Katalog

3 MAYIS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Asgari Ücret Komisyonu • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) — Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nu 16 mayısta toplantıya çağırdı. îş Yasası'na göre iki yılda bir toplantıya çağnlabilen Komisyon, geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da bir yıl önceden toplantıya çağrıldı. Bugün uygulanmakta olan asgari ücret 1 Ağustos 1989 gününden başlayarak yürurlüğe girmişti. Bugünkü asgari ücret 16 yaşmdan büytikler için ayhk brüt 225.000, 16 yaşmdan küçükler için ise aylık brüt 155.250 lira oiarak uvgulanıyor. TOBB'dep hükümete destek • ANKARA (ANKA) — Türkiye Odalar ve Borsalar BirKği'ne (TOBB) bağlı oda ve borsaların genel sekreterleri Ankara'da toplandı. TOBB Genel Sekretervekili Metin Yarman, uygulanmakta olan ekonomik modeli bazı eksikliklerine rağmen desteklediklerini bildirdi Yarman, ekonomik politikalara yöneMk "* eleşıirilerinin günlük politik çekişmelerin üstünde olduğunu vurgulayarak "Bugün uygulanan ekonomik model, bazı alaniardaki eksikliklerine ve yanlış enstürmanların kullanılmasına rağmen başta birliğimiz olmak üzere yurt sathına yayılmış 286 oda ve borsanın ve bunların üyelerinin inançlı desteğine sahiptir" dedi. • lnşaat demirine zanı • İSTANBUL (AA) — tstanbul'da inşaat malzemeleri ile temel sanayi urünlerinin işlem gördüğü Salıpazarı ile Perşembepazan'nda inşaat demiri ile galvanizli sac turlerinin satıs. fiyatları yeniden belirlendi. Estd Ryat Ryat 0.35 mm (Kg) 0.40 mm (Kg) 0.65 mm (Kg) 075 mm (Kg) 0.85 mm (Kg) 090 mm (Kg) 2.00 mm (Kg) 1.900 1.875 1.800 1.775 1.775 1.750 1.700 2.150 2.025 1.900 1.850 1.850 1.850 1.800 * • Ogretmenler Sendikası • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) — Öğretmenleri çatısı altında toplayacak sendikanın kurulması için çalışacak gönüllu ogretmenler belirlendi. Sendika kurmak için gönüllü olan ogretmenler adına Niyazi Altunya , meslektaşlanna mektup yazarak, sendikalaşmaya çağınyor. Eğit-Der'in destek verdiği eğitimcüerin sendika kurma çalışmaları son aşamasına geidi. Ankara'da, Ogretmenler Sendikasfnı kurmak için 23 öğretmenin gonüllü oiarak çalışmayı kabul ettiği açıklandı. \feni Taımııs'lar tanıtıldı • Ekonomi Servisi — Koç Grubu'na bağlı Otosan'ın ürettiği yeni Ford Taunus'lar Klassis Oteli'nde oııce basın mensuplarına, sonra da Nasoto bayilerine Burçin Orhon'un dansı eşliğinde tanıtıldı. Tasanmı Ingiltere'de yapılan yeni Tkunus'ların iki tipi var: Taunus GT ve Taunus GTS. Altı değişik renkteki yeni Taunus'ların KDV hariç fiyatları şöyle belirlendi: Taunus GT (1600 cc, 5 ileri vites) 28 milyon 150 bin, Taunus GTS (2000 cc, 5 ileri vites, havalı direksiyon) 33 milyon 700 bin TL. Ayrıca nakliye ücreti talep edilmiyor. Irak'la sınır ticareti • ANKARA (AA) — Türkiye ile Irak arasındaki ticari ilişkilerin arttırılması amacıyla, Hakkâri ilinden de sınır ticareti yapılmasına izin verildi. Sınır ticareti Habur sınır kapısından