Katalog

CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 31 TEMMUZ 1990 Avrupa Insan Hakları Anayasası'na Doğru Çağımızda, insan haklannın söz konusu olduğu durumlarda, ulusların içişlerine kanşmama ilkesi etkinliğini yitirmektedir. Bugun artık özellikle Avrupa Konseyi'ne uye devletler açısmdan, insan haklarını güvenceye bağlamayı ve temel frak ve ozgurlukleri korumayı amaçlayan bır anayasanın varlığından soz edilebilir. Bu durum, uye ülke vatandaşlannın, salt ulusal bir hukukun öznesi olmaktan ote aynı zamanda uluslararası bir hukukun öznesi haline geldikleri anlarmna gelir. Dr. YILMAZ ALİEFENDİOĞLU VIII. Avrupa Anayasa Mahkemelen Konferan- sı, 7-10 mayıs günlennde Ankara'da toplanmıştı Konusu, "Anayasal Normlar Hıyerarşısı ve Temel Hakların Korunmasında Işlevı" başlığı altında in- san hakları ve temel haklaı ıdı Turk Anayasa Mah- kemesı, bu konferansı, ılk kez kurucu ve evsahıbı ülke olarak düzenlemıştı Avrupa'nın hukuksal ve sıyasal yasamında bır haylı etküı kuruluşlar olan Avrupa anayasa mahkemelennın, bu konferanslarla bırbırlennın deneyımlennden karşıhkh yararlanma- lannı ve göruş üeiışırtunı amaçlamalan yanında, ge- lecektekı Avrupa sıyasal bırhğının hukuksal ve ana- yasal esaslannın oluşturulması yonunde çalışma- lar yapılması ve degışık sıstemler arasmda anaya- sal yaklasımlar aranması nedenı>le önemlıdır VIII konferansın Turkıye açısmdan ayrıca baş- ka bır önemı ıse konferansın Ankara'da yapılarak Türk Anayasa Mahkeraesı'nın anayasal temel hak ve özgurluklerı koruma ve kollama ışlevıne karşı duyulan saygımn hıssettırılmesıdır Nıtekım Vlll konferansın bıtımı sonrasında dönuş yapan ülke mahkemelennden alınan teşekkur mektupları bu- nu göstermektedır özellikle Alman Federal Ana- yasa Mahkemesı Başkanı Prof Dr Roman Herzog- un mektubunda, "Bu konferansın \urutulmesinden ve sonucundan çok memnunuz ve savgıvla farkına vardık ki Turk Anayasa Mahkemesı, genel olarak temel haklara ve ınsan haklarına savgı gosterme ve onlan koruma gıbı ağırlıklı sorunlarda, oteki Av- rupa anayasa mahkemelen toplulugunda yennl ara- mış ve belirlemıştir. Kanaaümızce bundan doJa>ı Tnrlt Anayasa Mahkemesı'nın lavır ve onemi ulus- lararası duzevde gnçlendı ve pekişti" demek sure- Uyle gözlemlennı belırımıştır VIII konferansın bır başka açıdan önemı de anayasal normlar hıyerar- şısı (kademelenmesı) konusu ıncelenırken ınsan hakları açısmdan evrensel ve ortak bır standarta ula şılmak ıstenmesıdır tlk Avrupa Anayasa Mahkemesı Konferansı, 1972 yılında Yugoslav>a'nın Dubrovnık kentınde yapıl- mış, daha sonra 1974'te Federal Almanya'nın Ba- den Baden kentınde, 1976'da Roma'da, 1978'de Vı yana'da, 1981'de Lozan'da, 1984'te Madrıd'de, 1987 tarıhınde Lızbon'da ve son olarak Turk Anayasa Mahkemesı'nın evsahıplığı yaptığı VIII konferan- sı Ankara'da toplanmıştır Gelecek toplantı, Anka- ra'da alınan kararla 1993'te Parıs'te yapılacaktır Konferans, kurucu ve gözlemcı mahkemeler tem- sılcılerıyle toplanmaktadır Konferansın yapılaca- jb. yerın ve konunun .seçılmesı konferansın gerçek- leştırılmesı ve duzenlenmesı, bır mahkemenın, ku- rucu uye olarak kabulu gıbı kararlar, kurucu mah- kemeler başkanlannca ahnmakta ve kapanış bıldır- gelen bu başkanlarca duzenlenmektedır Gözlem- cı mahkemeler ternsılcılen, sadece konuyla ılgılı ra- por sunmak, toplantılara katılarak göruş bıldırmek gıbı ıkıncıl yetkılere sahıptırler Bu açıdan, kurucu üye statusunü kazanabılmek bır ayrıcalığı belırle- mektedır Lızbon'da yapılan toplantıya Federal Almanya, Avusturya, ttalya, tsvıçre, Portekız ve Ispanya'dan oluşan 