Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
3 EKİM 1991 HABERLER CUMHURÎYET/7
ILIL SEÇIM "91 KAYSERI SIVAS TOKAT
ANAÇgüneştekalan dondurtna gibi
Kayserililer, ANAP'tan fena hesap Sıvas'ta, ANAP kanlı-bıçakh. SHP'nin eski Tokat'ta ANAP sürekli eriyor. DYP
soracak.DYP, sergiden düşmüş karpuz gibi. seçmenleri artık yok. DYP sürpriz, DSP atak umduğunu bulabilecek mi? SHP'liler, nedenbu
SHP, DSP engelini nasıl aşacak? yapabilir. RP'liler oy patlaması bekliyor. kadar rahat? DSP ve RP sürprize hazırlanıyor.
YILMAZ GÜMÜŞBAŞ
KAYSERİ / SIVAS / TOKAT — Kim-
se yoğurduna kara demiyor. Kime sor-
sanız, oylar, kendi çantalarında keklik.
Hesaplar, kitaplar, yüzdeler, yüzen oylar,
gezen oylar. Uyanıklar, uyurgezerler.
Hepsi umutlu, herkes 21 ekimde iktidar.
Kimse muhalefette kalmayı kendine yedi-
remiyor.
Ancak kazm ayağı hiç de sanılan gibi
değil. Herkesin payına bir şeyler düşece-
Ü belli. Belli olmayan, pastanın nasıl bo-
lüşüleceği ve büyük parçayı kimin kapa-
cağı... Görıinen o ki, yarım milyona ya-
kın seçmeni bulunan Kayseri'de, iktidar
partisi ANAP hiçbir şekilde 1987'de ol-
duğu gibi büyük dilimı götüremeyecek.
Fireler, çok önce başlamıştı burada. ön-
cc Ahmet Servet Hacıpaşaoğlu partisini
bırakarak DYP saflanna katılmış, sonra
önseçimlerden hemen önce en meşhur
Kayserililerden ve renkli siyasilerden Dev-
let Bakanı Mehmet Yazar politikaya hav-
lu atmış, Recep Ergun Paşa, "Bu iş bana
göre değilmiş" diyerek askerlikten sonra
siyasi hayatını da noktalamıştı. ANAP'-
ın geriye kalan 5 milletvekilinden Halil
özsoy ile Irfan Başyazıcıoğlu, merkez
yoklamasıyla tekrar 1. seçim bölgesinde
1 ve 2 numâralı sıraya otururken Abdül-
mecit Yağan 2. bölgede hiç şansı olmayan
3. sıraya, Mehmet Şahin ise daha da kö-
tü 6. sıraya kaydırılmışlardı. Nuh Meh-
met Kaşıkçı ise listelerde hiç yoktu.
1987 genel seçimlerinde Kayseri'nin 8
mületvekilliğinin hepsini alan AN AP'a ne
olmuştu da böyle bir tablo doğmuştu?
öncelikle bir seçim önce, yani 1987'de ge-
çerli oylann 177 binini alarak birinci parti
durumuna gelen ANAP, hemen 2 yıl son-
ra, 1989 yerel seçimlerinde büyük bir oy
kaybına uğrayarak ancak 82 bin oy ala-
biliyor ve ikinci parti durumuna düşüyor,
bu arada anakent belediye başkanhğını da
rakibi SHP'ye kaptırarak büyük bir avan-
tajını kaybediyordu.
Kayseri'de yerel seçimlerle somutlanan
bu dUşüş, Kayserüilere göre elbette sebep-
siz değildi. Bunlara göre ANAP iktidan
ne Kayseri'ye ne de Kayserüilere sahip çık-
mıştı.
Bu durumdan en çok rahatsız olanlar,
elbette yerel politika yapan Kayserili
ANAP'lılardı. Nitekim, adaylar belirlen-
meden genel merkeze başvurmuşlar ve du-
rumu anlatarak mevcut milletvekillerin-
den hiçbirisinin listeye konulmamasım is-
temişlerdi. Buna rağmen ANAP listesi,
örgütün istediği gibi çıkmamış, 1. bölge-
den yine eski iki milletvekilinin aday gös-
terilmesi büyük tepki almıştı. Bunun so-
nucu olarak da ANAP örgütünü Kayse-
ri'de koydunsa bul. öyle görünüyor ki bu
defa da Kayserili ANAP adaylan, Tanrı-
ları'yla başbaşa kalacak gibiler.
