Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/10 DIŞHABERLER 4 NÎSAN 1991
Papaııdreırmm
Türk korkusıı
• ATtNA (AA) —
Yunanistan'da, ana
muhalefetteki PASOK'un
lideri Andreas Papandreu,
BM Genel Sekreteri Javier
Perez de Cuellar'ın
Güvenlik Konseyi'ne
sunduğu son raporun,
Kıbrıs konusunun Atina ve
Lefkoşa açısından
"tehlikeli" bir yola
girdiğinin habercisi
olduğunu söyledi.
Papandreu, yaptığı
açıklamada, "Kıbns
konusunda Türk
görüşlerine ağırlık verilerek
Ankara'ya tüm Kıbns
üzerinde veto hakkı tanıyan
ve Türk askerlerinin
adadaki varhğını
yasallaştıran bir çözilme
gidiliyor" dedi.
Atina Veto'da
kararlı
• ATİNA (Cumhuriyet) —
Avrupa Topluluğu Akdeniz
lşleri Komisyonu Başkanı
Abel Matutes, Yunanistan
Başbakanı Konstantin
Mitçotakis ve Dışişleri
Bakanı Andonis Samaras
ile görüşerek, Atina'nın AT
ile Türkiye arasındaki 4.
mali protokolü veto
etmekten vazgeçmesini
istedi.
llk görüşmeyi dûn Atina'da
Samaras ile gerçekleştiren
Matutes, daha sonra Girit
Adası'na geçerek paskalya
tatili için burada bulunan
Mitçotakis ile bir araya
geldi. Mitçotakis-Matutes
görüşmesine ilişkin
açıklama yapılmadı.
Samaras ise görüşmeden
sonra yaptığı açıklamada,
Türkiye, Kıbns konusunda
iyi niyetini göstermedikçe
mali protokole ilişkin
tutumlannı
değiştirmeyeceklerini
bildirdi.
HavePe Sonning
KtiltürÖdülti
• KOPENHAG (AA) —
Çekoslovakya Devlet
Başkanı ve yazar Vaclav
Havel'e, Danimarka'nın
Kopenhag Üniversitesi'nce
"siyasal ve sanatsal
uğraşlanm bütünleştirme
yeteneğinden dolayı"
Sonning Kültür ödülü
verildi. Üniversite Rektörü
Ove Nathan, dün yaptığı
açıklamada, "Havel'in 1989
yılında söz ve eylemleri,
Avrupa'da daha insancıl bir
dünya kurulması için umut
ışığı yaktı" dedi. Sonning
Kültür Ödülü, Hollandalı
yazar C.J. Sonning
tarafından 1950 yılında
verilmeye başlanılmıştı.
ödül her iki yılda bir
Avrupa kültUrüne katkıda
bulunan kimselere veriliyor.
Havel, 28 mayısta
Kopenhag Üniversitesi'nde
düzenlenecek törende 78
bin dolar ödül alacak.
Demokrat
Parti'ye döntiş
• PRAG (AA) —
Çekoslovakya'da eski
Federal Başbakan
Yardımcısı Valtr Komarek
ve iktidardaki koalisyon
ortağı Yurttaşhk
Fbrumu'nun sol
kanadından beş
mületvekilinin Sosyal
Demokrat Parti'ye (CSSD)
geri döndükleri bildirildi.
Çekoslovakya haber ajansı
CTK, CSSD Başkanlık
Sekreterliği'nin
açıklamasına dayanarak
verdiği haberde, ekonomist
ve eski komünist
Komarek'ten sonra, 1968
yılının eski dört
reformcusu, komünist
yetkilisi ve Obroda Kulübü
(Eski Komünistler örgütü)
temcilcileri Albert Cerny,
Jozef Wagner, lvan Fisera
ve Josef Spacek ile Liberal
Demokratik Parti
kurucularından Pavel
Dostal'ın Sosyal Demokrat
Parti'ye katıldıklannı
belirtti.
Newsweek I?
]
ergisine göre Körfez savaşından sonra silah satıcıları için 'altın çağ
f
başladı
Akın vaı; silahlara akın...Körfez savaşının ardından ABD, Sovyetler Birliği, Fransa ve Çin
silah satışlarını arttırmak için yoğun bir rekabete giriştiler.
