Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 8 ŞUBAT 1991
Besmertnih'in
G* Kore gezisi
• SEUL (AP>— Sovyeüer
Birliği Dışişleri Bakanı
Alesander Besmertnih'in
Devlet Başkanı Mihail
Gorbaçov'un nisanda bu
ülkeye yapmayı planladığı
gezinin aynntılannı
tartışmak üzere gelecek ay
Güney Kore'ye geleccği
bildirildi. Güney Kore
ulusal haber ajansı Yonhap,
Gorbaçov'un Japonya'ya
16-19 nisan tarihleri
arasında yapacağı âyaretten
sonra Gttney Kore'ye de
uğrayacağını belirtti.
Sovyetler Birliği ile Güney
Kore, uzun süren bir
kopukluktan sonra geçen
eylül ayının sonunda
diplomatik ilişki
kunnuşlardı. Güney Kore
Devlet Başkanı Roh Tae-
Woo geçen aralık ayında
Moskova'yı ziyaret etmişti.
Şimdiye kadar hiçbir Sovyet
yetkilisinin Güney Kore'yi
ziyaret etmediği bildirildi.
Yeltsin'in odası
dinlendi
• MOSKOVA (AA) —
SSCB'nin en büytlk
cumhuriyeti Rusya'nın lideri
Boris Yeltsin'in çalışma
odasınm sürekli olarak
dinlendiği ortaya çıktı.
Interfaks Ajans'nm
haberine göre Yeltsin'in
Rusya parlamento
binasmdaki çalışma
odasırun bir üst katındaki
iki odada, Moskova
Savcılığı'nın temsilcisi,
Rusya milletvekilleri ve iki
KGB yetkilisinin
gözetiminde yapılan
aramada, anten ve
kablolarla dinleme
cihazlannın varhğı
beürlendi. Rusya
Parlamentosu konuyla ilgiİi
olarak derhal soruşturma
açümasma karar verdi.
Kuzey Kore'de
darbe
bastırüdı
• TOKYO (AFP) — Kuzey
Kore Devlet Başkanı Kim
tl-Sung'un oğhı ve iktidann
halefı Kim Jong-U'in
iktidardaki tşçi Partisi
içinde yönetime karşı bir
darbe girişimi bastırdığı
bildirildi. Japon haber
ajanslan darbe girişiminin
partide yönetimin kan bağı
yoluyla devrine karşı
çıkmak amacını taşıdığıru
öne sürdüler. 1948'den beri
iktidarda olan Kim ll-
Sung'un oğlu 1980 yıbnda
parti hiyerarşisinde ikinci
sıraya yükselmiş ve
babasımn ölümünden sonra
iktidan devralacağı
açıklannuştı.
Bangladeş'te
silah yasagı
• DAKKA (AP)—
Bangladeş hükümeti, bu ay
sonunda yapılacak
seçünlerde şiddet olaylarını
önlemek için silah
taşınmasını yasakladı.
Hükümetin yapüğı
açıklamaya göre silah
taşıma yasağı 20 şubat ile 2
mart tarihleri arasında
geçerli olacak. Seçim 27
şubat tarihinde yapılacak.
Oy sayımının 2 marta
kadar sürmesi bekleniyor.
Bangladeş'te seçimler
sırasında yaygın şiddet
olaylan yaşanıyor.
Çatışmalar rakip siyasal
partiler arasında olduğu
kadar, tek tek adaylan
destekleyenler arasında da
çıkiyor.
Sivillerin
saghğı
• BOSTON (AA) — Irak
işgali altındaki Kuveyt'te
yaşayan yüzbinlerce sivilin,
ağır bir sağlık hizrneti
yetersizliği ile karşı karşıya
bulunduğu bildirildi.
ABD'de bulunan "Insan
Hakları İçin Doktorlar"
adlı örgüt, Kuveyt'ten
kaçan Mısır, Hindistan,
Kuveyt ve ABD
yurttaşlanna dayanarak
çarşamba günü yayımladıgı
raporda, ülkedeki bir çok
hastanenin kapaiı olduğu ve
bu binalardaki tibbi
cihazlar ile malzemenin
çoğunlukla Irak'a taşmdığı
kaydedildi.