Kayseri'de sancılı ikinci parti "Baba"-
nın DYP'si. Tabir yerindeyse, tam sergi-
den düşmüş karpuz gibi. 1989 yerel seçim-
lerinde parti içindeki gruplaşmalar nede-
niyle belediye başkanhğını kaybeden
DYP'de kutuplaşmalar sürüyor. Hele bu-
rada adaylann önseçimle belirlenmesi,
aradaki sürtüşme ve kırgınlıklan daha da
artırmış. Genel Idare Kunılu üyesi Mus-
tafa Derin ile Ahmet özsanyıldız grup-
lan arasındaki mücadele, özsarıyıldız'ın
sonradan kontenjan adayı olarak belirlen-
mesi üzerine tam bir açmaza girmiş. Ay-
nca buradaki etkili isimlerden Mehmet
Necef, Mustafa Derin de küs.
DYP il merkezini ziyaret ettiğimizde, il
ikinci başkanı ve eski bir belediyeci olan
Ahmet öztürk ve parti basm sözcülüğü-
ne getirilen diş doktoru Rasim Gülel'i
hayli iyimser bulduk. Ama, görülen kö-
yün kılavuz istemeyeceği özdeyişine de
inandığımız için 7-0'lık tahminlerine ka-
tılmamız mümkün olmadı.
Görülen kadanyla Kayseri'de en rahat
parti SHP. Avantajlarını sayalım: önse-
çimi kavgasız-dövüşsüz atlatmış biir. Şa-
dan Kaya gibi bir hanımağa adayını bi-
rinci bölgenin ilk sırasına oturtmuş ikii.
Yılların yıpratamadığı eski CHP'li, bir
ara DSP'li şimdi de SHP'ü Mehmet Yü-
celer, SHP için tehlikeli bir bölge olan iki
seçim çevresinde başı çekiyor Uüçç.
Türkiye'de uzun süre Diyanet tşleri
Başkanlığı yapmış, Kayserilinin sevilen
eniştesi Lütfü Doğan'ı kontenjana oturt-
muş döört, Kayseri'de uzun yıllar DSt
Bölge Müdürlüğü yapan sevilen ve sayı-
lan bir kişiyi Yüksel Müttahi'yi il başkan-
hğına oturtup, seçimin bütün organizas-
yonu ona bırakmış beeşş. Kayseri'de bu
kadar avantaj hiçbir partide yok. Bütün
bunlara bir de SHP'li Belediye Başkanı
Niyazi Bahçeci'nin başanh çalışmalarını
ve desteğini eklerseniz, SHP'nin Kayse-
ri'de birinci parti olmaması için hiçbir se-
bep kalmıyor. 1987 genel seçimlerindeki
67 bin oyunu, 1989 yerel seçimlerinde 84
bine çıkararak bugünlere bu avantajlarla
gelmiş bir SHP, eğer barajların ve de bu-
rada fazla bir iddiası olmayan DSP'nin
gazabından kendini kurtarabilirse, Kay-
seri'de favori. Bütün bu avantajlanna
karşın, Kayseri SHP örgütü arı gibi çalı-
şıyor. tl başkanı MUttahi, bürokrasiden
gelmenin alışkanbklannı aynen konıyor.
Titiz, disiplinli ve dikkatli. lyi bir orga-
nizatör olduğunu da gözlerimızJe gördük.
Şadan Kaya, nam-ı diğer hanımağa, baş-
hbaşına bir olay. Kayseri gibi Anadolu'-
nun en tutucu yörelerinden birinde önce
il başkanı, sonra da ön seçimden geçerek
aday olmuş. Anlatıldığına göre hem de sö-
ke söke. Bürosu, militanlarıyla dolup ta-
ştyor. llginci, bunlann hemen hemen hep-
sinin de erkek oluşu. Hanımağa, bir süre
önce kaybettiği eşinden devraldığı işinde
ve politikada ne kadar başanhysa, insan
ilişkilerinde de öyle. Sıcak, mütevazı ve
emredici.
