Katalog

13 TEMMUZ 1990 EKONOMİ CUMHURtYET/13 • tSTANBUL (AA) — tktisadi Kalkınma Vakfı'nın (tKV) 27. olağan genel kurulu 17 temmuzda tstanbul'da yapılacak. tKV'den yapılan yazılı açıklamaya göre, olağan yonetim kurulu seçimJerinin yapüacağı genel kurulda Tışişleri Bakanı Ali Jozer'in, Türkiye'nin dış politikası ve AT ile ilişkileri konusunda bir konuşma yapması bekleniyor. Genel kurulda aynca İKV'de etkin hizmetlerde bulunan başkan ve yönetim kurulu üyelerine birer üstün hizmet plaketi verilecek. Vakıfbank Viyana'da • ANKARA (ANKA) — Türkiye Vakıflar Bankası'nın yurtdışındaki ikinci temsilciliği cumartesi günü Viyana'da açılacak. Vakıfbank'tan yapılan açıklamaya göre, bankanın Frankfurt'tan sonraki ikinci temsücüiği olacak Viyana temsilciliğine Ercan Demirel atandı. Bankanın temsilciliklerinin yanı sıra Augsburg, Bielefeld, Berlin, Aachen ve VVuppertal'de burolan bulunuyor. Âkâiı'da yeni genel mtidür • Ekonomi Servisi — Akkök Şirketler Grubu'na bagiı Aksu İplik Dokuma ve Boya Apre Fabrikaları TAŞ'de genel müdür değisti. 1957'den beri Aksu'nun genel müdürlüğünü yapan doğan Dağdelen, 1 ıcmmuz itibarıyla bu görevinden aynldı. %rine, Aksu'da Merkez Grup Mfldürü olarak görev yapan th&an Güdükkurt getirildi. Taşıt gahibine nyan • ANKARA (AA) — Ocak ve temmuz aylannda iki eşit taksitte ödenen motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksidini ödeme süresi, 31 temmuz salı günü mesai bitiminde sona eriyor. Maliye ve Gümrûk BakanlığVndan yapılan açıklamaya göre, motorlu taşıtlar vergisine ilişkin ikinci taksit, önceden olduğu gibi Ziraat Bankası şubelerinden "Taşıt Pulu" alınmak suretiyle ödenecek. Buna göre ay sonuna kadar alınacak yılın ikinci yansına ait taşıt pullan, taşıtların ön camının sağ üst köşesine iç kısımdan yaptştınlacak • Akbank önce yabancıya açıldı MERAL TAMER Bankacılık sektöriınün drv kn- nıluşu Akbank, daha halka açıl- madan yabancılara "acıldV Ame- rikan Morgaa Sualey, Isviçreli UBS ve Fransız BNP gibi buyuk Batılı bankalann yer aldığı ulus- lararası bankalar grubu, Akbank- ın yüzde 1 hissesıni 47 milyon do- lardan (yaklaşık 120 milyar lira- ya) pazarlamayı taahhüt etti. His- seler 23 temmuzda yabancı ban- kalara geçiyor. Eski Merkez Bankası Başkanı, yeni "özei" bankacı Yavuz Cane- vi'nin, yönetimindeki Eoro-Turk Bank aracılığıyla bu operasyona başkanlık ettiği kaydediliyor. Ak- bank'ın hısselerini yurtdışında sat- maya talip olan finansman kuru- Sakıp Sabancı Erol Sabancı Naim Talu Amerikan Morgan Stanley, İsviçreli UBS ve Fransız BNP gibi büyük Batılı bankalann ve Japon Namura'nın içinde bulunduğu bir grup mali kuruluş, Akbank'ın yüzde birini, yabancılara pazarlamak üzere devralıyor. Verilen fiyata göre Akbank'ın değeri 4.7 milyar dolara geliyor. luşlan arasmda Japoaya'nın en büyük borsa aracı kuruluşu No- mura da yer alıyor. Akbank'ın ilk aşamada yüzde 5 hissesinin halka açılacağı belır- tiliyor. Bu yüzde 5'in, yüzde l'lik bölümü, yani beşte biri şimdıden yabancılar tarafından "kapatü- nuş" oluyor. Yabancı bankaalar Akbank'ın yüzde 1 hissesine 47 milyon dolar ödemeyi