Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 31 OCAK 1991
Tamiüerle
görüşmeler
• KOLOMBO (AFP) —
Rakip Tamil gruplanntn Sri
Lanka'yı ziyaret eden
Hindistan Dışişleri Bakanı
Vidya Charan Shukla'ya,
adayı sarsan kanlı etnik
çatışmalar konusunda bir
mektup sunduklan
bildirildi. Kolombo'daki
kaynaklar, beşi gerilla
örgütü 7 grubun Hint
Dışişleri Bakanı Shakla ile
bir "i$ yemeğinde" bir
araya geldikleri ve her
birine kendi görüşünü
beiirtmek için 5 dakika süre
tanındığını belirttiler. Bu
gruplar "Hint Dışişleri
Bakanından, ülkenin
kuzeydoğusunda Tamillerin
çoğunlukla olduğu bölgeye
Sri Lanka hükümetinin
sürdürdüğü bombardımanı
durdurması için Sri Lanka
hükümeti nezdinde baskı
yapmasını" istediler.
K.Kore-ABD
ilişkileri
• PYONGYANG (AFP)
— Bir Japon yetkilisi,
Kuzey Kore Başbakan
Yardımcısı ve Dışişleri
Bakanı Kim Yong-Nam'm,
ABD'nin Kuzey Kore ile
ilişkileri geliştirmek için
"somut adımJar" attığını
gözlediğini söyledi. Kuzey
Kore Dışişleri Bakanı Kim,
Japonya ile Kuzey Kore
arasındaki yakınlaşmada
Japon heyetine başkanlık
eden Noboru Nakahira'ya
Pyongyan-Tokyo ilişkilerinin
gelişmesinin "Kuzey Kore-
ABD ilişkilerinin
gelişmesine de katkıda
bulunacağını" söyledi.
Japon heyeti başkanı,
Kuzey Kore Dışişleri
Bakanı'nın "Biz ABD ile
ilişkilerimizi geliştirmek
istiyoruz. ABD de bu
ilişkileri geliştirmek istiyor.
Dahası ABD yalnız bunun
sözünü etmekle kalmıyor,
somut adımlar da atıyor"
dediğini aktardı. ABD'nin
Güney Kore*de 42.000
askeri bulunuyor.
Macaristan
NÂIÖ'ya giriyor
• BUDAPEŞTE (AP) —
Macaristan, Kuzey Atlantik
Ittifakı Antlaşması'na
(NATO) katılan ilk Varşova
Paktı Uyesi oldu. Macar
kaynaklan, Macar
Parlamento üyeleri
yetkililerinin Macaristan'a
gözlemci üye olması ve
örgütün gelecekteki
toplantılanna katılması
yolunda NATO
yetkililerinin yaptığı çağnyı
kabul ettiğini bildirdiler.
Macar kaynaklan
oylamanın ayrıntılan
hakkmda bilgi vermediler.
Macaristan, Varşova
Paktı'nın dağıtılmasını talep
ediyordu.
15 gazeteciye
davet
• VVASHINGTON (AA)
— Amerikan CNN TV'si,
Irak Devlet Başkanı
Saddam Hüseyin'in 15
Avrupalı gazeteciyi
Bağdat'a davet ettiğini
büdirdi. CNNFin
Bağdat'taki muhabiri Peter
Arnett, dün gece, Bağdat
Müttefik Kuvvetlerin jetleri
tarafından bombalanırken
geçtiği canh yayında
"Saddam Hüseyin'in,
Batı'yla konuşmak istediği
izlenimini edindiğini"
belirtti. Arnett, "Saddam
dost ve sevimli görünüyor.
Irak, Batı basınına acılmak
istiyor gibi geldi bana. 15
Avrupalı gazeteci Bağdat'a
gelecek" dedi. CNN
muhabiri canh yayında
konuşurken, kendisini
aydınlatan projektörler
bombardıman başlayınca
söndü. CNN, bunun
üzerine, muhabirinin sesini
venneye devam ederken
Bağdat semalarını
aydınlatan fişekleri gösterdi.