7 kurucu mahkeme üe Turkıye dahıl bır haylı sayıda gözlemcı mahkeme katılmıştır Bu toplantı sonucunda alınan kararla Türk Anayasa Mahke- mesı ıle Fransız Anayasa Konseyı kurucu üyeler ara- sında katılmışlardır Böylece Ankara'da VIII konferans, 9 kurucu anayasa mahkemesı ıle toplam 12 gözlemcı ülke anayasa mahkemelen, yuksek mahkemeler, İnsan Haklan Komısyonu ve Mahke- mesı ve Vatıkan temsılcılerıyle toplanmıştır Kuru- cu mahkeme başkanlannca toplantı sonunda alı- nan kararla Beİçıka Hakem Mahkemesı (Cour D'Arbıtrage) ıle Polonva Anayasa Mahkemesı de kurucu uyeler arasına katılmışlardır Böylece ku- rucu üyeler sayısı U'e yukselmıştır Türk Anayasa Mahkemesı Başkanı Necdet Da- ncıoğlu'nun, konferansı açış konuşmasında belırt- tığı gıbı "Yırmıncı yuzyılın ortasında 'uluslar-ustu hukuk' ve 'uluslar-üstu hukuka bağlılık' anlayışı- nın gelışmesı, anayasa yargısında yenı bır çağın baş- langıcı olmuştur Artık anayasa, anayasaya uygun- luk denetımınde tek ölçü norm olmaktan çıkmak- tadır Uluslar-üstü anayasa yargısı anlayışı, tnsan Haklan Avrupa Sözleşmesı, Avrupa Topluluk Hu- kuku ve Bırleşmış Mılletler uvgulamaları ıle artan bır onem kazanmıştır" Avrupa temel haklar standartının sağlanmasın- da en önemlı belge, 4 Kasım 1950'de Roma'da ım- zalanan ve 3 Eylul 1953 gunünde yürurluğe gıren Avrupa tnsan Haklan Sözleşmesı (İnsan Haklan- nın \e Temel özgurluklenn Korunmasına Ilışkın Söz- leşme) ve ek protokollerdır Turkıye, bu sözleşme- vı 1954'te, protokollen zaman aralıklarıyla onay- lamış, Avrupa Insan Haklan Koraısyonu'na kışı- sel başvuru hakkım 22 Ocak 1987 tanhınde kabul etmış, 25 Eylul 1989 tanhınde Avrupa İnsan Hak- ları Mahkemesı'nın bağlayıcı yetkısını tanımıştır Aynca 26 Şubat 1988 tanhmde ışkencenın ve ınsan- lık dışı va da aşağılayıcı ceza va da muamelenın önlenmesıne daır Avrupa Sözleşmesı'nı ve 14 Ekım 1989 tanhınde Avrupa Sosyal Şartı'nı onaylamak suretıyle Avrupa devletlenne karşı, vatandaşlarına, Avrupa ınsan hakları standartını tanıma yıikum- lulüğu altına gırmıştır Bu sözleşmenın gırış kısmında da belırtıldığı gı- bı Avrupa Konseyı'nın, uyelen arasında daha sıkı bır bırlığe ulaşma amacına gıden yollardan bın, ın- san hak ve özgürluklerının korunması ve gehştınl- mesıdır Aynı gırışte, aynı ınancı taşıyan ve sıyasal gelenekler, ıdealler, özgurluklere saygı ve hukukun üstunluğu konularında ortak bır mırası paylaşan Avrupa devletlerını, 10 Aralık 1948 tanhınde Bır- leşmış Mılletler Genel Kurulu'nda kabul edılen "In- san Hakları Evrensel Bıldırgesı"nde yer alan kımı haklan güvenceye almak ıstedıklerı beurtılmekte- dır Avrupa tnsan Haklan Sözleşmesı, Bakanlar Ko- mıtesı yoluyla sıyasal denetım, tnsan Haklan Ko- mısyonu ve Insan Hakları Mahkemesı yoluyla yarı yargısal denetım sağlayarak sözleşmenın tarafı olan ülkelerı, sözleşmeye uymaya zorlamaktadır, taraf ulke vatandaşlarına tanınan kışısel başvuru yolu sıs- temın etkınlığını arttırmaktadır Bu sözleşmenın, ek protokoller ve tamamlayıcı sozleşmelerie temel hak ve özgurluklerı koruma amacını guden bır Avrupa İnsan Haklan Anaya- sası'na dönuşmekte olduğunu gözlemektevız Bu topluluğun ıçınde kalabılmek ve saygı gören bır ulke olabılmek ıçın bu anayasanın kurallarına uyulma sı ve Avrupa ınsan haklan standartına ulaşılması gerekmektedır Sorunlar ve çözüm öte vandan Avrupa İnsan Haklan ya da Avru- pa tnsan Haklan Anayasası'nın, tek tıp Avrupa ın- san hakları standartı sağlayabılmede hâlâ önemlı sorunlan vardır tlk sorun, sozleşmeden doğan dış yukumlüluğün, bır ıç hukuk kurahyla ıç yükumlü- ğe dönuşturülmesındekı