Katalog

CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 9NÎSAN1991 A\ rjıpa ve Biz Çevremizde oluşmakta bulunan gelışmeler karşısında şimdı, yazar kasa hasılatının güncel ve ucuz duygusallığından, en buyuk yalnızlık olan kendinı beğenmişlıkten armdırılmış, çok cıddi, uzun uzadıya ve soğukkanlılıkla saptanmış, kamuoyunun desteğini eksıksiz olarak arkasına almış bir dış politika uretmek ve yurutmek saatinin kapıyı çaldığını uzulerek duşunmehsiniz. YAVUZ GÖR Emekli Elçı Yaşlı Avrupa kıtası, yuzyıllarca bırleşen, ayrılan, sevışen, savaşan, ıtışen ve barışan devletlerın, zaman zaman kurdukları, dağıt- tıkları koalısyonlann etkısındekı dengelerın deneylerınden geçrruştır Onemlı bır örnek "Bonapart belası"ndan sonrakı Avrupa'da, "Cumhumetçilik viru- su"nun >a>ılmasını onlemek amacı ıle Avus- turya Şansolyesı Metternıch'ın onculuğunu yaptığı 1815 Vıvana Kongresı ve onun ^ızdı- ğı Status Quo'dur Bu duzen, 30 >ıl geçme- den çatırdarruş, bır vandan krallıklara karşı halk hareketlerı, öte yandan ımparatorluklar- dakı azınlıkların ozgurluk ve egemenhk vo- lundakı ayaklanmaları ızlenmıştır 184O'lı >ıl- larda gelışen bır duruma, bır sure sonra ye- şermeye başlayan sos>alıst, Marksıst, anar- şıst, faşıst vb akımlar ve eylemler de eklenın ce Avrupa, kendmı yıne savaşlarm ortasında bulmuştur Bırıncı Dunya Savaşı'ndan sonra galıplenn bazen "Versaılles Dıktası" dıye de anılan ter- tıplerle Avrupa'da yenı bir Status Quo kur- ma deneyımlen, yeruk ımparatorlukları kırpa- rak yıldızlar varatmak çabaları ıle >enı ve >a- pay devletlerın ortaya çıkmasına neden ol muştur Almanya, Avusturya-Vlacarıstan, Osmanlı devletlen "cezalandırılmış", 1917'den sonra Batı Avrupa'nın karabasanı halıne gelen Bolşevık Rusya'nın etrafına ka- rantına kordonu (Cordon Sanıtaıre) çekılmış- tır Bu donemın becerıkh (9 ) devlet adamları- nın, İkıncı Dunya Savaşı'nın tohumlarını at- maktakı başarısı mkâr edılemez Soğuk savaş ve sonucu ikıncı Dunya Savaşı'nın sonu dahı, venı bır sa- vaş donemının başlangıcı oldu Bu kez "dehşet dengesi" ıle eşıt anlama gelen "soğuk savaş" baş ladı NATO ve Varşova paktları, Batı ve Doğu Av- rupa blokları askerı, ekonomık, tıcarı, kulturel vb sıperlen arkasında örgutlenmış, fızıksel ya da hukuksai konumlarda bır mılımetre bıle bır de ğışıklığın duşunülemeyeceğı bır ortamda, sureklı bır gergınlık (stres) ıçınde surup gıdıyorlardı Arada sırada, Macanstan ayaklanması, Ber lın olaylan, Çekoslovakya'nın ışgalı gıbı buna- lımlar başgösterıyorsa da kımı zaman o taraf, kı- mı kez bu taraf gereklı esneklığı göstenp kımse- nın akhndan "ıpı koparmak" geçemıyordu Çun kü bu gergın yaşamın "garantısı" ıkı taraftan bı- rının çızgıyı aşması durumunda ortaya çıkması kaçınılmaz nukleer bır kıyamettı NATO'nun felsefesı şoyle özetlenebılır örgut, ıkı kolon uzerıne oturtulmuş bır yapıttır Savun- ma ve yumuşama (detente) Savunma alanında ışı sıkı tutan NATO'nun vu- muşama yolu ıle Doğu Bloku'na yavaş yavaş filtre etmeye başladığı ıdeolojık, ekonomık, kulturel, tıcarı vb Truva atlan, soğuk savaşın kazanılma- sıyla sonuçlandı Helsınkı Antlaşması ıle ıyı kötü sağlanan, ın- sanların ve ıdeallenn Avrupa'da serbest dolaşı- mı, Polonva dakı sendıkalıst olaylan, Macarıs- tan'dakı yavaş, fakat kararlı değışımlerı kolay- laştırdı Kuşkusuz, bu gehşmelerın en onemlısı Gorba- çov olayıdır Berlın duvarı yıkıldı Ikı Almanya bırleştı Batı \e Doğu Avrupa arasındakı engeller ve en- gebeler ortadan kalkınca, fızıktekı "bıleşık kap- lar ılkesı" uyarınca ıkı taraftakı toplum dokula- rının a>nı duzeye çıkması beklenırdı Bu gerçekle^tı mı, gerçekleşecek mı? Bu soruya, SSCB'de daha ne tur gelışmeler olabıleceğı sorusuna, Yugoslavya'run geleceğı so- rusuna, Batı ve Doğu Avrupa arasındakı gelış- mışlık ve ekonomık gızılguç (potansıyel) farkla- nnın nasıl çozumleneceğı sorusuna, devlet teke lı ekonomısınden serbest pıyasa ekonomısıne na- sıl geçıleceğı sorusuna ve benzerı çetın Avrupa sorunlanna kesın vanıtlar verebılmenın guçluk- lerı açıktır Soguk savaş ve dehşet dengesi surecı gende kalmıştır Ama Avrupa, bu katı ortamdan ken- dmı, âdeta cıva ıçınde devınen, bılınmeyenı çok denklemlen olan, son derece hareketlı bır den- gesızlık sıvısı ıçınde bulmuştur Batı'nın "ilgi"si! Osmanlı devletının bır "Avrupa devletı" ola- rak kabul edılmesı, 1856 Parıs Antlaşması ıle ol- muştur Bu tanımlama, Kırım Savaşı'nın odunu olarak verılmıştır ve sadece kâğıt uzerınde kal- mıştır Bu donemden sonra da örneğın kapıtu- lasyonlar suregelmıştır. Bırıncı Dünya Savaşı'nın başında Osmanlı devletının bu belayı tek yanlı olarak ortadan kaldırmaya yönelık çabaları, Av- rupa devletlerınce "Casus bellı-Savaş nedenı" olarak nıtelenmış, hatta o zamankı "muttefi- kımız" Almanva dahı buna karşı çıkmıştır Da- ha sonralan "Versailles dikta"sına karşı ılk ayak- lanmayı yapan Turkıye'nın uzun zaman Cenev- re'dekı "Cemıyet-ı Akvam"a uye yapılması da ıl- gınçtır. Avrupa'da İkıncı Dunya Savaşı bulutları top- lanmaya başlayınca Turkıye yıne anımsanmış, değışık yönlerden değışık önerılere hedef olmuş- tur İkıncı Dunya Savaşı'ndan sonra NATO'ya ka- bul edılmemıze bırçok Avrupa devletı karşı çık- mıştır Turkıye'nın Kıbns sorununda Batı'dan gördü- ğu olumsuz tepkılerı (reaksıyonlan) herkes bılı- yor Örneğın Johnson mektubu, ambargo ve hâlâ Rumlara destek ve sılah temın edılmesı.. Ortak Pazar ıçın üyelık durumumuzu sapta- yan anlaşmadan dönulmüştür Avrupa Parla- mentosu'ndakı bır Belçıkalı milletvekıli, bıze Or tak Pazar'ın bır "Hırıstıyan kulubu" olduğunu anımsatmıştır Balkanlar'dakı Türk azınlıklanna aşırı baskı- lar uygulanırken Avrupa'nın Turkıye ıçınde ve dışında faalıyet gösteren "Revanşıst" ve "separatıst" unsurlara ılımlı baktığı ve hatta bun- ları