Katalog

=^tââ CUMHURİYET/4 HABERLER KONUKYAZAR 3 EKÎM 1991 SECIM '91 Ozal-Demirel davası bugün • ANKARA (AA) — Cumhurbaşkanı Tlırgut özal'ın, TBMM grubunda yaptığı bir konuşmada, Çankaya'yı "gaflet, dalalet ve hıyanet" içinde bulunmakla suçlaması üzerine, Doğru Yol Partisi •Genel Başkanı Süleyman Demirel aleyhine açtığı 500 milyon liralık tazminat davasının görülmesine bugün devam edilecek. Kadın seçmene çagn • İSTANBUL (AA) -Türk Kadınlar Birliği Istanbul Şubesi, siyasi partilerin hstelerinde yer alan kadın adaylann parlamentoya gûebilmelerini sağlamak amacıyla kadın seçmenlere, "bayan adaylar için tercihli oy" önerisinde bulundu. Türk Kadınlar Birliği Istanbul Şube Başkanı Gültekin Baktır, bu amaçla düzenleyecekleri bir toplantıda, "bayan adaylar için tercihli oy" önerilerini tflm aynntılanyla kamuoyuna duyuracaklannı söyledi. Siyasi partilerin listelerindeki kadın adaylann sayısının "dikkat çekici" olduğunu belirten Baktır, "Bu sayının yetersiz oluşunun yanı sıra kadın adaylann büyük bölümünün listelerdeki yerleri de gözler önündedir. Kadın seçmenlere sesleniyorum. Hangi partiye oy verirseniz verin, ama kadın adaylar için tercihli oy kullanın" dedi. 9 yıllık îşkence davası • ANKARA (AA) — Yasadışı sol bir örgütün tlyesi olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan ve kaldınldığı hastanede 1980 yüında ölen Behçet Dinlerer adlı sanığa işkence yaptıklan gerekçesiyle haklannda 1982 yılında dava açılan ve aralannda eski siyasi şube müdürünün de bulunduğu 12 polis memurunun yargılanmasına devam edildi. Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen dünkü duruşmada, sanıklar suçlamalan kabuJ etmediler. Davacı avukatı tbrahim Açan, Behçet Dinlerer'in ölümüne, yapılan işkencelerin neden olduğunu öne sürerek davanın bir an önce sonuçlandırılmasfnı istedi. Mahkeme başkanı, sanık avukatlannın dönemin Ankara Sıkıyönetim Komutanı Recep Ergun'un dinlenilmesi yolundaki talebini reddetti ve duruşmayı başka bir güne bıraktı. Reklamcılara uyarı • tç Politik» Servisi — Reklamcılar Derneği'nin, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Vakfı ile ortaklaşa dttzenlediği "Türkiye'de Seçim Afışleri Sergisi", Beyoğlu Belediye Sanat Galerisi'nde ilgiyle İ2İeniyor. Sergide, Türk siyasi partililerin 1946-1980 yıllan arasındaki seçimlerde kullandıklan 65 afiş yer aldı. 11 ekime kadar açık kalacak sergi ile ilgili bir açıklama yapan Reklamcılar Deraeği, reklamcılan, "siyasi reklamlarda da reklamcüık mesleğinin temel ilkelerine titizlikle uyulması" konusunda uyardı. YSK, yayın ilkelerini saptıyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) — Yüksek Seçim Kurulu, 13 ekimden sonra uygulanacak seçim yasaklan süresince, radyo- TV yayınlarında uygulanacak ilkeleri belirlemeye başladı. Kurumdan bir yetkili, bu ilkeler