Katalog

:UMHURÎYET/12 EKONOMİ 20 KASIM 1991 DÛVfc KURLM» Dfrnan Cınsı 1 ASODoön 1 Almanltartı 1 Avustraly» Dotoı 1 Avusturya Ş M 1 BelcftaFnnv 1 Oammarta Kıonu 1 Rn WarWtası 1 FranseFrangı 1 HotondaRonm 1 tepMyol PeMası 1 bvBcKronu 1 tsvtçre FranQi 100 taiyan Uretı IJaponYcnı 1 Karada Dotoı 1 NorMçKnmı 1 Stertm 1 S Arabıstan ftyah Dovu A* 493711 3060 50 3898 M 437 30 14961 79196 1128 22 902 33 2735 24 48 78 844 31 3474 38 406 36 3815 4376 48 784 60 8859 64 1316 77 20MSIM1991 OAva Safe. 4947 00 3086 67 3906 66 43818 14991 793 55 1130 48 904 14 2740 72 48 88 646 00 348135 40918 38 23 4385 25 78617 8877 39 1319 41 Etettrt Wiş 493217 3077 42 3840 36 43686 14811 784 04 1116 94 90143 2732 50 47 80 835 87 3470 92 Bettrt Satış 496184 3095 93 3918.38 43949 150.36 79593 1138 87 906 85 274894 4903 648 54 349179 404 28 41« 41 3758 3835 4310 83 776 75 885078 1297 02 4396 41 788 53 8904 02 132337 ç*mu«wı S 16026 Nmaı Marta $ 1 2663 Avust Dotoı i 11 2898 Avus Şdını $ 3 3 0000Bel ff»no.ı $ 6 2340Dan Kronu $ 4 3760 Fm Maridost S 5 4714Fran Frangı 11 8050 Hol. Rorinı S 101 21 bp Pezetası $ 5 8475 Isveç Kroou i 1 4210 Isv Frangı J 1209 00 ta! UreB S 129 40 japon Yem S 1 1280 Kanada Doı S 6 2925 Itoveç Kr t 1 7944 ABO Dolan $ 3 7494 Suudi ftıyalı SERBEST PİYASADA DÛİ DÖYİZ-ALTtll ABOOoton NmnMarta IsviereFran» Hollanda Ftonm Ingıltz Stertım Fransız Frangı lOOİLıretı Alış 4995 3105 3490 2745 8950 905 408 Sattş 5005 3115 3500 2760 9020 915 415 S-Arahstov Rryai Avusturya Ştünı Cumhunyet fteşat 24 ayar kûtçe 22ayarbtte* 900 ayat gOmûş Akş 1320 440 387 000 405 000 58 200 52 300 697 âatej 1335 445 393 000 420 000 56 400 56 800 725 BEN ATATÜRKÇÜ DEĞİLİM Nadir Nadi U. bası 10.000 bra (KDV içjnde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaioğtu-lstanbul ödemeli gönderilmez. îşkolu bamjlan sendikalyasakîan hak grevi ve işsizjiksigortası için kanun değişikliğiyeterli İşçiye hak içinanayasal engelyok r Koalisyon hükümeti, anayasa değişikliğine gitmeden İş Kanunu, Sendikalar Kanunu, Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt kanunlannda yer alan birçok antidemokraMk hükmü kaldırabiliyor. DYP ve SHP'nin koalisyon protokolünde yer alanr memurlara sendika hakkı tamnması için de anayasal birr engel bulunmuyor. Ancak memur sendikalan yeni bir düzeniemeyi gerektiriyor. BORSA UMMİIM «tmthaMı ttm öm. ik) M M R Çvtv. (C) MynÇfcm*) ttaTttstMtfft Htmk « M t Mttkfe I M I •ndoluCam Aıçtfk IMİVH htmÇm tktkîınun M n taMttali QM&. fcşmt Mnyuıus Çıât HMA Ç BıKMt OtnMoıA Ommod DeoHotang OteıDotan OotM» 58STİ S M ttMI EBasıVsnmEaaaba«ı Itıc E|V IMMn Eımk S)gora(BÛ) EnteHâfca En^MMactt Ervtt DÇEstank Fenş AtuTmyum HnratMk • " t * İMt-YMI toıtati W GttnF* GtmyBntfk E—UMDrPMDK fankOC İHİHBM İMMkHMıı •CtpcEkMfk KocHottng (CoçYıBnnı ferta KoroımT» MMtH^nriH UftsKaNt jMBnı Tgam _ MaM MMIM Mnlul •a SMhıl 0h Utas t*gn>s MMHoktng MTatai •ftfcfkMrtl OmıiBa Ott» PtS ProAo PmrStı •**SafaahYaync* $***H<*inQ S5LStnGKto* TJkjbMk TıhMbMlt TaMa TGmNlB. TJşBvfc. A 1 ^ft.f&4tf5H]L) TkB. C%Z5ttZ3 TJ| İMk. tı) TireKuSaı TKB Ton$ Tift oıo Tr*y.C«n TSeımns TS.K.B IBÛ) T 0 OOMtn TunaTdBH THV 1.1WkM| t M M v k M|t PMMfN) UakSaran* Vatat Yabnm Ort « M F Kn.