zorluktan kaynaklanma- sıdır Bu konuda sanırım en etkıh çözum, Avustur- ya'da olduğu gıbı Avrupa tnsan Haklan Sözleşme- sı'nın anayasanın bır parçası haline getınlmesı ya da sözleşmeve doğrudan uygulanabıhrlık sağlanma- sıdır tkıncı sorun, sözleşmenın koruduğu temel hak- lar kataloğunun yeterlı genışhkte olmamasıdır Ya- bancı ışçı hakları, sığınma hakkı, çevre sorunlan- na ve genetık konulara ıhşkın haklar, artık Avru- pa'da kıtlelerın sorunu ve yasamın bır parçası ol muştur Bu konularda da sözleşmenın korucuyu- luğuna ve Avrupa ıçın tek standarta ulaşılmasına gereksınme bulunmaktadır Başka bır sorun, yöntemden kaynaklanmaktadır Büındığı gıbı kışüenn, tnsan Haklan Kormsyonu'na başvurabılmesı ıçın ıç hukuk yollannın tuketılme- sı gerekıyor Başvurudan sonra komısyonda ve mahkemede geçecek sure nedenıyle de beklenecek ve bu arada varsa sözleşmeye aykırı durum devam edecektır Bu sakıncanın gıderılmesı ıçın ıç hukuk yollarının tuketılmesı bır sureye bağlanabılır Böy- lece bu sure ıçınde ıç hukuk yollannın tuketılme- mesı komısyonabaşvuru yolunu engellememış olur Başka bır çozum, ıç hukuk yollan tüketılmeden ha- rekete geçebılecek ınsan haklan komıserliğı ya da savcılıgı kurulabılır Bu arada komısyon ve mah- kemede gecıkmeden doğan sakıncayı önleyebılmek ıçın bu organlara yürütmeyı durdurma yetkısı de venlebılır Uluslar-ustu normlann konıyucu ışlevı açısmdan akla gelebılecek bır başka çözum, Avrupa Toplu luğu Hukuku'nda olduğu gıbı Avrupa İnsan Hak- ları Sözleşmesı'run ıhlalı ıle ılgılı konularda, tnsan Haklan Mahkemesı'ne, görüş bıldırme yetkısımn tanınmasıdır Böylece ınsan haklanyla ılgılı kavram- ların, ulusal mahkemelerdekı yorumlanna standan bır nıtelık kazandınlabılır Sonuç Çağımızda, ınsan haklannın soz konusu olduğu durumlarda, ulusların ıç ışlerıne karışmama ılkesı etkınlığım yitirmektedir Bugun artık Özellikle Av rupa Konseyi'ne üye devletler açısmdan, ınsan hak- lannı güvenceye bağlamayı ve temel hak ve özgür lüklerı korumayı amaçlayan bır anayasanın varlı- ğından söz edılebüır Bu durum, uye ulke vatandaş- lannın, salt ulusal bır hukukun öznesi olmaktan öte aynı zamanda, uluslararası bır hukukun oznesı ha- line geldikleri anlamına gelır Nıtekım, VIII Av- rupa Anayasa Mahkemelen Konferansı sonucun- da oybırlığıyle karara bağlanan sonuç bıldırgesımn, ınsanlann temel haklarına saygı göstermenın, bu haklan korumanın ve gelıştırmenın yasamsal öne- mını 2 maddesı, ışkence ve her türlü ınsanhk dışı ve aşağılayıcı muamelenın kesın olarak yasaklan masının, kışılere, özellikle dını, felsefı ve pohtık gö- ruşlen ıçeren duşünce ve kanıyı açıklama özgürlu- ğünün tarunmasının, ınsanın kışılığıne saygımn ge- reğı olduğunu ve bu hakların temel hakların en önunde geldıklerını belırleyen 3 maddesı, ve ana- yasa mahkemelerıne, eylemlerını, ınsanların temel hak ve özgürluklennden yana devamlılıkla ve ka- rarlılıkla surdurmelen ıçın çağrıda bulunmaya ılış- kın 5 maddesı, ınsan haklannın ulusal bır sorun olmaktan öte uluslararası bır anlayışı ıfade ettığını vurgulamaktadır Çağımızda, ınsan haklarına saygı ve bunun uv gulamaya geçınlmesı bır uygarlık ve o ulkeye du yulan saygımn ölçüsü olmuştur "İnsan" olmadan yaşamak neyse "ınsanca davranmadan" yaşamak da odur "tnsanın kısılığıne" saygı duymamak, ın sanca davranmamaktır HESAPLAŞMA BURHAN ARPAD Silah Zoruyla... İstanbul'da şehırcılık adına neler ve neler yapılıyor! Hıçbır za- man varlıgını hıssettırmemış olan Istanbul'un 'nazım planı, Fran- sız Proust'tan Alman Högg'e hep kâğıt üstünde kaldı. raflarda tozlandı ve yurttaş bıldığını