ABD yönetimi, tüm büyük başkentlerdeki elçiliklerine gizli telgraf gönderdi
Kürt örgüüeri ile temas yasakUFUKGÜLDEMtR
WASHINGTON — ABD Dışisteri Bakan-
hğı, dünyadaki tüm önemli başkentlerdeki
Amerikan büyükelçiliklerine yolladığı gizli
bir telgrafla Kürt örgütleriyle teması her dü-
zeyde yasakladı.
Telgrafta, Kurüeri temsil ettiğini söyleyen
baa kişilerin bir süreden beri Amerikan ma-
kamlan ile görüşmek için büyükelçiliklere
başvurduğu belirtildikten sonra bu taleple-
re olumlu yanıt verilmemesi istendi. Lond-
ra, Paris, Roma, Brüksel, Ankara, Atina ve
Amman gibi başkentlerdeki Amerikan mis-
yonlanna giden telgrafta, Körfez krizinin ilk
günlerinde Washington'a gelen Iraklı Kürt
liderlerinden Celal Talabani'nin Amerikan
Dışişleri ile görüşme talebinin uygun görül-
mediği de vurgulandı.
ABD'nin Körfez krizi kapsamında Kürt-
lerle ilişkilerinde dönüm noktası olarak ni-
telenebilecek bu telgrafın ne anlama geldi-
ğine bakıldığında şöyle bir manzara ortaya
çıkiyor.
1) Her şeyden önce böyle bir telgrafın gön-
derilmiş olması sadece Türkiye'ye değil,
Irak'a da önemli bir jest anlamına geliyor.
Amerika, bu telgrafla Türkiye'ye, Kurt ko-
nusunu kaşımadığı mesajıru verirken Bağ-
dat'a da Irak'm toprak bütünlüğüne olan ta-
ahhüdünün devam ettigini gösteriyor.
2) Böyle bir telgrafın kaleme alınma gereği-
nin hissedilmiş olması ise bugüne kadar Kurt-
lerle Avrupa'daki Amerikan büyükelçilikleri
arasında alt düzeyde bazı temaslar gerçek-
leşmiş olabileceğinin işareti. Ama bu, Was-
hington'un resmi tutumunu yansıtmıyor ve
"ABD i)« Kürtier •rasında resmi temas
şünü savundu. Bu politika gerçi ileride de-
ğişmeyecek anlamına gelmiyor. Ama ağus-
tos ayından bu y*na durum bu merkezde.
Eğer istihbarat örgütleri gizli bazı faaliyeı-
lerde buhınuyorlarsa bu ayn bir konu. Bu
bakımdan Amerika' nm son zamanlarda ba-
ğımsız Kürt devleti istemekten vazgeçtiği ve
Kürtlerin haklannın genişletilmesinin yeter-
li olacağmı düşündüğü gibi bir varsayun ger-
oyundaki tahminler, Amerika'mn el altından
bir şeyler yapıyor olabüeceği yönünde. Bu da
geçmişfeki performansı nedeniyle Amerikan
yönetiminin Türk kamuoyu üzerindeki inan-
dıncılığının ne kadar sarsıldıgmı gösteriyor.
Kamuoyu, Başkan George Busta'un, Senato'-
daki Ermeni tasarısı görüşmeleri sırasında
Senatör Robert Dole'e yazdığı mekrubu hâ-
lâ hatırlıyor. Buna ek olarak Yunan SEİA-
Washington'un dünyadaki büyük başkentlerdeki büyükelçiliklerine gö nderdiği telgrafta Kurtleri
temsil ettikleri söylenen bazı kişilerin Amerikan makamlan ile görüşmek için büyükelçiliklere
başvurduğu belirtildi. Telgrafta Celal Talabani'nin ABD Dışişleri ile görüşme talebinin uygun
görülmediği de vurgulandı. Telgrafın gönderilmesi Türkiye ve Irak'a önemli bir jest anlamında.
oldugu" gibi genel bir iddiayı doğrulamıyor.
