edilen Alba marka portatif televizyon, Ingiltere'de kullanılması öneri- len markalar arasına girdi. Ingiltere'nin önde gelen tüke- tici dergilerinden Which'in yap- tıgj değerlendirmeye göre Alba, 12 televizyon markası arasında, Sony, JVC ve Matsui ile birlik- te tavsiye edilen dört markadan biri oldu. İncelemeye alınan di- ğer 8 marka ise Boots, Fergu- son, Hitachi, Murphy, Panaso- nic, Philips, Sharp ve Toshiba. VVhich dergisinin hazırladığı tüketiciyi yönlendirici testte, te- levizyonlar, ses ve görüntü ka- litesi, kullanım kolayhğı, uyum kapasitesi, uzaktan kumanda kullanımı gibi özelliklerine gö- re değerlendiriliyor. Derginin tüketici rehberi bölümünde de Alba, Matsui ile birlikte, çok yüksek bir fıyat ödemeden, mutfak ya da yatak odaJanna ikinci bir televizyon almak iste- yen tüketiciler için *iyi bir seçim' şeklinde tanımlandı.