Katalog

3 NÎSAN 1990 EKONOMİ CUMHURÎYET/13 Bozbeyli, İş Bankası'na başkan • ANKARA (ANKA) — TBMM eski başkanlanndan, eski parlamenter Femıh Bozbeyli, Türkiye Iş Bankası'nın yönetim kurulu başkanlığına, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri etnekJi Orgeneral KemaJ Yamak da baskan vekilliğine getirildi. Türkiye Iş Bankasrndan yapılan açıklamaya göre, bankanın 30 mart günü yapılan 66'nci genel kurulunda seçilen yeni yönetim kurulu, dün ilk toplantısını yaptı. Erdemirden zam • KARADENİZ EREĞLİ (Cnnüıariyet) — Erdemir, yıbn ilk mamuj zammını yapü ve yeni fiyattan satışlara başlandı. Eski fiyatı 1.400.000 TL olan teneke, yüzde 5 artış ile 1.570.000 TL'ye, soğuk hadde mamullerinde 950.000 TL olan 1.000.000 TL'ye, sıcak mamullerde 700.000 TUden 735.000 TL'ye ve levha fıyatlarının da yüzde 5 artışla 800.000 TL'den 840.000 TL'ye yükseltildiği bildirildi. Erdemir son zammını 5 Haziran 1989 tarihinde yüzde 15 olarak yapmış ve bazı mamullerinde 10 Ekim 1989"da yüzde 4-5 oranında, 7 Aralık 1989 tarihinde de yine yüzde 4-5 oranlannda indirim uygulamıştı. DFFde atama • ANKARA (AA) — Devlet Planlama Teşkilatı Genel Sekreterliği'ne halen Genel Sekreter Yardımcılığı görcvini yürûten Mahmut Ozdemir atandı. Kalkınmada öncelikli Yöreler Başkaru Hasan Dinç ile Uygularna Daire Başkanı A. Lami Süngfl de görevden ahndı. Hasan Dinç"in yerine Çevre MflsteşariığYndan Zeynep Arat'ın getirileceği oğrenildi. Kalebodur'ıın kân 45 milyar • Ekonomi Servisi — Kalebodur Seramik Sanayii A.Ş., 1989 çalışma dönemini 45 milyar lira kârla kapattı. Bunun 17 milyar lirası Kurumlar Vergisi olarak ayrıldı, ortaklara ise 10 milyar 500 milyon lira kâr payı dağıtılacak. Kâr enflasyona yetişemedi 1989'dabirçokşirket enflasyonun altında kâr elde etti. Enbüytik 25 özel sanayi kuruluşu içinde üretimden satışlarda Arçelik birinci sırayı alırken, üretimden satışlannı en çok arttıran Çukurova, kânnı en çok arttıran da Borusan oldu. Ekonomi Servisi — 1989 yılın- da yüzde 70 enflasyon ve yüzde 1.7'lik buyüme hızının yaşandığı Turkiye'nin 25 dev özel sektör sa- nayi kunıluşunda kârlar geriye saymaya devam ediyor. 1987 yılm- dan bu yana gerileme dönemine giren sanayi kesiminde, geçen yıl birçok şirketin enflasyonun altın- da kârlar elde ettiği ve sadece bir- kaçının enflasyonu solladığı göz- leniyor. Sıralamada geçen yüın bi- rincisi, son 3 yıldır olduğu gjbi 1 trilyonu aşan cirosuyla yine Arçe- lik oldu. lstanbul Sanayi Odası'nın 1988 yılı sıraiamasından yola çıkarak yaptığımız araştırma, 1989 yılın- da birçok fırmanın yerinden oy- nadığını ortaya koydu. Arçelik ve Çukurova Çelik dışındaki diğer firmalann bazüan yukarı doğnı tırmanısa geçerken bazılannda da düsüs gözlendi. Yaptığımız araç- tırma da lSO'nun 1988 sıralama- sında adını açıklayan ilk 25 sana- Ozel sektörün büyükleri (1989) (Milyon TL) 1-AfÇ8)ik(1) 2-Çukurova Çelık(2) 3-Oyak-Renault(4) 4-Tofeş (3) 5-Sasa(8) J 6-Aksa Akrtlık(6) 7-Otosan(5) 8-Çukurova Elek.