Başkentlere yolladığı telgrafta da vurguladığı
gibi Washington'un izlenimi o ki, "Kiiıi ör-
gütleri. bu yetkisiz temaslan, sanki Ameri-
kan yönetimi ile resmi göriişmeler yapmış-
lar eibi sunuyor."
3) önemli bir başka nokta da Kürtlerin te-
mel haklan konusunda ABD yönetimi Kör-
fez krizinin ilk günlerinden beri bağımsız bir
Kürdistan nkrinden, bildiğimiz kadanyla
uzak durdu ve Kürtlerin bulunduklan ülke-
lerin sınnian içinde özgürce yaşaması eöni-
çekçi olmuyor. Körfez krizinin başından beri
izlenen çizgi zaten bu doğrultuda. Hatta The
New York Times gazetesinde VVilliam Safı-
re'in Kürtlerle ilgili son makalelerinin, Türki-
ye'de olduğu kadar Amerikan yönetimi için-
de de tedirginliğe yol açtığı söylenebilir.
4) Körfez krizi başladığından beri Washing-
ton'da Kurtlerle ilgili havayı aktanrken sü-
rekli olarak, şu ana kadar gelen sinyallerin
Amerika'nın Kürt konusunu en anndan şim-
dilik 'bagımsuiık' düzeyinde kaşımadığım
eösterdiğini vurguladık. Ancak Türk kamu-
sı dolayısıyla Atina'ya verilmiş güvenceler de
hâlâ unutulmuş değil. Bu bakımdan, Was-
hington Kürt konusunda ne yaparsa yapsın
Türkiye'nin haklı tedirginliğini gideremiyor.
5) Ancak ilginçtir ki Washington bu kez
Türkiye'yi değil, Kurtleri düşkırıkUğına uğ-
ratmaya daha yatkın. ABD, geçen yıllarda
Irak ve Iranh Kürtlere silah vererek onları
merkezi yönetimlere karşı kullandı. Hatta
Kürt lideri Molla Mustafa Barzani, Ameri-
ka'da askeri bir hastanede öldü. Ancak ne
zaman ki bu ülkelerde iş başına Amerika ile
çalışabilecek hükümetler geldi, o zaman
Washington Kürtlerden desteğini çekti. ör-
neğin Amerika, Iran'a karşı Irak'ı destekle-
diği yıllarda, Bagdat'ın Kürtlere karşı gaz
kullanmasına sevirci kaldı. Amerika'mn şu
ana kadar izledıği politika da Körfez krizin-
den en kârh çıkacak grubun Kürtier olma-
yacağuun işareti. ABD Dışişleri Bakanı J«-
mes Baker, önceki gün Temsilcüer Meclisi'n-
de yaptığı konuşmada Türkiye'yi Körfez it-
tifakının en temel direkleri arasında saydı.
Durum bu merkezdeyken ABD, Kürt kartı-
na ancak Türkiye'nin bilgjsi dahilinde oyna-
yabilir.
Böyle bir telgrafın kaleme aunmış olması
dahi, daha şimdiden Amerika'mn Türkiye ik
olan Uişkisinin Kürt konusundan çok daha
ağır basacagırun göstergesi. Ancak bu, Was-
hington'un, savaştan sonra Irak'ta Kürtle-
rin daha özgürce yaşayabileceği bir siyasi ça-
tmın kurulmasma öncülük etmeyecegi anla-
mına da gelmiyor. Uzun vadede Washing-
ton'un Kürtlerin temel özgürlüklerine olan
taahhütlerinden hiç kuşku yok. Zaten Baker,
önceki gün Temsilcüer Meclisi'nde yaptığı
konuşmada, insan hakları konusunun "ye-
ni düny» düzeninin temel taşlan arasında"
olacağîm vurguladı.