belirlenirken Magic Box'un yayınlanrun da gündeme gelebileceğini söyledi. YSK'nın alacağı konuya ilişkin kararlann bugün veya yarın açıklanması bekleniyor. SHP'nin, Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın konuşmalan ve Starl'in yayınlan konusundaki itirazın reddinden sonra, YSK'nın 13 ekimden sonra radyo-TV yayınlan konusunda yeni bir karar üzerinde çalıştığı öğrenildi. Kuruldan bir yetkili, "Siyasi partilerin radyo ve TV konuşmalanna ilişkin koşullan düzenliyoruz. Tabii, bu arada Starl'in yayını da tekrar ele aknacak. Kurulun karan bugün veya yann açıklanjr" dedi. Başbakan, Sakarya'da muhakfeûn kafayapısmm değişmediğini söyledi Yılmaz moral buldııSakarya'da miting alanının tamamen dolu olduğunu gören Yılmaz neşelendi. ANAP'ın 1983'te "enkaz kaldırdığını" belirten Başbakan "Türkiye'de değişmeyen tek şey muhaJefet" dedi. FARUK BtLDtRİCİ SAKARYA — Başbakan Me- sut Yümaz, sonük geçen Çanak- kale ve Adana gezilennden son- ra Sakarya'da hareketli bir ka- Iabalık tarafından karşılanınca moral buldu. Yılmaz, "Tiirkiyei de değişmeyen tek şey, munale- fetin kafa yapısıdır derken 1983'te ANAP'ın "enkaz kal- dırdıgı" görüşünü savundu. Yıl- maz, temeli attıklannı belirte- rek "Şimdi sıra o temelin üze- rinde biiysk Türkiye'yi inşa et- meye geldi" dedi. Yılmaz'ın Sa- karya'da yaptığı miting alanın- da ilk kez "balonla propaganda" yöntemi kullaml- dj. Başbakan Yılmaz'ın Sakarya gezisi öncesinde il merkezinde ANAP il örgütü yoğun hazırlık yaptı. Kent merkezi, ANAP bayraklanyla süslenirken Mesut Yılmaz'ın Sakarya mitingini bil- diren küçiık kartlar, birer gülle birlikte evlere dağıtıldı. Yılmaz'ın Istanbul'dan heli- kopterle Atatürk Stadyumu'na geÛşi öncesinde yaklaşık 2 bîn partili toplandı. Yılmaz, tstan- bul adayları Cavit Kavak, Temel Gündogdtı ve koruma polisleri De görevlileri taşıyan iki helikop- ter, stat üzerinde tur atarken ANAP amblemü tişörtleri giyen gençler, çimler üzerine yatarak "Mesut" harflerini oluşturdular. Konvoyun kent merkezinde caddelerden geçişi sırasında bal- konlardaki vatandaşların ilgili olduklan gözlendi. Konvoy, ka- labalık nedeniyle kent merkezi- ne bir saatte vardı. Alkışlayan- lann ve "En biiyük Mesut, baş- ka büyük yok" slogaru atan YÜZÜ GÜLDÜ — Sakary»daki, kalabalık Mesut Yılmaz'ı neşelendirdi. (Fotograf: AA) gençlerin "Yukan yukan" diye bağırmaları üzerine Yılmaz, Devlet Bakanı tmren Aykut ile birlikte Petek otobüsünün üze- rine çıktı. Yılmaz ve Aykut, ala- na girerken vatandaşlan otobü- sün üzerinden selarnladılar. Mitingin yapıldığı Istasyon Meydanı'nın üzerinde Türk Ha- va Kurumu'ndan kiralanan ve Mesut Yılmaz'ın posterleri ile "2000'li yıllara Mesut Yılmaz. Çiinkü yapacak daha çok işimiz var" pankartı asıh olan balon uçuruldu. Kalın halatlarla yere bağlanan balon, vatandaşların