(1O) 9-Goodyear(13) 10- Peg Profılo<9) 11-Betotekmk<17) 12-Bnsa{15) 13-Kordsa(11) 14-Bagfaş<24) 15-Borusa/>(27) 16-Rabak(21) 17-Tûrk Pırelh(18) 18-Bossa(22) 19-Toros Gübre(25) 20-Uzel Makine(14) 21-Soda San.(28) 22-Metaş<23) Üretimden 1988 631.023 530.230 513.780 557.940 299.212 366.844 388.375 271.437 266.939 296.829 223.013 259.713 269.217 188.570 171.856 191.925 215.110 190.613 184.649 260 934 167 680 190.055 satışiar 1989 1.116.000 976 556 300.000 790.315 .503.000 499 802 462.050 394.979 371 757 371 232 364.030 335.203 331.881 328.110 316.000 j •" 311 120 297.885 266.194 242.688 242 057 231.600 211.031 Satış 76.86 84.18 55.71 41.65 68.11 36.24 18.97 45.51 39 27 25.07 6123 2907 23.28 74.00 83.87 62 10 38 48 39.65 31.43 -7 23 38.24 11.04 VergiiKtsi 1988 51661 4.755 52 114 114.475 45.570 80 304 55 685 115 410 15.536 5.116 r 20.325 49.639 44 293 27.734 7.738 7.547 27.844 46.434 1.782 383 22.806 -9.942 ütaıtço kln 1989 107.939 7.500 76 200 Vermedı 91400 137 698 82 027 155 361 12.125 15 028 Vermedi 48 001 39 000 37 603 39 500 1521 42.922 55.359 2 314 36 282 36100 5448 K* 108.93 57.73 46.22 — 100.57 7147 47 31 34 62 -2196 193 75 -3.30 -1195 35 58 406.54 -79 85 54 15 19 22 29 85 -5 27 58 29 154.80 NOT Geçen yıl 7 sırada yer alan Çolakojla Metalurgı 20 sırada yer alan Otomarsan ve 12 sırada bulunan Ünılever-lş bu yılkj rakamlannı açıklamadı TaModakı rakamlar geçıcıdır ve 1989 üretımden saöslarda KDV hanç tutulmuştur yı kuruluşunu kapsıyor. Araştır- mada önceki yıl adını açıklamak- tan kaçınan 16., 19. ve 26. sırada yer alan kumluşlara yer verilmi- yor. Aynca adını açıklayan bu ilk 25 şirketin ıçinden Otomarsan, Ünilever-lş ve Çolakoğlu Metalur- ji 1989 yılı rakamlannı vermedi- ğinden bu şirketler de sıralamada yer almıyor. 1989 yılı birçok firma ıçin enf- lasyondan düşük kârlann elde edildiği bir yıl oldu. Kârlılıkta 22 firmadan 14'ü enflasyonu yakala- yamazken, 5 firmanın da enflas- yonun çok uzerinde kârlar elde et- tıği belirlendi. Kârlılık sıralama- sında birinciliği yuzde 406'lık ar- tışla Borusan elde etti. 1988'e gö- re kânnı 7 milyar 798 milyon li- radan 39 milyar 500 milyona çı- karan Borusan'ı yuzde 193'lük ar- tışla Peg Profilo izledi. Aksa Ak- nlik yüzde 71'lik anışla kârhlıkta enflasyonu ancak yakalarken, Good-Year, Brisa, Kordsa, Rabak ve Uzel Makine"run kârlan geçen yıia orania duşuş gösterdi. Yaptı- ğımız araştırmada geçen yıu za- rarla kapatan firmaya rastlanmı- yor. 1988 yılını zararla kapatan Metaş'ın ise 1989 yılında kârını yuzde 154 artışla 5 milyar 448 mil- yon liraya çıkardığı gözleniyor. Üreümden satışlannı arttırma performansında Çukurova Çelik yine birinci sırada yer alırken onu yuzde 83 artışla Borusan ikinci sı- rada, Arçelik de yuzde 76'lık ar- tışla üçuncü sırada izledi. Üretim- den satışların toplam rakamına baktığumzda ele âldığımız 22 ku- ruluşun üretimden satışlannın 1989 yılında ancak yuzde 47 art- üğı ortaya çıktı. 