Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
CUMHURİYET/16 DIŞ HABERLER 20 AĞUSTOS 1990
KÖRFEZ KRf ZI...KÖRFEZ KR İZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ HR İZİ... KÖ1
SADDAM HÜSEYİN'DEN BATILILARA MESAJ
Ambargoyu kaldır,yurttaşını alIrak Devlet Başkanının Batıhları serbest bırakma koşullan:
1)ABD bölgeden tüm birliklerini çeksin 2) Irak'a karşı ekonomik
ambargo kalksın 3) Başkan Bush, Irak'a saldırmayacağına ilişkin
yazılı garanti versin 4) Bu garanti BM Güvenlik Konseyi
tarafından desteklensin.
Dış Haberier Scrvisi — Irak Devlet Baş-
kanı Saddam Hüseyin, ABD bölgeden tum
askerlerini çekmeyi ve Bağdat'a karşı uy-
gulanan ekonomik ambargoyu kaldırmayı ga-
ranti ederse ülkesindeki Batılılann aynlma-
sına izin vereceğini açıkladı. Irak lideri, dün
televizyonda okunan ve ıılkesinde tutulan
Batılılann ailesine yönelik mesajında Baş-
kan Bush'un kendisine bölgeden askerlerini
çekeceğine ilişkin yazılı garanti vermesini,
Irak'a saldırmayacağını taahhüt etmesini ve
Irak'a karşı uygulanan ekonomik ambar-
gonun kaldırılmasını istedi. Saddam,
Bush'un bu garantisinin "BM Güvenlik
Konseyi'nin, bölgedeki ABD birliklerinin
Körfez'e gönderildikleri süreyi geçmeyen
bir zaman içinde buradan aynlacaklannı
belirten bir karanyla da garanti aJtına
alınraasım" istedi.
ABD ve Ingiltere, Saddam'ın elinde tut-
tuğu Batıhlan serbest bırakmak için öne
sürdüğü koşullan raddettiler. Beyaz Saray
sözcüsü Martin Fitzwater, Saddam'ın öne-
risinin yeni bir şey getirmediğini ve BM'nin
aldığı karara cevap vermediğini" söyledi.
Ingiltere Dışişleri Baknalığı sözcücü de öne-
riyi reddettiklerini belirterek "Kriziıı çöni-
ma için gerçek anlamda hiçbir ilerieme
getirmediğini" kaydetti.
Saddam Hüseyin, Irak televizyonundan
okunan açıklamasında, yabancılan tutmak
zorunda kalmalan nedeniyle "derin
üzünta" duyduğunu bildirerek bu durum-
dan ABD ve fngiltere'nin sorumlu olduğu-
nu ileri sürdü.
Savaşın patlak vermesi durumunda her
iki taraftan da onbinlerce kişinin öleceğini
belirten Saddam, yabancılann bunu önle-
mek için Irak'ta tutulduklannı ve bu tutu-
mun, savaşı önlemesi durumunda, insan-
hk için bir kazanç olacağıru söyledi.
Irak'ta vatandaşlan tutulan ülkelere
"kapsamlı bir diyalog" başlatmayı öneren
Saddam, ülkesindeki yabancıların Körfez
\ABANOLARIN DAĞILIMI
Mısır
Fılısünliler
Hındıstan
Pakıstan
Sn Lanka
Bangladeş
Filipinler
Fas
Yugoslavya
Sovyeöer Bırlığı
Tayland
Çin
Tunus
Polonya
Güney Kore
Japonya
Çekoslovakya
Brezılya
Malezya
Tayvan
Hong Kong
Bathlar
Kıneyt
150.000 '
300.000
172.000
90.000
100.000
70000
45.000
6000
300
648
7000
Bınlerce
1.565
116
648
278
123
Bılınmıyor
298
141
20 (Irak ve
Kuveyt toplamı)
Infc
1.6 mjlyon
imooo
En çok 10.000
En çok laOOO
Bilınmıyor
15000
5000
30.000
10.000
7.830
BtiHimıyor
Bilinmiyor
2.000
3.000
732
230
358kadar
450
17
Bilinmiyor
Ingiltere
ABD
Batı Almanya
Fransa
İtalya
Irtanda
Yunanistan
Hollanda
Ispanya
jsvıçre
isveç
Avustralya
Avusturya
Yeni Zelanda
Danımarka
Belcıka
Finlandiya
Kıbns Rum
Kesımı
Lûksemburg
Kanada
4.000
2500
290
290
152
50
150
83
106
53
100
90
70
11
83
21
23
30
3
522
700den fazla
600
558
270
330kadar
300
47
150
122
6 9 '
40
70
70
24
17
38
23
10
1
Bilinmiyor
Kuveyt'teki
Türkler,
şimdilik
güvencede
Türkiye ile Irak .