(BÜ) Ylttş Y y K w t f k M fe«a Mktan: SS.5M.74t' MhkMT •aıatjln; Öncata» »«tadiıı 430000 78000 13500 2000 «000 12250 Tfltt 1200 1«500 sttt 7400 3)500 1550 2100 2750 M M 4MI 7500 2200 5900 ««00 2400 •n16000 3000 1500 825 9000 41W 22500 13500 68000 1^M% MR 600 700 «50 HJ/OT «100 2700 3400 3850 m 4Mt M 825 24500 •03» itM 17250 3300 7J5 10000 14M »00 tm» 4800 «600 14500 23600 3850 1 4 » 1400 I M ) «000 875 IIMt 3300 vm3950 M M 425 11250 «50 825 1060 1 I M İ M M 1300 1250 8700 M İ 28O0 850 1Mt 650 10» 2500 44M 11M 11M 1100 1350 9W0 Z1M MM 7700 5400 «250 1800 3000 8200 2300 1600 8600 135000 300 ESO 14M 1200 1«00 6900 75OB 1800 13750 ntt 1400 9300 6900 M M «50 tm 44M M M 900 1700 2100 2300 İ M İ 2080 1ZM Bugûnku «an» 72000 13000 2000 3950 12000 7 M 1150 14000 MN 7000 29000 1500 2100 2700 ZMI N M 2150 5500 «300 2400 m 2750 750 8500 ttM 21500 13500 64000 600 4050 4100 2700 3600 17M M N M M 700 »000 1MI 15250 2950 675 9000 ZNt 3250 M M «800 «300 14000 22500 3550 1350 1350 I7M 800 1 1 M I 3000 36O0 M N 400 10250 «00 800 1000 11N M M * 1100 3000 *a 2700 8» M M 625 875 2500 44M 11M 1IM 1050 1250 9500 SMt tNt 7 7 » 6000 3800 1800 7500 1600 8600 275 6S0 1SN 1200 1400 6300 7500 1700 13000 tm 1350 9000 vm450 M N 44M » M 850 1550 1950 2250 14St 1950 1IM Mtt* a 3115 t 3503 57 Bugunıu 460000 «2000 14750 2200 «300 13000 • I M 1200 15750 M M 7000 33000 1700 J100 2960 M N «TM 2400 6000 «750 2«00 m 3300 900 9700 92N 2*600 14750 73000 IMM 650 «900 iftkM •OTİ 4450 2700 »100 11M M N M M 850 26000 MN 17N 18600 3000 750 10500 vm3850 vm4900 5050 15750 25000 4150 1600 1550 M N 900 1ZMI 3500 «300 91M «50 12000 «50 850 1150 11N M M 1350 3400 M 3050 925 11N 700 1050 2291 2500 N M İ I N 1100 1500 10400 tm 7700 6900 4250 1900 8700 1750 9400 325 700 I M t 1200 1400 7500 7500 1850 15000 tm 1550 9900 « 3 N 475 M M 4Mt M N 950 1650 2300 2350 İ I N 2150 İ M İ Bugunnu k«aiıS 420000 7300D 13000 2008 3950 12000 T M İ 1150 1«000 M M 7000 29500 1550 2100 2750 M N «TM 2150 5500 «350 2400 M İ Î750 775 8600 92W 22000 13500 65000 «4JM 600 40SÛ UMM wv «100 2700 3750 17M M M M M 725 22500 İMİ MM 16250 2950 700 9000 t M t 3300 MM «eoo «300 1«2S0 Z25O0 3550 1450 1350 t i M 800 11TM 3000 MM 3700 U M «25 10250 400 800 1000 11N M M 1100 8000 m2700 825 İ M İ 625 875 2Z8S 2500 M M 11M 1JM 1100 1300 9600 İMİ vm7700 6000 3800 1800 7500 1600 8600 300 650 15M 1200 1400 6600 7500 1750 13000 İ M İ 1350 9300 4 M «50 M N «Mi 9 M 850 1550 1950 2250 1SM 1950 13M 2 61133 2 75909 maıi) 130534 180590 80570 141SO0 373900 9190 M N M 37140 27«2995 «TJJS» 500 64650 2594650 1500 1121878 1TSX7t wnı 1201550 84700 3357796 15000 MtM 1163214 96450 «25100 741950 2296080 39850 9600 38250 7«59610 1000 24200 I M t M M t 3Mt 178600 114300 İ M M "9200 4200 1065950 271086 SZ1MI 222625 İ14M 1500 227500 657419 474408 241950 566650 553050 N M 738» 1NXMt 181970 O K M 661700 675280 288325 34009 318608 MJI Mt 48000 1306800 M M 819427 979050 M M t 212125 7000 2000 1MMM M M 2MMI 3«500 «49110 1607005 1 s32000 13900 47200 6000 312000 2070T74 117900 105 2923040 2993» T I M M 700 45300 102450 1000 93500 17550 IMMt 78300 665131 MtMM 161850 MN 1 1 M MMt 159600 11000 1O74M 5000 47MM 927350 İ M M 19KASM 1991 SatMt 3722 37 394037 En gok SAZ 445000 79000 14000 2200 4100 •MMM 13000 nM 1200 15000 M N 7000 32500 1600 2100 2900 a n47N 2350 5900 4650 2400 M 3150 825 9200 5ZN 240te 14500 73000 650 4800 4MM ICVN 4400 2700 3750 1 T N M N N M 725 26000 1 M 17M 18250 2950 750 10500 M N 3560 tist .