17Ka8im
üstlendi
• ATtNA (AA) —
Atina'da son bir hafta
içinde lngiliz, Fransız ve
Amerikan hedeflerine
yapılan "bombalı ve
roketli" saldınlarm
sorumluluğunu 17 Kasım
örgütü üstlendi. örgüt
tarafından bir Atina
gazetesine gönderilen
bildiride, hükümetin Körfez
poütikası eleştirilerek
eylemlerin "Barbar Batı
dünyasının bir Üçüncü
Dünya Ülkesi'ne saldınsına
tepki" olduğu belirtildi.
ABD ve müttefiklerinin
Irak'a saldınsını "Nazi
stili" olarak niteleyen 17
Kasım, Irak'ı da
uluslararası hukuku ihlal
etmekle suçladı. 17 Kasım
örgütü son bir hafta içinde
Citibank, Amerikan-
Express, Inter-American,
BP Barclays bürolarıyla
Fransız askeri ataşesinin
evine bombalı ve roketli
saldınlar dUzenlemişti.
Washington'da, kaçan Irakuçakları konusunda çeşitlisenaryolar tartışılıyor
ABD'nin gözü Iraırin üzerîndeOIrak uçaklarının son günlerde giderek artan bir tempoyla İran'a
sığınması hem Amerika'yı bir ölçüde rahatlatıyor hem de bu
hareketin ileride yol açacağı durumlar konusunda kaygılandırıyor.
Irak'tan kaçan uçaklann Iran'ı askeri açıdan güçlendiriyor olması
dikkat çeken bir unsur olarak sivriliyor. ABD, İran'ın yeniden
doğuşuna dolaylı olarak katkıda bulunuyor.
UFUK GÜLDEMİR
WASHINGTON — Irak uçaklarının son
günlerde giderek artan bir tempoyla İran'a sı-
ğınması Amerika'yı hem bir ölçüde rahatla-
tıyor hem de bu hareketin yol açacağı durum-
lar konusunda kaygılandırıyor. Amerika'da
bu konuda iki senaryo tartışılıyor:
1) Saddam Hüseyin'in yakın çevresi için-
de yer alan kardeşi, iki hafta önce Iran'ı zi-
yaret etti. Bu ziyarette, İran ve Irak arasında
nasıl bir anlayış birliği doğdu, bu tam ola-
rak bilinmiyor. Ancak bilinen bir şey var ki
o da Irak lideri Saddam Hüseyin'in, sonun-
da kaybedeceği bu savaşın mümkün olduğun-
ca uzamasını temin etmek için elinden gele-
ni yapacağı. Üzerinde tartışılan senaryolardan
birisi bu varsayıma dayanıyor. Buna göre
Saddam Hüseyin, İran'a sığınan uçaklarını
savaşm ileriki aşamalarında Tahran'ın muta-
bakatıyla tekrar cepheye sürecek. ABD, özel-
likle İran'ın tepkisine yol açacak bazı duyar-
sız davranışlara girerse, örneğin Güney Irak-
taki kutsal yerleri ya da Şii halkı bombalar-
sa bu daha da kolaylaşacak. İran bu durum-
da Irak'ın uçaklarının bir kereye mahsus ol-
mak üzere İran'dan ayrılmasına izin verebi-
lecek. Ancak bu senaryo İran'ın zengin bir
diplomatik geleneğe sahip olduğunu, Ame-
rika'run da son aylarda bölgenin terael sorun-
lan konusunda bundan beş yıl öncekinden
daha duyarlı bir noktaya geldiğini göz ardı
ediyor. Orneğin ABD ve Sovyet dışişleri ba-
kanlarının önceki gün Washington'da yaptı-
ğı görüşmeden sonra açıklanan Sovyet-
Amerikan ortak bildirisinde ABD ilk kez
Körfez savaşı ile Filistin sorunu arasında bir
irtibat kurulmasına göz kırptı.