büyükelçilikleri arasında, bu
ülkedeki ve Kuveyt'teki
Türklerin durumu hakkında
görüş ahşverişinde
bulunulduğu ve şimdilik
endişe verici bir durum
olmadığı bildiriliyor.
ANKARA (Curanuriyet Bürosu) —
Irak'm, ülkesinde bulunan Amerikalılan ve
Ingilizleri "koz" olarak kullanma girişimin-
den sonra buradaki ve Kuveyt'teki Türkle-
rin durumu yeniden ön plana çıktı. tki ül-
ke büyukelçiliklerinin konuyu görüştükle-
ri ve şimdilik endişe verici bir dunımun ol-
madığı öğreniMi.
Dışişleri Bakanlığı'nın Irak'taki büyükel-
çiliğimiz ve Irak'm Ankara'daki büyükelçi-
liği katında konuya ilişkin bazı girişimler-
de bulunduğu belirtildi. Irak makamlarının
Türklerle ilgili herhangi bir olumsuz duru-
mun olmadığını ifade ettikJeri öğrenildi. Sa-
vaşın ilk gunlerinde Kuveyt-Irak sınırı ya-
kınlanndaki Sabia Termik Santralı'nda ça-
lışan Turk mühendislerinin Basra'ya götü-
riılmesi ve haber almamaması, buradaki
Türklerin sağlığı konusunda ciddi endişe-
lere yo) açmıştı. Ancak bu mühendislerin
uçakla Türkiye'ye gelişi ve Habur sınır ka-
pısından çok sayıda Türk işçisinin giriş yap-
ması gerilimi azalttı. Ancak Irak yönetimi-
nin Ingiliz ve Amerikalılara "rehine" mua-
melesi yapması ve stratejik noktalara yer-
leştirmesi Türklerin durumunu yeniden
gündeme getirdi.
Irak ve Kuveyt'te Türk muteahhitlerinin
pek çok yatınmı bulunduğunu anımsatan
Türkiye Resmi Sektör Müteahhitleri Işve-
ren Sendikası (Turk-Inşa) Genel Başkanı
Mevliit Hamzaoğlu, gelişmeleri kaygıyla iz-
ledikleriru belirterek "Sağlıklı haber alamı-
yoruz. Şantiyelerle tüm telefon bağlantıla-
nmız kesildi. Tek umudumuz Dışişleri Ba-
kanhğı kanaüyla alınacak bügilerde" diye
konuştu.
Hamzaoğlu, Irak'ta, başta Doğuş, Guriş
ve ENKA Holding olmak uzere 10'a yakm
Turk firmasının iş aldığım, bu ihalelerin ço-
ğunda Türk işçileri çalıştığını vurguladı.
Hamzaoğlu, "Halen Irak'ta 4 bin, Kuveyt'te
de 3 bin 500 dolayında Turk var. Ama bun-
lar çok sağlıklı rakamlar değil tabii. tşçile-
rimizin üzucü bir muameleye maruz kalma-
malan için ilgililerin girisimlerde bulonma-
sını bekliyoruz" dedi.
krizi sona erinceye kadar tutulacaklannı yi-
neledi.
Saddam, "Savaş çıkarsa, bizim ve sizin
çocuklannızın birçoğu yetim, sizin ve bi-
zim kadınlannuzm birçoğu dul kalacak, si-
zin ve bizim çocuklanmızdan birçoğu da
ölecek" dedi.
Saddam'ın mesajının yayımlanmasından
sonra Irak Meclis Başkanı Saadi Mehdi Sa-
leb, "iyi niyet jesti" olarak bazı Avustur-
ya, Isveç, lsviçre, Finlandiya ve Portekiz
vatandaşlarının ülkeyi terk etmelerine izin
vereceklerini açıkladı.
