Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ UNÎSAN199İ DÖVİZ KURLARI Dövoın Cınsı 1 ABDDolan 1 MmanMaıta 1 Avustralya Dotan 1 Belpka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Ronnı 1 Isveç Kronu 1 tevıçre Frangı 100 italyan Lıred 1 JaponYenı 1 Stertm 1 S Arabıstan ffiyalı BORSADA Dovu Alıs 3735 51 2238 84 2942 46 108 75 66162 1985 92 619 59 264162 30150 27 61 6683 59 996 08 10 1 (Oncetaj âteşik endeks (Onceki) BılesrtTeno'eks < îSSuBMyaıÇMn» «Ultfo* ***** _ ttsa MMMMMV. Clml •vçaftt AsinÇkn (BU) Ayçc •»gf* •rto CMM NMIHHS Snı CkMI gftMr* MdCM OevıHo»*ç D6İÎİSŞ E 8tp Ysfiran EaKttptaç mmctt l|ib*tri EgeGuDrt EmetSıgorta Emyas BiraaMt EntlOC Rnmsbırtt 83UGoftan 10 GutnFıb M M f Hnpkk MMM .ktotor Ptstor !•*•«.Bocam lörttman motnh UoMya MntGıdi MfftzBeklı* Isç HtMtaf Rtc tıftn tam ChMitB tonfaa İMMa îw. »Jt-î Nfthya Poraeteo IMdm Tatam Mtartmi çtMats Mutt ••—b •. tw MmTrinV Hen SmtraJ •«»•mt M » * MRHaMng Ntt Tunzm •oaTAsH OknuKsj Otosan h n RS PıtAı RllMıı A N T Sût hno Entagrt Et PmıSu »Im» IHMfc &Mnfı YıyncMk SnMHoUkıg Sutaıysan •a; ummlun EtoMıuoîk T m 9Q0ris Ttksdbnk T.anMİ. rjş ••*.)£) mTopnkKâJ» TmyaCm TAlMB T.&JV € • • T.Sna K Bank. TJ) OMim TmaTeksd TMHanYgian T. Tutorj TSttınMnk Uja* Sefan* «MM TMBI Tıpı Kn6 Ttan Onca» se mskap*ı 1 MM* IMM 36500 4850 TMİ UM9*Nİ 19000 34000 M M mm tm 14500 50500 11000 17250 »7M MM 120000 ! 1 t 1 9000 TMİ 13500 4M «TM I2O00 tmIT000 26OO0 90DC MM CMI 1100 1900 oooo 3650 7100 39OD 9900 5 M * 6600 "350 1Mİ 4100 MM IMM S30O t i M 2750 4900 MM 9600 M0OO •100 17TM 1IMM xmt V 1 1 1 3250 MM MM 2500 Z7O0 M M 4000 tm I M t 5300 M t i M 1100 1900 2350 7600 1JS» 27W 2000 MM 91M 1850 G600 825 2100 5500 «800 6500 2500 40000 56000 1 1 3250 1400 6600 41X 3000 «M SM 1 •OT* B5» rm7500 5100 16500 MM 2600 11250 C4M•MUU 1950 3600 4300 1750 U M MM MM 41M 06Y12 Satış 3743 00 2243 33 2948 36 108 97 662 95 1989 90 620 83 2646 91 302 10 27 66 6696 98 998 08 Efektıf Alıs 373177 2236 60 2892 44 10690 660 96 1983 93 613 39 2638 98 296 3? 27 33 6676 91 971 18 Mea HacMt: Efeküf Satış ( 3754 23 2250 06 2957 21 109 29 664 94 1995 87 622 69 2654 85 303 01 27 75 6717 07 100107 11 NİSAN ;*nuznM 1991 S 1 6685 Alman Markı $ 5 6459 Fr Frangı $ 1 8809 Hol fîonnı $ 1 4141 tsv S 1238 99 Ital Frangı Uet $ 135 30 Japon Yem S 3 7502 S Arab Rıyaf C 17892» r 113.744X653.550 8359.4*5 1299 08 Malı endeks 3795 54 Sınaı endeks 4806 92 1290 63 Malı endeks 3464 83 Sınaı endeks 4612 62 Bugunku m dusuıı 12MM 36000 4800 •mt ısooc 335O0 mm I7M 14500 30000 11000 17000 4Mt MM 8800 TMİ 13250 MM 11750 tm 17000 26000 19000 9MM 1050 1850 MM 3600 7800 3800 6700 MM 1350 tam3800 1TM MTM MM 12750 4900 ittM 9500 7900 1TTM I M M 17SM 3200 MM MM 12500 2650 1ZMM 3900 rm 11IM 5300 m N3M 1100 17M 2300 1<W 2400 12000 » M 1800 8500 800 2050 4MS 5500 6800 6300 2500 40000 55000 12750 8000 14750 4100 3000 MM &5t MMt 12SM tut 5000 16250 «TM 2500 11250 1900 3250 4100 1700 MM MM »SM W50 Bugw<u en yuksek S1MM 37000 4900 TMt BtMBl •7OT 19000 34000 MM 2*SM MM 14500 31000 11250 17500 47M TMİ 9000 TMİ 13500 M M 12000 M M 17000 26500 19500 $MM 1100 1850 1MM 3750 7800 3600 7000 1350 I M M 4100 U M riM* tzs$ 13000 4950 112S* 9500 81M IMM MM0 MM0 3300 MM 12750 2750 1İMM 4050 2MI 1MM 5400 1M0 IMM 1150 1850 2400 14M 2750 12250 Z2M « M 1850 6500 825 2100 4M0 5500 6900 6500 2600 40500 55000 13000 8400 16750 4150 3000 TMİ 1 H 4 1 M 1JSM ZSM 5300 16250 4IM 2650 11750 2000 3250 1100 1800 (TM M M S7M BugurtKu