ilgisini çekti. Yılmaz, miting alanının va- tandaşlar tarafından tamamen doldurulduğunu görünce neşe- lendi. Alanda "Şapkasına sahip olamayan, ülkesine sahip olamaz" ve "Biz gelmedik kav- ga için, birim işiraiz hizmet, sev- gi için" pankartlan dikkati çek- ti. Yılmaz, otobüsün üzerinde konuşmasına başlarken ceketi- ni çıkardı. Hava kararmaya baş- larken heyecanla sözlerine baş- layan Mesut Yılmaz, ANAP'ın 1983 yılında iktidan devraldığın- da 'Türkiye'nin hiç de iç açıcı durumda olmadığını" savundu. Dünyanın ve Türkiye'nin hızla değiştiğini vurgulayan Yılmaz, "Türkiye'de değişmeyen tek şey, muhalefetin kafa yapısıdır" de- di. DYP Genel Başkanı Süley- man Demirel'i adını vermeden elestiren Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bir lider bu memleketi kur- taracağını söylüyor, 'Arkama düşün, sizi nurlu ufuklara götüreceğim' diyor. Ben kimse- nin arkama takılmasmı istemi- yorum. Ben arkama degil, kolu- ma girecek insanlara, öyle nur- lu ufuklar, yerine getirilmeyecek sözier vaat etmiyorum. tki defa arabayı devirenlere, direksiyonu yeniden teslim etmenin vebali- nin size ait olacagını söylüyo- nım. Bugün bizden daha fazla hürriyetçi olanlar, 20 sene bu memlekette vicdan, fikir hiırri- yetini yasaklayan kanunlaria buiikte yaşadılar. Samimi ola- rak, hürriyetçi otduklanna şimdi inanır mısınız? Onlar, bu mem- leketin 20 senesini kaybettirdi- ler. Onlara ragmen uyguladığı- mız politikalan, onlar 60'lann traşında uygulamaya başlasalar- dı, Türkiye bugün bambaşka olurdu." Yılmaz, Gebze'de yapılması düşünülen otomobil fabrikasuıı yönetmelikte değişiklik yaparak Adapazarı'na kaydırdıklannı söyledi. Türkiye'nin 2000 yüın- da bölgenin süper devleti hali- ne geleceğini savunan Yılmaz, konuşmasının sonunda, "Mu- halefeti şişiren baa basın organ- laıına en güzel cevabı, bu muh- teşem kalabahğınızla verdiniz" dedi. Yılmaz, kerdisini dinle- yenlerden "ANAP'a inanmala- nnı ve güvenmelerini" istedi. Yılmaz'ın konuşması 20 dakika sürdü. Mitingden sonra Yılmaz, he- likopterle tstanbul'a döndü. Başbakan, 4 ekimde Bafra, Ço- rum ve Kınkkale'yi kapsayan geziye çıkacak. Cumhurbaşkanı, MemurlarKararnamesVniimzaladı Güneydoğu'ya seçimyatırıımANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)— Bakanlar Kurulu. olağa- nüstü hal bölgesinde 90 bin kad- royu kullanıma açma ve lçişleri ve Adalet bakanlıklan bünyesin- de tnsan Haklan Dairesi kurul- ması kararlan alarak seçim ya- tınmlannı surdürdü. Bakanlar Kurulu'nda ayrıca, seçimden önce çiftçi, esnaf ve Bağ-Kur borçlannın ertelenmesi eğilimi ağır bastı. Bakanlann bir bölü- mü Cumhurbaşkam özal'ın bu yöndeki kararnameleri imzala- mayacağı endişesini dile getirir- lerken bazı bakanlar da Segue- la'mn hazırladığı kampanyayı eleştirdiler. Uzun süre Başbakan Yardım- cısı Ekrem Pakdemirli'nin