Satışların büyük bölümü Ortadoğu'ya yapüıyor.
Dış Haberler Servisi— Körfez krizi sırasın-
da politikacılar sık sık savaş sona erdikten
sonra ilk işin, Ortadoğu'ya silah akışını kı-
sıtlamak olduğunu soylediler. Ancak Körfez
savaşının sona ermesinin ardından silah sa-
tışlarının görülmemiş boyutlara erişme eği-
limi gösterdiği bildiriliyor.
"Newsweek" dergisi silah satışlannı kapak
konusu yaptığı son sayısında, ABD'nin Kör-
fez savaşındaki zaferinin silah şirketi için
"doping" etkisini yarattığını bildiriyor.
Dergiye göre savaşın zaferle bitmesinin ar-
dından büyük silah şirketlerinin temsilcileri
Virginia'da toplandılar. Toplantıdan sonra
"Newsweek" muhabirine demeç veren bir
temsilci şöyle dedi: "Silah sanayünin bnndan
sonraki atılımı Ortadoğu pazarını ele geçir-
mek otecak. "Silahlann kontroJu dönemine
değil, silah satışlan için yeni firsatlann doğ-
duğn bir döneme girdik."
Newsweek'e göre uluslararası silahpazarı
çok canlı bir döneme giriyor.
Yeni sipariş peşindeler
Dergiye göre Körfez'de hâlâ savaşın şoku
yaşanmasına rağmen hükümetler yeni bir
krizde hazırüklı olmak için kollan sıvamış
durumdalar. Bu arada ABD, Avrupa ve Sov-
yetler'de silah sanayii yeni siparişler peşinde
koşuyorlar. Bush yönetimi, nükleer silahla-
nn kontrolünü savunuyor. Ancak konvansi-
yonel silah satışı konusunda ABD de diğer
büyük ülkeler gibi, bir sınırlamaya yanaşmı-
yor. Kahire'de bir Batıh diplomat şöyle diyor.
"Ortadoğu'da silahlanma yanşı tüm canlılı-
|IBI konıyor."
Dünyanın en büyük silah satıcısı olan Sov-
yetler Birliği'nde yaşanmakta olan ekonomik
lcriz, umutlan silah satışlanna çevirdi. Mart
ayında Pekin ve Madrid'de düzenlenen silah
fuarlannda Sovyetler'in SU-27 ve Mig-29 sa-
vaş uçaklan büyük beğeni kazandı. Çin'in bir
SU-27 filosu satın alacağı söyleniyor. Suri-
ye'nin Suudi Arabistan'dan aldığı 2 milyar
dolan Sovyetler'den silah alımına ayırdıgı bil-
diriliyor.
Fransa
Dünyanın en büyük ttçüncü silah satıcısı
Fransa da bugünlerde hummalı bir faaliyet
içinde. Körfez savaşında Fransız silahları da
iyi bir sınav verdi. Milan tanksavar füzeleri,
"Mistral" uçaksavar füzeleri ve "CnrtaJe" si-
lah sistemlerine büyük talep var. Irak'm ge-
çen yıl 2 ağustosta Kuveyt'i işgal etmesinden
sonra Fransız silah şirketlerine, Körfez ülke-
lerinden yağmur gibi sipariş geldi. Bir Fran-
sız yetkilisi şöyle diyor: "Acık konuşakm. Bu
böyiik bir iş. Dış sabmlar olmasa Fransız si-
lab sanayii ayakta kalamazdı."
Çin
Çin, ise silahh kuvvetlerini modernleştir-
mek için gerekli parayı bulabilmek amacıy-
la silah satışlannı arttırmayı tasarhyor. Pe-
kin 1980'li yülarda silah satışlanndan 12 mil-
yar dolar kazandı. Bu paranın yarıya yakın
bölümünü Iran-Irak savaşı sırasında iki ül-
keye yaptığı silah satışlanndan sağladı. Çin
1989"da Suudi Arabistan'a 1 milyar dolarlık
CSS-2 füzeleri sattı. 3.500 km. menzili olan
bu füzeler konvansiyonel ve kimyasal başlık
taşıyabiliyorlar. Çin şimdi de 600 km. men-
züli yeni M9 ve M l l füzelerini p>azarhyor. Su-
riye ile Libya bu füzelerden almak istiyorlar.