«800 •»900 15000 25000 4000 1450 1450 t T N 900 -54200 ue»425 11250 425 825 1150 1 1 N İ M M 1100 9000 M t 2800 900 M N 675 1000 2500 4 M VtM İ M İ 1050 1400 10400 •Mg m t 7700 6400 4250 1800 8600 1700 9400 325 675 1SM 1200 1400 7500 7500 1700 15000 Z M 1400 9400 4 2 M 450 « M 44M M M 950 1650 2250 2250 I M 2000 I M ort% 439000 7KB1 13842 2108 4085 12894 7M4 1177 14841 » t 7000 31003 1599 2100 2880 a »N M 2291 5813 «595 2400 M 4 3127 824 9158 S3M 23481 143S5 69971 627 «648 İMM ınn 4338 2700 376» 17M İ M İ MM 751 24306 rvn H7» 17127 2962 723 10045 M K 3S53 m»4833 «765 14938 24206 MMI 3956 1487 1474 n s 851 U1M * 3337 1411 4025 M t i 422 11239 432 828 1095 11M M M İ 1227 8764 M1 2877 872 1M7 660 1003 2500 4C74 11T» ttli 1056 1415 10059 Matl nn mt7700 6348 4077 1816 8347 1700 9189 312 676 isn 1200 1400 7061 7508 1735 14014 tMt 1416 9564 4117 457 1117 44» urı931 1604 2213 2290 İ t M 2061 m t DENtZ TOPALOCLU Yeni hükümet anayasa degjşikliğjni beklemeden çahşma yaşanunı duzen- leyen yasalarda önemli de^şiküklere gi- debilecek. DYP ve SHP'nin üzerinde anlaşokları 'Demokratikleşıne' pake- tinde yer alan *m«»yasa degişikHftni bddemeden çeşiüi yasal dtizenkmele- re gidikbfleceti' yönündeki açıklama- lan değerlendiren bilim adaralan, ko- alisyon hukûmetinin İş Kanunu, Sen- dikalar Kanunu, Toplu I5 Sözleşmesi Grev ve Lokavt kanunlannda yer alan bir çok anti-detnokratik hükmü kaldı- rabüeceğini belirttiler. ÎTÜ ögretim üyesi Prof. Dr. Stroş Taşkent başta iş güvencesi olmak üze- re koalisyon hükümetinin işkolu baraj- lan, sendikal yasaklar, hak grevi ve iş- sizlik sigortası konulannda anayasa de- ğişikliğine gerek olmadan yasal duzen- lemeler yapabileceğini bildirdi. Taş- kent, yeni hükumetin 1475 sayüı İş Ka- nunu'nda yapacağı değişikliklerle keyfı işten çjkartmalan düzenleyerek iş gü- vencesi sağlayabüeceği, işçinin istifası halinde de kıdem tazminatına hak ka- zanmasının yolunu açabüeceği, ta2mı- natsız işten çıkartmayla ilgili birçok hükmü kaldırabilecegini kaydetti. Sen- dikalar Kanunu'ndaki birçok hüküm değıştirilerek sendikalar üzerindeki si- yaset yasağı kaldınlabilecek. Sendika delege seçimVerinde yargı denetimi ge- tirikbilecek. Sendikalann işkolu tespit- leri ve yetküeri Çahsma Bakanlığı'nın denetiminden çıkaıtüarak özerk bir ku- ruluşa devredilebilecek. Savaş Taşkent, Toplu îş Sözieşmesi Grev ve Lokavt Ka- nunu'nda yapılacak değişikliklerle Iıak grevi'nin düzenlenebileceği, birçok iş- kolunda grev yasaklanmn kaldınlabi- leceği ve Yüksek Hakem Kurulu'nun bağımsız bir yapıya kavuşturulabilece- ğuıi belirtti. Işsizhk sigortası da ana- yasa değişikliginı beklemeden kurula- büecek. DYP ve SHP'nin koalisyon protoko- lünde yer alan, memurlara sendika hakkı tanınması için de anayasalbir en- gel olmadıgj belirtiliyor. Anayasada memurlann sendika kurmalanna yasak getirilmediği