destekledığı ızlenmıştır Son bır örnek, Çöl savaşı ıle ılgılı olarak NA- TO'nun Turkıye'ye gösterdığı "ılgı"dır Bayrak gösternıek ıçın buraya göndenlen uçaklar, ükba- hara kadar burada kalsalardı, kendılennden hıç değılse tarımsal ılaçlama alanında yararlanabı- hrdık Sonuç Bır dengesızlık sürecıne gıren Avrupa'nın je- opohtık uzantısı olan Ortaoğu'da bır savaş çık- mış bıtmış, ama sorunlannı da bırhkte getırıp or- taya koymuştur Turkıye, Avrupa Topluluğu'na ne derece "tam uye" ıse Ortadoğu devletı olarak da o orantıda değerlendınlebıhyor. Çevremizde oluşmakta bulunan gelışmeler karşısında şımdi, yazarkasa hasılatının güncel ve ucuz duygusallığından, en büyük yalnızlık olan kendini beğenmışlık'ten arındınlmış, çok cıddı, uzun uzadıya ve soğukkanlılıkla saptanmış, ka- muoyunun desteğini eksıksiz olarak arkasına al- mış bır dış politika uretmek ve yurutmek saatı- nın kapıyı çaldığını uzulerek duşunmehsiniz PENCERE HESAPLASMA BURHAN ARPAD Ayazpaştfdan Ayazağa'ya Kültür... Taksım de bır opera yapılması yıllar surdü Projeler, ıhale- ler, sonra yenı projeler ve yenı ıhaleler" Yıllar boyle geçtı, ama sonunda Istanbul operasına kavuştu Ne var kı Istanbullula- rın sevıncı kursağında kaldı Nedenı bugun bıle gereğınce açıklanamamış bıryangın her şeyı ve guzel hayallerı kulettı Sonra yenıden tartışmalar, beklentıler 1 Bu arada bır olay da geçtı Istanbul Operası'nın adı Ataturk Kultur Merkezı olarak değıştırıldı Neredeyse çeyrek yuzyılı yutan bu kuçuk kuçuk olaylar, kuçük sevıncler de getırdı, bırkac bınlık bır operasever mut- lu oldu Bıletler satılığa çıkarıldığı gun geceyarısından gun ışıymcaya kadar gışenın onunde nobet tuttu Kımı cevrelere gore sanatsever gençlerın sabaha dek nöbet tutması yenı bır tartısmaya yol açtı Istanbul Kültur Vakfı Başkanı Dr N Eczacıbaşı'nın bır sure once yaptığı bır açıklamaya göre Aya- zağa Koyu'nde şımdılerde bos duran kımı tesıs, Mıllı Savun- ma Bakanlığı'ndan Kültur Bakanlığı'na verılecek ve gereken onarım ve yapı değısımlerı yapılarak Istanbul Kültur Merkezı öîaraT< sanal ve kültur hızmetı verecek., , Sayın Eczacıbası uc yıl kadar once buna benzer sozler sçy- lemıştı ve Ayazağa Köyu'ne gıdıp soz konusu yapıları gormek ıstemıştım Inanrmş ve sevınmıştım' Ne var kı soz konusu ko- ye gıttığımde ' yasak"la karşılanmıştım Gazetecı olarak ko- nuyu ınceledığımı soyleyınce nöbetçı cavuş grttı ve bır teğ- menle dondu Ne ıstedığımı oğrenen teğmen gıdıp yuzbaşı- ya danıştı Yuzbaşı gıdıp uste sordu Bınbaşı gıdıp yarbaya sordu Yarbay albaya danıstı Sonra hep bırlıkte kestırıp artı- lar Ankara'ya danışmak gerekıyordu 1 Bu olaycığı unutmuştum çoktan' Oysa Sayın Eczacıbası unutmamış Yenıden kotarıp önu- muze surdu Inşallah' Sayın N Eczacıbaşı'nın bu yuzde yuz olumlu olarak sun- duğu durumun en son gerçeklık oranmı kestıremeyeceğım Ama yanıldığı ya da ısı cıddıye