taahhüt et- tiklerine göre Sabancı Grubu'nun sahibi bulunduğu bu büyük ban- kanın uluslararası piyasalardaki değeri 4.7 milyar dolara (yaklaşık 12 trilyon liraya) gelmiş oluyor. Bankacılık çevrelerinden öğren- dığımıze göre bugün Amerika'nın tanmmı; bankalanndan Ckase Manhaitan'ın uluslararası piyasa- lardaki değen 3.5-4 milyar dolar mertebesinde. Citibank'ın değeri ise 7-7.5 milyar dolar dolaylann- da. Bu durumda Akbank'ın Sa- bancı Grubu tarafından biçilen ve yabancı bankaalar tarafından da "kabaJ gören" değeri, Chase Cari işlem açığı füze gibi Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi bilançosuna göre bu yıl ocak-nisan döneminde cari işlemler dengesi 1 milyar 164 milyon dolar açık verdi. Geçen yıl aynı dönemde cari işlemler dengesi 444 milyon dolar fazla vermişti. Dış ticaret açığı aynı dönemde bir önceki yıla göre yüzde 229 artarak 2 milyar 153 milyon dolara ulaştı. ANKARA (AA) — ödemeler dengesi bi- lançosuna göre bu yıl ocak-nisan döneminde cari işlemler dengesi 1 milyar 164 milyon do- lar açık verdi. Geçen yılın aynı döneminde cari işlemler dengesi 444 milyon dolar fazla ver- mişti. Merkez Bankası verilerine göre 1989 yüı ni- san ayında 37 milyon dolar fazla veren cari işlemler dengesi, bu yılın aynı ayında 227 mil- yon dolar açık verdi. Cari işlemler açığının büyümesinde etkili olan dış ticaret açığı ise bu yılın ilk dört ayın- da, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 299 oranında artarak 2 milyar 153 milyon dolara ulaştı. Geçen yıl ocak-nisan döneminde dış ti- caret açığı 539 milyon dolar düzeyindeydi. ödemeler dengesi bilançosuna göre Türki- ye'nin dış borç geri ödemelerinde bu yüın ilk dört ayında, geçen yüın aynı dönemine oranla yüzde 6 azalma oldu. Bilançoya göre bu yıl ocak-nisan dönemin- de 1 milyar 343 milyon dolan anapara, 1 mil- yar 6 milyon dolan da faiz ödemesi olmak üzere toplam 2 milyar 349 milyon dolar dış borç geri ödendi. 1989 yılının ilk dört ayında ise 1 milyar 566 milyon dolan anapara, 934 milyon dolan fa- iz ödemesi olmak üzere toplam 2 milyar 300 milyon dolar ödeme yapılmıştı. Bu yıl nisan ayında ödeme yapılmayan Uluslararası Para Fonu'na (IMF) yıl başın- dan itıbaren ödenen döviz miktarı ise 33 mil- yon dolar oldu. Geçen yıl dört ayda IMF'ye 133 milyon dolar ödenmişti. Kullanımlarda azalma Ocak-nisan döneminde orta ve uzun vade- li kredi kullammı, kredi raektuplu döviz tev- diat hesaplan girişleri ile birlikte 949 milyon dolar oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 1 milyar 418 milyon dolar olarak ger- çekleşmişti. Böylece, kullanımlarda bu yılın dört ayında yüzde 33 oranında azalma kay- dedildi. öte yandan, 1989 yılı ocak-nisan dönemin- de 662 milyon dolar azalma gösteren kısa va- deli yükümlülükler, bu yılın aynı döneminde 1 milyar 32 milyon dolar artü. Ocak-nisan döneminde, yabancı firmalar tarafından Türkiye'de yatınm yapmak ama- cıyla getirilen sermaye tutan, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 43 artışla 183 milyon dolara yükseldi. Turizm gelirleri Türkiye'nin döviz girdileri arasında önemli