kasns *J5S36501 4850 TMİ * m 19000 3350C mm MM 14500 3OOO0 11000 17250 4TM N M 9000 7SM 13250 SM0 4M0 1U50 2J50 17000 26O00 19000 SMM 1100 1850 IMM 3600 7800 3800 6700 İTM 1350 I M M 4000 1Mİ atM tm 12750 4900 112M 9500 7900 1KS0 249M 3MM 3200 M M I7M 12500 26S0 itMM 4000 rm tMM 5300 «75 IMM HOO 1900 2300 14M 2400 1200C 21M U M 1850 6500 800 2100 5500 6800 6500 2500 40000 55000 13000 8400 16000 410D 3000 TMİ MM 1MM ttst 5000 16250 4SM 2550 11250 1900 3250 4100 1750 I7M tm» MM zm YATİRIM FONLARI M M M •MMSM İş Yaünm-1 fc Yaünm-2 iş Yatmn-4 İş Yannm-6 imerton-1 htefton-2 lnterton-4 ırrterton-5 iküsatYat-1 iktsat Yat-2 lklsatYat-3 İMısatYai-4 teatAMım Fon Gsfflnh Yfctınnv-1 Garantı Yatınm-2 GaranS Yannm-3 Garantı Yatınm-4 Garand Yatmm-5 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKB Yat Fonu YKB Sektor Fon YKB Hısse Fon YKB Kamu Fon YKBLıkrtFon YKB Karma Fon YKB DövızFon YKB Kapıtal Foc YKB AkMFon Vakrf Fon-1 Vakrf Fon-2 Vakrf Fon-3 Vakjf Hısse Vakrf Dûnya Fon VakrtFon-6 - Dtsbank Mavı Fon DışbankBeyaz Dışbank Pembe Tûtûn Fon-1 Tûtûn Fon-2 Mrtsuı Fon-1 Mtsuı Fon-2 Finans Fon-2 Rnans Fon-3 Fînans Fbn-4 finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Basak Fon Ziraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hısse Emlak Fon-1 Emlak Fon-2 ImpeK Fon-1 Impat Fon-2 Töbank Fon Sûmer Fon Denız Fon Efle Fon Kânanma Fon Demr Fon Tanş Fon Ortak Fon Türkbank Fon Netton Etıfon 1307B7 1O800 um$ 20-000 09.1089 10.000 nsnx mooo 040630 10000 1909B7 10681 1412S7 9360 27.0259 9359 , tSOMB 11200 09.0130 1O000 iaO9S7 9764 10.02B9 9306 0802 â9 9596 28.0229 9.890 1112.89 iaooo 2210J7 9376 100389 9731 12 0230 10437 300530 9336 290331 9209 iai1.87 10319 311089 10000 110730 10000 0211.87 10477 07.0038 9785 07.0338 9713 070388 9795 070338 9.693 07X038 9328 020139 9294 190630 10000 190630 9542 090538 10000 24.0439 48279 iaiO89 10444 220330 9394 26.0330 9374 140630 10000 280638 10057 100439 20558 280630 1O011 040788 11021 101230 1O000 15.0738 40000 1 201039 mooo 200739 9356 18.1239 10428 20.0330 9958 051130 1O000 091039 10.100 140230 10DO0 140230 10.000 200630 10JX» 011139 11397 Ç60190 10357 020130 10724 280690 10469 220190 1O000 18.0730 10J0O0 020290 10D86 040590 9362 280390 10000 120290 10405 ia0490 10308 080690 10000 070530 10006 110630 10000 2706.90 mOOO 000930 10.000 051130 10000 011130 10000 011190 1O000 TOrtan 4MT 41TM 69405 23923 MT4M ||jU||HKmtm 2200 6145 MBJICISMV 2TMM ttm 3200 15100 39970 67411 114M 11JTJ 49697 2MM 228090 1MI 3MM 45950 142SM 8450 73460 174435 a i ı 25100 700 IMM 1529010 3500 3800 3700 IMM 18X00 2TMI 25310 IMM 2TMİ 1MMİ 14950 66573 141M 2000 3560 1134M 11779 41IM 28818 a i M MtM 10800 83310 •mt» 63025 2JM» 18200 U31M 2M2M 97216 35500 148550 TtS» 11300 42300 a i M 744N 85050 1300 50300 14100 CM 800 4780 25250 1500 16300 4942(1 7600 44900 181230 11900 1650 15*38 tMM 1I1MI 1*J9 IIIMtMM 72100 5200 STM1 28300 28007 23300 500 3000 66400 171MI I431M 2H1M 22M DMd 73552 48.447 19475 16547 14X382 56.264 48527 25.091 22533 11825 46585 38107 18144 18328 13382 57134 26554 14395 12787 9.092 58.031 19256 13653 53536 41776 68810 41155 35096 41693 18126 ia749 12362 41743 0E773 19316 13445 16590 12320 37114 49.793 13347 41086 11491 48.280 18007 21753 18352 13039 12 082 21391 16.405 17122 15.701 21222 16561 21371 14315 17706 14128 10621 12 481 15125 17032 17766 14785 15231 14 205 14463 12346 12539 12 231 11381 Ençokafc yapılınSy I M M 36500 4860 TMİ 19000 34O00 2MM 