almadığını kesınlıkle soyle- mek ısterım' Dr Nejat Eczacıbası ve onun gıbı düsünenler yanılgı ıçın- deler Ya gercekten bılmıyorlar ya da ıçtenlıklı değıller Neden mı boyle dusunuyorum'? Istanbul'u duşunun' Gunluk yasamı gozunüzün önune ge- tırın' Suleymanıye'de, Vefa'da, Karagumrük'te, Kumkapı'da, Ye- şılköy de Erenkoy'de Sultanahmet'te oturan ve yenı kultur merkezıne gıtmek ısteyen bır Istanbulluyu duşunun Rasge- le bır durum ıncelemesı yapalım Once Taksım'e ulasacak- sınız Taksım'de bır sure dotastıktan sonra Boğaz'a gıden, ye- sıl mınıbuslerın durağını bulup sıraya gıreçeksınız Mınıbus cırağının yollardan yolcu bulup ustunuze üstunuze tıkalanı- şına katlanın ve sonunda Ayazağa koyune vardığınızda saa- tınıze bır bakın Bır bucuk saattır yollarda kosturduğunuzu dehşetle farkedersmız1 Aksaray-Taksım-Ayazağa ve Ayazağa- Taksım -Aksaray Toplam uc saat Uç kışılık bır aıle ıçın en azından 4 bın 500 (mınıbus gıden), uç kışının bılet gıderı (gu- numuz parasıyla) 60 bın TL Istanbul gıbı dağlara taslara yayılmıs, yayıldıkca yayılmış dev sehırde dağılmayı ve parcalanmayı kıskırtıcı gırısımlen desteklemek' Bılgısızlıkten Mıssourı savas gemısımn Istan- bul lımanına gırmesını engelleyen Istanbul Teknık Unıversı- tesı genclerı değıl mıydı9 1 Mayıs 1966 pazar gunu Taksım mıtıngını destekleyenler Teknık Unıversıtelıler değıl mıydı'' Unıversıtede toplanıyorlardı 27 Mayıs 1960 gırışımının onculu- ğunu yapanlar Istanbul Unıversıtesı'nın aydınlık kafalı genc- lerı değıl mıydı'' Bunları dağıtmak, etkısız duruma getırmek gerekıyor Planladıklarını uyguladılar Amenkan bıcımı kam- pus bıcımı kulubelere dağıttılar ateslı genclerı Darmadığın ettıler Kampustan kampusa kosusmaktan, toplantılara tar- tısmalara ne zaman kalıyordu ne de kafa Ayazpasa'dan Ayazağa'ya 1 Böylesı daha bır halkcı 1 Incelığı kavramak gerek' ALPTEKİN AİLESÎNİN ACIKAYBI Dr Eser Cemıl Alptekın, Erhan Alptekın, Orhan Alptekın, Dr llhan Faruk Alptekın, Ecz Perran Yeğınsu, Dr Nılgun Alptekın'ın babaları, Hatıce Alptekın'ın sevgılı eşı Enıeklı Orman Muhendı»ı ABDÜLKADİR ALPTEKİN 7 4 1991 gunu hakkın rahmetıne kavusmuştur Cenazesı 9 4 1991 Salı gunu (bugun) oğle namazından sonra Teşvıkıve Camıı'nden kaldırılarak Zıncırlıkuyu A.ıle kabrıstanı'nda toprağa venletektır 4ILESI Not Çelenk gonderılmemesi rıea olunur, ısteyenler, TEV'ye bagışta bulunabılırler KOZYATAĞI STFA BLOKLARINDA 140 m 2 net, duvardan duvara halı, temız kıralık daıre 9.30-17.30 arası 511 84 66 Bankacılıkta en gelışmiş on-lıne real-time bilgı ışlem sistemı. Her ışlemde uzmanlaşmış guleryuzlu personel. Tiim bankacılık hızmetlennde suratlı kaliteli hizmet. Tiim yurtta hisse senedi alım-satımında herkese her yerde Borsa hızmetı. Hisse senetlerinde Turkıye'nın ılk ve tek Yatınm Hesabı. Hisse senetlerinde Borsa Dışı (Lot Altı) ışlem ımkânı. Benzersız Bankamatik ustunluklen. îhracat