baş- kanüğında sürdüriilen ve Başba- kan Mesut Yılmaz'ın son anda katıldığı Bakanlar Kurulu'nda seçimden önce çiftçi, esnaf ve Bağ-Kur borçlannın ertelenme- si de değerlendirildi. Bakanlar Kurulu'nda aynca, Adalet Bakanlığı bünyesinde In- san Haklan Dairesi kurulması önerisi kabul edildi. Turizm Ba- kanı Bülent Akarcalf nın öneri- si üzerine, lçişleri Bakanlığı bünyesinde de Jnsan Haklan Dairesi kurulması karara bağlandı. Bakanlar Kurulu'nda, Fransız reklamcı Seguela'nın ANAP içinde haarladığı seçim kam- panyası eleştirildi. Devlet Baka- nı Mustafa Taşar'tn, "Ben seçim bölgeme Seguela'yı sokmuyo- rum. Zaten Başbakan'ın bir tek resmi ile bu iş olmaz" dediği öğ- renildi. Bakanlann çoğunluğu, Taşar'ın görüşünü desteklediler Memurlann derece yükseltil- mesine ilişkin kararname yakla- şık üç haftadır ünzalanmayı bekliyordu. Hafta başında ka- rarnamenin Cumhurbaşkanlı- ğı'nda bulunduğu iddiası üzeri- ne Cumhurbaşkanlığ] Sözcüsü Kaya Toperi, bir açıklama yapa- rak böyle bir kararname bulun- madığını bildirdi. önceki gün kararnamenin Başbakanlık Ka- nun ve Kararlar Genel Müdür- lüğü'nde olduğu anlaşıldı ve he- men Cumhurbaşkanlığı'na iletil- di. Toperi, dün konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı: "Cumhurbaşkam'na Başba- kanhk'tan özel kurye ile gönde- rilen 657 sayılı Devlet Memur- ları Kanunu'na tabi lakriben 400 bin kişinin, Hâkimler ve Savcılar Kanunu'na tabi 3 bin kişinin, 926 sa>ılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personei Kanunu'na tabi 50 bin kişinin, Yüksek Ög- retim Personei Kanunu'na tabi 11 bin kişiye ve KtT'lerde çalı- şan 20 bin kamu görevlisinin 1 derece yükseltilmesine ilişkin kararname ile 450 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye isli- naden tüm sınıfları ilgiiendiren özel hizmet tazminatına ilişkin kararname, Sayın Cumhurbaş- kanımız tarafmdan imzalanmış- t»." Tbperi'nin açıklamasında, im- zalanan diğer kararnamelerle il- gili şu bilgiler yer aldı: "Tüm buğdaylarda kiloda 70 Türk lirası, arpada kiloda 40 Türk lirası, mısırda kiloda 60 Türk lirası arttınlmasına ilişkin kararname ile memurlara yapı- lacak giyecek yardımı yönetme- ligi de ona>1anmıştır. A>nca KIT'lerde sözleşme ücretlerinin tabanınjD 6 milyon 700 binden 7 milyon 900 bine 1 Temmuz 1991 tarihinden itibaren geçerli ohnak üzere yükseltilmesine iliş- kin kararname ile 30'a yakın di- ger kararnameler Cumhurbaş- kanı Özal tarafından imzalana- rak bugün Başbakanlık'a gönde- rilmiştir." ANAPta 89, SHP'de 10, DYP'de 13yeni aday Listelerdeki boşluklar doldurulduANKARA (Cumhuriyet Bn- rosu) — Partiler, çekilmeler do- layısıyla milletvekili aday liste- sinde doğan eksikh'kleri tamam- layarak YSK'ya bildirdiler. ANAP'm, YSK'ya bildirdiği ye- ni milletvekili aday sayısı 89, DYP'nin yeni aday sayısı 13, SHP'nin yeni