14500 30500 11250 17250 4TM TMİ 8900 TMİ 13250 MM 11750 OM 17000 26000 19250 SMM İTM 11001850 MM 3700 7800 3*00 6700 İTM 1350 2&M 4100 MM U M rm 12750 4900 ittM 9500 8100 1KM 24SM M M 3300 İTM STM 12500 2750 1IMM 4000 » M 1 1 » 5300 179 IMM 1100 1800 2350 14M 2600 12250 I1M S1M 1850 6500 800 2100 4MI 5500 6800 6500 2600 40000 55000 13000 «300 16250 4150 3000 TMİ H M 4MM 1MM ZTM 5200 16250 4TM 2560 11500 1900 3250 4100 1750 MM MM zm 10 NİSAN M M K Ü D deieri 73.641 48506 19499 16566 14099 56330 48583 25120 22558 11337 46348 38158 18169 18353 14.028 57210 26557 14417 12369 9112 58.097 19278 11673 53.600 41827 68566 41207 35142 41758 18.177 11764 12335 41791 106370 19334 13438 16.460 12333 37114 49343 13357 41135 11505 148464 18035 21779 18382 11108 12097 21359 1&424 17145 15.724 21253 16568 21904 14339 17730 14151 16545 12491 15143 17049 17780 14301 15.258 14 219 14481 12360 12555 12 247 11895 Ajırtmk oıtfly SMMT 36508 4838 T1M 19000 33969 MM İMM 3Tiı 14500 30283 11137 17250 4711 MM 8931 T4M 13252 MM 11869 tt%Z 17000 26135 19213 51M1 VTH 1093 1850 M» 3673 7800 3800 67« I7S5 1350 Z2448 4035 1M1 run 2211 12786 4905 112M 9500 806} 24442 ITM2 3272 17» 374» 12619 2715 1244M 3984 21M 1HM 5303 M2 1M41 1107 1788 2341 1437 2633 12156 2199 51» 1846 6500 806 2088 4M8 5500 6828 6480 2550 40200 55406 12942 8242 15985 4132 3000 Mtt 2M9 4O7» 12MI ntt 5203 16250 4111 2594 11500 1931 3250 4100 FSO 1575 2054 SM* 2M3 1991 012 0.12 012 an 012 012 012 012 an aio 014 013 ai4 0.14 033 ai3 -036 ai5 0.64 022 011 011 ai5 012 012 -035 013 0.13 016 0.28 an 057 an 009 0.09 -ao5 -078 010 aoo 010 ao7 ai2 ai2 012 016 ai2 016 053 012 031 012 013 015 015 004 0.15 016 0.14 0.16 014 008 012 aio 0.08 011 018 010 012 0.11 013 013 012 Vergi arşivi lafta kaldıMaliye'nin 1988'de üzerinde çalışmaya başladığı vergi istihbarat arşivi hâlâ kurulamadı ESİN SUNGUR Maliye ve Gumrük Bakanlı- ğı'nm Vergi istihbarat Arşivi bir türlu tamamlanamadı. Vergide, çapraz denetimı sağlamak uze- re 1988 yılında kurulmaya baş- lanan arşiv, yazılım programla- rının yetersidiği, gelen bılgılerin belırli standartları tutturama- ması nedeniyle çaJışır hale geti- rilemedi. Arşivin tam anlamıy- la faaliyete geçmesı ıçin uzun bır zaman gerektıği bildırildi. Eskı Maliye ve Gumruk Ba- kaıu Kurtcebe Alptemoçin'ın donemınde, vergi kayıp ve kaça- ğının onlenmesı için çapraz de- netim uygulanmasına geçilmesi kararlaştınlmıştı. Denetimlerde mukellefin beyanı ve evrak ka- yıtları dışında bakanlıkta oluş- turulacak bir vergi istihbarat ar- şivinın kullanılmasını ongoren çapraz denetimin, 1990 yılı ge- lirleriyle ilgili olarak verilecek beyannamelenn kontroluyle başlayacağı açıklanmıştı. Buna gore vergi istihbarat arşivıne 1989 yılından itıbaren gırılmeye başlanan doktorlar, kuyumcu- lar, avukatlar, ve tapu kayıtlany- la ilgili bilgıler 1991 yılının man ayında verilen beyannamelerle karşılaştırılarak beyanlan doğ- ruyu yansıtmayan mukelleflerın denetime alınması sağlanacak- tı.Doktorlarda uçlu reçete uygu- lamasını başlatarak kamuoyun- da uzun süre tartışmalara neden olan vergi istihbarat arşivinin son durumu konusunda bilgi ve- ren Maliye ye Gumruk Bakan- lığı ust duzey bir yetkilisı arşi- vin sağlıklı bilgi birıkımi sağia- maktan çok uzakta olduğunu behrterek "Bu iş daha çok za- man alacak" dedi. Yetkilı şoyle konuştu: "Durum çok berbat. Kap- samlı ve doğnı bilgi arşivlemek için yapılan vazılım >eter$iz kal- dı. Arsiv için Turki>e'nin dort bir