SHP'li Kayserililer, ANAP'ı en zayıf
yerlerinden, DYP'yi içindeki kargaşadan,
DSP'yi de Ecevitler'den yakalayabilirse,
gönüllerindeki sonucu almaları için hiç-
bir sebep kalmayacak.
RP, Anadolu'da birçok ilde olduğu gibi
KAYSERİ Milletvekillikleıi bölüşülebilir
SIVAS
1983 1987
1989 geçeril tytar
1989 Çevra 1 Çevra 2
ANAP
HP
MDP
DVP
SHP
DSP
RP
MCP
DİG
495
20.4
ISLO
2.6
40.9
114
15.6
6.0
&5
6.3
08
18.0
17.2
m4
4.2
1.6
24.8
24.3
24.0
5.6
125
ao
0.8
21.3
19.4
5.1
125
14.7
13
Oy kutlanma.
seçmenler
Geçersiz oy
kulianan seç. 3.8
&1
2.4
19.6
2.8
100.0 ioao
TDPLAM 100.0 100.0 100.0
Kayseri'de 2 seçim çevresinde 7 milletvekili
seçilecektir. Kayseri'deki seçim çevresinde de seçim
çevresi barajı yüzde 25'tir. 1989 seçimlerinde sandık
başına gitmeyen seçmenlerin oranı Kayseri'de yüzde
20'ye yaklaşıyor. Seçime katılma zoruniuluğuyla
beraber bu oramn yüzde 7-8 düzeyine ineceği, 1983
ve 1987 seçimlerinden harekeüe öngörülebilir. Bu
durumda da Kayseri'nin her iki seçim çevresinde de
seçim sonuçlannı bu kitlenin belirleyeceğini
söylemek bir kehanet olmayacaktır. Bu kesim
ANAP'a 1989'da sandık başına gitmeyerek oy
vermeyenlerden oluşmaktadır. Dolayısıyla bu kesimi
kendine çekebilen parti ya da partiler, seçim çevresi
barajım asarak Kayseri'den milletvekili
kazanabılirler. Bir diğer seçenek de hiçbir partinin
seçim çevresi barajım aşamaması ve
milletvekillerinin partiler arasında dağılmasıdır.
Kayseri'nin ikinci seçim çevresinde, dinci-milliyetçi
sağ koalisyon barajı asarak tüm milletvekillikleri
kazanabilir. Bu arada koalisyonun rakibi SHP olabilir.
Birinci seçim çevresinde ANAP-DYP-SHP-KOALÎSYON
eşit şansa sahip görünüyor. Bu dörtten birisinin 4
milletvekilliği kazanması nasıl sürpriz olmayacaksa,
miUetvekilliklerinin bölüşûlmesi de sürpriz değildir.
SIVAS SHP üe RP çekişiyor
1989 geçeril oylan
1983 1987 1989 Sıvas
ANAP
HP
MDP
DYP
SHP
DSP
RP
MCP
DİĞER
40.1
30.5
35.4
6.6
214
5.2
11.4
6.4
1.2
16.8
22.0
45
1&3
5.4
. 1.7
21.7
10.8
215
7.0
2.2
Oy kullanmayan
seçmenler
Geçersiz oy
kulıanan seçmenler
9.8
3.8
8.1
2.3
19.7
2.9
100.0
TOPLAM 100.0 100.0 100.0
Sıvas'ta tek seçim çevresinden 6 milletvekili
seçilecek ve seçim çevresi barajı yüzde 20. Sıvas'ta
seçim yanşı SHP ile dinci-milliyetçi sağ koalisyon
arasında olacak ve her iki grubun da amacı 4
milletvekilliği kazanabilmek. Sıvas'ta seçim yarışına
girebilecek bir diğer parti ANAP olabilir, ancak
1989'da sandık başına gitmeyenlerden 3-4 puan
düzeyinde oy kazanırken baska seçmen yitirmezse
ANAP'ın seçim çevresi barajım aşmdsı durumunda
milletvekili dağılımı 3-2-1 şeklinde, ANAP barajı
aşamazsa 4-2 şeklinde olacak. Dolayısıyla Sıvas'ta
yarış SHP ile RP arasında ve birinci parti olma yarışu
TOKAT Partiler gruplann peşinde
ORDU
SIVAS
Tofcat