Yeni müşteri İran
Suriye ile Libya'nın yam sıra, tran büyük
bir yeni silah alıcısı ile sahnede görünüyor.
Batıhlardan henüz silah alamavan İran, göz-
lerini Çin'e çevirmiş durumda. îran, Brezil-
ya'dan da silah alma girişimi içinde. İki ülke
arasmda Brezüya yapımı 'Astros-2' füze ram-
palannın satışı konusunda göruşmeler yapı-
lıyor.
İsrail'in iştahı kabardı
Çeşitli Batı ülkeleri ile özellikle ABD'nin
Araplara silah satışlanm hızlandırmalan Is-
rail'in de iştahını kabartmış dunımda. lsra-
üli yetkililer "Eger Araplar sflahlanırsa, ts-
rmil de kendi silahh kuvvetlerui nodernize
eder" diyorlar.
Israilliler ABD'nin özellikle Suudi Arabis-
tan'a ultra modern "M-IA2" tanklan satmayı
tasarlamasından kaygılanıyorlar.
Tel Aviv, yakında milyarlarca dolarhk ye-
ni silah siparişlerini ABD'ye sunmaya hazır-
lamyor.
özetle, dünyadaki silah satıcıları için işler
iyi gidiyor.
SATICILARIN TATLI KARLARI (1985-1989)
1985-1989 yılları arasmda en çok silah dışsatımı yapan ülketerin listesine bakıldığında, saüş
miktarının teknolojik gelişmişlikle doğru orantılı olduğu görûlüyor. On ülkeHk listenin ilk beş
sırasını işgal edenler, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi.
SOVYETLER BİRÜĞİ
MmMyarfebr
Dünyanın en büyük silah
satıcısı. Satışlannın en önemli
kalemini hâlâ MIG savaş
uçaklan oluşturuyor. Ancak
Sovyetler Biriiği'nin artık
Suriye ve Angola gibi
geleneksel mûşterileriyle eskisi
kadar çok tıcaret
yapamayacağı anlaşılıvor.
53nilyarMar
ABD'nin 'yeni dünya
düzeni'ne yapacağı askeri
katkının en önemli kalemlerini,
F15'ler, F16'lar, AH-64 saldırı
helikopterleri, M-1 A1 tankı
ile uçaksavar füzeleri
oluşturuyor.
Ssvyet MI6-29 uçajı
6
ALMANYA
SailyarMar
Silah pazarında pek öne
çıkmayan Almanya, diğer
NATO ûlkelerine çoğunlukla
denizaltılar ve firkateynler
satryor.
KM A-1 taakı
7ÇEKOSLOVAKYA
3Milyardotar
Varşova Paktı'nın çözülmesi
ile birlikte Çekoslovakya, T-55
tanklan ve L-39 eğitim
uçaklan için önemli bir pazar
yitirmiş oldu.
3 FRANSA
1» miiyar doi*
Gelişmekte olan ülkelere
yaptgı satış oranı giderek
düşen Fransa, Mirage F-1
uçaklan, Exocet füzeleri ve
helikopterleri için Körfez'de
yeni alıcılar arıyor.
8İTALYA
2 ailyar daiar
Italya'nın ürettiği saldırı
uçaklan, helikopterier ve SAM
fûzelerinin satış grafiğinin
düşmesi bekleniyor. Hûkûmet,
silah satışlannın ulusal
düzeyde ele alınması ve silah
üreten kuruluşlann sıkı
denetim altınrja tutulmasını
öngören bir yasa çıkardı.
M İ
*» 8
İNGİLTERE
Tornado saldın jetleri ve
Challenger tanklan Körfez
savaşında beğeni topladı;
ancak çoğu mûşterisinln artık
kendi silahlarını ûretmeye
başlaması nedeniyle
Ingiltere'nin silah dışsatımı
dûşüyor.
9İSVEÇ
2 milyar tetar
Banşçı Isveç'in, canlı bir silah
tıcareti var. Hindistan'a top
parçaları, NATO ûlkelerine ise
155 milimetrelik Howitzerter,
radar ve elektronik parçalar
saüyor.