Saleh, Irak resmi haber ajansı INA ta-
rafından yayımlanan açıklamasında, askeri
üslere ve stratejik tesislere gönderilmeyen
bu ülkelerin bazı vatandaşlarının yakında
ülkeyi terk etmelerinin serbest bırakılaca-
ğını söyledi. Meclis başkam, "bu ülkelerin
ileride Irak'a gıda, ilaç ve diğer üninlerin
ihracatına ambargo koymama yönunde ala-
caklan tavır ışığında da" daha fazla sayı-
da vatandaşlarının Irak'ı terk etmelerine
izin verilebıleceğini kaydetti.
Tüm yabancılar otellere
Saddam'ın dun akşam yaptığı konuşma-
dan önce Irak hukumeti, dun sabah yaptı-
ğı açıklamada tüm Kuveyt'teki tum Batılı-
Reuter ve AP'nin bildirdiğine göre Irak
hükümeti dün sabah Kuveyt'teki Batılılann
derhal otellerine dönmelerini isterken bu
emre uymayacaklan da üstü örtülii biçim-
de tehdit etti. AP'ye göre Irak Içişleri Ba-
lann derhal otellerine dönmelerini istedi.
kanlığı tarafından dün sabah yayımlanan
bildirioe Kuveyt'teki "Batılılann ve
Avustralyalılann" derhal otellerine dönme-
leri istendı. Bildiride bu önlemin •yabancı-
ların güvenliği' için alındığı da kaydedildi.
Bağdat radyosu tarafından okunan bildiri-
de şoyie dendi: "Bu çağnya uymayanlar ve
hükumetleri kendilerine karşı gerçeklestiri-
lebilecek düşmanca eylemlerin sonuçlann-
dan sorumlu olacaklardır."
Washington, Kuveyt'teki 2500 Amerika-
lıya bu emre uymaları için talimat verme-
yeceğini, çünkü Irak hükümetinin emrinin
uluslararası hukuka aykırı olduğunu açık-
ladı. ABD Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü, "Va-
tandaşlannuza Irak hükümetinin çağnsına
uyma talimaO vermeyeceğiz. Irak'm da
Amerikalılan otellerde toplamasına karşı
çıkıyonız" dedi. Kuveyt'te 2500 Amerikalı
bulunuyor. Bunlar Hyalt Regency, Meridi-
en ve International otellerinde kalıyor.
AA'mn haberine göre İtalya Dışişleri Ba-
kanı Gianni De Michelis, Irak'taki yaban-
cılann hayatını tehlikeye atacağını belirte-
rek, ABD'den bu ülkeye askeri müdahale-
den sakınmasını istedi.
De Michelis, silahlı çatışmamn aynca
Arap dünyasında uzun dönemli bir bölün-
meye yol açacağmı ve krizleri çozmek için
güce başvurulması için bir bahane oluştu-
racağım belirtti.
Güvenlik Konseyi'nin çağnsı
BM Güvenlik Konseyi, Irak hükümetin-
den Irak ve Kuveyt'te bulunan yabancıların
derhal bu üikelerden ayrılmasına izin ver-
mesini istedi.
BM Güvenlik Konseyi'nin önceki gece ya-
pılan toplantısında alınan karar uyarınca
Irak'm yabancıların güvenliklerini ve sağ-
lıklanm tehdit edecek onlemler almaması
da istendı. Toplantıda 664 sayılı karar ta-
sarısı oybirliğiyle kabul edildi. Toplantıya
bütün üye ülkelerin katıldığı belirtildi.