2) ABD'de tartışılan ve daha makul görü-
nen ikinci senaryo ise şöyle: Savaş başlayalı
beri havalanan hiçbir Irak uçağı ussüne dö-
nemedi, hepsi düşürüldü. Bağdat bunun üze-
rine uçakları bombalara dayanıklı yeraltı
hangarlanndan dışarı çıkarmamaya başladı.
ABD de bunun üzerine söz konusu hangar-
ları saptayıp güçlü bombalarla dövmeye gi-
rişti. Böylece Irak'ın milyarlarca dolar değe-
rindeki modern uçaklan durduklan yerde
tahrip olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Amerikan makamlarının yorumu o ki Irak
bu uçakları, ileride kullanacağı umuduyla de-
ğil, tahrip olmaktan kurtarmak için İran'a ka-
çırıyor. "Uçakları Amerika tahrip edeceğine,
Amerika'nın en büyük düşmanının eline
geçsin" gibi bir hesap yapıyor.
Ancak tabii İran'ın bu hesaba ileri dere-
cede alet olacağı kuşkulu. Çünkü İran, böl-
genin aynı anda birkaç diplomasi kulvann-
da birden koşabilecek tarihe sahip ülkelerin-
den birisi. Örneğin İran bir yandan Irak'ın
ordusunun imha oluşunu memnuniyetle iz-
leyebilir. Diğer yandan da Amerika'yı busıu
yaptığı için kınayabilir ve Irak uçaklanna sı-
nırlannı açabilir. Tahran, geçen günlerde bir-
kaç kez Bağdat'ın Filistin sonınuna sanlma-
smın Kuveyt'i işgal etmesini haklı gösterme-
yeceğini vurguladı. Aynca cihat çağrılarına
itibar etmeyerek Körfez savaşının "Miimin-
lerte münafıklar arasında cereyan ettiği" şek-
lindeki Bağdat argümanım benimsediğini
gösterdi. Yani Saddam Hüseyin'i "miimin"
olarak görmediğini dolaylı olarak ilan etmiş
oldu. O yüzden önümüzdeki günlerde Irak'a
bir İsrail saldınsı olsa dahi ilk »enaryoda ileri
sürülenin aksine İran, bu uçakların Israil'e
karşı kullanılmasına dahi izin vermeyebilir.
Hatta bu uçaklar artık hiçbir zaman Irak'a
dönmeyebilir. Çünkü iran'ın savaş tazmina-
tı olarak uçakİara el koyabilir. Bu yüzden
İran'ın, savaşm ileriki aşamalarında bu uçak-
lan ABD'ye karşı kullanması için tekrar
Irak'a iade etmesi uzak bir olasılık. Tabii bu
arada göz önünde bulundurulması gereken
bir başka olgu, İran'ın bir süreden beri Batı
dünyası ile ilişkilerini geliştinneye çaba gös-
teriyor olması. Nitekim Tahran, Irak uçak-
lannın topraklarına sığınmasıru Birleşmiş
Milletler de protesto etti ve Batı'ya bunlan
savaş sonuna kadar Irak'a iade etmeyecegi
konusunda güvence verdi. Bu güvencesi Kör-
fez savaşı sonrasında kurulacak barış masa-
larından iran'ın dışlanmasını güçleştiriyor.
Ama diğer yandan da İran'ın, bolgedeki
Amerikan gücünün kalıcı olmasına nza gös-
termeyeceği malum. Bu bakımdan Irak'tan
kaçan uçaklann ashnda Iran'ı askeri açıdan
güçlendiriyor olması dikkat çeken bir unsur
olarak sivriliyor. Amerika geçmişte İran'ı
dengelemek için Irak'ı yaratmıştı. Şimdi de
dolaylı olarak İran'ın yeniden doğuşuna sah-
neyi hazırlıyor.
