Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 26 ŞUBAT 1991 Gandi, Tahran'da • TAHRAN (AA) — Avusturya Dışişleri Bakanı Alois Mock ve Çin Dışişleri Bakan Yardıması Yang Fuşang, lranlı yetkililerle temaslarını tamamlayarak Tahran'dan aynldılar. Tahran Radyosu'nun haberine göre Alois Mock, Iran'da olumlu temaslar yaptığını belirterek iki Ulke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi arzusunda olduğunu kaydetti. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Yang ise tranlı yetkililerle yaptığı görüşmelerde Körfez savaşı ve ikili ilişkiler konulannın ele ahndığını acıkladı. Bu arada eski Hindistan Başbakanı Rajiv Gandi, Moskova dönüşü Tahran'a geldi. Eski başbakan, Mehrabad Havaalanı'nda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ataullah Muhacerani tarafından karşüandı. Gandi, havaalanında yaptığı açıklamada kara savaşının harcanan banş çabalanna rağmen başlamasından üzüntü ve endişe duyduğunu belirtti. K.Kore-Japonya İBşkileri • TOKYO(AP) — Tokyo'yu ziyaret eden bir Kuzey Kore yetkilisi, ülkesinin Japonya ile bu yılın sonuna kadar diplomatik ilişki kurmayı umduğunu söyledi. Bu açıklama Kuzey Kore'de iktidarda bulunan komünist partinin önde gelen yöneticilerinden Kim Yong Sun, tarafından bir grup gazeteciye yapıldı. Kuzey Kore yetkilisi, Japonya'yı iktidardaki liberal Demokrat Parti'nin daveti çerçevesinde ziyaret ediyor. Kim, Japonya'yı ziyaret eden en yüksek düzeydeki komünist partisi yöneticisi oldu. Kim, Kuzey Kore'nin nükleer tesislerinin dengelenmesine karşı olmadığını, ancak Güney Kore'nin de aynı kolaylığı sağMaması gerektiğini söyledi. Arnavutluk'ta' patlamalar • VtYANA (AA) — Arnavutluk'un başkenti Tiran'daki askeri akademide, silah ve patlama seslerinin duyulduğu bildirildi. Araavutluk televizyonu, çevre binalardan açılan ateş sonucu dün erken saatlerde akademideki subaylardan birinin yaralandığını haber verdi. Içişleri BakanhğYnuı bildirisinde ise askeri akademi çevresinde son 24 saat içinde 30 kişinin tutuklandığı belirtildi. Bildiride başkentte durumun sakin olduğu savunuldu. Bağımsız kaynaklar ise en az 10 kişinin dünkü olaylarda öldüğünü öne sürdüler. Arnavutluk televizyonu, başkent dışında Enver Hoca yanhsı çok sayıda gösteri yapıldığını da kaydetti. Muhalefetteki Demokratik Parti lideri Genç Pollo da çok sayıda muhalefet partisi üyesinin cuma güntt yapılan gösterilerle ilgili olarak tutuklandığım söyledi. 'Kapitalizm yozlaşürır' • HAVANA (AA) — Küba Devlet Başkanı Fidel Castro, Ülkesinin bilim adamlarının kapitalizme karşı bir ilaç geliştirmeleri gerektiğini söyledi. Başkent Havana'da bir komünist parti toplantısında konuşan Castro, kapitalizmde fuhuş, uyuşturucu bağımlılığı, yabancılaşma ve yoksulluk gibi sorunlara çözüm bulunamadığmı ve bu sistemde sosyal adalet olmadığını savundu. "Dunyaya verecek hiçbir şeyi olmayan kapitalizm çügınhğına karşı bir ilaç geliştirmek zonındayız" diyen Fidel Castro, kapitalist ülkelerın her gün daha fazla yozlaştığını da iddia etti. Askeri uzman Gregg Easterbrook'a göre ultra modern olmayan silahlar da ötekileri kadar etkili Akıllı silahlar abartılıyorNewsweek dergisinde yazan Easterbrook, Körfez savaşmda sergilenen ultra modern silahların çok pahalı olduğunu, oysa bu denli pahalı olmayan silahların da savaşta aym derecede etkili olabileceğini savunuyor. Dış Haberter Servisi— Körfez savaşı, silah teknolojisinin en son yeniliklerinin