Diplomatik kaynaklar, Konsey toplantı-
sında, Irak alınan karara uymayacak olursa
atılacak ikinci adımın ne olması gerektiği-
nin de tartısıldığını bildirdirler. Kaynaklar,
Konsey daimi üyelerinin "ortak askeri
harekal" alternatirıni de görüştüklerini, an-
cak bir anlaşmaya varamadıklanm kay-
dettiler.
ymîEû
GÜVENLİK KONSEYİ — BM Güvenlik Konseyi'nde yapılan oylamada oybirligi Ue Irak'a yabancılan derhal serbesl bırakması için çagn vapılması karariaştınldı. (Fotograf: Reuter)
ANKARA
Sınırda yoğun onlemlerTürkiye'deki tüm askeri birliklerde "olası bir savaş hali"
için sık sık alarm verildiği bildirildi. Sınır bölgelerine
mobil radarlar kaydırıldı.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Kör-
fez gerginliğinin tırmanması ile birlikte Türk
Silahlı Kuvvetleri (TSK)bunyesinde alınan
onlemler "artarak" surüyor. Turkiye'rün
Irak ile olan sınırına mobil radarların kay-
dınldığı ve sınınn sürekli olarak denetim al-
tında tutulduğu öğrenildi. Ayrıca sınır böl-
gesinde keşif uçuşlan yapan Turk uçakla-
nmn sayısı da arttınldı. Ördudaki tüm as-
keri birliklerde "olaa bir savaş hali" için sık
sık alarm verildiği de bildiriliyor.
TSK'ya yakm askeri kaynaklar, TSK'nın
aldığı tüm önlemlerin "savunma" amacına
yönelik olduğunu belirttiler. Türkiye'ye bir
tecavüz olmadığı surece de TSK'mn bolge-
ye müdahalesinin söz konusu olamayaca-
ğını kaydeden askeri çevrelerın, alınan as-
keri onlemler konusunda verdiği bilgiler ana
hatlarıyla şöyle:
— Guneydoğu'da Irak ile olan sınır böl-
gesine mobil radarlar kaydırıldı. Mobil ra-
darların kaydınlmasının Türkiye'nin güven-
liğine yönelik olduğu bildirildi.
— Sınır bölgesindeki keşif uçuşlan sık-
laştırıldı. Bölgeye Balıkesir, Mürted ve Iz-
mir'den F-4 ve F-104 filoları kaydırıldı. Bu
uçaklar Batman, Erhaç ve Diyarbakır'da
konuşlandırıldı. Diyarbakır'daki 2. Taktik
Hava Kuvvet Komutanlığı'nda ise ileri ha-
zırlık durumu surüyor.
— Türkiye'deki tüm askeri birliklerde,
Korfez gerginliğinin artması ile "olası bir
savaş hali için" sık sık alarm veriliyor. Ay-
rıca bırliklerdeki ve hazır kıtalardaki per-
sonel sayısı da arttınldı.
— Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bu-
lunan zırhlı ve mekanize tugaylann tüm ek-
sikleri gideriliyor. Gerek asker mevcutları
gerekse zırhlı araç, top ve tank gibi eksik-
likler normal standartlara getiriliyor.
— Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bu-
lunan bazı birliklerde teyakkuz hali sûrü-
yor. Ayrıca bu bölgede bulunan asker sü-
rekli olarak tatbikata çıkanlıyor.
— Bu yılın eylül ayı içerisitıde düzenle-
neceği daha onceden kararlaştırılan sefer-
berlik tatbikatının kapsamı genişletildi. Bu
yıl seferberlik tatbikatına önceki yıllardan
daha fazla kişi çağrılacak.
Öte yandan ABD'nin Irak'a olası bir mü-
dahalesinde yararlanabileceği savlanan In-
cirlik Üssü'ndeki uçakların normal eğitim
faaliyetlerini yurüttuğü de bildirildi. Ancak
yabancı ka>Tiaklar üste bulunan F-lll av-
bombardıman uçaklarına 900 kilogram
ağırlığındaki laser gudümlü füzelerinin yer-
leştirildiğini kaydediyor. Bu kaynaklar,
F-111'lerin Maverick, F-16*lann da Sidevvin-
der fuzeleri ile donatıldığını da belirtili-
yorlar.
PARIS
Fransa'dan Irak'a protestoIrak ve Kuveyt'te toplam 551 vatandaşı bulunan Fransa,
Irak nezdinde protesto girişimlerinde bulundu. Dışişleri
Bakanlığı'nda 'kriz hücresi' kurulurken, Bakanlar Kumlu
konuyu görüşmek üzere yarın toplanacak.