BAXIM ZAMANI — Uçaklann bakımından sorumlu görevliler, gün boyu kalkan ve inen uçaklann ber şeyinden sorumlular. (Fotoğraf: AP)
Cumhurbaşkanı ÖzjaVdan, Irak'tan kaçan savaş uçaklanna ilişkin değerlendirme:
Iraııaıçakları elinde tutacakÖzal, Irak savaş uçaklarının havalanmasının İran'm
savaşa girmesi anlamına geleceğini belirterek "İran, netice
itibarıyla o uçaklan geçmiş savaşm tazminatı olarak
elinde tutacak dedi.
ANKARA (Cnmhuriyet Bürosu) —
Cumhurbaşkanı Turgut Özal, İran'm
kendi havaalanlanna inen Irak uçakla-
rının havalanmasına izin vermesinin
"tran'ın savaşa girmesi anlamına
geleceğini" söyledi. özal, "İran netice iti-
banyla o uçaklan geçmiş savaşın tazmi-
natı olarak elinde tutacak" dedi. özal,
CNN muhabiriyle Saddam'ın görüşme-
sini yorumlarken "Bağdat pes edecekmiş
gibi bir his var içünde" diye konuştu.
Cumhurbaşkanı özal, dün Hürriyet
Vakfı'mn iletişim alanında eğitim gören
öğrencilerini kabul ederek bir süre gö-
rüştü. Özal, yabancı dilin iletişimdeki
önemine değindi. özal ile öğrenciler ve
vakıf yönetıcııerı arasınaa şu dıyalog
geçti:
ÖZAL — Lisan çok önemli, hele te-
levizyonlann kanal sayılan arttıkça, kab-
lolu televizyonlar çıktıkça önemi daha da
artıyor. Ingilizce meselesi değil ashnda,
bir de haber verme tekniği meselesi var.
Çok büyük değişiklikJer olduğu kanaa-
tindeyim. CNN, Amerika'da da hepsini
sollamış geçmiş.
— Çok farklı şeyler gfindeme geliyor.
O deniz kuşu, bir anda dünyada farklı
şeylere neden oldu.
ÖZAL — Evet öyle. Sıçramaya, ken-
dini kurtarmaya çalışan bir kuş. Kim
çektiyse onu...
— tletişim, önümüzdeki yüzyılm
olayı_.
ÖZAL — Bakın, harbe CNN'in har-
bi diyorlar. Bombanın duştüğü yeri bil-
dirmesini yasakladılar. CNN televizyo-
nu şu anda Bağdat'tan canlı yayın yapı-
yor. Gazetecileri de çağırmışlar, demek
ki pes diyeceklermiş gibi bir his var
içimde.
Özal, öğrencilerin sorulannı da yanıt-
larken ziyareti izleyen gazetecilere döne-
rek "Şimdi onlar bilseydi, oradakiler on-
lara sordururlardı. Haksıztak yaparlardı"
dedi. Özal, bir soruya yanıt verirken de
şunları söyledi:
"Acıkça, bn harbi tahmin fevkalade
zor. O kadar kanşık faktörier işin icine
girmiş ki... Şimdi, İran ile Irak 8 sene
harp etmişler. Ondan sonra bir bakıyor-
sunuz, onun uçaklan öbur tarafa merci
anunaya gidiyor. Tabii bilinen bir gerçek
var, bu uçaklan havalandırmaz orada.
İran o zaman harbe girmiş olur. Bir ta-
nesinin döndüğiine dair bir laf var. Ama
gelen bilgüer, o uçaklann orada kalaca-
ğını amir. Öyle gözüküyor. Oradan tek-
rar kuUandmrsa öbür tarafm bir şey yap-
ma hakkı oluyor zannediyorum. iran ne-
tice itibanyla o uçaklan eski harp taz-
minatı di>e alıkoyacak. Bir ihtimalden
daha söz ediyorlar. Eger Israil'i barbin
içine çekeıierse o zaman İran bizim ya-
nımızda olur diye hayal göriiyoriar. Bun-
lar hayal tabii."
özal ile öğrencilerin görüşmesi bası-
na kapalı olarak devam etti.