1988 yılında 6 tril- yon 635 milyar liralık üretimden satış elde eden bu 22 kuruluşun 1989 yılındaki satışlan toplamı ise 9 trilyon 763 milyar lira olarak gercekleşti. Dr. Öztin Akgflç, 1987 yılmda başlayan gerilemenin 1989 yıhn- da da sürdüğüne dikkat çekerek sanayi kesiminde 1989 yılında yaklaşık yüzde 2.6'bk bir büyüme hızı tahmin edildiğini belirtti. Sa- tış ve kârlardaki bu düşüşün ne- denlerini yüzde 70'Iik hızlı enflas- yon, yüzde l.Thk düşük büyüme hızı ve ihracat yapan firmalar için kurlann enflasyonun altında kal- ması olarak Uç ana başlıkta özet- leyen Akgüc, "1989 yüı sanayi ke- simi için 1987 yüından bu yana sii- ren gerilemenin bir devamı obnuş- tur. Kârlan yuksek çıkan bazı şir- keüerin kârlan, semıaye artTjnmı- na gitmelerinden dolayı artnuş olabilir. Kâr artışı bir gösterge ol- sa da ozsermaye kâr oranına bak- mak gerekir" dedi. Ekonomi dünyası Demirgil'i yitirdi Ekonomi Servisi —Bo- ğaziçi Üniver- sitesi ögretim üyelerinden Prof. Dr. De- mir Demirgil, dün sabah geçirdiği bir kalp krizi so- nucu öldü. Çok sayıda kitap, broşür ve raakalesi ve renkli kişiliği ile tamnan Prof. Dr. De- mir Demirgil 1927 yılında Istan- bul'da doğdu. 1952 yılmda lstan- bul Üniversitesi Iktisat Fakültesi- ni bitiren Prof. Demirgil, 1956'da ayru üniversitede doktora, 1957'de ABD'nin Stanford Universitesi'n- de master yaptı. 1959'da doçent, 1974'te profesör olan Demirgil, 1953-1959 yıllan arasında l.Ü. Ik- tisat Fakültesi'nde asistanlık, 1961-67 yülan arasında Ortadoğu Teknik Ünivesitesi'nde öğretim üyeliği yaptı. Prof. Demirgil 1967 yılından bu yana Boğaziçi Üniver- sitesi'nde öğretim üyesiydi. Şubat 1989"da emekli olan Prof. Demirgil, B.ÜMe yanzaman- lı öğretim üyesi olarak çalışmaya devam ediyordu. Demirgil, Boğa- ziçi Üniversitesi'nde Ekonomi Bö- lüm Başkanlığı, Rektör Yardımcı- lığı, Senato ve Üniversite Yönetim Kurulu uyeliği de yaptı. Prof. Dr. Demir Demirgil, TÜ- SİAD ve DPT tarafından yayım- lanan çok sayıda kitap, broşür ve makalesinin yanı sıra Turkçe eko- nomi literatürüne kazandııdığı kaynak kitaplar ve ders kitaplan ile de tanınıyordu. Demirgil'in çok sayıda baskı yapan kitaplan ara- sında Samuelson'un iktisat kitabı- nın Türkçe çevirisi (1965), Ekono- mi Terimleri Sözlüğu (1974), Mak- ro ve Mikro tktasat kitaplan (1974-75) yer aldı. Demirgil için bugün saat 10.30'da Boğaziçi Üniversitesi'n- de bir tören yapılacak. Cenazesi öğle narnazından sonra Şişli Ca- mii'nden kaldırılıp Aşiyan Mezar- lığı'nda toprağa verilecek. TEKNOLOJI VITRINI Telefonprizinde modem Hayes firmasımn Personai