gibi bu konuda bir düzen- leme de yapılmadığına dikkat çeken iş hukukçulan, memur sendikalan hak- kmda yasal düzenleme yapüabileceği- ni belirtiyorlar. Prof. Dr. Mesut Gül- mez yürürlükteki yasalara göre memur- lann sendikalasması önunde hiçbir en- gel olmadığım savundu. Gulmez, Türk- iye"nin imzaladığı birçok uluslararası sözleşmeden hareketle memurlann sen- dika hakkuıa sahip olduklanm belirt- ti. Memurlann sendika hakkı üzerin- de anlaşmaya vanhrken DYP-SHP ko- alisyon hükümetinde memur sendika- lannın grev ve lokavt hakkının nasd düzenlenebileceği konusunda ise bir açıklık yok. Bugune kadar kunüan do- kuz memur sendikasının yöneticileri, memur sendikalan önunde yasal bir engel olmadıgını tekrarlarken yeni hü- kümetten grev ve toplusözleşme hak- lanmn tanmmasını ve güvence alüna aunmasuu bekliyorlar. tş hukukçulan, DYP ve SHP proto- kolünde 1LO standarüanna uyulacak vaadinden hareketle, bugüne kadar im- zalanan 1LO sözleşmeleri uygulanırken çok önemli sözleşmelerin de imzalan- ması gerektiğı üzerinde duruyorlar. ILO'da ve Avrupa Konseyi'nde Türki- ye'nin en çok eleştirildiği ILO'nun sen- dikal özgürlüklere üişkin 87. maddesi- nin imzalanmaması üzerinde duran iş hukukçulan, bu maddenin imzalanma- sıyla yasal duzenletneier ıçın önemli bir uluslararası dayanak saglamanın yanı sıra Avrupa ülkelerine de demokratik- leşme anlamında olumlu bir mesaj ve- rilebileceğini belirtiyorlar. Fıyaiîardayüzde 5O*ye varm uçurum bıdunuyor Sony TVlerde 'permi' farkı NAZİRE KALKAN En tamnrmş televizyon mar- kası olan 'Sony'lerin yetkili sa- tıcılan arasına "permi" farkı girdi. "Doğubank usulü" çalıs- ma Sony'nin bazı yetkili satıcı- ları arasında da yaygınlaşınca Sony marka televizyonlar deği- şik Sony bayilerinde oldukça farkh fıyatlardan satumaya baş- landı. Bu televizyonlan permi hakkıyla gumrükten çeken ba- zı bayiler, ithalatçısından alan bayilere göre 6-7 milyon daha ucuza satıyorlar. Ithalatçısındaa alarak bu te- levizyonlan satan bir bayide 86 ekran Sony televizyonun Fıyatı KDV dahil 22 mUyon 550 bin li- rayken free-shoplardan alarak satanlarda bu fiyai 14 milyona kadar iniyor. Yine piyasada pek bulunmayan, genellikle sipariş üzerine getirtilen 135 ekran Souy'lerin fıyatı normalde 30 milyonu aşarken gumrükten çe- ken bayilerde bu rakam 20 mil- yon dolaylanna kadar düşebili- yor. Gümrük ödemeden genel- likle işçilerden satın aldıklan permi hakkıyla bu televizyonlan free-shoplardan çeken bayiler faturasız ve KDV'siz satış yapı- yorlar. Sony tdevizyonlarrgttmTük- ten çelicerek satan bir bayi, "Biı isteyene ithalatçıdan aldığımız faturalı malı, isteyene de fatura- su olarak gumrükten çektiğimiz malları satıyonız. Bu konuda nerhangi bir sınıriama yok. Kaç tane perminiz varsa 0 kadar te- levizyon çekebilirsiniz" diyor. Ancak "ucuz etin yahnisi yavan olnr" hesabı bu bayilerden sa- tm alman televızyonlann garanü beleesı bulunmuyor. Gumrük- Son> televuyonlar kendi aralannda fiyat rekabetine tutuştuJar. ten çekerek Sony'leri ucuz fiyat- tan satan bir başka bayi, "Buam garantinuz satbğımız matdır. Siz 14 milyon verdiginiz zatnan bi- ze mi guveniyorsunuz yoksa ta- mir guvencesine mi? Hernangi bir bozukluk olursa biz satttğı- nuz malı tamir ederiz" diyor. Ancak yetkililer Sony servis ağından yararlanılması müm- kün olsa bile bu televizyonlarm garantisi olmadıgı için en kuçuk bir anzanın bile 4-5 milyona mal olacağını söyluyorlar. Ancak Sony televizyonlanmn Türkiye temsilcüiğini yapan So- nel Elektronik Sanayi ve Tica- ret A.