KADIN ASKERLER — tsrail'in meşhur kadın askerleri, atış talimleri yapıyoriar.
tsrail'de 18 yaşında askere ahnan kadınlar 2 yü sonra tertais olnyoriar. (Fototraf: Htuter)
Güney Lübnan ordu denetimindeDış Haberkr Servisi — Lübnan'da sa-
vaşın başladığı 1975 yılından bu yana
dun ilk kez ordu birlikleri güneydeki Sur
bölgesinin denetimini ele aldılar.
Bölgedeki gazetecilerin bildirdiğine
göre Sur kentindeki kışladan hareket
eden 4S0 dolayında Lübnan askerüıden
oluşan birlik önce Suriye yanlısı Emel
örgütü'ne ait 5 mevzinin denetimini dev-
raldı, daha sonra da 17.000 Filistinli mül-
tecinin yaşadığı Reşidiye kampının
girişine yerleşti.
Ordu birükleri böylece, Israil'in kur-
duğu güvenlik bölgesine 7 km, tsrail sı-
nınna da 20 km. yaklaşmış oldu.
öte yandan Sur ile Sayda arasındaki
Zarhani bölgesinde toplanan Lübnan as-
kerlerinden oluşan birlikler, Sayda'nm
doğusundaki îklim El Tbfah'a doğru Uer-
lemeye başladüar.
Îklim El Tufah'ta bulunan rakip iki Şii
kuruluş, Suriye yanhsı Emel örgütü ile
Tahran yanlısı Hizbullah ve FKÖ mili-
tanlarınm bölgeyi boşaltmasından son-
ra, Lübnan askerlerinin burada da
denetimi ele alması bekleniyor.
tsraü yinevurdu
lsrail birlikleri önceki gece Güney
Lübnan'daki Filistin kamplanna saldır-
dı. lsrail ordusu yetkililerinin dün yap-
tığı açıklamada, saldırı sırasında Filistin-
lilere ait 4 araan tahrip edildiği, örgü-
tün El Fetih grubuna ait bir karargâhı-
nm yerle bir edildiği, cephaneliginin de
havaya uçurulduğu bildirildi.
AP'nin haberine göre lsrail saldırısı,
Güney Lübnan'da kendileri tarafından
ilan edilen güvenlik kuşağmın kuzeyin-
deki Filistin kamplanna karşı düzenlen-
di. 30 lsrail askeri, ABD yapımı Howit-
zer'lerden oluşturulan barikatm ardına
indiler, saldırdannı tamamladıktan son-
ra güvenlik kuşağına geri çekildüer.
Gorbaçov'un yasadışı ilan etmesine karşın Litvanya'da bağımsızJlık için halkoylamasınagidiliyor
Baltık'ta yüksek gerîlim
Dl$ BASINDAN
TANEA
Olan oldu, zararbüyük
"Körfez savaşı derhal sona erse de ermese de, haftalarca
aylarca sürse de, Irak yenilip müzakere masasına otursa
da olanlar obnuştur ve verilen zararlar büyüktür. Çünkü
Batı ile Ücüncü Dünya ülkeleri arasındaki uçurum
önümüzdeki yıllarda daha da büyüyecektir. Batı
ülkelerinin TV kanallannda bilincsizce gösterüen savaş
haberlerinde üstün teknoloji silahlannm, insan unsurunu
hesaba katmadan bir ülkeyi, halkıyla birlikte, bütünüyte
nasıl harabe haline getirdiği gözler önüne seriliyor. Bu
görüntü ve manzaralar Araplann, Müslümarüann ve
Uçüncü Dünya ülkelerinin belleklerinden kolay kolay
silinmeyecektir.