SABETAY VAROL
PARİS — Irak ve Kuveyt'te toplam 551
yurttaşı bulunan Fransa, Irak nezdinde çe-
şitli protesto girişimlerinde bulundu. Bütün
Batılı ülkelerde olduğu gibi dun sabah
Fransa'da da, ABD birliklerinin en kısa za-
manda Irak'a saldırabileeeği olasılığı hiç ya-
bana atılmıyordu. Hatta, VVashington'un
rehinelerin belli yerlerde toplanmasını bek-
lemeden saldırıya geçeceğine inananlar da
bulunuyordu. FKÖ lideri Yaser Arafat'ın
Tunus'ta bulunan sözcüsü Bassam Abu Şe-
rif'in, Irak ve Kuveyt'teki Fransız vatan-
daşlanyla ilgili sözleri kamuoyuna geniş şe-
kilde yansıdı. Bassam Abu Şerif, IrakJılar-
dan "Irak'taki Fransız vatandaşlarının dost
muamelesi goreceği \e normal şekilde ya-
şamlannı surdürecekleri" şeklinde güven-
ce aldığım belirtti.
Paris'te Dışişleri Bakanlığı'nda kurulan
kuçük "kriz hücresi", bu sözlerin geçerlik
derecesini araştırmaya çahştı. Fransız Dı-
şişleri Bakanlığı, Paris'teki Irak Büyükel-
çisi'ni davet ederek Bağdat'taki son açık-
lamaları protesto etti, Devlet Başkam Fran-
çois Mitterrand yarın sarayında, 24 ülkeye
gönderdiği sözcüleri kabul ederek kendile-
riyle görüşecek. Aynı gün Bakanlar Kuru-
lu toplanarak bunalımı enine boyuna gö-
ruşecek.
£tM*nİt
Bağdat'ın saldırgan saydığı uıuslar han-
gilerıdir? Rehin alma olayı sadece Ameri-
kan ve Ingiliz vatandaşlanna mı uygulana-
cak, yoksa diğer uluslann vatandaşlan da
rehine alınacak mı? Iğrenç şantajına son
verme konusunda Bağdat hangi andan iti-
baren kendini yeterli güvence içinde saya-
cak? Istediği kesin deüller hangileri? Bütün
bu sorulann yanıtlan aranırken bir şey ke-
sin. O da şu: Irak'ın bu son güç denemesi,
giderek tehlike boyutları büyuyen Körfez
krizini vahimleştirdi ve hızlandırdı. Kendi
'gerilim stratejisi'nin esiri olduğu için gün
be gün tecrit olan Bağdat hâkimi, bir kez
daha macera yolunu seçti. Kuveyt'i elden
çıkarmama konusunda kararlı olan Sad-
dam, önleyici intikam uyguluyor. ABD'nin
yanıtsız bırakamayacağını bile bile ona
meydan okuyor. ABD Başkanı Bush'un ya-
mtı ne olur? Londra, Saddam'ı kanun dışı
ilan etti. Washington konuyu dramatize et-
mekten kaçmdı. George Bush açısmdan, on
yıl önce îran'la yaşanan bir rehineler bu-
nalımını yenilememek çok önemli. Ama hâ-
lâ meseleyi soğutma yolunu seçebilir mi?
(19 Agustos)
LONDRA
Thatcher tatilini kesmediIrak'ın, 'ülkesindeki ve Kuveyt'teki yabancıların
bırakılmayacağı' yolundaki açıklaması, Başbakan Margaret
Thatcher'ı fazla etkilememişe benziyor.
EDtP EMtL ÖYMEN
LONDRA — Tatilde olan Avam Kama-
rası'nın rehine bunalımını goruşmek üzere
acele toplanması çağrılanna rağmen Başba-
kan Margaret Thatcher Ingiltere'de bir çift-
likte, ana muhalefet lideri Neil Kinnock da
Italya'da yapmakta olduklan tatillerini kes-
meyi henuz düşunmüyorlar. Ingiltere Dışiş-
leri Bakanhğı'nın yayımladığı bildirilerde de
henuz "rehine" sözcuğü kullanılmıyor,
"zoria alıkonan" deniyor. Ancak durumun
her geçen saat ciddiyetini arttırdığı, Dışiş-
leri Bakanlığı'ndan hafta sonunda da ara-
lıksız yayımlanan açıklamalardan belli ol-
du. Hafta sonlannda "uykuya yatan" Dı-
şişleri Bakanlığı, bu kez haber merkezinde
tam kadro çahştı.