Ş. yetkihleri ithalatçı fir- ma olarak kesinükle böyle bir şeyi tavsiye etmediklerini, bu ba- yilerden televizyon satın alanla- nn işinin tamamen şansa kaldı- gAnı belirtiyoTİar. Gumrükten çekenlerle, ithalatçıdan ahp sa- tanlar arasındaki fıyat farkının gumruksuz, faturasız ve KDV'- siz olmasından kaynaklandı|ını büdiren Sonel Elektronik'ten bir yetkili, "Son> televizyonlan bu bayiterden satın alanlar berhan- gi bir garantisi olmadığım bil- melidirter. Son derecerisklibir şey. Gorunuşe bakıp bir televiz- yonun hatalı olup olmadığuıı anlayamazsımz. Ucuz bile olsa milyonlar vererek aldığınız bir televizjon eve gelince çalışmaz- sa ne yapacaksınız? Bu oyle bir şey ki televizjon gumrükten çe- kerken bile duşup arızalanabi- lir" diyor. GöREVDENALINAN YÜLEK Zamlarkaııııı yararuıayclıANKARA (C«mhuriyet Bü- rosaV— TÜPRAŞ Genel Mü- dürlüğü'ne de dün Cev»t Ako- va'run atanmasınuı ardmdan, petrol ünınlerine yapüan zam- nun oranlan duşunlldü. Htikü- metten habersiz olarak şekere zam yapan Türkiye Şeker Fab- rikalan Genel Müdûrü Ertan Yülek, zam karannm, yönetüği kunüuşun ve toplumun yaran- na alındığım savundu. Türkiye Petrol Rafınerileri A.Ş. Genel Mudürü Mehmet Sanan'm, hükumetin bilgisi dı- şmda zam yapuğı gerekçesiyle görevden alınmasırun ardmdan, bu goreve dün TÜPRAŞ Denet- leme Kurulu üyesi Cev'at Akova atandı. Akşam saatlerinde açık- lanan atamadan kısa süre son- ra Cevat Akova imzasıyla gaze- telere faksla geçilen açıklamada, 18 kasımda petrol ürdünlerine yapılan zamlann oranının düşü- rüldüğü bildırildi. Buna göre, LPG'de yuzde 20 olan zam ora- m yüzde 10'a, motorinde yuzde 18 olan zam oranı yüzde 16'ya, fueloilde yüzde 11.5 olan zam oranı da yüzde 10'a indirildi. Türkiye Şeker Fabrikalan Ge- nel Müdurü Ertan Yulek, dün bir açıklama yaparak şeker zam- mınm gerekçesüıi anlattı. Yülek açıklamasında şöyle dedi: "Kendisine, üretirni ve mal vartıgı Ue toplumun tamammı il- güendiren bir kamu kuruluşunu yönetmek sorumluluğu verilen her burokrat, kararlannı kunı- loşun ve devletin yararuu almak zorandadır. Bir süredir şeker fi- yatlannın arttırüması gerektigi konusunda verilen demecler, sa- dece siyasi kulislerde kalmamış, etkisini şeker fabrikalannda. halkın normal tUketim takbiy- le izah edilemeyecek boyutlara ulaşan kamyon kuyruklanyla da göstermiştlr. ÖzeUikle Başbakan Sayın Mesut Yılmaz'm şeker f'ı- yatlaruun artnnlması gerektiğini açıklamasından sonra, benim tecrübeti bir burokrat olarak şe- ker nyatlannı gerçek maliyetle- rine göre ayarlamaktan başka yapabüecek bir tasarrufum yok- tu. 233 sayilı K.H.K.nin 3S.nci maddesi de buna amirdir. Yone- tim geleneklerimiz Başbakanı- mızın acıkladığı bir zarureti be- nim ortbas etmemi engeller. 