Bir diktatörü çezalandırmak bahanesiyle ahnan BM
kararlanmn bu denli büyük felaketlere yol açmış
olduğunu kim kabul edebilir ki? Nedir bu hissizlik, bu
vurdumduymazhk, bu çiğlik. Yeni bir dünyanın
demokratik düzeni için dil, din, ırk faktörlerinin
giderilmesi amacıyla Batı dünyasının Üçüncü Dünya
ülkelerine verdiği fıili dayaruşmalar nerede kaldı? Her
iki dünyanın "kültürü" en korkunç silahlarla savaşarak
birbirinden daha da fazla uzaklaşacak; insanoğlu, kendi
egoizm sımrlan içinde daha da içine kapanacak ve
bireysel bir sosyal yaşam ortaya çıkacaktır..." (T Şubat)
DIE®ZEIT
Ankara'mnemelleriveKürtier
"Cumhurbaşkanı özal'ın
reformlanm, Avrupa ve
Amerika' daki insan
haklan örgütlerini göz
önünâe tutarak yaptığı
söylenebilir. Fakat George
Bush'la savaşın
başlangıcmdan beri 23
telefon konuşması yapan
ve ABD'yi kararhhkla
destekleyen özal, aslında
savaş sonrasım
düşünmektedir. Kemal
Atatürk'ün geleneğini
sürdüren ve yayılmacı
emellere sahip olmayan
Türk ordusuna karşın
Ankara'daki siyasi
çevrelerin bu tür emeller
peşinde olduklan
anlaşılıyor. Türk basım,
özal'm daha büyük bir
Türkiye içeren eski
belgeteri titizlikle
incelediğini yazıyor.
Atatürk'ün Kurtuluş
Savaşı'ndan sonra I923'te
Türkiye sırurlannı çizdiği
Kayıplar
Lozan Antlaşması'nda
Kerkük ve Musul'un
akıbetinin açık bırakıldığı
iddia ediliyor. Basının da
yardımıyla Türk halkına
şu anda kabul ettirilmeye
çalışüan senaryo şudur:
Parçalanan Irak'm
kuzeyinde bağımsız bir
Kürt devleti kurmak ve
Kürt sorununu nihai bir
çözüme ulaşörmak. Bulvar
gazetesi Hürriyet bir adım
daha ileri gitti: özal'ın
hayallerindeki haritayı
bastı. Bu haritaya göre
Irak'm kuzeyinde bir Kürt
devleti kuruluyor;
kuzeybatıda ise Musul ve
Kerkük'ü içine alan
bağımsız bir Türk devleti
yer ahyor.
NATO, Türkiye'ye
yardıma koşarken
Ankara'nm hedefleri
karanhkta kalmaktadır."
(7 şubat)
Irak Muttefikler
SSCB Başkam Mihail Gorbaçov, 17 martta tüm
ülke genelinde halkoylamasına gidilmesini istiyor. Estonya, 3
martta halkoylamasına gidileceğini bildirdi.
Dış Haberier Servisi — Körfez savaşı
bütün hızıyla sürerken SSCB'de Baltık
cumhuriyetlerine Uişkin olarak "trajik"
geüşmeler yaşanıyor. Başkan Mihafl Ser-
geyeviç Gorbaçov'un, Litvanya'da ya-
nn yapılacak halkoylamasmı yasadışı
ilan etmesi, Moskova-Vilnius gerginliği-
ni enikonu tırmandırdı. Litvanya Dev-
let Başkanı Vitautas Landsbergis, halk
oylamasımn yapılacağım belütirken di-
ğer Baltık cumhuriyeti Estonya'da da 3
martta bagımsızbk için halkoylamasına
gidileceği bildirildi.
Moskova ile Vilnius arasında bu ge-
lişmelerle gerginlik tırmanırken Eston-
ya Dışişleri Bakanı Lenuard Meri, 3
martta bağımsızlık için halkoylamasına
gideceklerini söyledi. Böylece, Baltık
cumhuriyetleri, SSCB'nin en önemli so-
runu olarak yeniden ön plana çıktı.
AFP'nin haberine göre Litvanyahlar,
yann yapılacak halkoylamasına korku-
nun gölgesinde gidecekler. Ajans, Lit-
vanya'run başkenti Vilnius kaynakh ha-
berinde, Litvanyahlann, Moskova'mn
bir müdahalesinden çekindiklerini bildir-
di. Ancak Litvanyahlarm, "her şeye
karşın" halkoylamasına katılacaklan
haber veriliyor.