İngiliz askeri kuvvetinin ABD'ninkine ka-
tılmak uzere Basra Körfezi'ne varmasına ka-
dar hukümetle paralel göruş belirten mu-
halefet sözcüleri, "Ambargo mu, abluka
mı?" tartışmasının alevlendiği gunlerden be-
ri Avam Kamarası'nın toplanraasını istiyor.
Ancak ilk haberlerden sonra bile iktidar
ve muhalefet liderleri acil bir toplantıdan
yana görunmediler.
Irak ve Kuveyt'teki yabancıların yeni ro-
lu, Irak'ın askeri ve endüstriyel tesislerini
korumak için bir kalkan olmak. Böylece
Saddam Hüseyin, savaş ilan etmiş oluyor.
Batı her ne kadar savaş ilan etmediyse de
bir tarafın, diğer tarafın sivillerini toplayıp
enterne etmesi yeterlidir. Irak şimdi ulusla-
rarası ılişkiler ve normal insani davranışla-
rın dışına çıkacak eylemlerde bulunacak.
Binlerce kişiyi rahin alarak Irak, ABD ve
Ingiltere'nin bir askeri müdahalesini daha
da mumkün küıyor. Eğer deniz piyadeleri
ve paraşütçuler işe karışırsa, ne yazık ki bir-
çok Batılı rehıne de ölecektir. Bu, korkunç
bir beklenti. Ancak Batı, her şeye rağmen
yolundan dönmemeli. (19 Ağustos)
OBŞERVER
Amerika, önümüzdeki 3-4 hafta içinde
Kuveyt'i geri alacak ve Bağdat'a kadar yu-
rüyecek askeri bir guce sahip olacak. Rehi-
neler askeri tesislere dağıtılıncaya kadar
beklemek yerine derhal harekete geçmek ge-
rekli. Saddam'ın yıkılmasını oturduğumuz
yerden bekleyemeyiz. (19 Ağustos)
Rehineler nereye yerleştirilebilir?
tşgal altındaki Kuveyt'te Irak birlikleri-
ne karşı direnişin devam ettiği belirtih'yor.
Kuveyt'ten S.Arabistan'a kaçan Kuveytli-
lerin bildirdiğine göre, direnişçilerin arala-
nndaki koordinasyonu sağlamak üzere res-
mi olmayan bir kriz hükümeti kuruldu ve
Irak birliklerine karşı otomobülerle intihar
saldınları düzenlemeye başlandı. Gizli Ku-
veyt radyosunun da dogruladığı cuma gü-
nü meydana gelen böyle bir saldında on-
larca Irak askeri öldü.
KONUK YAZAR
Yabancılara
rehine
muamelesi
yapılamaz
Prof. YÜKSEL İNAN
Gazi Üniversitesi öğretim Üyesi
1949 Cenevre Sozleşmesi hükümlerine gö-
re bir savaş halinde savaşan devletin, ülke-
sinde yaşayan tarafsız devletlerin vatanda-
şı olan yabancılan, ancak guvence altına al-
mak amacıyla bir bölgede toplaması mum-
kündür. Savaşa taraf olan devletin vatan-
daşlarını da sadece kendi ulkesi aleyhine fa-
aliyet göstermesini engellemek maksadıyla
herhangi bir yerde topla>
r
abilir. Savaşa ta-
raf olmayan devletlerin insanlannın ülkeyi
terk etme hakkı sürekli mevcuttur. Taraf
devletlerin vatandaşlan ise bu ülkenin iz-
niyle ayrılabilirler.
Irak'ın bugün sergilediği tutum, hem
uluslararası hukuka aykın hem de insanlık
dışıdır. Ister taraf, ister tarafsız ülke vatan-
daşı olsun hiçbir sivil, savaş kozu olarak
kullaıulamaz. Yukanda da belirttiğimiz gibi
bir arada toplanan sadece bu kişılenn can
ve mal güvenliğini koruma>
f
a yönelik ola-
bilir. Irak, İngiliz ve Amerikalılan strate-
jik noktalara yerleştirmekle hukuki ve si-
yasi bir sorumluluk altına da girmiş oluyor.