18 kasım güniı sabahı 12.000 ton şekerin paraa yatırüdığı halde zammın ilanudan sonra yakla- şık 5.000 ton şekerin aluunaması benim hakhlıgımı gösterir. Bu- gune kadar yerteşmiş olan idari gelenegimiz şeker fıyatlanadaki arttslann onceden açıklaoma- ması ve bu tiir lurarlann uygu- lama anında kamuoyuna duyu- rulmasıdır." Yulek, açıklamasında 233 sa- yılı kararnamenin 35. maddesi- nin, şu iki fıkrasmı da anımsatü: "1. Teşebbüs, muessese ve bağb ortakhklar, işletmelerinde uretüen mal ve hizmet fiyadan- nı tespitte serbesttirler. 2. Cretilen mal ve hizmetierin fiyattan, gerektiğinde Bakanlar Knrulu'nca tespit edilebiUr." YffllRIM M M M p t i * ış Yttnnv-1 ış nbttrvz ış YMKIRVÎ İşVMnM Işfttmnv6 inteftaft-1 Vikrton-2 lnfcftB-3 KıterlorM Usıt t&2 GtfVi YMbvn-1 finrt ^BVW-2 GMnfittraft-5 Esb»*rffı1 Esbankfn2 £sb*vif« 3 YKBS^dbr f YXB Htesft f YtB Kunı F YffllHF YKB Kvira f YKB 0 6 M F MSKaıttF YMBMHf VMMBt FONLARI M »179 47332 25.718 21544 ffi.485 713K 81786 32016 S193 tttti 61264 511» 24641 24B94 1İ272 77B11 29JE92 18.707 12J80 10339 78390 »143 «057 5777S 5435 66.720 536% «732 52S« 22137 17Î31 16S20 5«.4«9 137396 2U56 •&M «311 «206 »751 21572 «511 73.409 61138 32Ü49 nm109» 63353 51K2 24S6 24329 1İ375 77716 S735 11735 12399 1051 »206 &«4 18036 smM4Î? 72JF7 5İSÛ8 <7«48 »668 22279 17859 «433 545M t»B4 25J80 16Ü4S 0.13 253 113 tLO antUB an 132 114 M* 0.14 UM 4B0 <LM 0.M a« 031 0.8 a» a* 0.14 an4 » 4121 0.14 0.14 ur 106 0.13 (112 d13 1» IMMMlrt* VaMDunyı ^ g ) Fgfv6 Dobvk M M FÛT D^&vkPMte TİKllFoM TÜÜfavî ütalFoı-1 Hmıstoı-2 Rnvsftnv3 SransfffvS Z m f o M Zratfaıî &stteşait (^R Htö fgn-4 HARn-1 Pmktaı EflttlftM IBMKFOİ 1 tapafohî TO-tftn Simfn G0»fan OervFon HnşFon Orök FOP TMtsklaı Ntttaı HFaı 19 KASIM 15 M , 22113 1S30* 47166 66536 «931 544» «213 « i » 2İ479 3UH6 21429 %394 « H 2S.410 21252 22545 20.723 273K 21JZ8 21216 mn24323 »137 21277 153% 19JW 21J02 21694 19:247 13»3 1&S31 1AM wast 22091 « 2 2 47227 66660 191)32 545C 6234 «275 21506 30069 25.472 17J221 16JM2 21617 213U 225» 21753 »154 21450 2J394 19.432 24357 19.273 22511 «033 «913 21369 23.72* t%D3Q 19S31 19.271 20031 16552 « 3 » •UB «155 191 •u* •cio an 113 119 022 113 114 an ar 118 117 134 117 m0.29 110 114 161 05! 061 QK 115 171 0.15 055 113 131 an 012 114 412 024 013 031 »14 126 Çukobirlik'te grevbaşladıADANA (AA) — Toplu iş sö2İeşmesi görüşmelerinin an- laşmazlıkla sonuçlanması üzeri- ne Çukobirlik Genel Mudürlü- ğûne bağlı yağ fabrikasında ça- hşan Tek-Gıda tş üyesi 200 işçi dün sabah greve başladı. Tek Gıda-tş Akdeniz Bölge Baskanı Hüseyin Işık, işverenin teklifî üzerine önceki gece yeni- den masaya oturduklanm, an- cak işverenin kaö tutumu yû- zünden yaklaşık 6 saat süren gö- rUşmelerden olumlu sonuç alı- namadığnu bildirdi. Işık, "Yağ fabrikasmdt çth- şan işçilerin emeğinin karşdıgı- nı alıncaya kadar direnmek zo- randayız. Grevi hedef defil Mr anç olarak kullanıyoruz" dedi. 200 işçi adına masaya oturan Tek Gıda-tş Sendikası, brüt 2 milyon 500 bin lira ücret artışt istemiş, işveren ise 1 milyon 700 bin lira teklif etmişti. öte yandan Hak-lş Kıbns'ta "Demokrasi ve Sendikal Haklar" paneli dü2enleyecek. Hak-tş'ten yapılan açıklamada 2-3 aralıkta yapılacak panel için Kıbns'a gidecek olan Hak-lş he- yetinin, önce KKTC yetkilileriy- Çukobirlik yağ fabrikasında