Bir zamanlar geri Sovyet
teknolpıisıne bağımlı olan Çin,
artık Üçüncü Dünya'ya en çok
silah satan ülkelerden biri. En
önemli kozu ise Silkworm
füzeleri.
•|A H0UAN0A
Hollanda, deniz komünikâsyon
sistemleri ûreticisi olarak
biliniyor. Bir Hollanda firması,
yasadışı olarak Irak'a 'gece
görme sistemleri' sattığı
savıyta soruşturmaya uğradı.
ALICILAR KUYRUKTA (1985-1989)
ÜÇÜDCÜ Dûnya, silah ûreticisi ülkeler için çok iyi bir pazar konumunda. Silah alıcısı ülkeler
arasmda tek gelişmiş endüstri ûlkesi Japonya.
IRAK^EN YANITI BEKLENİYOR
M savaşı
resmen bitirdi
SUU0İ ARABİSTAN
1HİNDİSTAN
17 Milyar Mar
Geçen on yıl içinde Hindistan,
ordusunu modemize etmek
için büyük miktarda para
harcadı. Satın aldığı silahlann
bûyük kısmını, Sovyet
MIG-27'leri ve MIG-29'lan ile
Alman ve Sovyet yapımı
denizaltıları oluşturuyor.
2 IRAK
12 ı
1980'li yıllarda çok sayıda
MIG-29'lar. Mirage F-1'lerve
SU-24'ler satın alarak büyük
paralar harcayan Saddam'm,
bu ttcaret düzeyini
koruyamayacağı anlaşılıyor.
Irak şimdi tûm kaynaklannı,
ülkenin yenıden inşasına
transfer etmek zorunda.
JAPONYA
11
Japonya'nın savunma
harcamalan, gayri safi milli
hasılanın yüzde 1'i ile sınırlı
değil artık. Son zamanlarda
çok miktarda F-15 uçağı ve
Patriot füzesi satın alındı.
Körfez savaşından sonra
Suudılerın silahlara olan iştahı
kabardı, ancak devlet
kasasındaki hazıne bûyük
ölçüde azaldı. Yine de
Suudıler daha fazla savaş
uçağı ve tank alma niyetinde.
5 SURİYE
6MHyard«lar
Suriye'nin savunma
harcamaları 1980'lerdekinden
daha farklı bir düzeyde.
Sovyetler Bitiiği'nin bir
numaralı müşterisi olmaktan
çıkan Suriye, son zamanlarda
Kuzey Kore'den geliştirilmiş
Scud füzeleri satın aldı.
Çtayaftsı
İpehböceği füzesi
tLQBI dergisi, ünlü OrtadoğuuzmanıProf. BernardLewisilegörüştü:
Körfez krizi, cfin savaşı değildi
ŞEBNEM ATİYAS
NEW YORK — Birleşmiş
Milletler Güvenlik Konseyi,
ABD tarafından hazırlanan ve
iki haftadır üzerinde çalıştığı
Irak'la resmi ateşkes koşuUan-
nı içeren karan, dün gece niha-
yet onayladı. Son derece detayh
ve sert olan toplam dokuz say-
falık ateşkes karan, Güvenlik
Konseyi'nin dunkü oturumun-
da 12'ye karşı 1 oyla kabul edil-
di. Küba karara "ret" oyu ve-
rirken, Yemen ve Ekvator "çe-
kimser" kaldı.
BM Güvenlik Konseyi'nin,
Körfez Savaşı'nda resmi ateşke-
sin ilan edilmesi için koyduğu
koşullan içeren 687 sayılı kara-
nn bazı önemli noktalan şöyle:
Sınırian
• Irak, 4 Ekim 1%3'te çizi,
len Kuveyt sınırını tanıyacak.
Bu sınınn dokunulmazlığı, Gü-
venlik Konseyi tarafından ga-
ranti edilecek ve Konsey bunu
sağlamak için "her türlü
lcdbiri" alabilecek. BM'nin as-
keri gözlemcileri, Kuveyt sını-
Yından 5 km, Irak sınınndan da
10 km içeri doğru oluşturula-
cak askerden anndınlrinş böl-
gede konuşlandınlacak. Bu
gözlemcilerin konuşlandmlma-
sı, Irak'taki müttefik askeri var-
lığına son verecek.