denendi- ği bir alan haline geldi. ÜstUn teknolojileri- nin yanı sıra yüksek maliyetleri ile de dikkat çeken bu yeni silahlar yanında "emektar" si- lahlar da Irak'ı vurmakta kullanılıyor. News- week dergisinde, silah uzmanlanndan Gregg Easterbrook, bu emektar silahların, en az yüksek teknolojili ve pahalı silahlar kadarba- şanlı olduklarını ve elektronik savaşa bu denli bel bağlamamn gereksiz oiabileceğini öne sü- rüyor. Uzmanın yazısında "yüksek teknolo- ji her şey demek degildir" yorumu yapılıyor. Gregg Easterbrook'un yazısı şöyle: "Körfez savaşmda dünya televizyonlannda ultra modern silahların propagandası yapıl- dı. Şimdi silah sanayiinin sözcüleri Penta- gon'a giderek bu pahalı silahları övecek ve si- pariş almaya çalışacaJc. Oysa onların söyle- meyecekleri bazı gerçekler var ki onlar da şöyle: • Düsük teknoloji ürünü kimi araçlar en az yüksek teknoloji ile yapümış olanlar ka- dar iyi calışıyoriar. A-6 ve F-lll gibi eski uçaklar yeni F-15E ve F/A-18 gibi modeller kadar başarıyla he- defi vuruyorlar. 1960'lann başında üretilen A-6'lar, enflasyon göz önüne alınsa dahi 50 milyon dolarhk F-15E'lerden çok daha ucu- za geliyorlar. Benzer bir şekilde, maliyeti dü- şük ve performansı monoton olduğu için eleştirilere hedef olan 6 milyon dolarhk A-10 tanksavar uçağı da sadece Irak tanklanna ba- şarüı vuruşlar yapmakla kalmıyor, en pahalı uçaklann başarılarını tekrarlayarak hatların ötesine vurucu görevlere de gonderihyor. • Geleneksel uçaklar Stealthier kadar ba- sanlı. Teknoloji hayranları daha şimdiden 100 milyon dolarhk F-117 Stealth savaş uçakları- nın radardan kacarak Bağdat'taki hedefleri nasıl vurduklanna övguler yağdınyorlar. Sa- vunma Bakanı Dick Cbeney F-117'lerin ba- şansını 850 milyon dolarhk B-2 bombardı- man uçaklannın devamını doğrulamak için kullanırken aynı zamanda bu başarılar ileri sürülerek 90 milyon dolarhk Stealth gelişmiş F-117 STEALTH— Tanesi 100 milyon dolar olan bu uçaklann görevini diger uçaklar da yapıyor. Ama Stealthler pahalı olduklanndan silah lobisinin gözdesi. taktik savaş uçakları yatınmına da destek sağlamaya çalışıhyor. Bu arada gözden ka- çınlan bir nokta ise eski, radara yakalanabi- len A-6, A-7, A-10, F-lll, F-14, F-15 ve B-52'lerin de vurulmadan Irak hava sahasın- da dolaşıyor olmaları. Çöl Fırtınası'ndan önce Pentagon, Irak 1 ın dünyanın en gelişmiş hava savunma uça- ğına sahip olduğunu beürtmişti.' Eğer en kar- maşık sistemler bile bozulabiliyor, elektronik işaretler yayan uçaklar yakalanmadan dola- şabiliyorlarsa o zaman neden radarlardan kaçmak için mılyonlarca dolar harcanıyor? • Silahları daha etkili hale getiren aynı ge- ttşmeler hedefleri de daha ele geçmez hale ge- tiriyorlar. Yirmi yıl önce küçük hedefleri şaşmaz bir kesinlikle yakalamak olası değildi, bugün akıllı bombalar küçük hedefleri vurabiliyor- lar. Fakat unutulmaması gereken bir nokta bu bombalan bu kadar ısabetli kılan elektro- nik gelişmelerin, hareketli füze rampalannın yapılmasına da olanak sağlamış olmasıdır. Yirmi yıl önce büyük füzderin atılması için büyük sabit rampalar gerekiyordu. Şimdiki füzeler kamyonlardan atılabiliyorlar ve bun- lann yerlerini saptamak son derece zor. Yir- mi yıl önce Irak'ta yerle bir edilen iletişim hatlarını yeniden kurmak aylar veya yıllarca sürebilirdi. Bugün ise hareketli mikrodalga çanaklar sayesinde iletişim hemen kurula- biliyor. • Harika silahlar insanlardan çok nesne- leri yok