1989 oeçerti oylan
1983 1987 1989 Murt
ANAP
HP
MDP
DYP
SHP
DSP
RP
MCP
DİĞER
410
29.2
119
10
31.4
1&5
225
&9
ao
55
1.4
17.5
18.7
208
5.6
10.4
7.0
2.1
21.3
22.7
25.4
6.8
12.7
85
2.6
Oy kullanmayan
seçmenler
Geçersiz oy
kullanan seçmenler
7.4
3.5
5.5
2.3
15.1
2.8
100.0
TOPLAM 100.0 100.0 100.0
Seçim çevresi barajı yüzde 20 olan ve l'i kontenjan
olmak üzere 6 milletvekili çıkaracak Tokat ilinde
dinci-milliyetçi sağ koalisyonu temsilen RP dahil, 4
parti çekişecek. Bu partiler içinde en avantajlı
durumda görüneni SHP ve koalisyon işierlik
kazanırsa RP. Bu iki partinin yanına seçim
yanşmda bir parti daha katılabilir. Bu parti de DYP
ile ANAP arasındaki çekişmeyle belirlenebilir.
Seçime katılma zorunluluğundan ötürü yeniden
sandık başına gideceği öngörülebilecek kayttlı
seçmen kitlesinin büyükltiğu yüzde 8 ile 10 arasında
değişebilir. Bu grubun içerisinde SHP ve DSP'ye oy
verenlerden olduğu gibi, ağırlıkla ANAP'tan
kopanlar yeralıyor denebilir. Bu grupları kendine
çekebilecek parti ya da partiler Tokat'ta
önemli bir avantaj sağlayacaklar. Ancak Tokat'ta
seçim yine de SHP ile RP arasında geçecek gibi
görünmektedir.
TABLOLAR VE
Kayseri'de de en dinamik görünümde.
Kentin belli başlı caddelerinde seçim bü-
roları açmış. Konvoylar, şimdiden her ta-
rafta cirit atıyor. Küçük sanayi kesimin-
de, esnaf arasında ve din adamları kesi-
minde lobileri var. 1989 yerel seçimlerin-
de aldıklan oy toplamı da RP, MÇP ve
IDP olarak 100 bin civannda. Bünyan,
Develi, Felahiye, Pınarbaşı, Yahyalı, Ye-
şilhisar, Sanoğlan, Sarız, Tomarza ilçe-
İerini kapsayan ikinci bölgede birinci sı-
raya IDP'nin genel başkanı Aykut Edi-
bali'yi yerleştirdiler. ANAP'ın küskünleri
ile DYP'nin kavgalılan aralarındaki so-
runları çözemezlerse RP, burada sürpriz
yapabilecek konumda. Ancak bir de de-
zavantajlan var: RP ve MÇP'liler, biri-
birlerine bir türlü ısınamıyorlar. Bu ne-
denle önemli oy kaybı olabilir.
Kayseri'de seçim sonuçlarını etkileye-
cek önemli bir başka faktör de 1989 ye-
rel seçimlerinde sandığa gitmeyen yakla-
şık 100 bin seçmenin paylaşımı olacak. Bu
oylann 20 ekimde nasıl dağılabileceği ko-
nusunda kimse sağlıklı bir şey söyleyemi-
yor. Görülen o ki bu oylar çok dağılacak.
Ama kimin kâr hanesine geçecek belli de-
Sıvas'ta ANAP kanlı-bıçaklı
önümüzdeki genel seçimin en renkli ge-
çeceği illerimizden birisi de kuşkusuz Sı-
vas olacak. ANAP'lı adaylann bir kısmı
hem kendi aralarında hem de genel mer-
kezle kanh-bıçakiı. SHP'liler, önsecimler-
deki Alevi-Sunni kapışmasından kendile-
rini tam kurtarabilmiş değil. DYP, sessiz
ve derinden bir çalışma içinde. DSP, ye-
rel yöneticilerine bakılırsa, iyi bir atağa
hazırlanıyor. RP'de kadrolasan Islamcı-
ülkücü adaylar, kendilerinı burada en
şanslı olarak görüyorlar.