okudu Hemen hepsı yasaktara ay- kırı on bınlerce yenı yapı Beledıyecılerın, ımarcıların, yüksek mımar ve mühendıslenn gözlennın ıçıne baka baka, yukseldı Yukselıyor ve yukselecek! Arada bır ılgılıler yapının bır yerını "dostlar alışverışte gorsun" gıbtlerden muhurledıler Ne var kı yasalann açık kapılarını lyı bılenlenmız, mühürlenen yer dışında bır yerden gnp çıkarak ça- lışmaiarını sürdurdüler Yasalara aykırı yapılaşmalarda yenı ge- lışmeler de başladı Bu arada yasalara aykırı davranışlarda zor kullanmalara başvurulma olayları sıklaştı Son örneğı Sarıyer- de Maden'de olduğu gıbı Kımı ayrıntılar vererek durumu açık- layalım Sanyer sırtlarında plana ve ımar durumlarına aykırı yapılaş- mayı ıkı kurum yapıyor Bın yapı kooperatrfı, ötekı bır anonım or- taklık Toplam 200 konut Isianbul Büyük Şehır Beledıye Başkanı Prof Dr Nurettın Sö- zen, geçen ay yaptığı bır basın açıklamasında durumu şoyle açık- lıyor Boğazıçı'nde çarpık yapılaşma karşısında Devlet Denetleme Kurulu, Başbakanlık Teftış Heyetı, Boğazıçı Imar Mudurluğu. Be- ledıye Encümenı ve istanbul Bolge Mahkemesı'nın verdıklen ka- rarların ışığında Boğazıçı'nde ruhsata aykırı bınaların yıkım uy- gulamaları surmektedır Bu bınaların bazılarında projeye aykırı bölümlerın yıkılması ıle ruhsata uygunluk sağlanaDileceğınden kısmen yıkılmıştır Gerı kalan vıllalarda ıse ruhsata aykırılıkların ortadan kaldırılması an- cak, vıllanın tamamının yıkılması ıle mumkün olmaktadır Nıte- kım bunlardan bır bölümü kısmen yıkılmış gerıye kalan bölumu ıse yıkılmaktadır Ne var kı olaylar bırden yon değıştırıyor İstanbul Valılığı, Içış- lerı Bakanlığı'ndan gelen bır yazı uzerıne yıkımları durduruyor Prof Or Nurettın Sozen son durumu şöyle anlatıyor Bakan Abdülkadır Aksu ımzalı yazı, faksla İstanbul Valılığı'ne ve İstanbul Büyukşehtr Beledıye Başkanlığı'na göndenldı 16 hazıran cumartesı günü Buyukşehır Beledıyesı'ne Valılık- çe teblığ edılen Içıslerı Bakanlığı yazısında Uyum Sıtesı yıkımı ıle ıkı müfettışın ısteklerı dıkkate almdığı belırtıldı ve özetle şöy- le dendı Mülkıye müfetttşlerı Alı Özmez ve Mustafa Tan'ın bakanlığı- mıza gonderdığı yazıda kooperatıfe aıt bınaların yıkımına aralık- sız devam eaıldığı, konu ıle ılgılı delıllerın yok olmasını onlemek ve tespıt ışlemterının sıhhatlı yapılması bakımından yıkım ışle- mıne tahkıkat sonuna kadar ara verılmesınde fayda görduklerı- nı bıldırmektedır Sanyer, Maden'de oturanlar olup bıtenterı üzüntüyle seyredı- yorlar Yasadışı yapılaşmayı kazmalı-kureklı, tabancatı-sılahlı, yûz- lerce zorba gundelık karşılığı butun gün nöbet tutuyorlar Ve ya- salan yaklaştırmıyortar Yasalar yenık duşuyor Yasalar, zor- balığa yenık duşuyorlar Içıslerı Bakanlığı her ıkı müfettışın ısteklerını dıkkate alarak Uyum'da yıkımın durdurulmasını ıstedı Içıslerı Bakanı'nm faksla gelen ve Uyum yıkımını durduran ka- ran üzerıne Büyukşehır Beledıye Başkanı Prof Dr Nurettın Sö- zen, uzmanlarla bır toplantı yaptı ve toplantıdan sonra Sözen şu açıklamayı yaptı "Gelen yazıda yıkımı durdurmak ıçın ılert surülen gerekçelen değerlendırdık Bır grup arkadaşımız konu ıle ılgılı olarak Içısle- rı Bakanlığı'na gerekçelı bır yazı hazırlıyorlar Ancak Içıslerı Ba- kanlığı'nın yıkımı durdurma ıçın ılerı sürdüğu gerekçelen anla- makta fevkalade güçluk çektığımı belırtmek ıstenm " Hav a Biter mi? Bir kentteki ya da bolgedeki ağaçlar yaz aylarında serınlik kaynağı olduktan başka CO2 gibi zehirli gazı soğurma merkezleridir. CO2gazını alıp hafif olan 0^ (Oksijen) gazını vermektedir. Bu alışverişi ya da ağır gaz hafif gaz ahşverişini durdurursanız iyi hava mı kalır? REŞİT AŞÇIOĞLU F AK S I MI L E Servis Güvencemizle Bitar Bilgi Araçları Ticaret A.