Burada bir hatırlatma yapalım; tkinci
Dunya Savaşı sonrasında Nürnberg Mah-
kemesi kararlanmn çoğu Fütler rejiminin
bu tür davranışlanyla ilgilidir. Mahkeme,
Almanya'yı savaş tazminatı da dahil olmak
üzere 53 milyar dolar tazminat ödemeye
mahkûm etmiştir. Irak'm bugünku tutu-
mundan zarar gören kişi ve devletlerin ile-
ride maddi ve manevi tazminat davası aç-
ma hakkf mevcuttur.
Irak olayında tarafh ve tarafsız ülke ol-
ma durumu nasıl belirlenecektir? Burada
göz önüne alınması gereken nokta, Körfez'e
asker gönderen devletlerle gönderemeyen
devletlerin durumudur. Birleşmiş Milletler-
in almış olduğu kararlara uymak, doğrudan
taraf olma anlamına gelmez. Nitekim Isviç-
re"nin Birleşmiş Mületler Antlaşması'nın 2.
maddesinin 6. fıkrası hükmune göre söz ko-
nusu ambargoya kaülması, bu ülkenin ta-
rafsızlık statüsünü etkilemez.
Irak, 12 Ağustos 1949 tarihli Savaş Za-
manında Sivillerin Korunması'na dair Ce-
nevre Sözleşmesi'ne imza koyan ulkeler ara-
sındadır. Tutumunu, milletlerarası Kızılhaç,
Kızılaslan ve Kızılay aracılığıyla gerçekleş-
tiren bu sözleşme çerçevesinde belirlemek
durumundadır.
SP'nin•• ••••
yuruyüşuHaber Merkezi — Sosyalîst Parti Ada-
na, Içel ve Hatay il örgütlerinin katılımıy-
la Adana'da "Incirfik Üssü'nde yığınak ya-
pılmasını protesto" için dün bir yürüyüş
düzenlendi. Sloganlann atıldığı yürüyüş
sonrasında bir kişi gözaltına alındı. Istan-
bul'da da TAYAD'ın öncülüğünde düzen-
lenen bir basın toplantısında Körfez krizi-
ni BM gücünön çözebileceği savunuldu.
Sosyaüst Parti Adana il orgütünün geçen
hafta içinde yapmak istediği ancak valili-
ğin "milli güvenlik" gerekçesiyle izin ver-
mediği yüruyuş, dün Hatay ve Içel il örgüt
yöneticileri ile parti Genel Sekreteri Yalçın
Büyükdağlı'mn katılımıyla gerçekleşti. Yak-
laşık 20 kışiden oluşan SP'li grup kasaba
girişinden usse kadar "Üsler kapatılsın,
Amerika defolsun" sloganlan attı. Üs önü-
ne gelen SP'Iilerin yürüyüşle ilgili açıklama
yapması engellendi. Bunun üzerine SP Ge-
nel Sekreteri Yalçın Büyukdağlı'nın Incir-
lik Nizamiyesi önünde okuduğu bildiride şu
görüşlere yer verildi:
"Partimizin miting ve yürüyüş için vali-
liğe yaptığı başvurular 'milli güvenlik' ge-
rekçesi ile reddedildi. Ortadoğu'da Körfez
krizi giderek derinleşirken, înciriik Üssün-
de savaş hazırlığı ve yığınak yapılırken
böyle bir yürüyüşe izin verilmemesi komik-
tir. Milli güvenliğimize tehdit, dün olduğu
gibi bugun de yabancı us ve askerden, NA-
TO'dan gelmektedir."
Istanbul Tabip Odası'nda dün Tutuklu
ve Hükümlü Aileleri Dayanışma Derneği'-
nin (TAYAD) öncülüğünde bir grup der-
nek, Körfez krizdyle ilgili basın toplantısı
düzenledi. Toplantıda, bölgedeki sorunu
Birleşmiş Milletler Guverdik Konseyi'nin ve
konseyin oluşturacağı bir gücün çözebile-
ceği savunuldu. Toplantıda, Türkiye'nin
"emperyalizmin çıkarian doğrultnsunda bir
savaşa girmemesi gerektiği" kaydedildi.