Güzel bir "pastırma yaa"nın yaşandığı
Sıvas'ta dolaştığtmız süre içinde, görebil-
diğimiz kadanyla ve anlatılanlara bakılır-
sa, vaziyet-i umumiye aynen şöyle:
1987 genel seçimlerinde iki bölgeden ge-
len 7 milletvekilliğinden 6'sını alan bu ta-
rihi kentimizde, iktidar partisi ANAP, şu
sıralar Turkiye genelindeki bir görüntü-
yü sergiliyordu. Genel merkezle örgüt bi-
ribirine girmiş, adaylar neredeyse kanlı-
bıçaklı duruma gelmişlerdi. Kavganın kö-
keni, hayli eskilere kadar uzanıyordu. Es-
ki bir MHP'li olan Avni Yazıcıoğlu, ge-
nel merkez yanlısı milletvekillerinin, özel-
likle de Mükerrem Taşçıoğlu'nun tüm di-
renmelerine karşın il başkanhğını almış,
büyük kongrede de ağırLğını eski genel
başkan Yıidınm Akbulut'tan yana koy-
muştu. Kavga merkezden yapılan aday
yoklamalanna yansımış, Yazıoğlu ve ör-
güt ağırlıklı eski MHP'lilerin karşı koy-
malanna karşın, Mükerrem Taşçıoğlu ile
Şakir Şeker, listenin bir ve ikinci sıraları-
na oturtulmuştu. Yazıcıoğlu da kontenja-
na konularak bir denge sağlanmak isten-
miş, ancak bu bile ANAP örgütünü ya-
tıştırmaya yetmemişti. Taşçıoğlu'nu ke-
sinlikle istemiyorlardı. ANAP'lılar, Taş-
çıoğlu'nun kendileri için "tellaklar" de-
yimini kullandığını duymuş, buna müthiş
öfkelenmişlerdi. Ayrıca söylendiğine gö-
re, aralarında daha önce bazı ihaleler ne-
deniyle de sürtüşme vardı. Bütün bu se-
beplerle Yazıcıoğlu ve arkadaşları, liste
açıklandıktan sonra genel merkeze başvu-
rarak "biz bu listeyle burada seçime
giremeyiz" demişler ancak bizzat Başba-
kan Mesut Yılmaz'ın desteklediği Müker-
rem Taşçıoğlu'nun ağırlığını kırmayı ba-
şaramamışlardı. Bu durum karşısında Ya-
zıcoğlu ve arkadaşları için yapılacak iki
sey kahyordu. Ya istifa edip partiden çe-
kilip gideceklerdi ya da çalışmayarak fa-
turayı ANAP genel merkezine ödetecek-
lerdi. tkinci yolu sectiler. Sıvas'ta şu gün-
lerde ANAP'ın ne örgütünü bulmak
mümkün ne de ne olup bittiğini öğrene-
bileceğiniz birilerini. Anlaşmazlık fam an-
lamıyla kilitlenmiş durumda. Bu durum-
da genel merkez nasıl bir yöntem uygu-
lar, şu günlerde göreceğiz.
Sıvas'ta dinamik bir örgüte ve kadro-
ya sahip ANAP'ta, durum bu olunca, na-
sıl bir seçim geçireceği de kendiliğinden
ortaya çıkıyor. 1987 seçimlerinde 7 mil-
letvekilliğinden 6'sını almayı başarmış.
ANAP'ın, seçimlerden bu dağınık ve kav-
galı şekliyle nasıl sonuç alacağını kestir-
mek hiç de güç değil. Kaldı ki 1987'de al-
dığı oylan bile koruyamamış. 1989 yerel
seçimlerinde bu oylar, 124 binden 62 bi-
ne kadar duşmüştü.