Ş. Ktınbul Td 9 111 1 7o 38 CO (4 Ha!> Ankara Tel 9 (4) 117 85 60(4 Hai) "Hava bıter mı" sorusunu gecenlerde bana bır vatandaşyönelttı Halkımızın havakırblı- ğı sorunu karşısında poktıkacılarımızdan da- ha duyarlı olduklan \ e geteceği duşunduklerı anlaşılıyor Hava bıter mı sorusuna bılımsel verılere da yanarak yarut venrsek vatandaşımızın fantezı gıbı görulebılecek bu duşuncesınde ne denlı haklı olduğu ortaya çıkacaktır Bır nefes alışta cığerlenmıze 50 mılyar adet hava molekulü çektığımızı okuduğum zaman şaşkınlık duvmadığımı soylersem yalan olur 50 mıly ar adet hav a molekulü' Ne denlı kuçuk ve aklın zor alacağı molekül ler karşısında olduğumuz konusunda bır fıkır vermek ıçın en kuçuk toz zerrecığının hav a mo- lekulunden 100-1000 kez buyuk olduğunu ha- tırlamamız gerekır Hava molekullen dedığımız nesne, atmosfen ve ruzgârı oluşturan oksıjen ve nıtrojen gazı molekullerınden başka bır şey değıl Ve bıraz dakırhhk' Sanayı toplumlarımn getırdığı kırlılık, kar- bondıoksıt (CO,), azot oksıt (NOJ, metan gazı (CH4) ve su c>uharı (Bılgınler su buharını da bır gaz olarak kabul ederler) gıbı gazlann buyuk kentlerde artmış olmasını ıfade eder Normal olarak atmosferde, ıçımıze çektığımi2 havada CO, vardır Sanayı kırlılığının sorum- luluğu ıse Ct>2 mıktarını çoğaltmış olmasıdır Bır santımetre kup hav ada 1 trılvon molekul hava bulunduğunu saptayan çağdas teknolojı, her mılyon molekul havanın ıçınde kaç mole- kul CO2 gazı y a da CH4 gazı bulunduğunu da ölçebıhvor Ölçmesı bır yana, sanayıieşmenın getırdığı hava kırlılığının oranını saptamak uzere, bınlerce >ıl oncesının havası ıle bugun- ku havanın CO,'smı bulup ortaya çıkanvor Bınlerce yıl oncesının havasındakı kırlılık gazlannın nasıl saptandığını anlatmaya geçme den önce son 200 yılda, yanı sanayıleşme hare- ketlerı başladığından bu >ana, atmosferımız dekı CO, ve CH4 gazlannın ne mıktar arttığı- nıbelırle">elım 1880 yılından 1980 yılına dek geçen yüzyıl- da her mılyon hava molekulündekı CO, mole- kulü sayısı 270'len 340'a çıkmıştır Yuz yıldır sureklı olarak atmosferımızdekı karbondıok sıt oranı artış göstermektedır Bızım konumuz sera etkısı olmayıp "hava bıter mı" sorusuna cev ap vermek olduğundan, bız, sera etkısını bır kenara bırakarak sorumu- zun yanıtını vermeye çalışalım CH4, NOX ve su buharı ne durumda? Her mılyon hava molekulunde CO, mole- kulü 300 olduğunda cı|erlennuz buna tolerans gosterebılır Fakat 350oluncatoleransıazalır Kırh gazlardan her bınnın artması demek, nor- mal havamızın erozyona uğraması, yanı azal- ması demekur Her mılyon molekülde CO2 artarsa, CH4 ar- tarsa, NO, anarsa O3 artarsa, su buharı artar- sa, -ve buna bır de toz eklenırse- ıçımıze çektı- ğımız hava elbet azalmış olur Sanayıleşmış Batı ulkelerınde "toz" derken ıçten > anmalı motorlarda, yanı otomobıl mo- torlannda, yakıtın yanmasından havaya karı şan kırlı zerrecıkler anlaşılıyor Ulkemızın bu- yuk kentlerınde her gun TEK'ın, lSKt'nın ya da doğalgaz kuruluşunun ve PTT'nm yer kazması sonucu ortaya çıkan toz, Batılı aklın aldığı bır durum olmadığından onlar bızım ' toz"u hesaba bıle katmıyorlar hesaplarında Bız, kendı oz tozumuzu da hesaba katarsak her rrulv on hava molekulunün zehırlı gazlar ve toz- lann eklenmesıyle ne mıktar azaidığı kendılı- ğınden anlaşılır Bır çöplüğun yakınından ya da Halıç köprusunden geçerken pıs kokuyu çek- memek ıçın bumunuzu tıkadığınızda, nefes alış temposunu azalttığınızda bunu neden yapıyor- sunuz 9 Havada "normal hava" azaldığı ıçın' lştesıze, "havabuer mı" sorusunun canlı-ya da ınsanı cansız bırakan- örneğı Ruzgârsızhavalarda ^nkara gıbı kentlerde gunlerce havada asılı kalan toz zerrecıklen, CO, ve CH4 zerrecıklen nedenıyle havanın her mıljon molekulunde epey mıktarda havamızın eksıldığı belırlenebılır Bır nefes hava alışta 5 mılyar molekül havayı ıçımızeçektığımıze göre hava yerıne her mılvon molekülde 1 000'ıbu- lan yabancı madde -ve dolayısıyla eksılmış hava- almaktayız Bu hesaba göre her 5 mılyarda 5 mılyon mo- lekul eksık hav a alıyoruz demektır Buna bır de buyuk kentlerde fabrıkalardan, elektrık sant- rallerınden, çımento tesıslerınden çıkan sıcak su buhannı eklersek akağerlenmızebazı gürüer bulamaç örneğı bır "katı" hava ındırdığımız oluyor' Su buhanmn havadakı etkısını anlayabılmek ıçın kalabalıktan geçılmeyen, zor nefes alınan şehır otobuslenndekı havayı ıncelememız ye- terlıdır 15-40 km vuksekhktekı stratosferdeguneşın morötesı ışınlarını süzduğu ıçın yararlı olan ozon (3 atomlu oksıjen olup O,'tur ozon) kent havasında oluşursa zararlıdır Motorlu araçlann alev ısısıyla oluşan azot oksıtlen (NO ) guneş ışınlarının foto- kımvasal etkısı altında oksıjeru (02) ozona (0.) dönuştürür 0, normal oksıjene kıyasla ağır ol- duğundan nefes borularımıa tahnş eder As- tım yapar Havadaki gaz yönetimi... Her mıl>on hava molekulündekı CO2 CH4 NO2gazı mevcudunun oranını denetım altın- da tutmak bır hükumet sorunu ya da beledıye sorunudur Hele su buhan oranının hav ada ar- tıp artmavışı aynca buyuk bır sorumluluk ta- şımaktadır Bu>ıık kentlenn ıçınde fabnka, çımento te- sısı, elektrık santralı bulundurmak vatandaş sağlığına son derece zararlıdır Çünku 1 ° C'nın bındebırı oranında ısı artışı bünyemızı etkıle- mektedır 1nsan v ucudu böylesıne duyarlı bır terazıdır A> rıca bır ulkenm ortalama ısı dere- cesının 1" C artması va da eksılmesı ıkhmın de- ğışmesıne vetmektedır Eskıden ortalama ısı mıktarı aynı olan Ankara ıle Kızılcahamam arasındakı denge yaz aylarında Ankara aleyhı- ne 2 derece kadar artmışbulunmaktadır. Bu da Ankaralıların sıcaktan negıbı tehlıkelerle karşı karşıya bulunduğunun açık bır kamtıdır Kızılcahamam örneğımn de ortaya koyduğu gıbı kentlerı sennlendırecek olan ağaçlardır Ağacın altındakı golge ıle dışındakı guneşh böl ge arasında ısı ve basınç farkları rüzgâr doğu- rur Rüzgâr doğuran varlığı yok edersenız ruz- gâr ancak buyuk cephehareketlenne kalır Ya- nı yerkuremızın donme hızından kaynaklanan rüzgâr hareketlenne Bu da duzenlı bır sennhk anlamına gelmez Bır kentteki ya da bölgedekı ağaçlar yaz a> - larında serınlik kaynağı olduktan başka CO, gıbı zehırlı gazı soğurma merkezleridir CO2 gazını alıp hafif olan 0, (Oksıjen) gazını ver" mektedır Bu alışvenşı ya da ağır gaz hafif gaz alışverışını durdurursanız ıyı hava mı kalır7 Evet, hukumetın mudahale etmemesı ve "lıberal" sıstem uygulamasıyuzundenhavavı tuketmekteyız Zehırlı ve kırlı gazlar ısı soğu- rup yaydıkları ıçın de vanmaktayız GÜZEL SANATLARA HAZIRUKKURSLARI Çareamba-Perşembe/12.30*16.30 Resım ve Heykel Müzelen Dernegı 1594739 T.C ÇORUM ASLİYE CEZA MAHKEMESİ Esas No Karar No Hâkım C Savcısı Kâtıp Davacı Sanık Suç Tarıhı Suç Karar Tanhı 1988'849 1989'1059 Bekır Akın Atalay 24243 Mehmet Demırcı 22080 Hul>a Hançer 565 KH Cevdet Etlı, Huseyın ve Saadet'ten olma, 1957 Dlu, Çorum Yavruturna Mahallesı'nde kayıtlı Behebıv Caddesı Lalelı Apt 13'de oturur, evlı, 2 çocuklu, okuryazar, sabıkasız, Turk Islam 1988 yıh Tıcarete hıle kanştırmak (3 8 1988 ve öncesı) 29 12 1989 Yiıkanda suçu ve açık kımlığı yazılı