yerinden akan bilgiler belir- li bir standarttan uzak. Merkez- de yapılan kontrollarda bazı bil- gilerin hiç gelmediği, bazılannın ise mukerrer geldiği orta>a çıkı- >or. Bu sağlıksız bilgilcrie bilgi- sayara giriş mumkun değil." Vergi istihbarat Arşivi Daire Başkanı Fevzi Orakçal da arsiv- deki bilgilerin büyiık kısmının henuz kullanılamayacağını be- lırterek yalnızca 1989 yılının ha- ziranından bu yana bilgısayara alınan tapu kayıtlarının onu- muzdekı avlarda denetim ele- manlarının hizmetine sunulabi- leceğini söyledi. Orakçal, Vergi İstihbarat Arşivi'ne, tapudan alım satımı yapılan gayri men- kullar dışında doktorlann reçe- te örneklen, mahkemelerde avu- katlara verilen vekâletnameler, kuyumculann satışlan, muhen- dis ve mimarlann çizdikleri pro- jeler, sevk irsaliyeleri ve imalat- çı sanayici kurulaşlaı m uçer ay- lık donemlerde bildirdikleri per- sonel sayısı, üretim ve kullanı- lan hammaddelerle ilgili bilgile- rin girildiğini söyledi. "Hacim olarak çok bilgi geliyor" dıyen Orakçal, arşivin sağhkh olması ıçın doğru bilgi gelme^i gerekti- ğını vurguladı. Adnan Kahveci de arşivin tam anlamıyla kullanıma girmesinin zaman alacağını belirterek "Ver- gi İstihbarat Arşivi'nin tam bir etkinlikle kullanılabilraesi için çok iyi yazılım programlannın geliştirilmesi gerekmektedir" de- . dı. Kahvecı, gayri menkul alım- satımları, ipotek tesisleri, pro- testoya duşen senetler, araba ve yat alım satımlanmn gırildıği ar- şiv konusunda çahşmaların sur- düruleceğini sozlerıne ekledı. Parayla çöp toplama girişimi HÜSEYtN ERCİYAS İZMİR — Metropol alanda- ki ilçe belediyelerinın önemli ge- lir elde etmeyi umduklan 'paralı çöp toplama' uygulaması askı- da kaldı. Anakent Belediye Meclisi'nin "Katı Atık Madde- leri Toplama Ücret Tarifesi'ne ilişkın karannı ötıce onaylayan valilik, sonra yasaya aykın oldu- ğunu öne sürerek uygulanma- masıru bildirdi. îlçe belediyele- ri, Çevre Yasası'nın ve Katı Aok- ların Denetimi Yönetmeliği'ni dayanak göstererek bu önemli gelirden vazgeçmemek için çaba harcarken diğer belediyelere de yol gösteriyor. Izmir metropol alanındaki Konak' Belediye Meclisi bir ka- rar almış, Temizlik tşleri Mü- durluğu de işyerlerini sınıflandı- rarak büyuklüklerine göre üret- tiklen atıklann toplanmasından ucret alınmasını öngörmüştü. Anakent Belediye Meclisi'nde 'oyçokluğuyla' karar altına alı- nan tarife ile işyerlennin büyuk- lüklerine göre 60 bin Hra ile 1 milyon Hra arasında değişen üc- retlerin alınması öngorulmuştu. Konak Belediyesi, valilikçe ta- rifeye ilişkin karann onaylanma- sının ardından uygulanması için işyerlerine bildirimde bulunma- ya başladı. Bu girişim, sanayi ve ticaret kesiminde, esnaf arasın- da yakınma konusu oldu. Konu, sanayi, ticaret ve esnaf kuruluş- lannda eleştirildi. Bazı kişi ve kuruluşlar konuyu valiliğe götü- rerek uygulamanın engellenme- sini istediler. Başvurular üzerı- ne konuyu inceleyen valilik, Ko- nak Belediyesi'ne Anakent Be- lediye Meclisi'nde karar altına alınan ve kendilerınce onanan tarifenin uygulanmaması bildi- rirninde bulundu. Valilikçe gönderilen yazıda katı atık ve çöpleri toplama işin- den belediyelerin ücret alamaya- caklanmn anlaşıldığı belirtilerek 1991 yılında verilecek hizmetle- re ilişkin ucret tarifelerinin onaylattırılmadığı kaydedildi. Tüm metropol alanda uygu- lanması Anakent Belediye Mec- lisi'nde karar altına alınan çöp toplama ücret tarifesinin uygu- lanması konusunda ortaya çıkan püruzun giderilmesi için mecli- sin