yapılacak. Hazine ve Dış Ticaret Musteşarlığı'nın izne ilişkin tebliği Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Sanayicinin kredipayı 1985-89 arası yüzde 3Vden 17'ye düştü Krediler tüccara aktıESİN SUNGUR Bankalar, kredi müşterüerini ticaretle uğraşanlar arasından seçmeye başladı. Bir zamanlar en hatırlı müşteriler olan sana- yicilerin papuçları dama atılırken, tüccar- ların ve ihracatçıların yıldızının parladığı belirlendi. Merkez Bankası'nın yayımladığı rakam- lara dayanılarak yapılan hesaplama, mev- duat bankalarının açtığı kredilerin son yıl- larda sanayi kesiminden iç ve dış ticarete kaydığını gösterdi. 1985 yıbnda madenci- lik dahil olmak üzere mevduat bankaları- nın toplam kredi hacminin yüzde 30.9'unu alan sanayiciler, 1989 yılında sadece yüz- de 17'lik payla yetinmek zorunda kaldılar. Buna karşılık ticaretle uğraşanlann aldığı kredilerin toplam içindeki payı yüzde 16'dan yüzde 24.7'ye, ihracatçılann ise yüz- de 12.9'dan yüzde 16.2'ye çıktı. 1985'te mevduat bankalan tarafından açılan kre- dilerin yüzde 10.7'sini alan müteahhitlerin 1988 yılına kadar bankalar için tercih edi- lir müşteriler oldukları, ancak 1989"da top- lamdan aldıkları payın gerilediği sap- Banka kredilerinin dağılımı (milyar TL) Çiftçı Madervci Sanayıci Esnaf ve sanatkâr Muteahhıt Turizmcı Tüccar ihracatçı itfıalatçı Mali kuruluşlar Dağıtılamayan Toplam 1989 5112.6 188.0 5142.2 1377.3 4819.9 362.7 7767.8 5092.1 329.1 612.8 607.8 31412.3 P»y 16.3 6.0 16.4 44 15 3 12 24.7 16.2 1.1 2.0 1.9 100.0 1981 3233.4 160.1 3697.5 879.5 3495.7 178.1 4043 2 3031.3 163.8 36.4 316.3 19205.3 Hf 16.8 8.3 19.3 4.6 18.2 0.9 20.9 15.8 0.9 0.2 1.7 100.0 tandı. Merkez Bankası'run "1989 yıllık rapor- unda yer alan rakamlara göre mevduat bankalan geçen yıl sanayicilere 5 trilyon 142.2 milyar liralık kredi kullandırdı. Ti- caretle uğraşanlara açılan krediler ise 7 tril- yon 767.8 milyar lira oiarak belirlendi. Sa- nayicilere açılan krediler 1988 yılına göre yüzde 38 oranında büyürken, ticaretle uğ- raşanlara kredi pastasından düşen dilim yüzde 93.6'lık büyüme gösterdi. thracatçı kredileri de yüzde 68 oranında arttı. Ge- çen yıl turizm kredilerinin yüzde 103.6, it- halatçı kredilerinin ise yüzde 101 oranında arttığı, mali kuruluşlara açılan kredilerin ise 17 katlık artış gösterdiği belirlendi. Banka kredilerinin daÇılımında sanayi- ci ve tüccar arasındaki denge yıllar itiba- rıyladeğişirken, çiftçiler ile esnaf ve sanat- kârların bankalar gözündeki kredi itiban belirli standardı korudu. 1985 yıbnda mev- duat bankalarının kredi hacminden yüzde 4.6 oranında pay alan esnaf ve sanatkâr- lar, 1989 yılında da aynı hacmi koruyarak toplam kredilerin yüzde 4.4'ünü kullandi- lar. Çiftçilere açılan kredilerin payı ise sı- rasıyla yüzde 172 ve yüzde 16.3 oiarak ger- çekleşti. Mevduat bankalarının dağıtamadıklan kredilerin toplam içindeki payının ise ge- çen yıl arttığ] belirlendi. 