ve ıthalât konulannda profesyonel hizmet. Tasarnıflara guvenılir yuksek faız kazancı. Her türlu alışverişe imkân sağlayan Tuketıcı Kredılen. Çağdaş Para: Iş Bankası'na özelleştirme hızmetınde ozel Mavı Çek. aktıf rol. Bu hizmetlerden bazılannı, diğer bankalann hepsi birden vermeye çalısıvor. Ziverbey'den Bugüne... Uç kışı ımışler, bırı üsteğmen ünıforması gıymış, ıkısı er Kapıyı çalmışlar Evın hanımı açmış Üsteğmen — Paşamla görûşeceğız demış, çok önemlı — Buyrun' Içen gırmışler O sırada sofraya oturmaya hazırlanan Emek- lı General Memduh Ünluturk sormuş — Ne ıstıyorsunuz? Beklenmeyen konuklar sılahlarını çekıp evın hanımını ya- tak odasına göturmuşler, ellerını ayaklarını bağlayıp ağzını tıkamıştar Memduh Paşa'ya — Ge/ bakalım demışler, senınle görulecek bır hesabımız var Ünlütürk susturucu takılmış 765 çapında bır tabancayla kulağının arkasından vurularak öldürulmuş Gazete haber- lerıne bakıhrsa, her şey tereyağından kıl çeker gıbı rahatça gerçekleşmış Uskudar Emnıyet Amırlığı'ne 50 metre uzak- lıktakı evde ışlenen cmayetten gerıye kalmış bır ız yok Daha sonra gazeteterı telefonla arayan bırı, Dev-Sol adına açıkla- ma yapmış- — 12 Mart dönemınde Zıverbey Köşkü'nde yapılan ışken- celer nedenıyle Ünlutürk'u cezalandırdık " • Zıverbey (ya da Zıhnı Paşa) Koşku, Erenkoy'de 27 dönunv luk buyuk bır bahçe ortasında eskı bır yapı ıdı 1972 yılımn 19 Ekım Perşembe gunu akşamı evımden alınarak Zıverbey Köşkü'ne goturulmüş, bır ay ağırlanmıştım Bu konukluğun öykusünû anlatan kıtabımdan bır alıntı yapıyorum "(12 Mart dönemınde) Istanbul Sıkıyonetım Komutanı Or- general Faık Tûrûrfün emnndekı Zıverbey Köşkü'nde 'özel harpf kurallan geçerlıydı Faık Tûrûrfün başyardımcısı General Mem- duh Unlütürk'tü 'Özel Harp Daıresı Genelkurmay Başkanlı- ğı'na bağlıydı, genlla savaşına, karşı (kontr) gerılla savaşıyla karşılık vermek ıçın otuşturulmuştu, ama, Faık Turun bu sa- vaşı kımlere karşı ılan etmıştP 'özel Harp Yönetmelığı'ne gö- re e/e geçen tiuşman'ın hıçbır hukuku yoktur 'Ele geçen duş- man,' ılan edılmış bır resm savaşın esın olmadığından 'Ce- nevre Antlaşması' kurallan uygulanmaz Yürürluktekı 'öze/ harp'te savaş esın statüsü ge- çerlı değıldır, ancak *c hukuk da uygulanmaz, 'duşman' ıçın ka- nun ve anayasa guvencesı yok- tur" Memduh Ünluturk ışte böy- le bır 'Köşk'ü Turün'un emrın- de yonetıyordu, ama her ıkısı de 'ozel harp kavramını özel amaçları ıçın çarpıtmışlar, yet- kılerını kötuye kullanmışlardı 12 Eylul, Zıverbey'de tohum- lanmıştır Unlüturk, çok önemlı nokta- larda görev yapmıştı, evının çevresınde nasıl olur da hıçbır güvenlık önlemı alınmaz 7 Ko- ruma düzenı kurulmaz'' Orta- da buyuk bır 'ıhmal' görunüyor Çeşıtlı kanıtlarla sergılenmış bunca ışkencenın yönetıcılerın- den önemlı bır kışının kapısını vurup ıçen gırmek bu kadar ko- lay mıdır'' Daha geçenlerde E Orgeneral Hulusı Sayın