Modem'ini duvara monte edin. Kablosunun bir ucunu telefon prizine, öteki ucunu bilgisayannıza bağlayın. Sonuç: Saniyede 2400 bit hızda veri akışıyla ötekj bilgisayarlarla iletişim kurabilirsiniz. Bu pratik modemin fiyatı 249 dolar. Enerji için deniz çiftliği "Yeşil" enerji elde etme araştırmalanyla birlikte, okyanusla/ın ısıl enerjisini kullanrna olasılığı da gundemegeldi. Okyanusun ısıl enerjisinden yararlanmanm temelinde, gölge bölgelerde ve derindeki sıcaklık ile yüzeydeki sıcakhk farklannı işlemek yatıyor. Fakat altyapı maliyetleri elde edılen enerjiyle karşılaştırıldığında çok yüksek kalıyor. Hawai Doğal Enerji Laboratuvarı, bu soruna bir çözum getirecek bir deney gerçekleştirdi. Laboratuvar, deniz dibi suyunun nitrat ve fosfat yönünden zengin olduğunu, hastalığa >ol açabilecek bileşimler bulunmadığını saptadı. Dolayısıyla, ortam yoğun balık yetiştirilmesi için çok uygun. Bankacıya hesap makinesi Texas Instruraents firması, Personai Banker adlı ilk fınansal hesap makinesini pıyasaya sürdü. Bu hesap makinesini kullanmak için hiçbir özel bilgiye gerek yok. Makinenin içindeki yol gösterici kartlar sayesinde, kullanıcı, kolayca yatırım, borçlanma, kredi tekliflerini karşılaştırma hesaplarını yapabiliyor. Personal Banker'ın yapabildiği hesaplardan bazılan şunlar: Kredinin aylık faiz tutan, toplam faiz tutarı, efektif faiz oraru, geri ödeme suresi, bir plasmanın performansı, birçok öneri arasından hangisinin daha iyi olduğunun belirlenmesi için karsılaştınlması, vb. Tabii, sıradan hesapları da yapabiliyor. Güneş enerjisiyle çalışan Personal Banker'ın fiyatı 270 Fransız Frangı. REKLAM DUNYASI TE...KA..XA..OÎ! Kısa adı TKKOf, uzun adı Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı tdaresi olan ve kendısini "Turkiye'nin en büyuk reklamvereni" olarak tanıtan resmi kuruluşun reklam ajanslarıyla ilişkisi, son zamanlarda Ankara'da iktidar kulısleriyle tstanbul'daki bazı buyük reklam ajanslannda farklı şekillerde değerlendirilıyor. Bu tartışmamn bir kısmı, bazı maddi hatalarla kimı gazetelere de yansıdı. Tartışmamn özunu, ajanslara göre şöyle ozetlemek mumkun: TKKOİ, yarışma açıp ajans seçiyor, sonra da yarışma kazanan ajansları gayri nazik bir biçimde saha dışına itiyor. Üstüne üstluk ajansları oyalıyor. Ajans yetkilileri konuyla ilgili bilgi verirken, "Ankara'da oturan, şişmanca, pantolon askılı ve purolu bir adam"dan sıkça söz ediyorlar. TKKOl'nin bir yetkılisine göre ise "Konkur sonucu, özelleştirme konusundaki reklam ve tanıtım çalışmalarmı Manajans yapacaktı. Ancak TKKOİ, Özelleştirme kampanyasından vazgeçti ve 6 şirketin hisselerinin borsaya kote ettirilmesi nedeniyle 'halka arz' konusunda bir kampanyaya ihtiyaç duydu. Halka arz, Iş Bankası aracılığı ile yapılacağı için TKKOt, zaten Iş Bankası'nın ajansı olan Pars McCann'i