aday sayısı da 10 oldu. ANAP'ın adaylan Nibat Bozdoğan (Adana •3/4'üncü sıra), Sırn Erdem (Adıyaman-5), Rahmi Saglam (Afyon-3), Nuri Özen (Afyon- 9), Vahdet Aktı (Ağn-5), Dila- ver Yaşar (Ağrı-6), Raif Oral (Ağn-7), Fevzi Alkan (Ağrı-8), Zihni Yılmaz Onbaşıoğlu (An- kara 1/9), tsmail Saruhan (An- kara 3/7), Turan Mutlu (Anka- ra 3/8), Yahya Yiğit (Ankara 3/9), Hamdi Eriş (Ankara 3/10), Bekir Onon (Ankara 4/5), Kamber Sankurt (Ankara 4/8), AU Yüdız (Antalya 2/6), Özdemir Baykal (Balıkesir 2/5), Abdurrahim Özge (Bingöl-4), Ahmet Budan (Bingöl-5), Ne- dim Bozgan (Bingöl-6), Ahmet Helvacıoglu (Boiu-5), Şükrü Ça- baoğlu (Bolu-6), Latif Ezan (Bolu-7), Mehmet Erol Coşkun (Burdur-5), Özgen Keskin (Bur- sa 1/7), Tahsin Akarsu (Bursa 1/8), Ahmet Solak (Bursa 10/9), Fevzi Ekinci (Çorum-10), Güven Ertekin (Denizli-9), Mehmet Ali Akı (Denizli-10), Mehmet Şük- rü Ok (Diyarbakır 1/6), Yavuz Bingöl (Edirne-7), Selahattin Pamukcu (Elazığ-4), Mustafa Temizer (Elazığ-8), Ali Rıza Kondolat (Erzincan-4), Enver Demir (Erzurum 1/5), Köksal Köse (Erzurum 2/5), Nihat Öz- can (Gaziantep 1/8), Mevlut Taş (Gaziantep 1/9), Ahmet Bayseç- kin (Gaziantep 2/6), Cemal Dandin (Giresun-6), Alaattin Gürsoy (Giresun-7), BOal Demir (Giresun-8), Erol Şener (Isparta-6), Mehmet Akkoca (fçel 1/8), Zait Erdem (lcel 1 kontenjan), Nedim Arslan (ls- tanbul 1/8), Haluk Öztürk Ata- lay (tstanbul 2/10), Mustafa Korkmaz (Istanbul 4/6), Fatma Çarkıcı (tstanbul 8/6), Nazmi- ye Nuriler (İzmir 1/10), Vedat Güldoğan (İzmir 2/3), Sedat Demirer (İzmir 2/4), Fuat Bah- çeli (İzmir 2/10), Mehmet Ali Sanzeyzel (izmir 2 kontenjan), Mustafa Erdogan (Kırklareli-4), tbrahim Yılmaz (Kocaeli 1/6), Atasoy Ünsal (Konya 1/10), Fahrettin Çiftçi (Konya 2/5), Cengiz Erciyesli (Manisa 2/4), Mehmet Kılıç, (Kahramanmaraş 2/2), Mehmet Karahan (Mardin-8), Bnrhan Çubuk (Muğla-5), Fuat Özgül (Muğla-6), Mehmet Baki Duy- gulu (Muş-6), Hanın Topaloğ- lu (Sakarya-9), Mustafa Erol (Samsun .1/10), Ali Kılıç (Sıvas-5), Ömer Ozcan (Sıvas- 10), Yakup Gülmez (Sıvas / kontenjan), Rahmi Yeteroglu (Tokat-6), Mustafa Bayramoğlu (Tokat-8), Faruk Atılgan (Tokat-10), Ahmet Uzun (Trabzon-7), Müslüm Meriç (Tünceli-2), Mehmet Acar (Şan- hurfa 1/7), Fettullah Gültepe (Van-10), Avni Dastan (Yozgat-8), Hüseyin Ünlü (Yozgat-9), Mehmet Gürdal Malkoç (Yozgat-10), Fevzi Yıl- maz (Zonguldak 1 kontenjan), Mehmet Sürmen (Zonguldak 2/6), Mehmet Öztürk (Aksaray-4), Hüsamettin Koca- be> (Bayburt-3), Mebmet Şim- şek (Kınkkale-4). SHP'nin adaylan SHP, eksik adaylıklarla ilgili olarak YSK'ya yaptığı bildirim- lerde, Ankara 3. bölge son sıra- da boş bulunan yere Sedat Vu- ral'ı aday gösterdi. Bingöl'de 4. sıra adaylığından çekilen Hay- dar Ünsal'ın yerine Ekrem Sav'ı 5. sıra adaylığından çekilen Fah- rettin Demir'in yerine de AU Şan