calışan 200 işçi dünden itibaren greve başladı. le görüşeceği, 30 kasımda da sayısı yüzde 12.3 oranmda aza- ma Kurumu'nun verilerine gö- Hak-lş Başkanlar Kurulu'nun larak 847.507'ye geriledi. Bir re bu yıl ocak-ağustos dönemi Kıbns'ta toplanacağı büdirildi. önceki yüın aynı döneminde ka- itibanyla kayıtlı işsitlerin •tşsiz sayısı — Bu yıl ocak- yıth işsiz sayısı 966.825 düzeyin- 697.867'si erkek, 149.640'ı da ağustos döneminde kayıth işsiz de bulunuyordu, İş ve İşçi Bul- kadınlardan oluşuyor. Açık toplum ve vergi sistemi Prof. Dr. tZZETTİN ÖNDER T ergılerin temel işlevi, kamu kesimme kaynak aktanmı yaparak toplumsal hizmet üretiminin maliyetini karşüamak- tır. Çağdaş ekonomilerde devletin ekonomıdeki yeri büyu- dukçe, teoride de vergilere, mali işlevlerine ek olarak ekono- mik kalkınmaya katkıda bulunmak, sosyal adaleti sağlayıcı gelır dağılımını sağjamak gibi ekonomik ve sosyal işlevler yuklenmeye başlanmıştır. Ancak gerçek hayatta bir ülkede vergi yapısımn şekillen- mesi, söz konusu teorik dttşunceler dışında, toplumda eko- nomik açıdan güçlu gruplann tercih ve dürtüleri doğrultu- sunda gerçekleşmektedir. Söz konusu tercihlerin toplumsal çıkarlara ters düştuğu -ki, çoğu halde böyle olur- hatta çıkar grubunun uzun-dönem yararlanna nt olduğu durumlarda bile bu tercihler yurürlüğe konur. Toplumlarda hâkim gruplann düşünce ve tercihlerinin top- lumun geniş bölümünce kabul edılmesi, ana duşüncenin pa- zarlanabümesine bağhdır. Düşunce ve üetişim ağı içinde, bir olgunun topluma kabul ettirümesi için çoğu halde, ana neden degil de pazarlayıcı nedenler ileri sünllûr. özellestirme tartış- malannda dikkatler, "Devlet sut, peynir üretmemeli!" konusuna çekilirken PETKİM pazarlanır. Aynı şekilde, serbest piyasa sloganlan yayı- hrken kaynak aktarım sureçleri çalıştınur. Bu bağlamda vergi sisteminin ikili bir yö- nu ve işlevi vardır. Bi- rincisi, vergi sistemi, pazarlama sloganlan- nın koruması altında kaynak aktanmı me- kanızması olarak kul- lanılabılmektedir. Ya- tınmlarv teşvik ya da ihracatı teşvik sloganlan ile bazı kesimlere aktanm yapılabi- lir. Teorik çahşmalar da Türkiye gerçegi de şunu göstermiştir ki, bu tur önlemler, göreli fiyat ve vergi yükü değişikliği ya- ratmaktadır. Bu durum kazanç sağlamak için girişilen usul- süzlukler yanmda, bazı sektörlerde yaratılan kaynak bolluğu nedeni ile ekonomik rasyonellik Ukelerinin uygulanmaması- na, diğer sektörlerde ise vergiye karşı aşın tepki oluşarak ver- gi kaybına neden olabilmektedir. tşin enteresan yanı, tüm bu sonuçlar genel rahatsızhk yaratıp, yaygın uygulama çabalan geliştirildiğinde de ciddi dirençlerle karşılaşılmaktadır. Vergi sisteminin, toplum açısmdan olumsuz ikinci yönû ise çok karmaşık bir yapı içinde, ilk anda anlaşılmayacak bir bi- çimde bazı kesimlere koruma sağlamasıdır. Bunun tarihteki tipik örneğini, Batı'da gerçekten sahiplerinin bilinmediği ve profesyonel yöneticilerce yönetilen, hükmi şahıs niteüğindeki kurumlara sağlanan kurumlar vergisi ayncalığının, bazı ülke- lerde anonim olmayan, aile işletmelerine tanınmasıdır. Kurumlar vergisi ile ilgili hikâye bu kadar değildir. Batı, kurumlar vergisi ile gelir vergisini