ANAP'taki bu kanşık ve belirsiz duru-
ma karşın, kentin eski köklü partisi SHP,
kendi içindeki istikrarı koruyordu. Yapı-
lan önseçimlerde her ne kadar Alevi aday
adaylan lehine dengenin bozulması rahat-
sızlıklar yaratmışsa da bu, uzun ömürlü
olmamış, seçmeni ve örgütüyle, demok-
ratik kurallan diğer partilere kıyasla da-
ha fazla özümsemiş bu parti, kısa sürede
kendini toparlamıştı. Aslında önseçimle-
re itiraz için hiçbir sebep yoktu. Çünkü
önseçimi, Sıvas il örgütü kendisi istemiş-
ti. Bu nedenle de seçim sonrası yapılan iti-
razlar, bu gerekce ile haklı olarak redde-
dilmişti. Ancak, şu andaki bütün rahat-
hğına ve örgütündeki canlılığa rağmen, Sı-
vas'ta SHP'nin işi bir hayli zor görünü-
yor. Bunun başlıca sebeplerinden birisi,
özellikle kent merkezinde, bu partinin ta-
banını oluşturan eski CHP'li seçmenlerin
sayısı gittikçe azalıyor. 1980 öncesi bura-
da meydana gelen kanlı olaylar, Alibaba
baskını gibi kırım girişimleri, buralarda
oturan özellikle Alevi kökenli vatandaş-
larla eski CHP'liler arasında büyuk tedir-
ginlik yaratmış ve pek çok aile, 12 Eylül
sonrası kenti terk etmişlerdi. Bunlann ye-
rini dolduran ve çoğu kırsal kökenli olan
vatandaşlann ise soldan fazla sağa eğilimli
olmalan ve bu çevreler tarafından enter-
ne edilmeleri, SHP'nin 20 ekim seçimle-
rinde dezavantajları arasındaydı.
Sıvas'ta SHP'yi, seçimlerde DSP'nin de
olumsuz yönde etkilemesi bekleniyor.
DSP 1987 seçimlerinde sadece merkez ve
5 ilçede örgütlü olmasına karşın 18 bin oy
almıştı. Bu defa örgüt sayısı 18'e çıkmış
ve çok iyi çalışan bir il örgütü var. Bu ör-
gütü kurabilmek için aralıksız dolaştığı-
nı ve bu arada "bitlendiğini" söyleyen il
başkanı Necatı Levent, aynı zamanda
DSP'nb birinci sıradaki milletvekiH ada-
yı. Çevresinde iyi bir de ekip oluşturmuş.
II merkezindeki aydınlardan büyük des-
tek görüyor. Levent, yaptığımız kısa gö-
rüşmede bize, "Ecevit Sıvas a gelirse, pat-
lama yaparız" diyor.
DYP, şimdilik fazla iddialı değil. Ge-
nel merkezin beürlediği liste, hiçbir rahat-
sızlık yaratmamış. Ne var ki partinin fazla
havası yok. 1987 genel seçimlerinde aldı-
ğı 23 bin oyu, 1989'da ancak 31 bine çı-
karabilmiş. Yani bu durumuyla, baraja
bile çok uzak. Ancak konuştuğumuz ba-
zı DYP'liler, ANAP'taki kavganm Sıvas'-
ta kendilerine yarayacağını, buradan
önemli oranda oy alabileceklerini umut
ediyorlar. Tabii, sadece bir umut bu.
RP Sıvas'ta oy patlaması yapabilir mi,
yapamaz mı? Kendilerine sorarsanız bu
kaçımlmaz. MÇP ve IDP'nin "kemik"
olduğu iddia edılen oylannı da eklerseniz
"üçlü ittifak"ın şu anda Sıvas'ta 100 bi-
ni aşkın oyu var. Burada seçim cevresi-
nin 2'den l'e düşmesi, en çok MÇP ile
RP'nin ortak listesinin işine yarayacak.