1988'de toplam kredi hacimlerinin yüzde l.Tlik bölümü el- lerinde kalan bankalann, geçen yıl kredi- lerinin yüzde 2'sine yakınını dağıtamadık- lan belirlendi. 1988'de 316.3 milyar lira oia- rak belirlenen dağıtılamayan kredi mikta- rı geçen yıl 607.8 milyar liraya ulaştı. İİ VehbiKoç, ekonomide çok başlıyönetimi eleştirdi Enflasyon böyle düşmez Cola "Ekonomi çok başlı olur mu? Bizde oluyor. Bu çok yanlıştır. Bünca yıllık tecrübelerime göre konuşuyorum, bu şekilde enflasyon kesinlikle düşmez." ÖMER YURTSEVEN DENİZLİ — tşadamı Vehbi Koç, ekonomi- nin çok başlı olduğunu savunarak "Bu şekil- de istikrar saglanmaz. Ekonomide herkesin görüşü alınmalı, ama sonuçta yönetim de (ek baş olmalı" dedi. Koç hukümet yetkililerirun iddia ettiği gibi bu ekonomi politikasıyla enf- lasyonun düşmesinin mümkün olmadığını da söyledi. Türk Eğitim Vakfı'nın şubesinin kuruluşu için geldiği DenizJi'de işadamı ve sanayıcıler- le görüşen Koç, ekonomi konusunda gazete- cilerin sorulannı yanıtladı. lş çevrelerinin eko- nominin dört başlı olmasından büyük rahat- sızlık duyduğunu ve her fırsatta şikâyetlerini dile getirdiğini anlatan Koç, şöyle dedi: "Ekonomi çok başlı olur mu? Ama bizde oluyor. Bu çok yanlıştır. Ekonomi bir biitün- dür. Herkesin fikri alınmalı, öneriler deger- lendirilmelidir. ama nihayetinde yonetimde tek baş bulunmalıdır. Başka turlü ekonomide is- tikrar sagla>amazsınız. Enflasyonun yıl sonn- na kadar duşecegi iddia ediliyor. Ben bunca yıllık lecrubelerime gore konuşuyorum; bu se- kilde enflas>on kesinlikle duşmez. Bunu b«k- lemek de hayal olur. Zaten ekonomide istik- rarsız bir dönem yaşanıyor. Ortaya bir de çok başlılık çıkıyor." AIi Osman Sönmez Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yö- netim Kurulu Başkanı Ali Osman Sönmez de ekonominin tek elden yönetilmesinde yarar ol- duğunu söyledi. Sönmez, AA muhabirine yap- tığı açıklamada, ekonomide bir turlu caniıuk sağlanamadığını, emisyon artışı devam eder- ken kamu finans açıklannın istenilen düzeye çekilemediğini söyledi. Sönmez, "Tiim bu ne- denlerle ekonorainin tek elden yönetilmesin- de fayda vardır" dedi. VEHBİ KOÇ — Ekonomi bir büründür. TUSIAD'ın başkent turuCem Boyner başkanlığındaki TÜSİAD Yönetim Kurulu üyeleri, Ankara'ya giderek TBMM Başkanı Kaya Erdem, Başbakan Yıldırım Akbulut ve Maliye ve Gümrük Bakanı Adnan Kahveci'yi ziyaret ettiler. ANKARA (Cumhuriyet Buro- su) — Cem Boyner başkanlığın- daki TÜSlAD Yönetim Kurulu üyeleri dün Ankara'da TBMM Başkanı Kaya Erdem, Başbakan Yıldınm Akbulul, Maliye ve Gümruk Bakanı Adnan Kabveci ile görüştü. Başbakan Akbulut, "Ekonominin guçlendirilmesi için diyalogdan yana>ız" dedi. TÜSİ- AD Yönetim Kurulu Başkanı Cem Boyner de Türkiye'nin gerek- li önlemler alınamadığı takdirde 1991 yıhnda "ithatat cenneti" ol- ma tehlikesiyle karşı karşıya bu- lunduğunu söyledi. TÜSİAD Yönetim Kurulu üye- leri dün önce TBMM Başkanı Ka- ya Erdem'i ziyaret ettiler. Erdem, göruşme öncesinde yaptığı kısa konuşmâda, ziyaretten memnun- luk duyduğunu belirterek, TÜSİ- AD yöneticilerinin