birleştirmişur. Fakat, hisse- darların nihai yukümlülüğünu gelir vergisi belırlemektedir. Kaldı ki ABD gibi birleştirme yapılmayan ülkeler de vardır. Türkiye de çağdaş gelişmeye ayak uydurmadan edemezdi (bir pazarlama sloganı). Bu amaçla 1980 sonrasmda gelir ve kurumlar vergüeri kurumlar vergisi hâkim kıhnarak, birleşti- rildi ve kurumlar vergısinde akıl almaz ayncahk hükümleri getirildi. Böylece, elde edilen kunım kârlannın dağıtımı için buyük teşvik sağlanmış oldu. Dagıtüan kârlann bir kısmı tü- ketime, bir kısmı da finans kesimine kaydı. Sonuçta tüketim artarken, urmalann sermaye talebinin altında sermaye arzı oluşmaya ve bu durum faizleri zorlamaya başladı. Kunım, bir anlamda kendi dağıttığı kânn bir bölümünü, sermaye pi- yasasından borç olarak almaya başladı. Faiz gideri bir yan- dan vergi matrahını eritirken diğer yandan da mamul fiyatla- nnı arttmyordu. Bu süreçle, fuıans kurumu aracıhğı Ue kurumlar kendi kâr- lannı, borç olarak alarak, ortaklara garantili faiz geliri sağla- makla kalmayıp, hem faiz haddi hem de fıyatlar üzerinde baskı oluşturmaktadır. Yeni döneme girerken vergi sisteminin toplumsal çıkarlar doğruhusunda kullanılmasına yönelik değişikliklere gidilir- ken gerekli ortamm sağlanmasına yönelik açıklık ve tartış- malara yer verümesi gerekli görulmektedir. X eni döneme girilirken vergi sisteminin toplumsal çıkarlar doğrultusunda kullamlmasma yönelik değişikliklere gidilirken gerekli ortamm sağlanmasına yönelik açıklık ve tartışmalara yer verilmesi gerekli görulmektedir. TURİZM Japonya çıkarması ANTALYA (AA) — Türk seyahat acenteleri, aralık ayı başında Tokyo'da düzenlene- cek turizm fuanna katûarak ta- nıtım ve pazarlama etkinlikle- rinde bulunacaklar. Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) basm sözcü- sü Fehmi Köfteoğlu, TÜR- SAB' a bağb 33 seyahat acente- sinin Tokyo Turizm Fuan'nda daha çok "kültür tnrizmi" ol- gusu üzerinde dur|caklannı bildirdi. Acentelerin Tokyo Turizm Fuan'ndan ümitli ol- duklanm anlatan Köfteoğlu, şöyle konuştu: "Japon turistlere daha çok ulketmizin tarih ve kültür deger- lerini pazarlamayı tmaçlryo- ruz. Meryem Ana, Noel Baba, Nasreddin Hocs, Meviana, Ka- padokya yöresi, antik kentkr ve tarihi tiyatroUr, Japonlann en çok Ugl gdsterdikleri yerier arasiDda. Bn nedenfc acenteter 'kaltttr tnrizni' olarak adlaa- dırüaaetUante daha çok agır- Uk vermeyi planlıyorlar." Ote yandan Japon turistlenn dünyarun en çok gezen ve gez- dikleri yerlerde en çok para harcayan turist grubu oknası, turizmcileri umutlandınyor. Acente yöneticileri, Orta ve Doğu Anadolu'nun kültürel merkezlerinin, önümüzdeki birkaç yıl içinde Japon turist akınına uğrayabüeceğini belir- terek yerel yönetimlerin bu böl gelerde gerekli düzenlemelerı hazırlanmalannı istediler. TÜRSAB tarafından hazıı lanan bir broşür de Tokyo Tv rizm Fuan'nda, Japon tur ot> ratörlerine dağıülacak. TU1 SAB tarafından Japon pazaı na yönelik hazırlanan broşü de, Türkiye'nin turistik çekiı liğindeki "knltur kozu"nun s sık işlendiğı vurgulandı. TÜRSAB yetkilileri, Tok Turizm Fuan'ndan önce 25- kasım tarihleri arasında Jap< ya Seyahat Acenteleri Birli] nin (JATA) genel kunıluı yapılacağım bildirdiler.