Ancak görüldüğü kadanyla bu ittifak, ne
RP'nin ne de MÇP'nin tam içine sinmiş
değil. Bu nedenle bütün "alayiş"e karşın
aradıklarını bulacakları şüpheli. Ancak
bir önemli faktör var ki eğer o beklendi-
ği gibi gerçekleşirse, RP Sıvas'ta gerçek-
ten bir patlama yapabilir. Bu da MÇP ge-
nel başkan yardımcısı ve eski Ülkü Ocak-
ları başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nun Sı-
vas'tan ikinci sırada aday olması. Yazı-
aoğlu'nun bir başka özelliği de şu anda
ANAP genel merkeziyle kanlı-bıçaklı olan
Avni Yazıcıoğlu'nun yakın akrabası ol-
ması. Bu nedenle ANAP içindeki eski
MHP'li kadroların da Yazıcıoğlu, dola-
yısıyla RP listesi yanında ağırhklannı koy-
maları halinde, RP listesi gerçekten Sı-
vas'ta büyük sürpriz yapabilir. Ama ne
kadar?
Az kaldı unutuyorduk. Sıvas'ta bir de
1989 seçimlerine göre kullanılmayan yüz-
de 20'Uk oy potansiyeli var. Bu da il ge-
nelinde yaklaşık 60 bin oyun karşüığı. Bu
oylan hangi parti alır sorusuna hemen her
parti "büyük kısmını biz" yamtım veri-
yor. Bir başka değerlendirme de "kim
kandırırsa" şeklinde.
Tokat'ta SHP'liler neden
bu kadar rahat?
Hani adam hastadır, son günlerini ya-
şamaktadır. DUnyasını değiştirdi, değiş-
tirecek. Mal canlısı yakınlan ise kendile-
rine kalacak mirasın peşindedir. Kimse ev-
den bir şey aşırmasın diye gözünü dört aç-
makta, herkes ölecek adamı unutmuş bi-
ribirini kollamaktadır.
Tokat'ta iktidar partisi ANAP'm du-
rumu aynen böyle. Bir başka şekilde an-
latılırsa, güneşte kalmış dondurma gibi
sürekli eriyor.
1987 genel seçimlerinde 104 bin gibi en
yüksek oyu alıp 6 milletvekilliğinden
4'Unü almış ama hemen peşinden yapılan
1989 yerel seçimlerinde aldığı oy 62 bine
kadar düşmüş ve tabii belediye başkanlı-
ğı seçimini de kaybedivermiş. Bunun ne-
denlerini araşorırken konuştuğumuz To-
katlüar, ANAP'm 8 yıllık iktidan boyun-
ca Tokat'ta neredeyse taş ustüne taş koy-
madığını söylediler. DYP'lilerin iddiası-
na göre de yapılanlann hemen hepsi 1980
öncesinden kalma. Milletvekilleri hep An-
kara'da yüksek politika yapmışlar veyt
iddiaya göre kendi özel işleri peşinde koş-
muşlar. Yüksek politika yapanlardan bi-
risi de ANAP'ta genel başkan yardımcısı
ve bu sıfatıyla da "televizyon gülü" iken
merkez yoklamasında 9. sırada yer alabi-
len Metin Gürdere. Zeki Uzun, Gürdere'-
nin hemen bir ustünde, yani 8. sırada, Ta-
lat Sargın ise hiç ortada yok. Sadece Er-
kan Yüksek durumu kurtarnuş ve listenin
başına oturabilmiş. Kontenjana getirilen
eski politikacı Cevat Atılgan'ın ise seçi-
lebilmek için daha çok beklemesi gereke-
cek.
Anadolu'nun birçok yerinde olduğu gi-
bi ANAP burada da sahipsiz. Kent baş-
tanbaşa diğer partilerin bayrak ve fılama-
lanyla donatılmış, her köşe başmda bir se-
çim bürosu açılmışken ANAP örgütünü
bulmak için kent içinde birkaç gün dolaş-
mak gerekiyor.
SHP oldukça sancısız bir önseçim at-
latmış. tki eski milletvekili, Kazım özer
ve Kenan Süzer bir ve ikinci sırayı pay-
laşmışlar.
Ancak, gördUğümuz kadanyla SHP'de
önseçimlerin bitmesiyle her şeyin güllük
gülistanhk olacagını ve vatandaşlann ken-
dilerine nasıl olsa sahip çıkacağını sanan-
lar var. Yine görebildiğimiz kadanyla,
adaylar örgütü, örgüt adaylan boşlamış
gibi. Herkes biribirini "ne haliniz varsa
görün" dercesine yalnız bırakmış. Defa-
larca uğradığunız il başkanlığını hep bom-
boş bulduk. Müstahdem veya bir-iki gö-
revliden başka kimsecikler ortalarda gö-
rünmüyordu. Belli ki 1989 yerel seçimle-
rinde aldıklan 74 bin oya güveniyorlar.