Sungar'dan yalanlama
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Murat
Sungar, dün haftalık basın toplantısın-
da bir gazetenin İran'a sığınan 21 Irak-
lı pilotun Türkiye'ye gelme isteğinde bu-
lunduğu yolundaki haberini yalanladı.
Sungar, 21 Irakh pilotun Türkiye'ye
gelme isteğinin Tahran Büyükelçiliği'ne
iletildiği konusundaki haberin "gerçek-
le ilgisinin bulunmadığını" bildirdi.
Avrupa başkentlerindesavaşgündeminin en önemli maddesi, Iran'dâkiIrak uçakları
Tahran'dan Türkiye'ye 'ihtar' mı?Fransa'da, İran'm çok sayıda Irak uçağını topraklarında
kabul etmesinin Tahran'dan Türkiye'ye yönelık bir 'ihtar'
olduğu öne sürülüyor.
Dış Haberler Servisi — Irak savaş
uçaklarının İran'a sığınmasına ilişkin be-
lirsizlik sürerken Avrupa başkentleri ko-
nuyu yakından izliyor. Fransa'da, İran'-
ın Irak uçaklannı Türkiye'ye karşı bir
tehdit unsuru olarak kullanabileceği öne
sürülüyor. tngiltere'de ise Irak ucakla-
rırun, Saddam'ın yeni bir oyunu nede-
niyle Irak'ta bulunduğu belirtiliyor.
Sabetay Varol'un haberine göre İran'-
ın çok sayıda Irak uçağını topraklarm-
da kabul etmesi Tahran'dan Türkiye'-
ye yönelik bir "ihtar" şeklinde değerlen-
dirildi. Iran'a "sığınan" Irak Hava Kuv-
vetleri'ne ait askeri uçaklarla ilgüi Fran-
sa'da çeşitli varsayımlar ortaya atıhyor.
Israrla vurgulanan olasılıklardan biri
Bağdat'ın Türkiye'den gelebilecek kap-
samlı bir kara-hava taarruzuna karşı ha-
va kuvvetlerinin bir bölümünü İran'da
güvence aJtma almak istemesi... Bu var-
sayıma göre eğer Türkiye, Kuzey Irak'a
karşı yaygın bir saldırıya girişirse şim-
diye kadar Körfez savaşında tarafsız ka-
lan İran bu tarafsızkğını Irak lehine bo-
zacak. İran, topraklannda bulunan Irak
uçaklan bu koşullarda, muhtemel bir
Tahran-Bağdat ittifakının elinde bir koz
olacak.
Bazı yetkili Fransız çevrelerinin, bu
konuya ilişkin şimdiye kadar ileri sürü-
len senaryolardan en makul olanının,
"Türkiye'den gelebilecek bir saldın
endişesi" olduğuna inandıklan ifade edi-
liyor. Önceki akşam, bu savı herkesten
önce bir Fransız radyosu, "yetkililere
dayanarak" ve tek cümlelik bir haber
şeklinde ortaya attı. Dünkü Fransız ga-
zetelerinde aym görüşün birçök yorum-
cu tarafından paylaşıldığı gözlendi..
Le Figaro gazetesinde Fransız askeri
çevreleriyle iyi ilişkileri bilinen gazeteci
Pierre Darcourt, aynntılı bir yazı kale-
me aldı. Yazıda Fransız ordusunun ha-
rekât merkezinde görevli bir askeri uz-
manın şu sözlerine yer veriliyor: "tran,
dikkatle göztememiz gereken bir yön ha-
line geliyor. Bu nçaklar Türkiye ve Kör-
fez'e döniık bir tehdit oluşturabilir".
A>TU yazıda bu kez bir Suudi Arabistan
yetkilisine dayamlarak "Irak'ın bir kaç
günden beri Türkiye'den gelecek bir
kara-hava taarnızundan kuşkulandıgı"
ifade ediliyor.