Engin'i, Bitlis'te 3. sıra adaylı- ğından istifa eden Imdat Ak- bay'ın yerine Özcan Yurttaş'ı, Bursa 1. bölge kontenjan aday- lığından çekilen Rıza Yılmaz- dan boşalan yere Şükrü Kaçar'ı gösterdi. Erzurum 1. bölge, 5. sıra adaylığından vazgeçen Kazım Aktaş'm yerine Samih Tonın'u, Hakkâri 2. sıra adaylığından çe- kilen Hamit Geylani yerine Ab- dülmecit Yılmaz'ı, Samsun 1. boigede boş bulunan son sıraya Cem Kükey'i Şanhur- fa 1. bölge 6. sıra adaylığından çekilen Halil Gelener'in yerine Aziz Tokdemir'i, Van 8. sıradan çekilen Recai Coşkun'un yerine MUTLU IFADE VERDI Lojman cinayetinde sürpıiz gelişmeler ANKARA (Cumhuriyet Bü rosu) — Kamuoyunda lojman cinayeti olarak bilinen, SHP İz- mir Milletvekili Erol Güngör- ün oğlu Mustafa Güngör'un öl- dürülmesine ilişkin soruştur- ma, Bitlis Milletvekili Mubyet- tin Mutlu'nun tanıklığı ile yeni boyut kazandı. Polis, Mutlu1 nun verdiği bilgiler üzerine, yaklaşık 3.5 aydır çözülemeyen cinayet düğümünün çözülmesi- ni sağlayacak bir şüpheliyi ara- maya başladı. Polis, bir süredir kendisine bilgi aktaran tanık milletvekil- leri ile bu bilgiler ışığında aran- masına başlanan kişinin kim- liklerini gizli tutmaya özen gös- teriyor. Polis, herhangi bir bil- gi sızmaması amacıyla, cinayet soruşturmasını yürüten Anka- ra Emniyet Müdürlüğü Asayiş Dairesi'nin bazı bölümlerine basın mensuplannın girişini ya- sakladı. Polise ifade veren Mut- lu'nun oğlu ve üç yeğeninin, ANAP Muş Milletvekili Meh- met Emin Seydagil'in oğluyla birlikte, lojman cinayetinde çok önemli bulgular elde edildiği açıklamalanrun ardırıdan, orta- dan kaybolmalan, dikkatleri bu milletvekili ve ailesi üzerine çevirmişti. Bu konudaki soru- ları başmdan itibaren yalanla- yan ve Erol Güngör'ü tanıma- dığını belirten Mutlu'nun, da- ha sonra sürpriz bir biçimde polise bilgi vermesi, değişik yo- rumlara da yol açtı. Mutlu'nun aktardığı bilgiler üzerine kimliği açıklanmayan, ancak cinayet soruşturmasında düğümün önemli ölçüde çözül- mesini sağlayabileceği belirtilen bir kişinin aranmasına başlan- dı. Remzi Kartal'ı, Çankırı 5. sıra adayı Hatice Yümaz'dan boşa- lan yere Kenan Börekçi'yi gösterdi. DVP'nin adaylan DYP de Yüksek Seçim Kuru- lu'nca bildirilen aday listesinde- ki eksikliklerini tamamladı. YSK'ca adaylıklan reddedilen Namık Kemal Zeybek'in yerine Bayburt birinci sıraya babası Cehüettin Zeybek'i, Bitlis birinci sıra için de Mühyettin Mutlu- nun kardeşi Hüseyin Mutlu'yu aday gösteren DYP, Türk-lş Ge- nel Sekreteri Orhan Balta'nm is- tifasıyla boşalan Istanbul üçün- cü bölge kontenjan adaylığına Yahya Kemal Koçak'ı getirdi. İstifalar yoluyla boşalan DYP aday listesinin yeni isimleri şöy- le: Van: Ahmet Üçer (7. sıra, Be- sir Gül'den boşaldı), Bünyamin tmrel (10. sıra, Mehmet Emin Erdinç'ten boşaldı). Afyon: Yunus Demir (9. sıra, Orhan