SUaUan
• Irak'ın bütün kimyasal ve
biyolojik silahlan ile 150
km'den fazla menzili olan ba-
ustik füzeleri, uluslararası de-
netim altmda ve şartsız olarak
imha edilecek, etkisiz hale ge-
tirilecek ya da bunlara el konu-
lacak.
• Irak, nükleer silah gelişti-
remeyecek ve bunlara sahip ola-
mayacak.
• Bu karann kabulünü izle-
yen 120 gün içinde, Irak nükle-
er tesislerinin denetimini öngö-
ren plan, Güvenlik Konseyi'ne
sunulacak.
• BM Genel Sekreteri, kara-
rın kabulünden sonraki 30 gün
içinde, Irak petrol gelirlerinden
yapılacak kesinıı oranını suna-
cak.
• Güvenlik Konseyi, 60 gün-
" de bir Irak'taki insani koşulla-
n inceleyecek.
• BM Genel Sekreteri, 60
gün sonra Irak'a silah satışıyla
ilgili ambargonun devamına
ilişkin yönergeyi hazırlayacak.
Savaş zararlan:
• Irak, Kuveyt'i işgalinden
önceki bütün borçlan ile çevre-
ye verdiği zarann bedeii de da-
hil olmak üzere, bütün savaş
tazminatını ödeyecek.
• Irak'm petrol ihracatından
sağladığı gelirden yapılan doğ-
rudan bir kesintiyle ta7minpt
fonu oluşturulacak. Bu kesinti
oranı, Irak'ın geri ödemesi ge-
reken borç tutan ve halkın ih-
tiyaçlannın da dahil olduğu bir
dizi kritere göre BM tarafından
belirlenecek.
Ambargo:
• Irak'a uygulanan yiyecek
ambargosu derhal kaldırüacak
ve insani amaçh olan yiyecek
dışı ürünlerin gönderilmesi sü-
reci hızlandınlacak.
• BM'nin gözetiminde Irak'-
ın petrol ihracatı üzerindeki
ambargo kaldınlacak. Irak'ın
tazminat kesintilerini kabul et-
mesinden sonraki 90 gün için-
de petrol boru hattının açüma-
sına izin verilecek.
• Irak'a her türlü silah satı-
mı ve askeri teknoloji transferi
ile askeri personel egiümine uy-
gulanan ambargo devam ede-
cek.
Ateşkes:
• Irak ile Kuveyt ve'Küveytt
le işbirliği yapan ülkeler arasm-
da ateşkes, belirlenen kuralla-
ra uygun olarak yurürlüğe ko-
nulacak.
Di^er noktahur:
• Esir ahnan bütün Kuveyt-
liler ve yabanalar ûlkelerine
gönderilecek.
• Irak, terorizmden ve her ne
şekil altında olursa olsun tero-
rizme destekten vazgeçecek.
Irak yönetiminin, BM Gü-
venlik Konseyi'nin kesin ateş-
kesle ilgüi kararlanna uyrnama-
sı halinde, ticari yaptınmlann
devam edeceği ve en son çare
olarak güce başvurulabileceği
bildiriliyor.
Irak'a karşı kuvvet kullanıl-
masıru öngören BM karannın
hâlâ vürürlükte olduğuna dik-
kat çeken Batüı diplomatlar,
Irak'ın Güvenlik Konseyi kara-
rına uymaması durumunda sü-
rekli bir ateşkesin saglanama-
yacağını, Irak'ın güneyindeki
müttefik kuvyetlerin bölgeden
çekilmeyeceğini ve ticari yapü-
rımların kaldırümayacağını
vurguluyorlar.
DlŞBASINDAN
"Körfez'deki bunalım dış güçlerin de işin içine
kanştığı Araplararası bir çatışmadır. Söz konusu
olan, Arap dünyası üzerinde hegemonyasını
kurmaya çalışan ve doğal olarak direnişle
karşüaşan bir Arap liderinin mücadelesidir!'
Dış Haberier Servisi— Prof.
Bernard Lewis, ABD'de Prince-
ton Üniversitesi'nde Ortadoğu
Enstitüsü'nün öğretim üyelerin-
den. Başlıca yapıtları 'Isiam'ın
Geri Döniişü', 'İslam'ın Dili' ve
'tslam Avmpa'yı Nasıl Keşfetli'
olan Prof. Bernard Lewis, Fran-
sız Globe dergisinin Körfez kri-
zine ilişkin sorularını yanıtladı.