Iiberation gazetesinin Başyazan Ser-
ge July de aynı görüşte... July, Irak'ın
haritadan silinmesinin Türkiye'nin işta-
hını kabartacağını ileri sürerek "Tür-
kiye'nin sahneye girişi bölgede büyük
dehşet uyandınyor. Türkiye Cumhur-
başkanı'nın Irak'la tansiyonu arttınnası
ve askeri karşıhk vermekten söz etmesi
bu korkuyu daha da artünyor" diyor.
Londra
Londra'dan Edip Emil öymen'in ha-
berine göre Irak uçaklarının İran'a gi-
dişi hakkmda İngiltere Dışişleri Bakan-
hğı'na yakın çevrelerde görüşler açık se-
çik değil. Başlangıçta konu, 'Iraklı pi-
lotlar kaçıyor' şeklinde değerlendirildi.
Ancak son görüşler "Irak, en iyi uçak-
lannın başına bir zarar gelmesin diye sa-
vaş sonrasına kadar saklamak üzere
İran'a emanet etti" şeklinde. Yetkililer,
"Saddam ya savaşı kazanacağı görüşün-
de ya da savaşı kaybetse dahi yönetimi-
ni koruyacagı kanısında" diyorlar. _
Berlın'den Dilek Zaptçıoğlu'nun bıl-
dirdiğine göre de İran'a kaçan yüzü aş-
kın Irak uçağının ardında yatan gerçek,
yoğun olarak tartışılıyor. Londra Uni-
versitesi Ortadoğu ve Afrika Araştırma-
ları Bölumu'nden Profesör Keith Mac-
Lacklan şöyle diyor:
"Eger Amerikan birlikleri savaş bit-
tikten sonra Ortadoğu'da bir güvenlik
sisteminin parçası olarak kalmaya niyet-
lenirse İran, Irak safında savaşacaktır.
Amerikan birlikleri savaştan sonra geri
çekilirse İran. Irak'ın karşı safında yer
almaya devam edecektir."
Ortadoğu uzmanı VVolfgang Köhler,
Irak uçaklarının İran'a sığmmasının
İran'da yoğun bir hesaplaşmaya yol aça-
cağını belirtiyor ve şöyle devam ediyor:
"Şimdi Irak'ın en degerli savaş uçak-
lan Iran'ın elindedir ve iran bunlan sa-
vaşta koz olarak kullanmaya hazırlan-
maktadır. Eger müttefikler Saddam Hü-
seyin'i düşürüp Irak'ta Amerikan yan-
bsı bir hükümet kurarlarsa İran'da 'Şey-
tan Amerika'ya karşı savaşa cağıran ses-
ler yükselecektir."
Öte yandan Tahran Radyosu, dün de
üç Irak uçağının tran hava sahasma gir-
diğini duyurdu. Radyo, uçaklann sivil ya
da askeri olup olmadıklannı belirtmedi.
Uçaklardan ikisinin bir Usse indiğini bil-
diren radyo, bunlardan birinin ağır ha-
sar gördüğünü, pilotunun ise yaralı
olduğunu belirtti.
Bu arada ABD kaynaklan, İran'a gi-
den Irak uçaklanndan birisinin ülkesi-
ne geri döndüğünü bildirdiler. ABD
Kongre kaynaklan, uçağın bir nakliye
ucağı olduğunu, ancak sivil mi, askeri mi
olduğunun saptanamadığını belirttiler.
Baker ile Besmertnih'in ortak
açıklaması tepki gördü
Irak'tan banş
çağnsına retDış Haberler Servisi — ABD
ve SSCB dışişleri bakanlan Ja-
mes Baker ile Aleksandr Bes-
mertnih'in "Irak Kuveyften çe-
kilecegini açıklarsa savaş bite-
bilir" şeklindeki ortak açıkla-
maları, yoğun tartışmalara ne-
den oldu. Ortak açıklama
ABD'nin Körfez savaşına iliş-
kin pdlitikasında bir değişiklik
olup olmadığı sorusunu günde-
me getirirken, Beyaz Saray,
"Ortak metin, kamuoyuna du-
yurulmadan Başkan Bush'a
gösterilmedi. ABD'nin politi-
kasında bir değişiklik yok"
acıklamasını yaptı. Beyaz Sa-
ray'ın açıklaması, Bush'un
Irak'a iki dışişleri bakanınca
yapılan çağnya destek vermedi-
ği biçiminde yorumlandı. Jrak,
çağnyı reddederken İsrail ortak
metin nedeniyle ABD'yi eleştir-
di.