tercih etti. Kampanya 9 nisanda başlayacak!" Buyük bir ajansın yetkilisi ise "Bir kuruş para almadan 2.5 av çalıştık. Konkur kazandık, ıptal etuler. tkinci konkuru da kazandık. Telefonla onu da iptal ettiler" derken, uzuntüsunü ve hiddetini dile getirdi. Bu gibi olumsuzlukların Türkiye'ye özgu olduğunu kaydeden yetkili, "6 yıldan beri hiçbir siyasi partiye hizmet vermiyoruz. Siyasi kampanyayı bir kez yaptık. Ilke karanmız vardı, bir daha yapmayacağız" derken, TKKOl'nin reklamcıhkla siyaseti birbirine kanştırdığını belirtti. Bir başka ajansın yetkilisi ise TKKOf'nin içindeki atama ve değişiklıklerin reklam ajansı seçimine de yansıdığım hatırlattıktan sonra, "Pantolon askılı ve purolu adamla". adı son zamanlarda elmalı bir tartışmaya karışan ve bazı meslektaşlarınca "Aççık seççik buyuk reklamcı" olarak anılan kişiyle yakm iİişkilerine değindi. Ne var ki cuma akşamına kadar TKKOİ, "büyük reklamcT'nın raüşteri portfoyünde yer almamıştı. Şimdi, konkur kazanan ajanslarla, konkur kaybetmiş, ancak resmi itibar kazanmış ajanslar TKKOl'den gelecek telefon, teleks ya da faksları bekliyorlar. Artık sıze açıkça soyleyebilirim: Ben hiç sigara içmem! TiitBn reklamı ynsm&ıma karşı • AT ülkelerinde hem Avrupa Parlamentosu hem de komisyon 1993 tek pazarında tutun mamulleri reklamlannın topyekûn yasaklanmasını ongören çalışmalar yapıyor. Reklam ajansları, medyalar ve reklamverenler de bu yasak olasıhğına karşı hem hukuki hem de siyasi açıdan karşı çıkıyorlar. Araçları, reklam. Lea Barnelt / Markeaı "Saçlanm keylfle >ika ve ç ı k " dlyor - Leo Bi'rnett/Markom, ük ve tek kez 2 mart gecesi ekrana gelen "Procter & Gamble" ürünu bir şampuanı bu hafta vizyona sokuyor. "Lockers" isimli film, Kenneth Madson imzasını taşıyor ve uluslararası kampAıyanın önemli bir filmi: Rejoice wash and go! Gimeş, Merkez'lendi • Yayın hayatına başladığı gunden bu yana sık sık reklam ajansı değiştiren Guneş gazetesinın, son olarak Pars McCann'den de ayrılarak bundan böyle Merkez Ajans'la çahşmaya başlayacağı ögrenildi. Hizmeteözel"yazılınflarûretmek Bilgi işlemcilik, alışılmış kavramlann değişik boyutlar edindiği yeni bir dünya kurmaktır. Bu dünyanın kendine özgü dilleri vardır. Bu dilleri pratiğe geçirmek, -A'dan Z'ye- özgün yazıhmlar ile rnümkündür. KOÇ-UNİSYS, -her gereksinime uygun- en geçerli yazılımları üretmekte uzmandır. KOÇ-UNİSYS'in her yıl daha artan gelişim hızına, her yıl daha büyüyen pazar payına, her yıl daha mükemmelleşen hizmet çizgisine ulaşmasında, bu uzmanlığın da büyük katkılan vardır. Bu uzmanhk, bir süper devlete teknoloji ihraç etme boyutuna varmıştır. Yazılım uzmanlığı, bilgi işlemcilikte "anahtar teslimi" hizmet üretmenin de en önemli aracıdır. KOÇ-UNİSYS, "anahtar teslimi" hizmet üretir. | KOCUNİSYS "Bilişim Hizmetleri" Koç-Unisys Bilgisayar Sistemleri A.Ş.