olağanustü toplantıya çağnl- ması bekleniyor. Tarifeye başın- dan beri 'sıcak bakmayan' Ana- kent Belediye Başkanı Vüksd Çakmur'un bayramdan hemen sonra meclisi toplamak için ça- ba gösterdiği belirtiliyor. Konak Belediye Başkanı 'Ah- met Sanşın, belediyenin gelir butçesinin yaklaşık yuzde 30'unu temizlik işleri için ayır- dıklannı belirterek tarife uyann- ca 40 milyar lira dolayında ge- lir elde etmeyi umduklanru söy- ledi. Sarışın şöyle dedi: "Çöp toplama işi belediyeler için gerçekten çok ağır bir kıil- fet getiriyor. Özellikle bü>uk iş- letmelerden, sana>i kuruluşla- nndan kaynaklanan kab aüklar, temizlik işlerinin çalışmalannı agırlaştınyor. Evlerin çöplerini ücretsiz topla\alım, ancak sana- yi atıklanyla ticari kumluşlann atıklarının toplanmasının bir beddi olmalı." Sarışın, diğer ilçe belediyele- riyle birlikte Çevre Yasası ve Katı Atıklann Denetimi Yönetmeli- ği'ni incelediklerini, kaydetti. Ziraat: 1 trilyon kâr 1 milyar vergiEkonomi Servisi — Ziraat Bankası trilyonluk kâr açıkladı. 1989'a göre 1990'da kânnı yuzde 308 arttıran ve 1 trilyon 3 milyar liraya yükselen Ziraat Bankası'nın hedefi dunyarun 100 büyük bankası arasına girmek olarak açıklan- dı. Ziraat Bankası Genel Muduru Coş- kun Ulusoy, Istanbul'da düzenlediği ba- sın toplantısında "Biz bu bir trilyonluk kârı ne gayrimenkul, ne iştirak ve ne de borsadan elde ettik. Doğrudan doğruya bankacılık işJemlerinden sağiadık" dedi. Bankacıhk sektorunde ılk kez bır trilyon liralık kâr rakarmna ulaşıldığına dikka- ti çeken Coşkun Ulusoy, "Sektör içinde kredilerimizin payı yuzde 30'a, mevdu- atımızın payı >üzde 27'ye çıktı. Elde et- tiğimiz bu bir trihonluk kân da yine ta- rıma kredi olarak kullandınyoruz. Yani oz kaynaklanmıza kaüyoruz. Böylece 2.3 trilyon liralık öz kaynagımızla sek- torün en büyüğuyuz. TC Ziraat Banka- sı Türkiye'nin en buyuk bankasıdır" de- di. Ulusoy, bir soru üzerine 1990 için ödeyecekleri vergi miktannm 1 milyar li- rayı biraz aştığını belirtti ve neden çok duşük vergi ödeyeceklerinı "Mevzuat böyle öngöriiyor. Mevzuatı değiştirsen biz buna saygıyla uyanz" diye yanıtla- dı. Kârlannın bankada tutulan düşuk fa- izli resmi mevduattan kaynaklandığı yo- lundaki eleştirilere de açıklık getiren Coşkun Ulusoy, şöyle konuştu: "Bizim ismimizin önunde yer alan TC ibaresinden dolayı bazı kamu gorevleri- miz, hizmetlerimiz var. 1300 tane şube- miz, 40 bin dolavında personelimiz mev- cut. Resmi mevduat ise >ıl içinde toplam KONUK YAZAR mevduatımızın ancak yuzde 10-15 dola- yında. Dağlar, tepelerde bile hizmet ve- rhoruz. Milletin parasını çalıştırarak ka- mu hizmeti verme durumunda olan bir banka bunun karşılığını istiyor. Diger bankalar da resmi mevduattan yararlan- sın diyorlar. O zaman buyrun külfetten de yararlanın. Belki o zaman daha kâriı çıkacagız." Merkez Bankası Başkanı Ruşdu Sara- çoğlu'nun "Bazı kamu bankalarının di- sponibilite oranlanm tutturmamayı adet haline geürdikleri" açıklamasma cevap veren Coşkun Ulusoj, "Son 3.S yü için- de Ziraat Bankası sadece 5 kez disponi- bilite yukümlülüğıinu zamanında yerine getirmemiş. Bunun cezasını da ödemiş. Adet haline getinne, bakan imzasıyla ödememe gibi durumlar bizde yok. Bi- zim için önemli bir olay değil" diye ko- nuştu. Ziraat Bankası'nın performansta özel sektör bankaJarından geri kalmadığını belirten Coşkun Ulusoy, bir sonı üzeri- ne kendi maaşının brüt 8.5 milyon lira olduğunu söyledi. Ulusoy, Ziraat Bankası'nın dışa açıl- ması cerçevesinde, Almanya'nın