ABD Başkanı George Bush, Baltık ül-
kelerine yapılan baskıların sadece
Sovyet-Anierikan ticaretini değil, iki ül-
ke arasındaki tüm ilişküeri de tehdit et-
tigini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı James Baker da
Baltık ülkelerine yönelik askeri baskının
arttınhnası nedeniyle Kremlin'e karşı
ahnacak cezai önlemlerin ters tepki ya-
ratabileceğini, ancak müdahalenin
ABD-SSCB silahsızlanma sürecinde sı-
kıntılara yol açacağıru bildirdi.
Gorbaçov, önceki akşam yaptığı
'sürpriz' konuşmada, Sovyetler'in, bir-
liğin devammdan yana .olduğuna inan-
dığım söyledi. Gorbaçov, SSCB'yi bir-
lik içinde tutmak konusunda kararlı ol-
duğunu belirtti.
Irak'a |ira:
ölü (asker)
Kayıp (asker)
Ölü (sivil)
Yaraiı (sivil)
Düşen, tahrip olan uçak ve
helıkopter sayısı (roketler de içinde)
MöttefHtn şbn:
Ölü (asker)
Esir ya da kayıp
Düşen, tahrip olan uçak ve
helıkopter sayısı
Batınlan ya da tahrip edilen
gemi sayısı
39
Veri yok
320
400
Veri yok
79
885
133
67
40
Veri yok
Veri yok
Veri yok
361
39
57
32
0
Fransız SosyalistPartisi Genel Sekreter Yardımcısına göre İncirlik'iABD'ye açmak, AT üyeliğini kolaylaştırmaz
AT'ye giden yol İncirlik'ten geçmezFransız Sosyalist Partisi Genel Sekrcter Yardımcısı Pierre Guidoni,
Ankara'mn lncirlik Üssü'nü ABD'ye açmasının, Türkiye'nin AT
üyeliğini hızlandırmayacağını belirterek, ikisi arasında bağlantı
kurulamaz. AT Avrupa'ya aittir, ABD'ye değil" dedi.
ALİ DOCAN
ANKARA — Fransız Sosyalist Partisi
(FSP) içinde Körfez savaşı üe belirginleşen
görüş aynlığı, "şimdilik" durulmuşa benzi-
yor. Cumhurbaşkanı François Mitterrand'-
ın "barış plam" atağıyla başlayan "ABD'-
den bağımsız" bir Körfez politikası oluştur-
ma girişimi, Fransa'mn, ABD'nin yerinde sa-
vaşa katılmasıyla çizgi değiştirince Savunma
Bakanı Jean-Pierre Chevenement hükümet-
ten aynlarak tepkisini gösterdi. FSP içinde-
ki "Sosyalizm ve Cumhuriyet" grubunun li-
deri konumundaki Chevenement'in istifa ge-
rekçesinde, "savaşın mantığının gün geçtikçe
Birleşmiş Milletler'in amaçlanndan uzaklaş-
tığı kaygısım" dile getirmesi, "Mitterrand'a
ABD çizgisinden uzaklasması için bir uyan"
biçiminde yorumlandı.
Sosyalist Parti Genel Sekreter Yardımcısı
Pierre Guidoni, Mitterrand'm savaş politika-
sına muhalefetini savaş sonrasına ertelemiş
bir Fransız sosyalisti. Geçenlerde SHP'nin
davetlisi olarak Türkiye'ye gelen Guidoni, so-
rularımızı şöyle yanıtladı:
— Körfez savaşı, Avrupa'daki sosyalist ve
sosyal demokrat partiler içinde görüş ayn-
lıklanna neden oldu. FSP'de âzin de bulun-
duğunuz 'Sosyalizm ve Cumhuriyet' gmbu-
nun Fransa'mn dış politika çizgisiyle tam
uyura içinde olmadıgı söyleniyor. Türkiye'-
de de SHP içinde bazı görüş ayrılıklan or-
taya çıktı. Körfez savaşımn, Avnıpalı sosya-
listleri ve sosyal demokratlan savaş yanlısı
ve karsıtı iki kampa böldüğu söylenebilir mi?