oldu- ruldu, kımsen-n gözu açıimadı mı? • Memduh Ünlutürk'un ölu- mune gercekten uzuldum, ary^ larımın bır parçasıydı, ayrıı Köşk'te bır sure bırlıkte yaşa- mıştık, ınsan bır tuhaf oluyor, acı-tatlı ya da ıyı-kötu olsun, paylaşılmış hayatın oyuncula- rından bırı ortalıktan sılınınce, huzunlenıyor, hem ışkencecı de ınsandır Memduh Paşa'nın eşı var, çocuğu var, yakınları var, acılarını paylaşır, başsağ- lığı dılerım 'Oldûrum' hıçbır so- runu cozumleyemez Ben Zı- verbey ışkencecılerıne hıç kın duymadım, bıraz da acıdım, ış- kenceyle terorle, ıntıkamla hıç- bır yere varılamaz, temel so- run ulkemızde sıstemlı bır yorv teme donüşmuş bulunan ış- kenceyı kokunden sılebılmektır Turkıye'nın alnından bu leke- yı el bırlığıyle temızleyelım Iş- kence bugun de her yanda kol gezıyor, ıskenceden sakat kal- mış, olmus, dengesını yıtırmış, hayatı sonmuş ınsan sayısını kımse bılemıyor'' Bın' Beş bın'' On bın? Yuz bın'' Mılyon'' Doğru durust bır yanıt verıle- mez Toplum ağır yaralıdır, hu- kukumuzu ve yasalarımızı ış- kencenın kokune kıbrıt suyu ekecek bıçımde değıştır- melıyız Pekı, bu ışı kım yapacak'' Bır ıktıdar sorunudur bu, an- cak cağdas, demokratık ve ay- dınlık bır sıyasal duzen kurula- bılırse ışkenceler ve teror ey- lemlerı durdurulabılır îşadamlanna çağdaş ve yaygın kredı desteğı. Bankamatik şimdı de 24 saat "Borsamatık". Bütıin dunyada geçerli Iş Bankası Kredı Kartı. Yaygın yurtıçi-yurtdışı şubeler, temsılcılıkler, muhabır bankalar ağı. ) J Ama, bu hizmetierin hepsini birden sadece Iş Bankası veriyor. Çünkü, yaratüğı yenilikler, benzersiz hizmetler, örnek ahnan bankacılık sistemleriyle Iş Bankası; ileri bankacılığı tanıyan, çağdaş kişilerin ve dınamık yöneticilerin bankasıdır. İş Bankası'nın büyüklüğü hizmetlerinden kaynaklanır. TURKIYE İŞ BANKASI LUX HOTELİ * * * * • • * • • * * * * • OTELİNİZ KAÇ YILDI2LI OLURSA OLSUN OOA VE BALKON KAPILARI CEREYANDA ÇARPIYORSA BIR YILDIZINIZ KAYDI DEMEKTİR rKapı stoperi SeçklR Hırdafatçılanla İLAN Kumluca llçesı Kadastro Mahkemesı'nde 1989 209 E sayılı dava dosyasında tespıte ıtıraz davası hakkında açılan davada bılınen adre- sınden adres bırakmadan ayrılan Kumlma ılçesı Yenı Mahalle Gur buzler Sokak, Sarnı Gurbuz yanında oturduğu bıldınlen Yusuf kızı HATlCE AVCIOĞLU'na (Korkmak Ivgın) duruşma gunu olarak 19 4 991 gun teblığı olunur Duruşmaya gelerek delıllerınızı bıldırmenız \e>a kendınızı bır vekılle temsıl ettırmenız tebhğ olunur 18 3 1991 Basın 46439 DIDIM'de BAYRAM TATİLİ 7 Gun 140.000 TL. Müstakıl Villalar Rez (6355) 7437 Akşam 362 98 67 MULTIPL SKLEROZ DERNEĞİ P.K. 134 SİRKECİ İSTANBUL. 34432 Destek ve Yardımlannız ıçın Iş Bankası Sırkecı Şb Hesap No 30440-503522 ÖZGÜRLEŞME EYLEMÎ: KÖY ENSTtTÜLERİ Mehmet Başaran 5 000 lıra(KDV ıçınde) Çağdaş Yayınlan Ttirkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-htanbul ödemcli gondcrilmez