en bü- yük bankacıhk kuruluşlanndan Deuts- che Genossenschaftsbank ile birlikte yuzde 5O'şer payla ve 33 milyon mark sermayeli "Deutsche-Türkische Bank AG"yi kurduklannı bildirdi. Ulusoy, SSCB'de Agropromp Bank ile yine yüz- de 50'şer payla bir banka kurmak için ön protokol imzaladıklannı, ABD'de ise faaliyet gösteren bir bankanm hisseleri- nin alınarak yönetimine iştirak edilme- sine ilişkin çalışmaların sürdüğünu söy- ledi. AdanaÇimentoolayıbüyük suçTarihimizin şekil itibarıyla en büyük skandah olan Adana Çimento olayında iki boyut vardır. Birincisi hisse senetlerinin değerini bu ölçüde düşük saptayanlar bilgisiz ve yeteneksiz kişilerdir. Hazine malına zarar verdikleri için haklarmda kovuşturma açmak gerekir. İkincisi, değerler bilerek düşük tutulmuş ve bazı kişi ve gruplara çıkar sağlanmak istenmiştir. ŞİNASt ERTAN Ege Bölgesı Sanayi Odası Meclıs Başkanı Yaklaşık iki ay önce T.C. Başbakan- hk Kamu Ortaklıgı Idaresi'ne ait Ada- na Çimento Fabrikası'nın bir bölum his- se senetlerinin, 18-20 Şubat 1991 tarih- leri arasında bazı bankalar aracıüğı ile "halka arz" edileceği TV ve gazetelerle duyuruldu. Şırketin sermaye yapısı karmaşık ve ödenmiş sermayesi çok duşük olduğun- dan, A grubu hisselerinin beheri (1.000 TL.) 270.000 TL-, C grubu hisselerin ise 30.000 TL. olarak ilan edilen satış fiya- tı; anlaşılması kolay olmayan ilan met- nini dikkatle inceleyemeyen geniş kitle- lerce yuksek değerde bulunduğundan başlangıçta ilgi çekmedı. • Ancak senetlerin bankalarca saülmaya başlaması ile birlikte olay bomba gibi patladı. Senetler borsaya intikal etmeden •%2O-50 fazlası ile el değiştiriyordu. Ban- kalara başvuran vatandaşların büyük bolümu hisse senedi bulamadı ve senet- ler 21 Şubat 1991'de borsaya girdiği gün, A grubu hisselerinin Vo92.6, C grubu hisselerinin ise ^o266.6 arttığı görüldü. Bir başka deyişle, milletin malı olan bu hisse senetlen aracıüğı ile 3 gün için- de birilerinin cebine tamı tamına 125 mily'ar TL.'sı girmiş oldu. Kanımca; olay belki miktan ile değil ama şekli itibanyla cumhuriyet tarihinin en büyük mali skandalıdır. Niçin böyle olduğunu somut ve red- dedilmez gerçeklerle açıklamaya çalışa- cağım: Istanbul Menkul Değerler Borsası, ya- şı küçük olmasına rağmen kısa surede dunyamn başarıh borsaları arasına gir- rruştir. Aylık cirosunun 1.5 trilyon TLIsı- nı aştığını söylersek bu görüşumüzün isabetli olduğu kabul edilebilir. 8 Şubat 1991 tarihi itibarıyla bu bor- sada kot ıçi ve kot dışı çimento üreten 8 şirketin hisse senetleri işlem görmek- tedir. Yani çimento ureten bir şırket, his- se senetlerinin yaklaşık değerini borsa- 5 çimento şırketının degerlerı (Tablo 1 Şlrketin a * Akçımento Bolu Çimento Çımsa Konya Mardın 8$ukat Ödenmiş serma- Hisselerin borsa yesi (milyon TL.) fiyatı (TL.) 84 656 15.750 56160 6.248 2000 x 5 800 x 24 500 x 8100 x 43 000 x 115000 1991 tarihi Mnnyta Şirketin ptyasa de- İeri (müyon TL.) 487 610 385 875 447.984 268 664 230.000 Adana Çimento'nun halka arz değerleri (Tablo 2) Şirket sermaye yapısı A grubu hıs % 26 2 *B grubu hıs % 24 6 C grubu hıs % 49 2 Odenmış sermaye NoffliaalSer. 