bir yer tutan turizm gelirlerinde bu yüın Uk dört ayında geçen yüın aynı dönemine göre yüzde 26.3 artış kaydedildi. ödemeler dengesi bilançosuna göre geçen yıl ocak-nisan döneminde 384 milyon dolar olan turizm gelirleri 485 milyon dolara yükseldi. Söz konusu dönemler itibariyle yüzde 2.5 oranında azalan turizm giderleri ise 157 mil- yon dolara geriledi. Geçen yıl ocak-nisan dö- neminde 161 milyon dolar tutarında turizm harcaması yapılmıştı. Mamhattan ile Citibaok'ın arasm- da bir yere yerleşiyor. Akbank, yurtiçinde de aym de- ğerden halka açüacak. Akbank hisseleri 23 temmuz gününden iti- baren 25 temmuz akşamına kadar yurt çapmdaki Akbank şubelerin- de 12 bin liradan satüacak. His- seler 26 temmuz tarihinden itiba- ren de borsada işlem görmeye baş- layacak. Akbank üst yönetimi, yıl sonuna kadar Akbank hisselerini destekleyeceğini açıkladı. Bu du- rumda 12 bin liradan Akbank his- sesi alanlar, hisseler borsada düşse bile ellerindeki hisseleri yıl sonu- na kadar Akbank şuoelerine 12 bin liradan geri satabüecekler. Akbank'ın borsava girmesinde hisselerinin yüzde 15'ini halka aç- ması gibi bir koşul bulunmuyor. Çünkü çok küçük oranda da ol- sa Akbank'ın zaten halka açık bir kuruluş olduğu, hisselerin son 2 yıla kadar borsada işlem gördüğü belirtiliyor. Sabana Grubu-Akbank'm yüz- de 5 hissesinin halka açüışından 600 milyar lira sağlayacak. Akbank'ın halka açılmasıyla il- gili aynntüı bilgi, Sabana HoMing Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabana, Sabana kardeşler arasm- da gnıbun finans sektöntadeki fa- aliyetlerinden sorumlu Banka- Sigorta Grubu Başkanı Erol Sa- bana ve Akbank Yönetim Kuru- lu Başkanı Naim Talu tarafından ortakİaşa düzenlenecek basm top- lantısıyla duyurulacak. Sabancı grubunun 3 ağır topu, Akbank'- ın halka açüması vesilesiyle belki de ilk kez bir basın toplantısmda bir araya gelmiş olacaklar. Oyak'tan Volvo ithalatı Ekonomi Servisi — Ordu Yar- dunlaşma Kurumu (OYAK) kuru- luşlanndan Oytaş, Volvo ithal ediyor. OYAK kuruluşu olduklan için ithalat konusuna daha ciddi girdiklerini söyleyen Oytaş Genel Müdür Yardımosı Şeaer ÖzsaJun, otomobilleri 25 temmuz günü pi- yasaya vereceklerini bildirdi. "Volvo d i a y u ı n ea güvenli olomobilidir" diyen özşahin, şöyle konuştu: "Volvo, Avrupa ve Amerika'- da verilen yıhn en güvenli otomo- bü ödiihınü birçok kez kazanmış- br. Otomobil markalan içinde Mercedes, BMVV gibi otomobiDe- rin ayannda sayiır. Banun için de s»bş flyaa ona göre belirienecek- tir. Henaz rakam veremiyorum. Ancak 400 serisi Votvokr HoBan- da'da iiretildigi için bir miktar ucnz olabilir. Yine de VoJrolan o a u aik tipi ekonomik arabalaria kı>aslaınaınak gerekir." İlk 2 ay için 100 adet sipariş al- dıklannı kaydeden Oytaş Genel Müdur Yardımcısı özşahin, piya- sadan gelecek talebe göre ithalat rakamlannın artacağını söyledi. Aralannda Limuzin tiplerinin de bulunduğu Volvolar 6 modelde it- hal edilecek. 200 serisinden geti- rilecek 240 model Volvolann bi- nek ve station tiplerinin bulundu- ğunu bildiren özşahin, şu bilgıyi verdi: "400 serisinden 440,460 ve 4T9 modeUerioi getirecegiz. Bunlann arasında furbo tipleri de var. 700 serisinden ise 740 ve 760 model- ler gelecek. 