GLOBE: Size göre Körfez sa-
vaşı bir din savaşı mıydı?
BERNARD LEWIS— Kesin-
likle değildi. Saddam Hüseyin
belli bir başan kazanarak kamu-
oyunu bu yönde ikna etmeye ça-
hşmış olsa bile... Daha çok ör-
neğin Sicilya'da ya da başka bir
yerde karşımıza çıkacak siyasal
bir davranışı temsü ediyor: Siya-
sete bir mafya babası gibi yak-
laşma... Saddam dindar değil.
Siyasi kariyerinin büyük bölü-
mü boyunca kendisini bir mo-
dernleşme yanlısı, laiklik yanlı-
sı olarak sundu Irak yönetimi,
birçok noktada şeriattan, öteki
bütün Müslüman ülkelerden
fazla uzaklaşmış durumdadır.
tran savaşı sırasında, Saddam
kendisini tran'daki fanatiklere
karşı modernleşmenin savunu-
cusu gibi görüyordu. islam'ın
avukathğını yapmaya çalışması
ve cihat çağnlan Körfez krizi sı-
rasında ve birden bire oldu. Bu
çok yenidir.
GLOBE— Ama kitlder bu
yolda Saddam'm peşinden git-
mediler mi?
BERNARD LEWIS— Bun-
dan emin değilim. Bu olguları
ölçmek çok zordur. Ortadoğu
ülkelerinde gösteriler düzenle-
mek oldukça kolaydır, özellikle
hükümeti elinde tuttuğunu da
düşünürsek... Kitleler arasında
bazı kesimler onu destekliyor
bazılan desteklemiyor... Diğer
bir deyişle denizin yükselmesin-
den değil, bir dalgadan sözedi-
lebilir.
GLOBE— Öyleyse bu çatış-
ma tslam ile Batı'yı değil, Arap
dünyası ile Batı'yı karşı karşıya
getiriyor.
BERNARD LEWIS— Böyle
bile denemez, Arap dünyasınm
çok büyük bölümü Batı'nın sa-
fında kaldı. Söz konusu olan,
Arap dünyası üzerinde hege-
monyasını kurmaya çalışan ve
doğal olarak direnişle karşüaşan
bir Arap liderinin mücadelesi-
dir. Bu pekala, dış güçlerin de
işin içine kanştığı, Araplar ara-
sı bir çatışmadır, Diğer bir de-
yişle savaş 16 ocakta değil Sad-
dam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal
ettiği 2 ağustosta başladı. Böy-
le yaparken yalnızca BM Anlaş-
ması'ru değil, Arap Birliği anlaş-
masını da ihlal ediyordu. Ku-
veyt'in.denetimini ele geçirmek,
ona açıkça Körfez'in denetimi-
ni ele geçirme ve Suudi Arabis-
tan'a hakim olma noktasına ge-
tiriyordu.
GLOBE— Bazılan çatısma-
nın kökeninin, jüzyüın başında-
ki sömürge paylaşımınd» yattı-
gına inanıyor, bazılan ise haçlı-
lara kadar geriye götürüyorlar.
Siz ne divotsunuz?
BERNARD LEWIS— Sad-
dam'ı Suudî Arabistan ve Mısır
ile karşı karşıya getircn bu çatış-
manm haçhlarla, tslamiyet ve
Hıristiyanlıkla hiçbir ilişkisi
yok. Söz konusu olan hegemon-
ya için bir mücadeledir.
Ortadoğu tarihi haçh seferle-
ri ile başlamadı. Haçh seferleri
Hıristiyanların cihada tepkisin-
den başka bir şey dejüldir. Ön-
ce cihat başladı, haçh seferleri
birkaç yüzyıl sonra geldi.
GLOBE— Komünizmin yıkı-
hşından sonra İslam, Arap
üçttncii dünyasını birleştiren ye-
ni ideoloji olabilir mi?
BERNARD LEWIS— tslam
yeni bir fıkir değil, çok eski, çok
yaygın bir ideoloji. Insanlar
mutsuz oldukları ve yönlerini
şaşırdıklan zaman köklerine sa-
nlırlar.