sanık hakkında mahkememızde yapılan duruşma sonunda GEREĞİ DLŞLMJLDU: Sanık Cevdet Eüı'nın Çorum Ankara Devlet Karayolu 4 Km sın de bulunan basıt atölyesınde, buzdolaplannda gaz suzucu olarak kul lanılan drayer lmal ettığı ve bu drayerlerı toptan olarak satarak parekende pıyasaya surulmesını sağladığı, 1988 vılı i(,ensınde söz ko nusu ımal ettığı drayerlerden bır adedının Ankara'da faalıy'eı göste- ren Volkar Tıcaret'e sattığı, bır $ırket tarafından yurtta pazarlamasının yapıldığı 3 8 1988 tarıhınde Ordu ılı Perşembe ılçesınde buzdolabı ta- mırcılığı >apan Halıt Kaya ısımlı şahsın ışvennde yapılan aramada adı geçen drayerlerden ele geçınldığı aynca yıne aynı yerde tamırcı- lık yapan Güven Kıranda da bır mıktar ele geçınldığı aynca bu ışın pazarlamasım yapan Yılmaz Arslanca'nın aracında 500 adet orıjınal ve 574 adet sahte olduğu belırlenen drayerler ele geçınldığı, söz ko nusu drayerlennın ımal yennın Çorum bulunması nedenıvle dava dos yası, yetkısızlık kararı ıle mahkememıze gondenldığı mahkememızce yapılan yargılama ve Perşembe'den getırılen drayerlerın vaptırılan bı lırkışı ıncelemestnde İstanbul Teknık Unıversıtesı öğretım elemanla- nndan seçılen 3 kışılık bılırkışı heyetınce tanam edılen rapor ıçerığıne göre soz konusu drayerlermın onjınallenne uygun olduğu, ancak mal- zeme ve ımalat yonunûen onjınaılerıne yakın O1IU<IMII<I idğınen ıyi ne konan nem alıcı madde cınsı ve boyutlannın ıstenen gayevı sağlavamavacağı, böylece soğutucu sıstemde arıza meydana getıre- bılecek nıtelıkte bulunduğu belırlenmış, dolavısıyla sanığın tıcarete hıle karıştırdığı kanı ve sonucuna varılarak aşağıdakı vargı kurul- muştur VARGI: Sanığın yukletılen suçundan eylemıne uvan TCK'mn 363 1 mad desı uyannca takdıren ALTI AN SURE ILE HAPİS VE 10 000— lı ra ağır para cezası ıle cezalandınlmasına TCK'nın 59 maddesı ıle takdıren 1 6 oranında ındınlerek BEŞ \Y SURE ILE HAPİS VE 8333— lıra ağır para cezası ıle (.ezalandırıl masına, W sayılı vasanın değı^ık 4 1 maddem uvarını.a hapıs eezası kar şılığı bır gunu takdıren 300 lıradan parava ı,evrılerek \e TCK nın 72 maddesı ıle avnı neuden para cezaM toplanarak netıceten 53 333— lıra ağır para <.ezası ıle Lezalandınlmasına, TCK'nın 402/2 maddesı uyannca karar kesınl&>tığınde karar ozetı, masrafı sonradan sanıktan tahsıl edılmek uzere Ankara, tsıanbul ve Izmır'de yayımlanan ve tırajı 100 bının uzerınde yayımlanan gunluk bır gazetede \e ayrıce Çorüm'da vavımlanan günluk mahallı bır ga zetede ılan etlınlmesıne Yapılan vargılama gıderlennın (HO23O) sanıktan alınarak hazıneye gelır vazılmasma, Sanığın yuzune karşı ıddıa makamında C Savcısı Mehmeı Demıaı huzuruyla ıstemıne uyguh yasa volu açık olmak uzere verılen karar açıkça okunup anlatıldı 29 12 1989 tşbu ılam 19 6 1990 tanhınde onanarak kesınleşmışlır V "" 1990 Sarf beyanı 3 bılırkışı 120 000 TL keşıf 9 ^30 T l Posta MX) TL Posta 600 Tl.. Toplam 13O23OTL Basın 3017 PENCERE Belediye Başkanı!.. Beledıye Başkanı dertlıydt, doluya koyuyor, almıyor, boşa ko- yuyor dolmuyor — Sayın Başkan — Efendım — Düşuncelısınız — Evet — Nıcın' — Kentımızın sorunlan buyûk, bütçe delık, para yok ANAP rfr- tıdan btze savaş açtı, SHP'lı ve DYP'lı beledıyelen duşman Ar ettı Kent halkı hızmet beklıyor, devlet baba boğazımızı s/to>\ soluksuz bırakıyor — Ne yapacaksınız' — Kulağıma fısıldıyoriar Ankara'ya gıt, Özal'ın elmı öp, her şey yoluna gırer — Neden'' — Nedenı bellı değıl mı1 Ulkede her şeyın Ozal'la başlayıp M- tığını kanıtlamak ıçın baskı duzenı kurulmuş Basbakan na var, ha yok Karşımızda bır 'muhatap" aradığımız