GUİDONİ — Bu doğru değil. Körfez kri-
zinin başladığı 2 ağustos tarihinden 15 ocak
gününe kadar Körfez'de askeri olmayan bir
çözümü en etkin ve kararlı biçimde savunan-
lar, Sosyalist Enternasyonal'e üye partiler ol-
muştur. Aralannda Willy Brandt'ın da bu-
lunduğu sosyal demokrat liderler Bağdat'a
da giderek bu surece katkıda bulundular.
Ancak Saddam Hüseyin, Sosyalist Enternas-
yonal'in kendisine uzattığı eli geri çevirdi. Kı-
sacası Avrupa'daki sosyalist ve sosyal de-
mokrat partiler içinde bir kamplaşma söz ko-
nusu değil.
— Sosyalist Enternasyonal'e üye partiler
arasında da Körfez savaşına yaldaşım biçi-
minde bir görüş aynlığı yok mu?
GUİDONİ — Belirli farkhlıklar var, an-
cak bunlar her ülkenüı kendi özel durumun-
dan kaynaklanan farklıhklardır.
— 2 gün süreyte SHP yöneticUeriyle te-
maslarda bulundunuz. Sözünü ettiginiz or-
Uk göriişleri biraz daha açabilir misiniz?
GUİDONİ — Her iki parti de öncelikle
Irak'ın Kuveyt'ten çekilmesi ve Kuveyt'in
egemenliğinin sağlanması konusunda ayru
görüşteler. Aynca savaş sonrası bölgesel so-
runlanmn tümünün, Filistin ve tsrail sorun-
lan da dahil olmak üzere uluslararası bir
konferansta ele almması ve çözümlenmesin-
den yanayız.
— Türkiye'nin Körfez krizi ve savaşında
izlediği politikalann, örnegin üslerin kulla-
nıma açılması, ambargo karanna uyulması
gibi, Avrupa Topluluğuna tam üyelik süre-
cini hızlandıracağı iddialan var. Bu konuda
ne düşüninorsunuz? Böyle bir durum söz
konusu olabilir mi?
GUİDONİ — Ne ilgisi var? Türkiye'deki
üslerin Amerikan uçaklanna açılmasıyla
Türkiye'nin AT'ye üyeliği arasında nasıl bir
bağlantı kurulabilir? AT adı üstünde Avru-
pa'ya aittir, ABD'ye değil. Ben böyle bir
manttk kurgusunu anlayamıyorum. Bütün
bunlann dışında bugün AT'ye üyelikten söz
edildiğinde, bu katılımın siyasi, ekonomik ya
da kültürel alanlardan hangisinde olacağmı
da belirlemek gerekir. Topluluk, bütün bu
konulann değerlendirildiği bir süreci yaşıyor.
Aynca unutmamak gerekir ki AT'ye üye ol-
mak isteyen çok sayıda ülke var.
— Topluluğun bir anlamda 'doyduğunu*
mu soylemek istiyorsunuz?
GUİDONİ — Bu sorunuza hem evet hem
de hayır biçiminde yanıt verebilirim.
— SHP'nin Körfez politikasını anladığı-
nızı söylediniz. Ancak karşı göriişte olanlar,
Türkiye'nin bugüne kadar izieıiği Körfez po-
litikasının savaş sonrası banş masasınds
Tiirkiye'ye ağıruk kazandıracagını savnnu-
yoriar...
GUİDONİ — SHP'li dostlanmızm tutum
larını anlıyor ve bunu hakh buluyorum
Türkiye'nin savaşa katılmaması gerektiği du
şüncesinin nedenini anlamak içinharitay
bakmak yeterli. Türkiye, Irak ile komşu bi
ülke. Türkiye'nin savaş sonrası masada sû
sahibi olması için savaşa katılmasının anlî
mı ve geregi yok. Savaş sonrası Irak ile kon
şu olan her ülke doğal olarak barış masas
na oturacaktır. SHP'li dostlanmız da Fraı
sa'nın konumu gereği savaşta yer alması
bizim onları anladığunız gibi anlıyorlar.