bazı konular- da kendisine ulaştıracaklan bilgi- lerin yararlı olacağını kaydetti. Boyner de "Türkiye'de demok- rasinin biitiin kumm ve kuraila- nyla eksiksiz yiihitulmesinde en önemli görev parlamentoya düşmekledir" dedi. Boyner, Başbakan Akbulut'la görüşmesi sırasında da dernekle- rinin 20 yıldan bu yana faaliyet gösterdiğini anımsatarak, bugüne kadar hükümetlere icraatta yar- dımcı olduklanru, çeşitli konular- daki raporlanyla da kamuoyu oluşturma konusunda yol göster- me görevi yaptıklannı bildirdi. Başbakan Yıldırım Akbulut da demokrasilerde yalnızca siyasi partilerin değil, çeşitli dernek ve baskı gruplarının da vazgeçilmez unsurlar arasında bulunduğunu belirtti. Akbulut şöyle dedi: "Törk ckonomisinin gnçlendi- rilmesi için gösterilecek yollara açıgız. Hep biriikte Türk ekono- misİDİ güçtendinnek görevimizdir. Ama sonımlusu biziz tabii. Sizler de bize yol gostereceksiniz." Boyner, vaklaşık bir saat süren görüşmeden sonra yaptığı açıkla- mada Başbakan Akbulut'a ekono- minin önündeki sorunlan ve fır- satları anlattıklarını bildirdi. Sı- kıntılann aşılması için özel sektör- le yakm bir işbirliğine gidilmesi gereğine değinen Boyner, bugün Türk ekonomisinin önünde bulu- nan en önemli dört sorunla ilgili görüşlerini de başbakana aktar- dıklarını belirtti. Boyner, sorun- lan da şöyle sıraladı: "Birincisi kur makası, ikincisi yüksek ücret artışı talepleri ve arnşlar, uçüncü- sü sanayinin teknolojik yapısı ve bu yapının geriliği, dördiincusu de ar( arda geien gıimruk indirimle- ri." destekANKARA (AA) — Pepsi Co- la ve Coca Cola'ya yapılan yüz- de 100 zammın geri alınması için tzmir'de 7 esnaf derneğinin yap- tığı eyieme Ankara Bakkallar ve Bayiler Derneği destek verdi. Der- nek Başkanı Bendevi Palandö- ken, aynı eylemin Ankara'da da yapılacağını bildirerek "Sadece Cola'ya defil, yabancı sigaraya, deterjana ve yaga da tuketki ve esnaf el ele vererek tepki gös- termeliyiz" dedi. Çokuluslu şirketlerin hiçbir maliyet unsurunu göz önüne al- madan, akıllanna geldiği gibi ürünlerine zam yaptığını belirten PaJandöken, bu firmaların fütur- suz davranışlarına karşı tüketici- nin mutlaka bilinçlenmesi gerek- tiğini bildirdi. Ankara Bakkallar ve Bayiler Derneği Başkanı Palan- döken, AA muhabirine şunları söyledi: "Türkiye'de fiyatlar çokulusln şirketlerin anlaşmasına gore diı- zealenmektedir. Örnegin Türki- ye'de bulunan iki çokuluslu Co- la firmasj birbûieriyle anlaştıklan takdirde son yaptıklan gibi fiyat- larda rıizde 100 artışlar yapmak- tadırlar. Bunun önüne gecmenin tek yolu tüketici bilincinin oluş- masıdır. Tüketici, bir iinine böy- le fahis zamlar >apıldığında bu- nu protesto ederse o zaman firma- lar çaresiz kalırlar, fiyatlan diisü- riirler. Biz Bakkallar Derneği oia- rak mart ayıııda 'tüketici bakkal el ele' kampanyası açtık ve bu fir- malann birçoğu 2 ay süreyle bu tepkiden çekinerek üninlerine zam yapamadılar." öte yandan Pepsj-Fnıko-Tamek Genel Müdüru Manıflu da bir açıklama yaparak "Yapılan cola zammıaın yaşanan enflasyonan çok altında oldugunn" ileri sür- dü. Diğer meşrubat üreticileri de yaptıklan acıklamalarda vergile- rin yüksekliğinden yakınarak zammı savundular. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞUKRAN KETENCİ Dünya Dönüyor "Türk usulü 1 Mayıs", "Büyük gözaltı", "Aynı senaryo"... Dünkü gazete başlıklanna, hele de fotoğraflara bakmak insa- nın içlni karartıyor. 2'si tabanca ile 40 yaralı, 2000'i aşkın göz- altı. "1 Mayıs 199O'ı ucuz atlattık" diye birde seviniyoruz üstüne üstlük. Paniğin yarattığı dedikodu haberterıne göre "kaç ölü var" sorusu ile açılan telefonlara, "hiçbir şey olmadı, önemli bir şey yok" yanıtını verdiğimizin sonradan ayrımına vardım. Öylesine koşullanmışız ki çok kötü şeyler yaşamaya... Öylesine bir kâ- busun içine sokulmuşuz ki çok kötü şeyler olmadığı gibi bir duy- guyu yaşayabiliyoruz. Dünyanın hızla döndüğünü, değiştiğini, 100 yıl sonra 1 Ma- yıs kutlamasının başka ülkelerde bir ınatlaşma konusu, bir so- run olmadığını göremiyoruz. "Rejıminin adı 'demokrasi' olan bir ülkede, 1 Mayıs kutlaması, nasıl tartışma konusu, inatlaşma ko- nusu olabılir" sorusunu sormayı akıl edemiyoruz. 1 Mayıs, 100 yıl sonra hâlâ Türkiye'de yasaklı, hâlâ "Marksist-Leninistlerin, komünistlerin, halkın huzurunu bozmak ıstedikleri gün" oiarak yutturulmak istenıyor. Ne garip bir çelişkidir kı Sovyetler Birli- ği'nde de 1 Mayıs'ı antikomünistler propaganda aracı oiarak kul- landılar. 1977 provokasyonundan bu yana 1 Mayıs'lar korku ile bek- leniyor. Işçilerin bayramı değil, kâbusu oiarak geçıyor. Oysa bu kâbustan kurtulmak, bütün dünyanın yaptığını yapmak ne ka- dar kolay. 1 Mayıs'ın yasaklı olmadığı ülkelerde, dünyada, işçi- ler 1 Mayıs'ı işçi sınıfının birlik ve dayanışma günü, bayramı oia- rak kutlarken halklar gerilimli, kâbuslu günler yaşamıyor. Orta- da bir yasak olmadığı için bir inatlaşma, bir provokasyon olası- lığı da gündemde olmuyor. 1 Mayıs'ı, ısteyen istediği gibi de- ğerlendiriyor. Acaba biz toplumsal özelliğimiz oiarak biraz "mazoşist" mi- yiz ki onca sorun arasında, durduk yerde bir de her yıl 1 Mayıs kâbusu yaşıyor ve bunun sona ermesi için atılabilecek çok ko- lay adımları bir türlü atmıyoruz. AT üyeliği için başvurmuş siyasi iktidar, ufuklarının gelişmiş kapıtalizm olduğu ile övünen işverenlenmiz, elbette 1 Mayıs'a konan yasağın kalkması ile bu kâbusun sona ereceğini ve de kimselerin de komünist olmayacağını bizden çok daha lyi bili- yorlar 1 Mayıs'ın yasaklı kalmasında neden direndiklerıni, si- yasi iktıdarın durduk yerde neden böylesine büyük bir gerilim, sosyal çatışma yarattığını anlamak gerçekten çok zor Daha dog- rusu eskiden belki bazı açıklamaları vardı; bir mantığı vardı. An- cak dünyadaki son hızlı gelişmeler, hele de son yıldaki akıl al- maz sıyasal, sosyal değişimlerden sonra Yine de siyasi iktidarın dünyadaki degişmelerı görmezlıkten gelerek yarattığı yapay gerilime, gereksiz inatlaşmaya karşın 1 Mayıs 1990'da bir başka noktaya geldik. Onca