zaman Özal'ı gös- tenyorlar — El öpmeye gıdecek mısınız' — Hayır — Nıçın' — Bılıyorum kı Özal'ı görmeye grtsem, Köşk"ten destek arasam, televızyon kameralan seferber olacak, akşam habeher programın- da propaganda yayını yapılacak, özal'ın "Başkan Baba'M s/ya- seöne hızmet etmış olacağım, ama kent halkının yaşamını değış- tırecek hıçbır sonuç alamayacağım, üstelık kulianılmış sayı- lacağım — Sakın gıtmeyıni — Pekı, ne yapayım'* — Ülkeye yaygın muhalefet beledıyelerının Başkan Baba sı- yasetıne karşı ortak bır tutum oluşturması çok mu zor' Muhale- fet partılerı ne yapıyorlar' — Uyuyorlar bızımkıler, daha doğrusu ne yapacaklannı tnlmı- yorlar bır şoyle, bır boyle davranıyorlar, bütun beledıyelen Allah'a emanet etmışler — Özal a gıdıp el öpmekle hıçbır şey kazanamazsın, on para bıle vermez — Bılıyorum * Yerel yönetım, demokrasının toplum yapısında çekırdeğını oluşturuyor, değıl m ı ' Batı'dakı kent yaşamının bınlerce yıldan berı tohumlanan kültürune kendı kendını yönetme bılıncının gı- zemı ışlemış Bır yanda "merkezı ıktıdar" var, terazının ötekı ke- fesıne "yerel yönetomler" ağırlıklarını koyuyorlar Rekı, bır "mer- kezı ıktıdar" beledıyenın "ümuğunü" sıkıyorsa neler olur? ANAP'ın yerel seçımdekı propaganda afışı neydı? Koltuğuna zıncırlerle bağlı bır beledıye başkanının resmıyle Özal neyı an- latmak ıstıyordu' Batı'da böyle bır propagandanın bır eşı görC müş mudür' Hangı demokrası ulkesınde merkezı ıktıdar ye seçım propagandasında halkı tehdıt edebılır' ^ Özal halka ne dıyordu — Beledıye başkanını ANAP'lı seçeceksın 1 Eğer tersını yapar- san, elımdekı devlet kuvvetıyle muhalefet beledıyelerını soluksuz bırakır, boğanm' Bugun Turkıye yı allak bullak eden bır fırtına esmekiedır Dev- lette kım neyı yapar' Hangı kurum ne ışe yarar' Başbakanın görev ve yetkısı nedır' Hükumet var mıdır, yok mudur? Cum- hurbaşkanının yetkısı ve sorumluluğu nedır' Parlamentonun ış- levı nedır' Yasalar mı ustundür, yoksa Köşk'te oturan kışının buy- rukları mı geçerlıdır' Hıçbır şey bellı değıldır, bellı olan yalnız bır tek sozcuktür — Belırsızlıki • Muhalefetın beledıye başkanları bır araya gelerek gerçeklerı halka duyurmalıdır Ölay bır kentte çöplerın toplanması ya da muslukların akma- sı gıbı sorunlan aşmıştır, cumhurıyet devletının düzenını teme- lınden kundaklayan ve hukuk devletını yıkıma uğratan bır oldu- bıttı gundemdedır Halkın yerel temsılcılerının butunleşerek bu oldublttrye karşı çıkmaları gerekmez mı' ANMA 1 Ağustos Genelgesı'ne karşı yukseltilen mucadelede dırendıklen ıçın oldurulen HÜSEYİN EROĞLÜ . MEHMET YALÇINKAİA'yı ölumlennın 1. yılvnda saygıyla anıyoruz. Hucre tıpı cezaevlerının gundeme getınldığı bugunlerde, tum duyarlı ınsanları hâlâ çözulemeyen cezaevlen sorunlan karşısında sorumlu olmaya ve 1 ağustos gunu Umraniye Mezarlığı'nda saat 14.00'te yapılacak anma törenıne katılmaya çağınyoruz. Insan Hakları Savunucuları adına AN. ERCAN KANAR, AV. YÜKSEL HOŞ, AYŞEÎSUR ZARAKOLU, NİMET TANRIKULU, HÜSEYES \YGLL BAYRAMALİ TATOĞLU KIRALIK tabancalar ateşlendı ansızın Daha dun gıbıvdı gencecık kanı \ralı dudaklarında Mutlu bır gülumseyış vardı Çızgı çızgı özgurlüktü panldayan yuzünde 1952-1980 Bemzı KAZM\Z. Asım BEŞİKÇt. MemKj MANİ. Bahtıyar KOSE, Cengız KAZM4Z. >aaf KIZlLTAı>. Fatma KAZMAZ, Z>>a \1LDIRIM. Ismaıl TAŞÇI. Mehmet OZÇELtK \u«uf Zıva ORL>. Sabn H\Z\VtTÜGlL PINAR MÜZİK ÜRETİM Gururla Sunar MUHLiS AKARSU I ÜNÜDUNyVE BUGÜNÜadlı kaseti KASETÇİLERDE PINAfl MUZİK URETIM e ' i\l/ YAPIMCILIK TİC LTD ŞTİ JtifTrUI İ C IMÇ 6 Bio* No 6511 /r*U*l4«»a Unkapanı istanbul Telefon 512 94 52