Eski CHP'nin yeni SHP'nin seçmenleri-
ni çantada keklik görüyorlar. Kontenjan
adayhğına getirilen Cemil Kaleli'nın tanm
politikasına ilişkin göruşleriyle alay edip,
onu adaylıktan çekilmeye zorluyorlar.
SHP'liler pek hafife alınıyorlar ama üst-
lerine üstlerine gelen bir DSP olgusu in-
kâr edilemez Tokat'ta.
Günlerden 27 eylül cuma. Akşamın
ilerlemiş bir saatinde DYP il merkezinde-
yiz. Ertesi gün Genel Başkan Süleyman
Demirel kentegeliyor. İl binasının bulun-
duğu işhanının merdivenleri, üst kattaki
lokal partililerle dolu. Adaylardan ve es-
ki AP'li bakanlardan Ali Şevki Erek, te-
lefonun başında Ankara'ya birüerine ta-
limatlar veriyor. Sonra söyleşiyoruz:
ANAP'ın Tokat'ta hiç milletvekili cıka-
ramayacağını, sonucun kendi lehlerine 4-2
veya 6-0 olacagını söylüyor. Nedenini
açıklarken de,"ANAP 8 yıüık yaşanan ik-
tidanndan sonra zemzemle yıkanıp, altın-
la tartılsa nafile, işleri bitik" diye açıkh-
yor. Ancak, ertesi gün öğle saatlerinde
meydanda Demirel'i dinlemeye gelen top-
luluğu görünce, Erek'in bu umuduna pek
katı&mıyoruz. Günlerdir çalışma yapıl-
masına ve hatta yakın bazı kentlerden, ör-
neğin Sıvas'tan da "dinleyici"ler getiril-
mesine karşın, meydan istendiği gibi dol-
muyor. Meydandakilerin çoğu, tepkisiz
meraklı vatandaşlar. Parti otobüsünün
önündeki bir kalabalığı saymazsanız, du-
rum hiç de parlak değil. Ama önümüzdeki
günler ne getirir, ne götürür, bunu bek-
leyip görmekten başka çare yok.
Tokat'ta esas sürpriz yapacak parti RP
gibi görünüyor. Kabul etmek gerekir ki
pekçok yerde olduğu gibi burada da "an
gibi" çalışıyorlar. Kentin ne kadar mer-
kez ve görülebilen binası varsa, kapatmış-
lar bir kere. Seçim bürolan kurmuşiar.
Çoğunun yurtdışından geldiği söylenen
son model otomobiller, RP flamalarıyla
Tokat il merkezini ve çevreyi adım adım
tarıyorlar. Lokal olarak kullandıkları bi-
nalarda çoğunluğunu gençlerin olusturdu-
ğu kalabalıklar oturmuş, videodan parti-
li adaylann beyin yıkamaya yönelik ko-
nuşmalannı Lzliyorlar. Ancak, aynı can-
lılık "üçlü ittifak"ın bir kanadını oluştu-
ran MÇP'lilerde görülmüyor. MÇP il baş-
kanı Ahmet özdemir'in aday sıralamasın-
da ikinci sıraya konulması, özellikle
MÇP'li gençler arasında büyük burukluk
yaratmış. Diğer seçimlerde kenti ayağa
kaldıran bu gençler, şimdilerde pek orta-
larda görünmüyorlar. Bir de anlatıldığı-
na göre Genel Başkan Alpaslan Türkeş'-
in RP listesinden Yozgat'tan bağımsız
aday olması, bunları üzmüş. Başbuğ'un
RP ile uzlaşmasını da içlerine sindireme-
mişler. DYP ve SHP'liler, aksini söylü-
yorlar, ama "üçlü ittifak", 20 ekim ge-
nel seçimlerinde Tokat'taki toplam 65 bini
bulan oylannı en azından koruyacak gibi.