448 420 840 1708 Hisselerin kalka a n değerl(TL.) x 270 000 - x 108000- x 30 000- Toplam değen (MHyra TL] Şirket piyasa değeri 120.960 45 360 25 200 191 520 Çimento şirketlerinin durumu (Tablo 3) Şirket adı Akçımento Bolu •Çımsa Konya Mardin Adana KarukJ kliaker kapasitesltoı 1500 000 500 000 1300 000 550.000 420 000 1500 000 Urettgl çimento ton 1 898 783 593 055 1213 600 565 000 422 913 1376 000 Metsatjşlan (milyon TL.) 300 457 89.936 201235 92124 70 916 218 309 VertJ smnsı kan (milyon TL.) 34.906 11.970 18.935 18 618 12.568 43.212 daki emsal şirketlerin mali rasyolarına, boyuna posuna bakarak çok az hata ue tahmin etme şansına ve imkânına sahip- tir. örnek vermek gerekirse; hisse senet- lerinin henüz halka arzedilmediği 8 Şu- bat 1991 tarihli ve 6 no.lu Menkul De- ğerler Borsası bulteninde yer alan örne- ğin 5 çimento fabrikasının ödenmiş ser- mayeleri, hisse senetleri satış fiyatları ve bunların çarpımı ile bulunan şirketlerin cari piyasa değerleri Tablo l'de görul- mektedir. Borsada oluşan bu fıyat ve değerler acık ve seçik ortada iken, 10-18 Şubat 1991 tarihleri arası gazetelerde yayımla- nan "halka arz" ilanında, Turkiye'nin çi- mento sektörünün yıldızı, en büyük ka- pasitelisi, senelerce kâr rekortmeni ve bi- İanço rasyoları süper olan Adana Çi- mento fabrikamızın Kamu OrtaklığYnca takdir edilen "halka arz!" değerini açık- lamak ıstiyorum. (Bkz. Tablo 2) Adana Çimento dahil bu 6 şirketin 1990 yılı üretim, kâr ve kurulu kapası- teleri ise Tablo 3'te görülmektedir. Burada göruldüğü gibi, bu ölçulerde güçlü ve büyük şirkete biçilen değer Mardin Çimento'nun 40 milyar TL. al- tındadır. Bu karşüaştırmalardan sonra şu iki so- runun cevabını çok merak ediyorum: • Hangi akıl, hangi vicdan ve hangi hesapla Türkiye'nin en büyük ve en az 500 milyar TL. değerindeki çimento fab- rikasına 190 milyar TLîsı fiyat uygun gö- rüldü? • 1.708 milyon TL. olan şirketin ser- mayesi, özelleştirilirken niçin 30-40 katı arttınlarak 50^60 milyar TL. sermaye ya- pısı içinde halka arzedilmedi? Herhalde; 807.513 hisse ve yüksek emisyon primi yerine, 25.000.000 hisse ve duşuk emisyon primi binlerce vatanda- şa daha cazip gelecek diye endişe edil- miş olabilir. 2 Mart 1991 tarihli Hürriyet gazetesin- de açıklama yapan Kamu Ortaklıgı 1da- resi Başkanf nın insanı hayrete duşüren açıklamaları aynen şöyle: "— Ortakhğin en başanlı satışı yapıl- mış, — Yurt çapında yeni tasarrufçu kitle- ler oluştunnak amacı ile fiyatlar düşük tutulmuş!' Düşunebiliyor musunuz, bankalar sa- tışı tamamladıklannm ertesi günü "hal- ka arzedilen" 270.000 TL. değerindeki hisseler 520 bin, 30.000 TL. değerinde- ki hisseler ise 110.000 TL'den işlem gö- rüyor. Halka cazip gelmesi için "9olOO'lük, kuçücük (!) bir düşüklük... Bu talihsiz beyanın bir an samimi ol- duğunu kabul edelim, o zaman Kamu Ortaklıgı tdaresi niçin vatandaşlara bu istikamette bir açıklama yapmıyor ve his- selerin dar gelirli vatandaş kitlelerine in- tikal etmesi için önlem almıyor? Kanımca olayın iki boyutu vardır: Birincisi; hisse senetlerinin değerini bu ölçude düşük saptayanlar bilgisiz ve ye- teneksiz kişilerdir. Bu durumda Hazine malına zarar verdikleri için haklannda kovuşturma acılması gerekir. İkincisi; değerler bilerek düşük tutul- muş ve böylece bazı kişi ve gruplara çı- kar sağlanmak istenmiş olabilir. Şayet bu doğru ise suç ağırdır. Bu iki alternatiften hangisinin doğru olduğunu bilmiyorum. Ama olayı ilgili mercilere basın yolu ile önemle duyuru- yorum. özelleştirme veya halka açılma adı al- tmda Hazine'ye, yani millet malına en az 100 milyar TL. zarar verenler varsa ce- zasız kalmamalıdır. Kamu Ortaklıgı tdaresi'nden sorum- lu Devlet Bakanı ve Ortaklık Başkanı bu işlemden ve bu hesabın verilmesinden bi- rinci derecede sorumluduclar. Petkim'de üretim felç oldu İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Petkim'de ure- tim felç olma noktasına gel- di. 2 bin 800 işçi dun de top- lu viziteye çıkarak üretim yapmadı. Petrol-lş Sendika- sı Aliağa Şube Başkanı Mustafa Öztaşkın, Anka- ra'da yapılan goruşmeler- den istenilen sonuçlann ah- namadığını behrterek "Işçi- lerın tepkisi buyük. Üretim felç olma noktasında. Hak- larımızı istiyoruz, alacağız" dedi. Uyuşmazhkla sonuçlanan toplu ış sozleşmelerinin YHK'ya göturülmek isten- mesini protesto etmek ama- cıyla bir suredir çeşitli ey- lemlerı gerçekleştiren Pet- kim işçileri dun de toplu olarak viziteye çıktılar. Pet- kim'de otomasyonda çalı- şan ve sendikanın belirledi- ği 50 kişi dışında 2 bin 800 işçi dun sabah topluca vizi- te eylemini gerçekleştirdiler. Petrol-lş Sendikası Aliağa Şube Başkanı Mustafa öz- taşkın, fabrikaların durma noktasına geldiğıni belirte- rek şunları söyledi: "Ankara'daki gorüşme- lerden ve gelişmelerden de işçiler lehine bir sonuç çık- madı. Bu durum işçiler ara- sında büvuk bir tepki yaral- tı. Kamusen ve hukumetin lakındığı sorumsuz ta>ır hâ- lâ suru>or." Peugeot içinarsa seçiliyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Burosu) — Asfl Nadir'in Polly Peck firmasıyla Tor- balı'da otomobil üretmek uzere ortaklık kuran Peugeot-Citroen grubu, Polly Peck'in askıya aldığı yatırımı yeniden canlandırı- yor. EBSO Başkanı Uğur Yüce'nin yattrımı Ege Böl- gesi'ne çekmek için gösterdi- ği yoğun çalışma sonrası Peugeot-Citroen Grubu ya- tınmı gerçekleştirmeye ka- rar verdi. 11-13 mart tarih- lerinde Paris'te toplanan Türk-Fransız İş Konseyi toplantılan sırasında yapı- lan girişimler sonucu Peuge- ot, tüm kuruluşlanna yedek parça sağlayan kuruluşunu Türkiye'deki durumu ince- lemekle görevlendirdi. Yatınmın 500 milyon do- lara mal olacağını anımsa- tan EBSO Başkanı Uğur Yüce, 100 bin otomobil Uretme kapasiteli fabrika- nın, 2-EX ve 405 modeli araç üreteceğini ve ihracata da yönelik olacağını kaydetti. Bu arada Peugeot- Citroen Grubu için yan sa- nayii incelemek üzere Türk- iye'ye gelen 3 ayn heyet Is- tanbul, Bursa ve lzmir'deki incelemelerini tamamlaya- rak Paris'e döndü. Görüş- melerin koordinasyonunu Çukurova Grubu'na bağlı BMC firmasının gerçekleş- tirdiği öğrenildi. Fabrikanın kurulması için daha önce önerilen Aydın Organize Sa- nayi Bölgesi, Torbaiı'da iki arsa ve Çukurova Grubu'- nun Aüağa'daki arsalan ko- nusunda Peugeot'nun oluş- turduğu ayrı bir heyetin önümüzdeki günlerde Türkiye'ye gelerek incele- meler yapacağı bildırildi. Bu arada Peugeot- Citroen Gnıbu'nun Çuku- rova Grubu ile ortaklığmın kesinleşmek üzere olduğu, üçüncü ortak için çabaların sürduğü de edinilen bilgiler arasında. Ömer tnönü AliKoçman'la şirket kurdu ANKARA (ANKA) — SHP Genel Başkanı Erdal İnönu'nün ağabeyi Ömer tnönü, kurucu ortaklan arasında TÜSİAD eski baş- kanı armatör Ali Koçman'- ın da bulunduğu bir grup işadamıyla 1 milyar lira ser- mayeli "Med Ilaç A.Ş." adında bir şirket kurdu. MED Üaç Sanayii ve Ti- caret A.Ş.'nin yuzde 50'si peşin olarak ödenen serma- yesinin 270'er milyon liralık dilimleri Sıdkı Davut Koç- man ile Ali Koçman'a ait. 170'er milyon liralık dilim- leri Cihat Iren ve Seyfettin Uğur'a, 80 milyon lirahk di- limi ömer tnönü ve 20'şer milyon lirahk dilimleri de Erdal Levent Köksal ve Yo- ko Veissid'e ait bulunuyor. Şirketin ilk genel kurul toplantısına kadar geçerli olacak görev dağılımma gö- re de Sıdkı Koçman idarı meclisi başkanhğına, Ali Koçman başkanvekilliğine getirildi.