740'ın station tipleri, 760'ın ise Limuzini bulunuyor." 1960'h yülarda OYAK ve Vol- vo arasmda Türkiye'de üretim ya- püması için görüşmelerin sürdü- rüldüğünü, ancak bir sonuç aüna- madığıru hatırlatan Şener özşa- hin, "Şimdi ithalat kısmet oldn. Türkiye'de yeniden iiretim yapı- bp yapılmayscafını ise piyasa şartlan gösterir. Çünkü şn anda Turki>e pazanna çok degişlk markalar yabnm yapıyor. GeU$- me ne olnr onn görmek lazun" di- ye konuştu. özşahin, ithalatla bir- likte servis ve yedek parça soru- nunu da ciddiye aldüdarını belir- terek Oytaş'ın 3 servisi ile Volvo için kurulan 2 yetkili servisin ba- kım hizmeti vereceğuıi, yedek par- çanın stoklandığını söyledi. OYAK'ın Türkiye'de üretici ve ortağı olduğu Fransız otomobil devi Renault, bu yılın 22 şubatın- da Volvo ile birleşmişti. RF!V Volvo Genel Müdüriı Pebr G. GylleBİıaınmar ile Renault Genel Mü- dürii Raymond Levy, 23 şubatta luyılan nikâhtan sonra. EKONOMİ NOTLARI OSMANULAGAY Düşük Memur Zammı: Bu Kez Fren Sinyali ml?Pek çok sektörde toplu sözleşmeler yüzde 200'lerde dolaşan ücret artışlarıyia sonuçlanırken memurlara verilen ikinci yan yıl zammının yüzde 25 dolayında kalması acaba neyın gösterge- si? Neden geçen yılın temmuz ayında yapılan cömert zammın çok gensınde kalan ve memurun ortalama aytık gelırinı, yılbaşt- na göre yalnızca yüzde 40 dolayında arttıracak olan bir zamla yetinildı? Daha cömert bir zam hükümete daha fazla puan ka- zandırmaz mrydı? Bu sorulara cevap ararken Türkiye'nin tam bir yıl önceki man- zarasını hatırlamaya çalışalım. 26 Mart yerel seçimlerınde hezimete uğrayan, bir yetkilisinin deyimiyle "üzerinden silindir geçen" ANAP, yeniden göze gir- mek için çare arayışında. Durgunluk içindeki ekonomiyi canlan- dırmak, bu çareler arasında ön sırayı alıyor. Ayrıca bu canlan- manın mümkün mertebe geniş bir tabana yayılmast ısteniyor ve bunun ANAP'a puan kazandıracağı düşünüiüyor. Sayın özal, ANAP'ın yanı sıra kendi cumhurbaşkanhğı için de etverişli orta- mı yaratmaya çalışıyor. Yüksek oranlı memur zammı o günlerde gecerli olan bu amaç- lardan hemen hepsini karştlayacak önemli bir adımdı, önemli bir sinyaldı. Memurların eline geçen parada genelde yüzde 100 dolayında -kimı örneklerde daha da üzerinde- artış sağlayan bu yüksek oranlı memur zamlan aslında '26 Mart etonomisi'rtin baş- langıcını simgeliyordu. '24 Ocak ekonomisi'nin teknisyen mimarı olarak bilinen Sa- yın özal'ın bu kez venilginin kokusunu almış poJitık lider olarak gündeme getirdiğı '26 Mart ekonomisi' neyin nesıydi? Tasarlanan senaryo sanınm şuydu: Yüksek oranlı memur zamiarı, iktidarın ücretli-maaşlı kitleye daha fazla gelir sağlama ve bu yolia iç pivasayı canlandırma gi- rişiminin ilk adımıydı. Bunu yüksek oranlı ücret artışları izteye- cek, maaş ve ücmt artışlarının kamçıladığı iç talep, sınaı üreti- mi tahnk edecek, böylece iç talepten kaynaklanan bir canlan- ma ortamı doğmuş olacaktı. Tüketıcı kredılen de bu süreci des- tekleyecek, ayrıca ucuzlatılan