Başaran'dan boşaldı). Ağn: Mehmet Eraslan (8. sı- ra, Nimet Çaçan'dan boşaldı). Ankara üçüncü bölge: Bilal Güngör (8. sıra, Hulusu Gür- büz'den boşaldı). Antalya ikinci bölge: Faruk Nafız Koçak (6. sıra, Hüsamet- tin Uluçay'dan boşaldı). Bitlis: Batur Acar (4. sıra, Mehmet Sedat Özcan'dan boşal- dı). Kahramanmaraş ikinci bölge: Behçet Yardım (Selahattin Ha- cıömeroğlu'ndan boşaldı). Uşak: Zeki Albayrak (4. böl- ge, Metin Tombak'tan boşaldı), Hidayettin Keskin (5. sıra, Ali Akseli'nden boşaldı). Sayılann vurguladığı TEVFİK ÇAVDAR Seçim günü yaklaştıkça kamuoyu araştırmalanrun sayısı da art- makta. Ne var ki 1987 ve 1989 seçimlerine ilişkin sayısal bulgu- lar incelendiğinde vanlacak sonuç bu araştırmalann sonuçlann- dan daha aydmlatıcıdır. En azından seçmenlerin genel eğilimini olabildiğince acıklamaktadır. Sözünü ettiğimiz iki seçimin sonuç- Ianna bakarak şu bulgulan sıralayabiliriz: a) 1989 tl Genel Meclisi seçimine katılım 1987 genel seçimine göre daha azdır. Şöyle ki: ty 1987 1989 26.376.926 28.077.317 24 603.541 22.877723 2 3 923 687 22.147.749 İki yıl içerisinde toplam seçmen sayısında 1.700.391 kişilik ar- tış söz konusudur. Fakat 1987 seçiminde 1.773.385 seçmen san- dık başına gitmezken bu sayı 1989'da 5.199.594'e ulaşmıştır. Bu- nun temel nedeni 1989 seçiminde oy vermeyenlere yönelik bir para cezasının olmayışıdır. önümüzdeki secimde 1.5 milyonu aşkın yeni seçmenle birlikte, yaklaşık 6-6.5 milyon dolayında insanın san- dık başına gitmesi beklenmektedir. Bunlann büyük çoğunluğu oy kullanacaktır. Çünkü oy kullanmayanlar için para cezası ye- niden konmuştur. b) 1989 seçiminde oy kuUanmayan seçmenlerin genel eğilimi ne yöndedir? Geçerli oylar üzerinden yapılan bir hesaba göre: 1- 840.319 geçerli oy azalmış. 2- 218.528 sağ partiler toplamında azalma var. 378.209 sol partilerin (SHP+DSP) oylannda artma var. Bu du- rumda 1989'da sandık başına gitmeyen 1.840.319 geçerli oyun sağ partilere (ANAP + DYP+ REFAH) ait olduğu ortaya çıkar. Bu sonucu en azından, 1989'da sandık başına gitmeyen 5.199.594 seç- men için genelleyebiliriz. Yani bu oyların 1991'de sağ partilere yö- nelmesi büyük bir olasıhktır. c) 1987 ve 1989 seçimlerinde oyların sağ ve sol partiler arasında- ki oransal dağılımı şöyledir: (ANAP+DYP+ S< ıttüMoİ (SHP+OSF) Türkiye 1987 1989 66.6 62.1 33.4 37.8 Adana 1987 1989 63.1 60.9 36.9 39.1 Ankara 1987 1989 64.3 56.2 35.7 39.1 Bursa 1987 1989 71.7 67.7 28.3 32.3 istanbul 1987 1989 60.0 50.7 40.0 49.3 İzmir 1987 1989 55.2 409 44.8 53.1 Sağ oyların toplam içerisindeki nispi payının azalmasındaki te- mel neden bunlann 1987'de sandığa gitmekten vazgeçmesidir. Gö- rülen odur ki "para cezası" tehdidi ile oy kullananlar sağdadır. 