ediyor. Akıllı bombalar hedeflerindeki her şey için son derece öldürücüler. Fakat genış sahada etkilerini kaybediyorlar. Hava kuvvetlerince gösterilen bir video filminde, bir lazer bom- basının yan yana dizilmiş altı Scud rampa- sından sadece or.tadakine yöneldiğini ve di- ğerlerinin bölgeyi terk ettiklerini açıkça gös- teriyor. Her ne kadar Irak'ın Uzerine tonlarca pa- halı silah yağıyor olsa da Irak'ın teslim ol- masını gerektirecek kadar çok sayıda Iraklı ölmüyor. Bu durumu ahlaki açıdan iyi, an- cak aynı zamanda kaçınılmaz gibi görunen bir kara saldından sonra düşmanın uzun süre savaşmaya devam edeceği anlamına geliyor. • Yüksek teknoloji ürunü silahlar daha güçlü bir düşmana karşı etkili olmayabilir. Eğer Batılı guçlerin bu gelişmiş silahları Irak gibi küçük ve yoksul ülke üzerinde bu kadar az etkili olursa Sovyetler Birliği gibi bir ülke karşısında ne yapabiürler? Sovyet- ler'in karşı savunmaları ABD radar bozucu- lannı bozabüir. Böylece daha çok ABD uçağı ve füzesi vurulur ve daha az akıllı bomba he- define ulaşabilir. Şu anda, müttefiklerin hava güçlerinin ve elektronik üstUnlüklerinin küçük Irak'a za- rar vermesine karşın tamamen çökertmekte yetersiz kaldıklan göz önüne ahnıp ileriye yö- nelik çalışmalara yeni bir yön verilmelidir. IRAKLI EStRLER — Bir Amerikan deniz piyadesi Iraklı esire işaret diliyle emirlerini iletiyor. (Fotograf: AP) BULGARİSTAN Jivkov'un duruşması başladı Müttefiklerin önemli sorunu Iraklı tutsaklarDış Haberter Servisi — Ku- veyt'te ilerleyen muttefik güç- lerini en fazla düşünduren so- runlardan biri de Iraklı savaş tutsaklan. Müttefıkler savaşın ilk 36 saati içinde 14 bin Irak- lıyı tutsak aldılar. Muttefik komutanlar bu kadar kısa sü- rede, bu kadar bol tutsak ala- caklarını düşünmemişlerdi. Reuter Ajansı'na göre bir deniz piyadesi komutanı şöyle diyor: "Sürekti geliyorlar. Bitmiyor- lar. Bu kadar çok tutsak ala- eagımızı dognısu hiç tahmin etmemiştim." Muttefik komutanlar tutsak akınına hazırhksız yakalandık- larını belirtiyorlar. Teslim olan Iraklı askerlerin çoğu, Kuveyt için ölmeye değmedi- ğini söylüyorlar. Bir Amerikah albay da şöy- le konuşuyor: "IraUılara tes- lim ol çagnlannı durdurmak belki daha iyi olur. Benim bir- ligim bu kadar tutsağı bann- DlŞBASINDAN dırabUecek durumda degil." Reuter'e göre Irak askerlp. rinin kitle halinde teslim olma- ları muttefik birlikler için önemli bir lojistik sorun nite- liğine bürunmeye başhyor. Bu tutsaklan banndıracak yer bu- lunamadığı gibi, tutsaklar muttefik birliklerin ilerleyişini de yavaşlatıyorlar. Tutsaklar, önce muttefik hatlannın gerisine, sonra da Suudi Arabistan'daki kampla- ra gönderiliyçr. Ancak binler- ce tutsağı, cephe gerisindeki kamplara kadar onlarca kilo- metre geriye nakletmek hiç de kolay değil. Aynca bir dizi tut- sak ya yaralı ya da savaş şoku içinde. Ağır yaralı olanlar he- likopterlerle nakledihyorlar. Diğerlen ise kamyon ya da otobüslerle taşınıyorlar. Ne var ki tutsak sayısı çok artar- sa, Amerikah komutanlara göre bunlann birçoğunu yürü- yerek göndermek gerekecek. Fnmkfurier Rondschau Sorunlar çoğalıyorSavaşların çoğunlukia sorunları çozmedığı ve yeni sorunlar yarattığı gerçeği İran Korfezi'ndeki çatışma için de geçerlidir. Sonuçta yalnız Irak diktatörü iktidardan düşmekle kalmayacak, Arap dünyasındaki insaalar bu yenilgi sonucu kendilerini derinden ezik hissedeceklerdir. Ne Batı ne de Sovyetler Birliği Arap dünyasına