GLOBE- tşlam'ın daha açık,
daha hoşgörülü gelenekleri ol-
duğunu ve İslam'da İslam fana-
tizminden daha farklı şeyler ol-
duğunu yazmıştınız. Savaş, öte-
ki Islamı suskunluğa itmedi mi?
BERNARD LEWIS— Her
yerde değil, öteki tslam Mısır-
da, Türkiye'de yaşıyor.
LE FI6AR0
Saddam, pazarlığa
zorlanabilir
Bugün Bush, Major ve
Mitterrand'ın, Kürtlerin
Irak tarafından napalm ve
havan topuyla
katledilmesine seyirci
kahşlan, ahlaki olarak bir
'feragattır'. Siyasal olarak
ise suçtan öte dev bir hata.
Müttefiklerin 'bir Vietnam
sendromo' korkusuyla
Bağdat'a kadar girmekten
kaçınmalarını anlamak
olası. Ortadoğu'nun tüm
iç savaşlanna jandarma
kesilmek istemiyorlar,
hakular. Lübnan'da
olduğu gibi bu bölgede her
hakemlik etmeye
kalkışlarında, işi yüzlerine
gözlerine bulaştırdılar.
Savaşlan bitirmesini
bümek gerek. Ama büyük
prensipler söz konusu
olduğu zaman bunlan
sonuna kadar savunmak
da insanlık görevi. Batı,
1956'da SSCB Budapeşte
isyanını ezdiği zaman fazla
bir şey yapamazdı. 1%8'de
'Prag Bahan'nın canına
okunduğu zaman da
elinden bir şey gelmedi.
Ama bu kez Saddam
Hüseyin'i 'kendi
Kürtleriyle' pazarhk
etmeye zorlayıcı gücû var.
Çünkü Kürtler bağımsızlık
istemiyorlar. Ülkenin
bölünmesi söz konusu
değil. Yamız demokrasi ve
özerklik peşindeler.
(3nisan)
Sovyetleriflasın eşîğindeDış Haberier Servisi — Üç aylık Sovyet
bütçe açığmın öngörükn yılhk bütce açığını
aştığı, Sovyetler Birliği'nin iflasın eşiğine
geldiği bildirildi. Grevdeki kömür maden-
cileri ile hükümet yetkilileri arasındaki gö-
rüşmelerden de bir sonuç ahnamadı.
Bağımsız tnterfax Ajansı, Sovyet Mali-
ye Bakanı Vladimir Orlov, Merkez Bankası
Başkanı Alexander Geraşenko ve Parla-
mento Bütçe ve Planlama Komisyonu Baş-
kanı Victor Koşerenko tarafından hazırla-
nan mektubûn Yükset Sovyet üyelerine ve-
rildiğini bildirdi.
Mektuba göre Sovyetler'in ilk üç aylık
bütçe açığı 50 milyar dolara yaklaştı. Oy-
sa bu yıl için bütçe açığmın 43 milyar do-
lar dolayında olması öngörülmüştü. Mek-
tupta, böyle giderse yılük bütçe açığının 200
milyar dolara ulaşacağı ve bunun Sovyet-
ler Birliği'ni felaketin eşiğine getireceği be-
lirtildi.
Mektupta "gerekli önlemler atanmazsa,
yatınmlann, ordunun ve birtakım devlet
programlanun finanse edilmesinin imkân-
sız hale geleceği" bildirildi.
Grevdeki 300.000 kömür madencisinin
temsilcileri ile Sovyet Maliye Bakanı Vla-
dimir Pavlov arasında Moskova'da yapı-
lan görüşmeler sonuçsuz kaldı. Madenci-
ler, Pavlov'un, ücretlerin artünlması ve ça-
lışma koşullarının geliştirılmesi yolundaki
taleplerine olumlu bakmadı&ını soylediler.
Bilgisayarınızla
oynamaym! Binlerce kullanıcı gibi siz de ETA
programlaruu kuUanın, iyi ve güvenli sonucu
alın, rahat edin.
Program denince, kesinlikle!
I: (1) 132 80 13 141 31 23 148 30 13 Mtan: (4) 127 44 07 127 55 74 hnlr (51) 63 16 24