1989'da da bu oylar belirleyici olacaktır. d) 1989'da, bir önceki seçime (1987 genel seçimi) göre oy kul- lanmayanların beş büyük kentteki görünümü şöyledir: Adana Ankara Bursa İstanbul Izmir HW7*kl geçerii oya 9ört HOKIM iy 77.600 102.204 64.613 554.472 150.304 1W7 st^Mtı safKMtt lil» MİMMI T 227.122 282.068 170.559 1.227.558 446.910 Kayıtlı seçmen sayısı temel alındığında beş büyük kentimizde 1989'da oy kullanmayan seçmen sayısı 2.204.217'dir ki Türkiye genelinde oy kullanmayanlann içerisinde bu sayı %46.2'lik bir paya sahiptir. e) 1987-1989 seçimleri arasında oylan artan üç parti DYP, Re- fah ve SHP'dir. Bunlann artış oranlan ise şöyledir: DYP: %21.3 Refah (ittifak): %26.0 SHP: «^07.1 Bu dönemde DSP'nin oylan hemen hemen sabit kalmış, ANAP ise oylannın %44.6'sını yitirmiştir. Partilerin 1987'de beş büyük ilde aldıkları oylan (100) kabul edersek 1989 oylan (indeks sayı olarak) şu görünümdedir: Partilerin 1987'de aldıklan oy 100 kabul edildiğinde: Adana Ankara Bursa İstanbul İzmir AMAP 609 47.3 51.3 46.9 57.7 65.8 109.3 117.2 110.7 72.9 OYf 123.7 144.5 124.4 109.8 117.8 REFAH ptttfafc] 105.6 131.9 121.8 118.0 112.7 a» 106.3 116.1 98.1 98.1 1113 Dikkat edilirse bu illerin hepsinde oylarım arttıran iki parti bu- lunmaktadır: DYP ve Refah (ittifak). llginç olan noktalardan biri de SHP'nin Istanbul'da 1987'deki oy düzeyini tutturamamış ol- masıdır. Bu bulgulara dayanak önümüzdeki seçimler için şunlan söy- leyebiliriz: 1. 1991 seçiminde yaklaşık 26.7 milyon seçmen sandık başına gidecektir. Bu oyların (daha önceki seçimlerin sonuçlanna daya- narak yaklaşık 700.000'nin geçersiz sayılacağı tahmin edilebilir. Tercihli oy sorunu geçersiz oylann bir miktar artmasına neden olabilir. 2. Geçerli oylann 16-17 milyonu sağ partiler arasında bölüşü- lecektir. Sol diye nitelediğimiz sosyal demokrat oylar ise 9-10 mil- yon dolayında olacaktır. Seçimin kaderi sağda ve solda toplanan bu oylann paylaşım biçimine bağlıdır. Sağda yoğunlaşan oyların %45-50'ye yakın bölümünün DYP'de yogunlaşacağı II Genel Mec- lisi sonuçlanndan da belli olmaktadır. 1989 İl Genel Meclisi se- çiminde sağ oyların %35'ini ANAP, %40.6'sını DYP ve %24'ünü de Refah (ittifak) almıştı. Sol oylann ise %76'sını SHP, %24'ünü de DSP almıştı. Solda DSP'in oy oranının 35-40 doğru çıkacağı düşünülmeli- dir. 3. Bir önceki bulgular ışığında 1991 seçimi sonuçlannı yakla- şık olarak şöyle tahmin edebiliriz. (16 milyon sağ, 10 milyon sol oya göre): * MHyofloy Orafl(H) ANAP DSP DYP Refah (ittifak) SHP 5.6 3.5 7.2 3.2 6.5 21.5 13.4 27.7 12.3 25 Bu oranlar %5 hata payı ile değişebilir. Özetlersek partilerin alması olası oy oranlan şöyle olacaktır. 4. Bütün bu veriler önceki seçimlerin verilerine dayandırıla- rak yapılan bir tahminden ibarettir. Yalnız, sağın büyük oy art- tırımı ile cıkacağını şimdiden söyleyebiliriz. DYP ve Refah ittifakı bu artıştan nasiplerini fazlasıyla alacaktır.