Baker ve Besmertnih, önce-
\\ gece yaptıkları ortak açıkla-
mada, Irak'ın Kuveyt'ten çekil-
mesini açıklaması halinde, Kör-
fez savaşının bitebileceğini be-
lirtmişler ve ABD iie SSCB'nin
Filistin sonınuna bir çözum bu-
lunması için ortak hareket ede-
ceklerini bildirmişlerdi.
Ajanslar, ortak açıklamanın
kamuoyuna duyurulmasından
sonra ABD başkentinde hare-
ketli saatler yaşandığını bildir-
diler. Reuter'e göre, ABD ve
SSCB dışişleri bakanlan tara-
fından yapılan ortak açıklama,
ABD'nin Körfez savaşına iliş-
kin politıkasında değişiklik
olup olmadığı şeklindeki soru-
yu gündeme getirdi.
Beyaz Saray sözcüsu Marlin
Fitzwater, dün gazetecilere yap-
tığı açıklamada, Baker - Bes-
mertnih ortak açıklamasının,
kamuoyuna duyuruİmadan ön-
ce Başkan Bush'a gösterilmedi-
ğini söyledi. Fitzwater, "ABD'-
nin politikasında hiçbir değişik-
lik yoktur" dedi. CNN'nin ha-
berine göre, ortak açıklamadan
sonra Beyaz Saray'dan yapılan
değerlendirme, Başkan Bush-
un, Irak'a yapılan çağnyı des-
teklemediğini ortaya çıkardı.
Reuter'in haberine göre, Yu-
nanistan Dışişleri Bakanı An-
donis Samaras'la görüşmeden
önce Bush ve Baker gazetecile-
rin bu konudaki sorularını ya-
nıtladılar. Bush, "Dışişleri ba-
kanı bakkındaki göriişlerini
degiştirmedigini" söylerken,
Baker "Başkan bana hiçbir za--
man luzmamıştır" dedi.
Irak'ın tsveç'teki maslahat-
güzan Muhammed Said Al-
Hani, yaptığı açıklamada,
ABD ve SSCB Dışişleri Bakan-
lan tarafından yapılan ortak
çağnnın reddedildiğini bildirdi.
Al-Hanı, "Kuveyt, Irak'ın bir
parçasıdır. Bizim tutumumuz
bu konuda açıktır. Nicin bu so-
run tartışılsın ki" dedi.
İsrail Başbakanı İzak Şamir,
dun yaptığı açıklamada, Was-
hington'u "Kendilerine danış-
madan Sovyetler Birligi ile
ateşkes çagna vapmakla" eleş-
tirdi. Ancak yapılan açıklama-
nın, "ABD'nin Filistin sorunu
ile Körfez savaşı arasında bag-
iantı kurmamak şeklindeki po-
litikasını degiştirnıedigini" de
dile getirdi.
Edip Emil Öymen'in Lond-
ra'dan bıldirdiğine göre Körfez
savaşı konusunda, bunahmın
başından beri ABD ile 'tam bir
göniş birliği içinde olan' İngil-
tere, ABD ile SSCB'ninJrak li-
deri Saddam Hiıseyin'e yaptık-
lan ateşkes ve Kuveyt'ten çekil-
me çağnsına olumlu yanıt ah-
namayacağı görüşünde. Dışiş-
leri Bakaıılığı'na yakın bir kay-
nak, ABD-SSCB çağnsımn
amacının, "Saddam'a son dar-
beyi indirmeden önce, geri dö-
nülmez yola girmeden önce,
sagduyuya son bir çagn yapa-
rak tarih önunde hakkaniyete
saygüı davranmak ve gelecek
kuşaklara ibret dersi olarak
göstermek" amacını taşıdığını
belirtti.