baskıya, yaratı- lan paniğe rağmen 1 Mayıs, ış yerlerinde fiilen işçi sınıfmın bay- ramı, birlik ve dayanışma günü oiarak kutlandı. Türk-iş, üyesi olduğu Hür Dünya İşçi Sendikaları Konfederasyonu ICFTU ve kendi genel kurul kararına uymadı. Türkiye'de artık 1 Mayıs'ı tabu ve tartışma olmaktan çıkaracak adımı atamadı. Son dere- ce korkak bir kararla, 1 Mayıs'ı tanıdı, ancak anlamına uygun bir kutlamayı göze alamadı. Üyesi işçi taban, ya da şubeler yö- netimleri, Türk-İş yönetimini, sendika başkanlarının almış otduğu kararı aşarak 1 Mayıs'ı daha bir anlamına yaklaştıracak biçım- de kutladılar. İş yerlerinde, yetersiz bulunan Türk-İş'in bildirisi- nin okunması ile yetinenler galiba azınlıkta kaldı. Ayrıca haziF- lanmış bildiriler okundu, törenler düzenlendi, halaylar çekildi. 1 Mayıs'ın gelecek yıllarda yasaksız kutlanması, tabuların kırıl- ması anlamında bir örgütsüz, kendıliğinden çaba gözlendi. Üs- telik provokasyonlara da kapı aralamadan. SHP; doğrudan gorevi olmamasına karşın, demokrasıden. sendikal haklardan ve işçi haklarından yana olduğu iddiasın- daki bir sosyal demokrat parti oiarak Türk-İş'ten daha cesur dav- randı. 1 Mayıs'ın yasaklı olmasından kurtarılması anlamında da- ha etkili bir politika izledi ve şüphesiz de bunun bir katkısı oldu. Kısacası 1 Mayıs 1990 olayı, tek başına Türkiye'de, halkın iş- çi sınıfının sosyal birikiminin çok gensirvde bir sıyasal iktidac ve sendikacı kadrolarının varlığını sergiledi. Türkiye'nin dünyada- ki gelışmelerin ne kadar gerisinde, çağın dışında tutulmaya zor- landığını en çarpıcı bir biçirnde ortaya koydu. KALFALIK İŞ ARIYORUM 55 yaşında, 20 yıllık kalfayım. istanbul'da inşaat çavuşluğu, kalfalık, hatta bekçilik yapmak için iş anyorum. 16 yıl Almanya'da kaldım, iyi Almanca bilirim, tercüman oiarak da büyük kuruluşlara hizmet verebilırım. Telefon: 551 38 29 (İstanbul) ÖMER KOCAAĞA lmpexbank 2. Menkul Kıymetler Yatırım Fonu katılma belgeleri 4 Mayıs Cuma günü Impexbank1 t a s a r r u f l a r ı n ı z ?ubeierinde satı ?a sunu - lacaktır. j d 11 T 1 lu 1tti U a Impexfon'a - w - f Impexbank uzmanlarmm ? V 5.y.Aİy..ft.?.lffl.f ..# .• rehberliğiyle Borsa he- yecanını yaşayın. IMPEXBANK Tutan: 5 milyar TL. Özelikji: Borsaya kote edılmiş hisse senetlerine yatırım yapmak. Uzmanlar yöneti- minde, hassas ve doğru zamanlamayla riski dağıtıp, kârlılığı yükseltmek. Amaa: Küçük tasarruf sahiplerinı geniş bir portföye ortak ederek tasarruflarınav yüksek perfor- mans sağ- lamak. TÜRKİYE İTHALAT VE İHRACAT BANKASI A.Ş. IMPORT-EXPORT BANK OF TURKEY e«ml »UİMk: Bûyutdere Cad 112 Zreutamı 80280 IsUnbulTel 172 98 20 [10 hatl Umia $ukt: BûyOUere Cad. 112 Zmdriftuvu 80280 IstanM Te). 172 98 20110 hafl Briıç«kapi: hpaatar Csd 29 EmrönO 34420 Isıartul TsH: 512 21 6614 hıd IbdttrlskeieMeydahDamgaSot Ma^Han&n Kaköy 81300istanöUTel 3462605I4MI to*; Cuırtevet Butoı 79/A PasapOT 35210 brm 14 13 98 36 AM«ı:Ba»ıSo» Beıadatn lş Merteı 8/1 KavakW«re 06540 Ankara TH 125 76 54 (4 M l