yeni bir düzen dikte edemez. Bu düzeni Ortadoğu'daki insanlar kendileri kuracaklardır. Ama sanayileşmiş Kuzey, Araplar arası çelişkilerden istifa etmeye, onları karşılıklı birbirine düşürmeye ve kendi çıkarlarına gore birine veya ötekine silah satmaya devam ettikçe bu olümcül yoldan çıkış yoktur. Gelecek savaş gerçekten bir Kuzey-Güney çatışmasına dönuşebilir. (25 şubat) YAPMAYINI TELEVİZYONDA YETERI KADAR ŞIDOET VAR Devrik devlet başkanı hakkında Türk azınlığa yönelik asimilasyon kampanyası nedeniyle de yargılanması için soruşturma yapıhyor. SOFYA (AA) — Bulgaristan'm dev- rik Devlet Başkanı Todor Jivkov iktida- n döneminde zimmetine para geçirmek gibi bazı suçlamalarla ilgiii olarak dün ilk defa adalet önüne çıktı. Sofya Adalet Sarayı'nın en büyuk sa- lonunda TSI 09.30"da başlayan duruşma- da Jivkov'un avukatlan, davanın durdu- rulması ve soruşturmanın yeniden yapıl- masını istediler. Bunun üzerine duruş- maya ara verildi. Devrik diktatorün avukatlan, istekle- rine gerekçe olarak, Jivkov'un ifadesi alı- nırken yanında avukatı olmasına izın ve- rilmediğinı gosterdiler. Avukatlar ayrıca iddianamede Jivkov'un devleti zarara soktuğuna dair ilgili hiçbir belgenin bu- lunmaması ve bu konudaki suçlamala- rın şahıslann ifadelerine dayandırılma- sının da soruşturmanın yeniden yapılma- sını gerekli kıldığını söylediler. Jivkov'un avukatlan, sorgulanan ba- zı şahitlerin de yanlannda avukat bulun- durmalanna izin verilmediğini ifade ede- rek Bulgar yasalanna göre 10 yıldan faz- la hapis cezasının söz konusu olabilece- ği davalarda, sanık ve tanıklann ifade ve- rirken beraberlerinde avukat bulundura- bilme hakları olduğunu söylediler. Rahat göründü Jivkov'un, duruşmasında gayet rahat olduğu gözlendi. Devrik diktatör, avu- katlarının konuşmalannı gülümseyerek izledi. Duruşmaya eski liderin oğlu Vlad- mir Jivkov ve tonınu Evgenia Jivkova, eşleri ile birlik'e geldiler. Duruşmaya özel izinle giren gazeteci ve izleyicüer, duruşmanın başlamasından yaklaşık bir saat önce salona alındılar. Mahkeme binası etrafında toplanan az sayıda kişi, zaman zaman Jivkov'un aleyhinde sloganlar attı. Türk azınlık için soruşturma Bu arada Jivkov'un, Türk azınlığa yö- nelik isim değiştirme ve asimilasyon kampanyası nedeniyle yargılanması için de soruşturma yapıidığı bildirildi. Verilen haberlere göre konuyla ilgili on beş dosya başsavcılığa iletildi. Aym haberlerde, donemin Içişleri Ba- kanı General Oimiter Stoyanov'un da Jivkov kadar suçlu olduğunun ortaya cıkması üzerine, askeri savcılığın eski Içişleri Bakanı hakkında da soruşturma yapacağı belirtildi. • Soruşturma çerçevesinde suçlanan üst düzey vetkilileri arasında Jivkov'dan sonra devlet başkanüğı yapan PeUr Mla- denov da bulunuyor. Cephedeneler oluyor? "Tarihin en mediatik savaşı birkaç gün için siyah beyaz bir sessizliğe gömüldü. CNN'in bile sesi çıkmıyor. Tam bir black-out. Peki seyirci ve okuyucu için kara ekran, beyaz kâğıt mı demek bu? Hayır. Olağan kaynaklar aşılarak yeni haber kaynakları yaratılıyor. Suudi Arabistan'da kızgın gazeteciler de gerilla operasyonlanna başlamış bulunuyorlar. Hatların ilerisine geçmek için Amerikah Marine'lerin kıhğına girenler var; canlarını tehlikeye atarak cephede olup biteni öğrenmeye calışıyoriar. "Manu Militari" geri dondürulene kadar. O zaman kala kala cepheden donen bir pilot ya da askerin üstüne atlayıp birkaç sözcük kopartmak olanağı kalıyor" (25 şubat)