Sabetay Varol'un Paris'h
bildirdiğine göre ABD ve SSC _
dışişleri bakanlannın Körfez
savaşıyla ilgili ortak deklaras-
yonu Fransa'da olumlu karşı-
landı. Fransız dışişleri yetkili-
leri, önerinin Fransa'nın da gö-
rüşunü yansıttığını ifade et-
mekle birükte, Irak'ın kabul et-
me şansının fazla olmadığını
söylüyorlar.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'n-
dan yapılan açıklamada ise
ABD-SSCB ortak açıklaması
'memnuniyetle' karşılandı. Dı-
şişleri Bakanlığı Sekreteri But-
ros Gali, "Açıklama, uluslara-
rası toplulugun isteğini dile
getirmektedir" dedi.
SSCB
Moskova, ABD'ye
verdiği sözü tuttuDış Haberler Servisi — Sov-
yetler Birliği'nin, Baltık bölge-
sindeki askerlerinden bazıla-
nnı geri çekme konusunda
ABD'ye güvence vermesinin ar-
dından Litvanya'daki Sovyet
askerleri geri çekilmeye başla-
dı. Litvanyalı kaynaklar, asker-
lerin çekilmeye başladığını doğ-
rularken Sovyet İçişleri Baka-
nı Boris Pugo, bolgedeki Kızıl-
ordu birliklerinin tamamen,
İçişleri Bakanlığı askerlerinin
ise büyük bölümünün bölgeyi
terk ettiğini söyledi.
AP'nin haberine göre Lit-
vanya Parlamentosu sözcüsü,
cumhuriyete geçen ay gönderi-
len Kızılordu birliklerinin 45
araçlık bir konvoy halinde ön-
ceki sabah cumhuriyetten aynl-
dıklarını açıkladı.
Sovyet içişleri Bakanı Boris
Pugo ise askerlik görevinden
kaçan gençlerin yakalanması
için Baltık cumhuriyetlerine
gönderilen paraşütçü birliklerin
tümünün, bakanlığa bağlı bir-
liklerin de buyük bölümünün
geri çekildiğini bildirdi.
Pugo, Rabocaya Tribuna (İş-
çi Kürsüsü) adlı gazetede ya-
yımlanan demecinde Baltık
cumhuriyetlerine gönderilen
- Sovyet iç güvenlik birliklerinin
üçte ikisinin geri çekildiğini be-
lirtmesine karşın kalan bölü-
mün ne zaman çekileceği konu-
sunda bilgi vermedi. Pugo, yal-
nızca bu birliklerin "Sonsuza
kadar Baltık cumhuriyetlerinde
kalmayacaklarau" sövledi.
Litvanya Devlet Başkanı VI-
tantas Landsbergis, birliklerin
çekilmeye başlamalanndan
sonra yaptığı açıklamada Mos-
kova'nın bu girişimini olumlu
karşüadıklannı ve görüşmelerin
yapılabilmesi için yolun açüma-
sından memnunluk duydukla-
nnı söyledi, ancak Litvanya'nın
bağımsızlığı yolunda henüz
herhangi bir yumuşama olma-
dığma dikkat çekti.
öte yandan Litvanya'dan
sonra Letonya'da da bağımsız-
lık yanlısı hükümetten iktidan
almak amacıyla kurulduğu
açıklanan "Letonya Kurtnlas
Komitesi" faaliyetini askıya al-
dığını ilan etti.
Baltık bölgesindeki Batüı ga-
zeteciler, bu cumhuriyetlerdeki
Komünist Parti örgütlerinin
kurduğu bu "gölge" kurtuluş
komitelerinin, Moskova'nın
Baltık liderleriyle diyaloğa gir-
mesi sonucu geri adım atmak
zorunda kaldığmı belirtiyorlar.