ithalat da tüketımdekı artışı ka^şt- ' lamak açısından olumlu bir etkı yapacaktı. Konvertibılite yönûn- de atilan adımların sağlayacağı dış kaynak gırişi de bu sürece yardımcı olacaktı. Bu alışveriş furyasından ANAP'ın ve Sayın Özal'ın puanları da olumlu etkılenecekti. Bu senaryo oldukça başarılı bıçımde uygulandı. Ancak geçen yıl tarım kesimınde gözlenen büyük üretim düşüşü karşı yönde etki yaptığı için ekonomıcleki canlanma iyice zamana yayıldı ve yılın ikinci yarısında belırgin biçimde hızlanan sınai üretim de yıllık GSMH artışının düşük çıkmasını önleyemedi. *26 Mart ekonomisi'nin asıl meyvelen ise 1990 yılında alınmaya başlandı. Bu yılın ilk yarısında sanayı kesimınde yüzde 10'lan bulan bir reel üretim artışı söz konusu. Tarımda da herhalde ge- çen yıldan çok daha iyi bir üretim tablosu çıkacak ortaya. Yılın ilk yarısındaki tempo, 1990'da yûzde 7'leri bir kez daha asabile- cek bir GSMH artışının söz konusu olabıleceğını düşündürüyor. öncelikle iç pazardakı canlanmaya dayalı oian bu hızlı büyüme süreci, ithalatın hızla artmasına ve dış ticaret açığının büyüme- sine de neden oluyor Türkıye hızla bûyüyen dış açığını ise kısa vadelı borçlanmayla. sermaye girişleriyle fınanse ediyor. Sıyası tabloya baktığımızda muhalefetın 26 Mart seçımlen son- rasında yukselen grafığının sürdurülemedığmı alışveriş furya- sının ve mıllı gelirdekı artışın, hâlâ oldukça yüksek olan enflas- yona karşın, toplumdakı tepkıyı törpülemeye başladığını gorü- ANÂP için bundan iyisi olabilir mi? O halde neden bu politi- kaya devam edilip memurlara bir kez daha yüksek oranlı zam yapılmadı da yüzde 25'le yetinildı"? Sanırım bu kararın gerisınde, '26 Mart ekonomisi'nin getirdi- ği "saadef'ın sürekli olamayacağını gören, durgunluktan çıkan ekonominın bu kez 'aşırı ısınma 1 tehlıkesıyle karşı karşıya gele- bileceğinı düşünen, bunun olumsuz sonuçları ortaya çıkmadan önlem alınmasını ısteyen bazı ekonomi bürokratlarının etkisi var. Bu bürokratların Sayın Cumhurbaşkanı'na yaptıkları telkinlerin payı var. Örneğin Sayın Saracoğlu, 25 haziran günü, TÜSİAD toplantısmda konuşurken "Paniğe gerek yok, ama bazı tedbir- lerin alınması gerekir, iç talep artışının yavaşlatılması gerekir", dememış miydi? Aynca talep kısılmasının öncelikle kamu kesi- minden başlatılmasını önermemiş miydi? Son memur zamiarı bence önemli bir sinyal. '26 Mart ekono- misi'nin şımdılik askıya alındığını gösteriyor. Geçen yıl yüksek memur zamlan etonomıye 'gaz' stnyaliydi. Bu yılki düşük oran- lı zam ise fren' sinyali mi acaba? YASAMASI GEREK! Her yıl ülkemizde milyonlarca bebek gereği gibi yıkanmayan, mikrop taşıyan eller nedeniyle ishal oluyor ve binlerce bebek ölüyor. bu bebeğin.. ve bütün bebeklerin yaşaması ve sağlıkh yaşamaları gerek. UYARIYORUZ! Anneler... Günde bir kaç kere bebeğinizi emzirmeden, ona yemek vermeden önce 30 saniye ellerinizi yıkar, tırnaklarınızı temiz tutarsanız ve ona daima temiz ellerle dokunursanız bebeğiniz ve bütûn bebekler sağlıklı yaşar. evinizin mutluluk kaynağı, yaşamınızın anlamı olurlar. SUYA SABUNA DOKUNUN TEMİZLİK ELİMİZDE